Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đặc sắc món “đèn pha” đại dương

Bích Đào - 18:07, 17/03/2025

Món mắt cá ngừ đại dương – hay còn gọi là “đèn pha” – là đặc sản trứ danh của vùng biển Tuy Hòa, Phú Yên. Không chỉ độc đáo ở hương vị béo giòn, món ăn này còn gắn liền với những câu chuyện thú vị về nguồn gốc và cách chế biến cầu kỳ, khiến thực khách nhớ mãi không quên.

Một con cá ngừ đại dương nặng trên 200kg do ngư dân Phú Yên câu được.
Một con cá ngừ đại dương nặng trên 200kg do ngư dân Phú Yên câu được

“Đèn pha của biển”

Có một câu chuyện truyền miệng rằng, một ông già bị mù bỗng sáng mắt sau khi ăn món mắt cá ngừ đại dương. Kể từ đó, người ta gọi món này là “đèn biển” hay “đèn pha đại dương”. Tuy nhiên, cách lý giải thực tế hơn là vì cá ngừ đại dương là một trong những loài cá lớn nhất biển Đông, có thể nặng hàng tạ. Đôi mắt cá tròn, to như cái chén uống nước, lấp lánh trong làn nước biển nên được ví như “đèn pha của biển”. Ở Tuy Hòa (Phú Yên), khi khách gọi món “đèn pha”, chủ quán lập tức hiểu đó là món mắt cá ngừ đại dương.

Xứ Nẫu Phú Yên được coi là “thủ đô” của cá ngừ đại dương. Những năm đầu thập niên 1990, ngư dân địa phương lần đầu câu được loài cá này và gọi là cá bò gù. Thời gian đầu, phần lớn cá ngừ đại dương được xuất khẩu, nhưng một số đầu bếp địa phương đã học hỏi từ người Nhật cách ăn thịt cá tươi sống với mù tạt như sashimi hay sushi. Tuy nhiên, món ăn từ mắt cá ngừ đại dương lại là sáng tạo độc quyền của người Phú Yên. Người Nhật chỉ quan tâm đến phần thịt cá, còn người dân Tuy Hòa lại biến đôi mắt cá thành món đặc sản trứ danh.

Mắt cá ngừ còn gọi là ""đèn pha đại dương"
Mắt cá ngừ còn gọi là "đèn pha đại dương"

Ông Nguyễn Ngọc Sơn (chủ quán Sơn Cầu Gỗ, Tuy Hòa) cho biết, ban đầu cá bò gù không được ưa chuộng vì nấu theo kiểu thông thường thì thịt cá rất tanh, hương vị không đậm đà bằng các loại cá khác. Ngư dân lỡ câu được cá bò gù thường đem nấu cho heo ăn hoặc muối mắm. Nhưng sau đó, một số người nghĩ cách tận dụng phần mắt cá, khoét ra đem xào nấu làm mồi nhậu. Đến năm 1998 – 1999, khi ông Sơn và một số người bạn chưng cách thủy mắt bò gù với gia vị, thực khách bất ngờ đón nhận nồng nhiệt. Từ đó, món “đèn pha” trở thành đặc sản nổi tiếng của Tuy Hòa.

Hương vị trùng khơi
Mắt bò gù thường có trọng lượng từ 100 – 200 gram mỗi con. Tại Tuy Hòa, thực khách có thể mua mắt cá tươi tại các đại lý hải sản với giá khoảng 20.000 đồng/con. Tuy nhiên, hầu hết mắt cá được các quán ăn đặt mua trọn gói từ cảng cá, chọn lựa kỹ càng những con mắt tươi ngon nhất.
Thố sành đựng món “đèn pha” đại dương được hâm nóng bằng cồn.
Thố sành đựng món “đèn pha” đại dương được hâm nóng bằng cồn

Nếu muốn tự làm món “đèn pha” tại nhà, thực khách có thể mua mắt cá đã làm sạch, cấp đông sẵn tại quán Bà Tám Cá Ngừ Đại Dương (đường Lê Duẩn, Tuy Hòa) với giá khoảng 30.000 đồng/mắt. Nguyên liệu đi kèm gồm các vị thuốc bắc như kỷ tử, hoài sơn, sa sâm, gừng và các loại rau thơm. Mắt cá được ướp đá, đóng thùng xốp nên nhiều thực khách đã mang món “đèn pha” từ Tuy Hòa ra Hà Nội, Hải Phòng, TPHCM, Tây Nguyên và thậm chí ra nước ngoài để thưởng thức.

