Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Trở lại thung lũng Trăn

Uông Thái Biểu - 10:22, 08/04/2021

Rừng, tiếp rừng. Núi, rồi lại qua núi. Suốt dọc đường đi vẫn là thăm thẳm màu xanh hoang sơ và kỳ vĩ của đại ngàn. Hai mươi năm rồi đó, hôm nay tôi được trở lại với những người bạn người Chill (một nhánh dân tộc Cơ Ho) buôn K’long K’lanh Anh hùng - căn cứ qua hai cuộc kháng chiến (thuộc xã Đạ Cháy, huyện Lạc Dương, Lâm Đồng) dưới chân dãy Bidoup - một trong ba đỉnh núi cao nhất được mệnh danh là “nóc nhà”, là “điểm tựa tâm linh” của vùng đất Tây Nguyên…

Những nữ hướng dẫn viên du lịch người Chill buôn K'long K'lanh hôm nay.
Những nữ hướng dẫn viên du lịch người Chill buôn K'long K'lanh hôm nay.

Chuyện kể rằng, ngày xưa, xưa lắm rồi, thung lũng nơi thượng nguồn dòng sông Đa Nhim này loài trăn nhiều lắm. Trăn sống trong các hang đá lạnh, bên các dòng suối lớn như Hung yau, Liêng sú, Đưng T’vó. Buổi đẹp trời, những con trăn lớn bé trườn mình lên thảm cỏ phơi nắng, vảy trăn phản quang lấp lánh dưới ánh nắng. Có thể vì lẽ đó, người Chill nơi đây gọi tên quê hương của mình là thung lũng trăn mà tiếng bản địa là “K’long K’lanh”…

Đang mải lan man về huyền thoại tên gọi vùng đất cổ, vùng đất Anh hùng với các đồng nghiệp trẻ đang cần tìm hiểu, chúng tôi đã đến đầu buôn K’long K’lanh tự lúc nào không hay. Văng vẳng trong trưa tĩnh lặng tiếng hát từ một nơi nào đó cất lên, mà lại là một giọng lẩy chèo mượt mà, làm chúng tôi ngạc nhiên và thú vị hết sức. Giữa thung lũng hoang sơ của buôn làng người Chill lọt thỏm giữa các dãy núi xa mờ Tây Nguyên bỗng được nghe khúc hát cổ truyền vùng đồng bằng Bắc Bộ. Tôi và hai đồng nghiệp trẻ không khỏi lấy làm lạ và đi tìm người hát. Thì ra, đó chính là vị già làng khả kính Konsă Ha Chong. Già làng đang vui, gặp khách quý nên càng vui hơn.

Tại sao già biết hát chèo? - Tôi hỏi. Già chưa vội trả lời mà tiếp tục một điệu nói lối vui tươi :“Khi hoa đào ửng má chào Xuân - Khi hạt mưa rơi thấm tình đất nước - Cũng là lúc tiếng súng chiến trường vang dậy…”.

Ha Chong kể rằng, những điệu hát chèo ấy và cả quan họ Bắc Ninh, ví dặm Nghệ - Tĩnh nữa, già đã được những đồng đội quê miền Bắc dạy cho từ hồi còn “mồ ma thằng Mỹ”. Già Ha Chong có giọng hát khá mượt và đã từng hát trong những buổi lễ mừng công thắng trận, những cái tết chiến trường đã lùi về ký ức.

Theo dòng hồi tưởng của cụ già người Chill, chúng tôi như được sống trong không gian những năm tháng hào hùng cả nước ra tiền tuyến, anh em các dân tộc từ nhiều vùng quê Việt cùng sát cánh bên nhau chiến đấu cho một ngày nước nhà thống nhất. Hồi đó, già là cậu bé Ha Chong nhanh nhẹn, được bố là Ha Đưng - người đảng viên đầu tiên của vùng căn cứ kháng chiến dưới chân Bidoup - giác ngộ. Người cha ấy đã dạy Ha Chong đi làm giao liên, truyền tin cho các cán bộ cách mạng hoạt động trong vùng như Chế Đặng, Đinh Sỹ Uẩn...

