Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tính ưu việt trong chính sách dân tộc của Việt Nam: Phát triển con người toàn diện (Bài 3)

Ngọc Chí - 14:30, 01/12/2023

Giai đoạn 2021 – 2025, lần đầu tiên Việt Nam có một Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) dành riêng cho vùng đồng bào DTTS và miền núi. Đây là đóng góp quan trọng của lĩnh vực công tác dân tộc, khẳng định tính ưu việt của chủ nghĩa xã hội (CNXH), với đặc trưng phát triển toàn diện con người ở vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Hệ thống chính sách dân tộc hướng tới mục tiêu nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho đồng bào DTTS. (Ảnh minh họa)
Hệ thống chính sách dân tộc hướng tới mục tiêu nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho đồng bào DTTS. (Ảnh minh họa)

Tất cả vì con người

Trong tài liệu “Hồ Chí Minh Toàn tập” (Nxb. Chính trị quốc gia - Sự Thật) ghi lại lời huấn thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người chỉ rõ: Muốn xây dựng CNXH thì phải có con người XHCN. Để có con người XHCN phải xác định và hiện thực hóa hệ giá trị phản ánh nhu cầu chính đáng của con người trong xã hội XHCN mà Nhân dân ta đang xây dựng.

Vận dụng sáng tạo tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh, “Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH năm 2011” (bổ sung, phát triển Cương lĩnh năm 1991) đặc biệt nhấn mạnh đến vấn đề phát triển con người. Cương lĩnh đã xác định hệ giá trị phản ánh nhu cầu, nguyện vọng thiết thực của con người Việt Nam hiện nay là: có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện.

Soi chiếu đặc trưng này vào lĩnh vực công tác dân tộc, thực hiện chính sách dân tộc để thấy được sự ưu việt của CNXH. Quán triệt nguyên tắc “Các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng, giúp nhau cùng phát triển” của Đảng, những năm qua, Nhà nước ta đã ban hành, thực thi một hệ thống chính sách đầu tư, hỗ trợ bao trùm nhằm phát triển toàn diện vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Báo cáo của Ủy ban Dân tộc cho thấy, tính đến tháng 10/2020, có 118 chính sách đang còn hiệu lực triển khai thực hiện ở vùng đồng bào DTTS và miền núi. Trong giai đoạn 2011 – 2020, hệ thống chính sách dân tộc được ban hành, triển khai thực hiện theo 3 nhóm: Nhóm chính sách phát triển kinh tế - xã hội (KT – XH) theo vùng, địa bàn; nhóm chính sách KT – XH theo ngành, lĩnh vực và nhóm chính sách theo dân tộc, trong đó tập trung các dân tộc ít người (có dân số dưới 10.000 người).

Việc phân định các nhóm chính sách nhằm thuận tiện cho quản lý và giám sát trong quá trình triển khai thực hiện. Còn về bản chất thì tất cả các chính sách đều hướng tới mục tiêu phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi; chính sách phát triển theo vùng, theo địa bàn là bao trùm, được cụ thể hóa bằng các chính sách theo từng ngành, từng lĩnh vực.

Với nhóm chính sách theo dân tộc cũng tương tự, đều được cụ thể hóa bằng những chính sách theo ngành, lĩnh vực cụ thể. Tất cả các chính sách đều hướng đến đối tượng thụ hưởng là đồng bào DTTS, đến từng hộ, từng nhân khẩu cụ thể; với mục tiêu cao nhất là phát triển toàn diện con người vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Những nỗ lực đó đã góp phần giúp Việt Nam đạt tăng trưởng liên tục trong việc thực hiện các chỉ số phát triển con người (HDI) của Chương trình phát triển Liên hợp quốc (UNDP). Báo cáo “Phát triển con người toàn cầu 2021/2022” được UNDP tại Việt Nam công bố tháng 9/2022 cho thấy, HDI của Việt Nam năm 2021 tăng hai bậc trong bảng xếp hạng toàn cầu, từ 117/189 quốc gia vào năm 2019 lên 115/191 quốc gia trong năm 2021. Trước đó, trong giai đoạn 2016 – 2020, HDI của Việt Nam tăng 3,52%; bình quân mỗi năm tăng 0,87%.

Phát huy vai trò chủ thể của đồng bào DTTS trong các hoạt động phát triển KT – XH là một yêu cầu tất yếu. (Trong ảnh: Đồng bào dân tộc Pà Thẻn ở xã Linh Phú, huyện Chiêm Hoá, tỉnh Tuyên Quang thu hoạch chè )
Phát huy vai trò chủ thể của đồng bào DTTS trong các hoạt động phát triển KT – XH là một yêu cầu tất yếu. (Trong ảnh: Đồng bào dân tộc Pà Thẻn ở xã Linh Phú, huyện Chiêm Hoá, tỉnh Tuyên Quang thu hoạch chè )

Phát huy vai trò chủ thể

Theo Báo cáo số 1533/BC-UBDT ngày 11/11/2020 về kết quả rà soát chính sách, pháp luật liên quan đến vùng đồng bào DTTS và miền núi của Ủy ban Dân tộc, giai đoạn 2021 – 2025, ở vùng đồng bào DTTS và miền núi có 75 chính sách đang còn hiệu lực. Trong đó có 48 chính sách của giai đoạn trước tiếp tục được thực hiện; 27 chính sách được tích hợp vào Chương trình MTQG phát triển KT - XH vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2025 theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (Chương trình MTQG 1719).