Theo bà Tám, để chế biến món này, chỉ cần cho mỗi mắt cá vào một chén ăn cơm, thêm vài lát thuốc bắc, gia vị rồi chưng cách thủy khoảng 15 – 20 phút. Khi chín, mắt cá sẽ mềm, béo, thơm nồng. Tại quán, đầu bếp thường rửa sạch mắt cá, chần qua nước sôi để khử tanh, sau đó cho vào thố sành chưng cách thủy với nước cốt cà chua hoặc thơm (dứa) để mắt cá mềm nhanh và ngấm vị. Gia vị gồm ớt xắt lát, tiêu hạt, hành củ, nước tương, mắm muối vừa đủ. Khi mắt cá chín, đầu bếp bày ra đĩa nhỏ các loại rau thơm như tía tô, húng đứng, húng dũi, ngò gai để ăn kèm.

Món “đèn pha” tiềm thuốc bắc, ăn kèm rau tía tô.
Món “đèn pha” tiềm thuốc bắc, ăn kèm rau tía tô

Để giữ nóng, thố mắt cá được đặt trên một đĩa sành, bên dưới châm lửa bập bùng. Khi mở nắp thố, hương thơm của biển cả lan tỏa, đánh thức mọi giác quan. Thực khách dùng đũa gắp rau ghém bỏ vào thố, trộn đều với nước lẩu rồi thưởng thức. Vị béo giòn của mắt cá hòa quyện với hương thơm của thuốc bắc và gia vị, tạo nên một cảm giác vừa lạ miệng, vừa sang trọng mà vẫn đậm chất dân dã của biển Tuy Hòa.

“Ban đầu, nhiều người e ngại khi nhìn vào con mắt cá to thô lố, nhưng chỉ cần nếm thử một lần là dễ dàng bị chinh phục. Món đèn pha mà kèm theo vài ly rượu là chuẩn bài, nhưng nhâm nhi với bia cũng không kém phần thú vị. Quan trọng nhất là món ăn này giàu dinh dưỡng, ăn vào mắt sáng long lanh như… đèn pha”, một thực khách sành ăn chia sẻ.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Thanh Hóa: Khai mạc Lễ hội Du lịch biển Sầm Sơn năm 2025

Thanh Hóa: Khai mạc Lễ hội Du lịch biển Sầm Sơn năm 2025

Tối 26/4, tại sân khấu Quảng trường biển, UBND Tp. Sầm Sơn (tỉnh Thanh Hoá) đã long trọng tổ chức khai mạc Lễ hội Du lịch biển năm 2025 với chủ đề “Sầm Sơn - Khát vọng tỏa sáng”.
Tin nổi bật trang chủ
Tổng Bí thư Tô Lâm dâng hương tưởng nhớ Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Đại tướng Văn Tiến Dũng

Tổng Bí thư Tô Lâm dâng hương tưởng nhớ Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Đại tướng Văn Tiến Dũng

Nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, chiều 28/4, Tổng Bí thư Tô Lâm đến dâng hoa, dâng hương tưởng nhớ Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại nhà riêng và dâng hoa, dâng hương tưởng nhớ Đại tướng Văn Tiến Dũng tại nhà lưu niệm.
Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Nhật Bản thăm Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Nhật Bản thăm Bảo tàng Lịch sử Quốc gia

Thời sự - PV - 2 giờ trước
Trong chương trình Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru và Phu nhân thăm chính thức Việt Nam, sáng 29/4, tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Phu nhân cùng Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru và Phu nhân ăn sáng, thưởng thức hương vị cà phê Việt Nam và tham quan Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự Chương trình nghệ thuật đặc biệt

Tổng Bí thư Tô Lâm dự Chương trình nghệ thuật đặc biệt "Đảng trong mùa Xuân đại thắng"

Thời sự - PV - 6 giờ trước
Tối 28/4, Chương trình nghệ thuật đặc biệt với chủ đề “Đảng trong mùa Xuân đại thắng” diễn ra tại Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội). Chương trình do Bộ Công an tổ chức nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025); hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân Việt Nam (19/8/1945 - 19/8/2025), 20 năm Ngày hội Toàn dân bảo vệ An ninh Tổ quốc (19/8/2005 - 19/8/2025).
Nỗ lực để Việt Nam và Campuchia sớm đạt mục tiêu kim ngạch thương mại 20 tỷ USD thời gian tới