Những năm 1967 - 1969, Ha Chong đã trở thành trạm trưởng một trạm trên tuyến hành lang chiến lược Bắc - Nam. Anh đã đứng ra tổ chức chiêu mộ hàng chục, hàng trăm trai gái trong các buôn làng đi cứu thương, tiếp lương, tải đạn phục vụ chiến trường, hoạt động suốt tuyến quốc lộ 21, nối Nam Tây Nguyên với chiến khu D và Trung ương cục miền Nam. Đội quân ấy là những chiến binh dũng cảm của Đoàn H50 Anh hùng nổi tiếng một thời. Ha Chong cũng từng là Phó Bí thư Huyện đoàn Đơn Dương từ những ngày đất nước còn trong máu lửa. Hôm nay gặp già giữa rừng, giữa buôn làng cũ và những kỷ niệm một thời cũng tự nhiên trở về. Khi kể về quá khứ, già làng Ha Chong như trở lại với thời trai trẻ cùng đồng đội đi đánh đồn Thái Phiên, Chư K’longga, hay tập kích Trường Võ bị Đà Lạt - Trung tâm đào tạo quân lực của ngụy quyền Sài Gòn trong những ngày Xuân Mậu Thân 1968…

                                                                   * * *

Trong câu chuyện thân mật với vị già làng vui tính, người chiến binh dân tộc Cơ Ho- Chill năm xưa, tôi chợt hồi tưởng lại hình ảnh K’long K’lanh trong một chuyến công tác qua đây vào mùa lũ hơn hai mươi năm trước. Đó là một chuyến đi ghi lại những trang buồn trong cuốn sổ tay của người làm báo. Sau chuyến đi ấy, tôi đã phải viết một phóng sự đầy ắp chuyện không vui, kể về thân phận của một làng buôn, một căn cứ kháng chiến kiên trung với những con người từng hy sinh và tiếp tục thầm lặng chịu đựng hy sinh trong sự lãng quên sau mười mấy năm nước nhà không còn bóng giặc. Hóa ra, trang nhật ký phóng viên của tôi thời đó chưa phai màu mực mà nay đã trở nên lạc hậu lắm rồi. Hơn hai mươi năm, một sự đổi thay đáng kinh ngạc đã đến với người Chill K’long K’lanh. Như lời già làng Kon să Ha Chong: “Người Chill buôn mình nay đã hết khổ rồi…”

Thế hệ trẻ người Chill của buôn K'long K'lanh.
Thế hệ trẻ người Chill của buôn K'long K'lanh.

Đường lớn đã mở - một con đường lớn đã mở thực sự chứ không phải là một kiểu nói trừu tượng thường nghe. Con đường ấy đã đưa lối chúng tôi vào K’long K’lanh hôm nay một cách dễ dàng chứ không phải mò mẫm xuyên rừng như chuyến đi của mười năm trước. Đó là Tỉnh lộ 723 dài 141 km nối liền đô thị cao nguyên Đà Lạt với phố biển Nha Trang phóng tuyến xuyên qua giữa buôn K’long K’lanh. Con đường ấy với buôn làng người Chill dưới chân Bidoup như một huyền thoại. Nó chính là dấu ấn chấm dứt những năm tháng hoang vu, chìm đắm giữa đại ngàn. Tuyến đường mới, một tương lai tươi sáng đã và đang dần hiện ra trên vùng đất Anh hùng năm xưa.

Đường lớn mở, dòng điện cũng đã kéo về. Không còn cách trở nữa, K’long K’lanh đã tổ chức sản xuất hàng hóa, trở thành một điểm du lịch lịch sử, văn hóa và khám phá thiên nhiên hấp dẫn mang đậm dấu ấn Tây Nguyên trong Tour lữ hành từ biển lên rừng. Nhiều nhà đầu tư tìm đến K’long K’lanh và bây giờ nơi này trở thành một vùng sản xuất cá nước lạnh nổi tiếng trên bản đồ thủy sản Việt Nam. Nhiều hộ dân người Chill buôn làng này tham gia giữ rừng đầu ngưồn Đa Nhim, giữ Vườn Quốc gia Bidoup. Nhiều người trẻ tham gia làm xã viên Hợp tác xã cà phê mang tên Chappi. Họ vừa sản xuất cà phê sạch xuất khẩu, vừa là những hướng dẫn viên cho khách du lịch trong Tour khám phá rừng núi, buôn làng. Ngày xưa, khắp mảnh đất K’long K’lanh tràn ngập cỏ tranh, lạnh buốt những đêm gió hú, nay mát mắt bởi những vườn hồng, cà phê trĩu quả và những trang trại nuôi cá tầm, cá hồi. Trên đồi, những đàn bò núng nính nối đuôi nhau gặm cỏ, tiếng lục lạc nghe thật vui tai...                                                       

Người Chill buôn K'long K'lanh tham gia sản xuất cà phê sạch.
Người Chill buôn K'long K'lanh tham gia sản xuất cà phê sạch.