Chương trình MTQG 1719, với 10 dự án thành phần được tích hợp 27 chính sách đầu tư, hỗ trợ vùng đồng bào DTTS và miền núi đang còn hiệu lực, đồng thời có những chính sách mới, phù hợp với thực tiễn công tác dân tộc trong tình hình mới. Việc tích hợp các chính sách trong Chương trình MTQG 1719 không phải thực hiện theo một cách cơ học mà được thiết kế theo hướng triển khai đầu tư, hỗ trợ có trọng tâm, trọng điểm, nhằm giải quyết các vấn đề cấp bách nhất ở vùng đồng bào DTTS và miền núi; với quan điểm đầu tư cho con người, lấy sự phát triển toàn diện của đồng bào DTTS làm thước đo thành công của Chương trình.

Định hướng thực hiện Chương trình MTQG 1719 phù hợp với thực tiễn đầu tư phát triển bền vững của UNDP. Các chuyên gia của UNDP cho rằng, trong phát triển KT - XH, các quốc gia trên thế giới ngày càng nhận rõ, con người không chỉ là nguồn lực, là quy mô, tiềm lực của nền kinh tế, mà còn là mục tiêu, kết quả và là trung tâm của sự phát triển bền vững.

Đây cũng là tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về CNXH. Trong tài liệu “Hồ Chí Minh Toàn tập” (Nxb. Chính trị quốc gia - Sự Thật) ghi rõ lời căn dặn của Người: CNXH là do Nhân dân tự xây dựng lấy; muốn xây dựng CNXH thì không có cách nào khác là phải dốc lực lượng của mọi người ra để sản xuất; muốn phát triển sức sản xuất thì trước hết phải nâng cao năng xuất lao động và muốn nâng cao năng suất lao động thì phải tổ chức lao động cho tốt.

Việt Nam được cộng đồng quốc tế đánh giá cao trong thực hiện mục tiêu nâng cao vị thế cho phụ nữ. (Trong ảnh: Đại biểu nữ tham dự Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng)
Việt Nam được cộng đồng quốc tế đánh giá cao trong thực hiện mục tiêu nâng cao vị thế cho phụ nữ. (Trong ảnh: Đại biểu nữ tham dự Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng)

Trong Chương trình MTQG 1719, các dự án thành phần được thiết kế theo hướng khơi dậy động lực nội sinh của đồng bào các DTTS, nguồn lực Nhà nước đóng vai trò hỗ trợ. Vì vậy, các chính sách “cho không” đã được bãi bỏ, thay vào đó là các chính sách hỗ trợ có điều kiện; Nhà nước bảo đảm đầu tư, hỗ trợ xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất, sinh hoạt; hỗ trợ đào tạo nghề, đào tạo nguồn nhân lực; hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuối giá trị…. Nhưng chủ thể của các hoạt động của Chương trình MTQG 1719 phải là đồng bào các DTTS.

Việc phát huy vai trò chủ thể của đồng bào DTTS trong các hoạt động phát triển KT – XH là một yêu cầu tất yếu trong xu thế hội nhập sâu rộng như hiện nay, nhất là trong công cuộc bảo tồn, gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào các DTTS. Trong quá trình giao lưu, hội nhập xảy ra tiếp biến văn hóa, Nhà nước đã có nhiều chính sách để gìn giữ, bảo tồn bản sắc truyền thống của các dân tộc, từ đó củng cố, phát huy giá trị nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc Việt Nam. – một đặc trưng ưu việt trong lĩnh vực công tác dân tộc, thực hiện chính sách dân tộc của Việt Nam.

Theo Báo cáo của Liên Hợp Quốc, Việt Nam là một trong số ít các nước hoàn thành sớm các mục tiêu thiên niên kỷ bao gồm xóa bỏ tình trạng nghèo cùng cực, phổ cập giáo dục tiểu học, tăng cường bình đẳng giới và vị thế cho phụ nữ cũng như những tiêu chuẩn về chăm sóc y tế cộng đồng. Việt Nam cũng đã xây dựng được Kế hoạch hành động quốc gia thực hiện Chương trình Nghị sự 2030 với 17 mục tiêu phát triển bền vững và 115 mục tiêu cụ thể phù hợp với điều kiện và ưu tiên phát triển của đất nước. Việt Nam đang trở thành hình mẫu trong việc tiên phong cam kết và thực hiện các mục tiêu phát triển của Liên Hợp Quốc.

Báo Dân tộc và Phát triển sẽ phản ánh nội dung này trong bài viết tiếp theo.


Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Những năm qua, tỉnh Khánh Hoà dành nhiều sự quan tâm cho giáo dục miền núi, đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ học sinh có điều kiện ăn ở ổn định. Ngoài các chính sách theo quy định của Chính phủ, tỉnh Khánh Hòa thực hiện hỗ trợ chi phí từ khi học mẫu giáo đến tốt nghiệp đại học; hỗ trợ gạo, miễn, giảm học phí…; tặng quà, học bổng từ các tổ chức chính trị xã hội, cá nhân trong và ngoài tỉnh dành cho học sinh, sinh viên DTTS.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.