Nỗ lực để Việt Nam và Campuchia sớm đạt mục tiêu kim ngạch thương mại 20 tỷ USD thời gian tới

Thời sự - PV - 23:45, 28/04/2025
Chiều tối 28/4, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp bà Cham Nimul, Bộ trưởng Thương mại Campuchia và các cán bộ cấp cao của Bộ Thương mại Campuchia trong chuyến thăm và làm việc tại Việt Nam.
Bế mạc Phiên họp thứ 44 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Bế mạc Phiên họp thứ 44 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Thời sự - PV - 20:30, 28/04/2025
Phiên họp thứ 44 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã hoàn thành khối lượng công việc rất lớn với 48 nhóm nội dung, trong đó có nội dung sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp 2013, 24 dự án luật, 11 dự thảo nghị quyết và nhiều nội dung khác.
Tiếp tục nỗ lực xây dựng một ASEAN đoàn kết, thống nhất

Tiếp tục nỗ lực xây dựng một ASEAN đoàn kết, thống nhất

Thời sự - PV - 20:30, 28/04/2025
Chiều 28/4, theo đề nghị của phía Malaysia – nước hiện là Chủ tịch ASEAN, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có cuộc điện đàm với Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim để trao đổi về hợp tác song phương và một số vấn đề khu vực, quốc tế.
Trưng bày chuyên đề "Non sông liền một dải"

Trưng bày chuyên đề "Non sông liền một dải"

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 25/4, có những thông tin đáng chú ý sau: Trưng bày chuyên đề "Non sông liền một dải". Chùa Trăm Gian - Danh thắng của xứ Đoài. Tiếng khèn gọi bạn. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Chủ tịch nước Lương Cường tiếp Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith

Chủ tịch nước Lương Cường tiếp Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith

Thời sự - PV - 20:25, 28/04/2025
Chiều 28/4, tại tỉnh Hà Tĩnh, Chủ tịch nước Lương Cường đã tiếp Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith nhân dịp đồng chí đến Việt Nam dự Lễ khánh thành bến số 3, Cảng Vũng Áng - một trong những công trình quan trọng kết nối kinh tế giữa hai nước Việt-Lào và dự Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Triển khai tốt nhận thức chung giữa Lãnh đạo cao nhất hai Đảng, hai nước Việt Nam-Trung Quốc

Triển khai tốt nhận thức chung giữa Lãnh đạo cao nhất hai Đảng, hai nước Việt Nam-Trung Quốc

Thời sự - PV - 20:25, 28/04/2025
Chiều 28/4, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp đồng chí Bùi Kim Giai, Bộ trưởng Bộ Công tác về quân nhân xuất ngũ Trung Quốc nhân dịp dẫn đầu Đoàn đại biểu của Chính phủ Trung Quốc sang dự Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước của Việt Nam (30/4/1975-30/4/2025).
Thông qua chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính tỉnh Bình Định và Gia Lai

Thông qua chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính tỉnh Bình Định và Gia Lai

Tin tức - T,Nhân - H.Trường - 19:43, 28/04/2025
Ngày 28/4, HĐND tỉnh Bình Định tổ chức Kỳ họp thứ 23 (kỳ họp chuyên đề). Tại kỳ họp, HĐND tỉnh đã thông qua Nghị quyết về chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính tỉnh Gia Lai và tỉnh Bình Định năm 2025.
Tỉnh có tỷ lệ đồng bào Khmer cao nhất nước hoàn thành Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát

Tỉnh có tỷ lệ đồng bào Khmer cao nhất nước hoàn thành Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát

Tin tức - Như Tâm - 19:42, 28/04/2025
Ngày 28/4, Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh Lê Văn Hẳn cho biết, Ban Chỉ đạo Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát tỉnh đã tổ chức Lễ công bố hoàn thành kế hoạch hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trong Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh Trà Vinh.
Tỉnh Khánh Hòa thông qua chủ trương hợp nhất với tỉnh Ninh Thuận

Tỉnh Khánh Hòa thông qua chủ trương hợp nhất với tỉnh Ninh Thuận

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 19:40, 28/04/2025
Ngày 28/4, HĐND tỉnh Khánh Hòa khóa VII tổ chức kỳ họp chuyên đề, thông qua 16 nghị quyết, trong đó có việc tán thành chủ trương hợp nhất tỉnh Khánh Hòa với Ninh Thuận và nghị quyết tán thành chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Khánh Hòa năm 2025.