Cứ mỗi lần về với vùng sâu, tôi thích được trọn vẹn sống trong không gian đêm rừng, và lần này cũng vậy. Đêm ở K’long K’lanh không còn hoang lạnh như ngày xưa nữa, dù bốn ngọn núi cao vây quanh thung lũng vẫn sừng sững uy nghi như chứng tích về sự biến động của mọi thời. Dù gió cao nguyên vẫn ràn rạt thổi về từ miền thẳm xa nào đó. Đường điện đã về đến đây từ nhiều năm trước, đêm nay buôn làng sáng choang ánh đèn. Chúng tôi cùng nhập vào buổi sinh hoạt giao lưu giữa chi đoàn buôn và chi đoàn giáo viên. Ngọn lửa thắp sáng giữa buôn, trước sân nhà sinh hoạt cộng đồng. Sự rụt rè, xa lạ được thay bằng không khí thân thiện. 

Những chàng trai, cô gái Chill buôn K’long K’lanh, những cô giáo, thầy giáo người Kinh và cả ba anh chàng nhà báo chúng tôi cùng vỗ ghi ta bập bùng và hát. Những bài ca cách mạng một thời lại vang lên giữa vùng đất chiến khu oai hùng năm xưa. Thấy vui, chị Ka Bin len vào và nói rằng, rất lâu rồi hôm nay mới lại thích hát. Chất giọng của người phụ nữ tuổi ngoài sáu mươi vẫn ngọt ngào và vút cao khoẻ khoắn trong bài ca “Cô gái vót chông” lay động một thời. Tiếng hát ngày xưa thắp lửa cho người đi đánh giặc, nay xúc động nao lòng nhớ về quá khứ, làm cho những cư dân sống giữa đại ngàn hùng vĩ này vững tin và ấm lòng hơn trên đường tới ngày mai…

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Hương trầm của cô gái dân tộc Thái đất Phủ Quỳ

Hương trầm của cô gái dân tộc Thái đất Phủ Quỳ

"Bí quyết làm nên sản phẩm hương trầm, chính là tỷ lệ pha trộn nguyên liệu và chất lượng nguyên liệu. Các khâu chuẩn bị nguyên liệu chu đáo, chỉn chu bao nhiêu thì chất lượng sản phẩm càng cao bấy nhiêu”, cô gái dân tộc Thái Lương Thị Nga chia sẻ bí quyết về sản phẩm khởi nghiệp hương trầm của mình ở đất Phủ Quỳ
Tin nổi bật trang chủ
Chủ động tham mưu chính sách giúp vùng dân tộc thiểu số phát triển bền vững

Chủ động tham mưu chính sách giúp vùng dân tộc thiểu số phát triển bền vững

Công tác Dân tộc - Bảo Khánh - 22:20, 15/09/2025
Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Nông Thị Hà đề nghị tỉnh Bắc Ninh chủ động tham mưu chính sách phù hợp, thúc đẩy phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi.
Lãnh đạo TP. Hồ Chí Minh thăm, tặng quà đồng bào dân tộc Khmer nhân dịp Lễ Sene Dolta

Lãnh đạo TP. Hồ Chí Minh thăm, tặng quà đồng bào dân tộc Khmer nhân dịp Lễ Sene Dolta

Dân tộc - Tôn giáo - Tào Đạt - 21:59, 15/09/2025
Ông Phạm Minh Tuấn - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam TP. Hồ Chí Minh đã thăm hỏi, động viên chức sắc Phật giáo Nam tông Khmer và đồng bào dân tộc Khmer trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh đón Lễ Sene Dolta năm 2025 an lành, hạnh phúc.
Phát triển các xã biên giới kết hợp với củng cố quốc phòng, an ninh, đối ngoại tỉnh Lạng Sơn

Phát triển các xã biên giới kết hợp với củng cố quốc phòng, an ninh, đối ngoại tỉnh Lạng Sơn

Tin tức - Minh Anh - 17:53, 15/09/2025
Tỉnh Lạng Sơn đã ban hành cơ chế, chính sách đặc thù để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội gắn với tăng cường củng cố an ninh, quốc phòng; huy động hơn 12,8 tỷ đồng và trên 31.000 ngày công xây dựng đường kiểm tra cột mốc bảo vệ biên giới.
Bộ đội Biên phòng Lai Châu kịp thời cứu cháu bé dân tộc Dao bị ngã cầu, chấn thương nặng

Bộ đội Biên phòng Lai Châu kịp thời cứu cháu bé dân tộc Dao bị ngã cầu, chấn thương nặng

Tin tức - Minh Anh - 17:49, 15/09/2025
Bộ đội Biên phòng Lai Châu đã cấp cứu kịp thời cháu bé dân tộc Dao bị ngã xuống cầu chấn thương nặng
Lâm Đồng: Bàn giao Nhà tình nghĩa quân - dân cho hộ đồng bào DTTS

Lâm Đồng: Bàn giao Nhà tình nghĩa quân - dân cho hộ đồng bào DTTS

Nhịp cầu nhân ái - Nguyễn Hoàn - 17:21, 15/09/2025
Tại tổ dân phố Đạ Nghịch (phường 3 Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng) Ban Chỉ huy Phòng thủ Khu vực 3 - Bảo Lâm (Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Lâm Đồng) đã phối hợp với cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương tổ chức Lễ bàn giao Nhà tình nghĩa Quân - Dân cho gia đình bà Ka Dềm.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Mô hình lúa chuyên canh chất lượng cao ở ĐBSCL đạt lợi nhuận trên 36 triệu/ha

Mô hình lúa chuyên canh chất lượng cao ở ĐBSCL đạt lợi nhuận trên 36 triệu/ha

Kinh tế - Như Tâm - Tào Đạt - 17:20, 15/09/2025
Qua thống kê cho thấy, có 10/11 mô hình chuyên canh chất lượng cao ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) có lợi nhuận từ 14,5 - 36,3 triệu đồng/ha, tăng 4,6 - 15,8 triệu đồng/ha so với diện tích lúa ngoài mô hình.
Việt Nam sẽ cập nhật chiến lược AI quốc gia và Luật AI vào cuối năm 2025

Việt Nam sẽ cập nhật chiến lược AI quốc gia và Luật AI vào cuối năm 2025

Khoa học - Công nghệ - Minh Nhật - 17:06, 15/09/2025
Cuối năm nay, Việt Nam sẽ có bản cập nhật Chiến lược AI quốc gia và Luật AI. Đây không chỉ là khung pháp lý, mà còn là tuyên ngôn về tầm nhìn quốc gia, AI phải trở thành hạ tầng trí tuệ của đất nước, phục vụ Nhân dân, phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
An cư cho đồng bào DTTS vùng sạt lở Mường Lý vẫn chưa trọn vẹn

An cư cho đồng bào DTTS vùng sạt lở Mường Lý vẫn chưa trọn vẹn

Dân tộc - Tôn giáo - Quỳnh Trâm - 17:05, 15/09/2025
Trước nguy cơ sạt lở rất cao ở xã Mường Lý (Thanh Hóa), những năm qua, chính quyền địa phương đã nhanh chóng có giải pháp đầu tư để xây dựng các khu tái định cư đảm bảo cuộc sống của các hộ đồng bào DTTS nơi đây được an toàn, nhất là trong những ngày mưa lũ. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều hộ dân dù được bố trí nơi ở mới nhưng đến nay vẫn chưa thể dựng nhà...
Người Xơ Đăng bảo tồn giống sâm quý trên đỉnh Ngọc Linh

Người Xơ Đăng bảo tồn giống sâm quý trên đỉnh Ngọc Linh

Photo - Nguyễn Quang Vinh - 16:59, 15/09/2025
Mùa mưa lại đến trên những khoảnh rừng phòng hộ xã Đăk Sao, phía Tây tỉnh Quảng Ngãi, bà con người Xơ Đăng hàng ngày cần mẫn bảo vệ chăm sóc rừng đã giao khoán, đồng thời phát triển mô hình kinh tế vườn rừng vun trồng giống sâm Ngọc Linh quý hiếm - Bảo vật Quốc gia.
Phá đường dây chế tạo, mua bán, tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng với quy mô lớn

Phá đường dây chế tạo, mua bán, tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng với quy mô lớn

Pháp luật - Minh Nhật - 16:55, 15/09/2025
Cục Cảnh sát Hình sự (Bộ Công an), Phòng Cảnh sát Hình sự Công an các tỉnh Lai Châu, Hà Tĩnh, Bắc Ninh và Hải Phòng, huy động gần 200 cán bộ, chiến sĩ để triệt phá đường dây này.