Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tiếng chiêng ở Kon Tơ Neh mãi ngân vang

H.Đại - H. Thanh - 08:58, 24/11/2022

Nghệ nhân A Kyunh (44 tuổi) hiện là Đội trưởng đội chiêng nam thôn Kon Tơ Neh, xã Đăk Tờ Re, huyện Kon Rẫy, tỉnh Kon Tum. Nhiều năm qua, anh luôn giữ vững niềm đam mê, nhiệt huyết “giữ lửa” cho văn hóa cồng chiêng; đồng thời góp phần truyền dạy lại cho các thế hệ con cháu trong làng.


Tiếng chiêng ở Kon Tơ Neh mãi ngân vang
Đội trưởng đội chiêng A Kyunh (bên phải) và đội phó A Phái cùng nhau luyện tập

Khơi dậy niềm đam mê

Được sự giới thiệu của Thôn trưởng Y Byenh, chúng tôi ghé thăm thôn Kon Tơ Neh, xã Đăk Tờ Re gặp gỡ nghệ nhân A Kyunh, tìm hiểu về văn hóa cồng chiêng. Nghệ nhân A Kyunh có vóc dáng cao và gầy, khi đánh chiêng, thì đôi tay anh thoăn thoắt và mạnh mẽ từng động tác. Mỗi khi biểu diễn cùng đội, anh vừa chỉ huy vừa đảm nhiệm chơi giai điệu trên những chiếc chiêng nhỏ, còn chơi chiêng lớn để giữ nhịp, thì những thành viên khác đảm nhiệm.

Theo chia sẻ của nghệ nhân A Kyunh, anh  là người con của dân tộc Ba Na, sinh ra và lớn lên ở huyện Kbang (tỉnh Gia Lai). Năm 2000, sau khi lấy vợ, anh chuyển đến sinh sống ở thôn Kon Tơ Neh và bắt đầu đóng góp cho việc "giữ lửa" cồng chiêng của thôn. 

Nghệ nhân A Kyunh cho biết: Cồng chiêng được xem như linh hồn của buôn làng và là báu vật của cha ông để lại. Muốn chơi được chiêng hay trước hết cần phải hiểu nó, xem nó như bạn, người chơi và chiêng phải hòa vào làm một, thì âm thanh đánh ra mới có hồn, da diết và tạo cảm xúc. Mỗi bài chiêng khác nhau đều có nhịp điệu, tiết tấu đặc trưng, mang thông điệp và tác dụng khác nhau trong mỗi dịp lễ hội. Do đó, với mỗi bài, các nghệ nhân đánh chiêng phải có sự thay đổi trong diễn tấu và tập đi tập lại nhiều lần cho thành thục, không bài nào giống bài nào.

Vừa nói, nghệ nhân A Kyunh vừa lấy chiêng để biểu diễn cho chúng tôi nghe. Nghệ nhân  sử dụng tay trần để gõ chiêng, từng tiếng vang lên nhịp nhàng chắc chắn và tạo thành giai điệu hấp dẫn mặc dù không cần phối hợp từ nhiều người. Anh kể, từ nhỏ anh đã được bố chỉ dạy cho cách đánh cồng chiêng sao cho tiếng vang, ấm và dày, phân biệt được các cung bậc âm thanh khác nhau. Khi lớn lên, được đi nhiều nơi và học hỏi nhiều từ những nghệ nhân gạo cội khác, thì tay chiêng mới trở nên chắc chắn và sắc xảo như vậy.

“Cồng chiêng như đã ăn sâu vào máu và trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của tôi. Bà con thôn Kon Tơ Neh cũng rất yêu chiêng, mến chiêng và thôn này là một trong số ít thôn còn giữ được phong trào chơi chiêng mạnh mẽ cho dù nhịp sống hiện đại và các thể loại nhạc mới đã du nhập vào thôn, làng của đồng bào”, Nghệ nhân A Kyunh chia sẻ.

Nghệ nhân A Kyunh dẫn chúng tôi đến thăm nhà nghệ nhân A Phái (65 tuổi)- Đội phó đội chiêng để ngắm bộ chiêng của làng. Căn phòng nhỏ cất chiêng được khóa kỹ càng để tránh kẻ xấu lấy trộm, vì theo ông, trước đây trong làng thường xuyên xuất hiện tình trạng nhiều người vào làng gạ gẫm bà con bán chiêng. Nhiều hộ cũng vì cuộc sống khó khăn và không hiểu hết giá trị của chiêng mà đem bán chiêng trong nhà để trang trải cuộc sống, sau này muốn mua lại thì không được vì giá cao.

“Hiện trong thôn vẫn còn 2 bộ chiêng chính dùng để các nghệ nhân và già làng tập luyện khi rảnh rỗi. Việc duy trì đội chiêng và sự tập luyện đều đặn của thôn, là sự nỗ lực không hề nhỏ của những nghệ nhân gạo cội, già làng, Người có uy tín. Chính điều đó đã góp phần không nhỏ để khơi dậy niềm đam mê và ý thức bảo tồn văn hóa truyền thống của lớp trẻ, các nghệ nhân nhí nơi đây”,Nghệ nhân A Kyunh chia sẻ.

Nghệ nhân A Kyunh truyền dạy chiêng cho thế hệ trẻ
Nghệ nhân A Kyunh truyền dạy chiêng cho thế hệ trẻ

Tiếp lửa cho thế hệ trẻ

Thôn Kon Tơ Neh cũng nổi tiếng là thôn đi đầu trong các hoạt động văn hóa, nhất là cồng chiêng tại địa phương. Các tiết mục cồng chiêng ở đây, mỗi lần đi thi đều được giải cao. Đội cồng chiêng của thôn cũng rất được du khách ưa chuộng, thường xuyên được mời đi biểu diễn phục vụ ở nhiều huyện trong tỉnh. Số tiền đạt giải trong mỗi cuộc thi sẽ được chia đều cho các em nhỏ để lấy động lực, số còn lại dùng làm quỹ để sửa chữa chiêng và các vật dụng.

Nghệ nhân A Kyunh cũng rất thích thú giảng dạy chiêng cho các em nhỏ tại làng, vì các em ngoan và có tinh thần học tập. Đội chiêng nhí tại làng gồm 14 em đều có năng khiếu tương đương nhau, thường tập hợp trước nhà rông mỗi sáng cuối tuần để cùng nhau tập chiêng. Em nào cũng có tinh thần tập luyện, sáng tạo, háo hức trong từng động tác, bài chiêng mới.

Em A Doar (16 tuổi), một trong những học trò chơi chiêng giỏi trong đội cho biết: Thầy giáo A Kyunh rất nhiệt tình chỉ dạy cho chúng em và thầy luôn tạo tâm lý thoải mái nên lớp học rất vui, ai cũng muốn đi học. Qua những lời chỉ dạy của thầy, chúng em càng thêm hiểu và trân trọng giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình”.

Khi được hỏi về những đóng góp của nghệ nhân A Kyunh trong văn hóa cồng chiêng tại làng, nghệ nhân A Phái (từng là Đội trưởng đội chiêng của làng, khi già, ông đã trao lại vị trí đội trưởng cho nghệ nhân A Kyunh), ông A Phái cho biết: “Từ khi được giữ vị trí Đội trưởng đội chiêng, nghệ nhân A Kyunh luôn chú trọng tính đoàn kết và tinh thần tập luyện của cả đội, ai nấy đều luôn đặt lợi ích của đội, của buôn làng lên hàng đầu, đi tập đúng giờ và kỷ luật. Nhờ vậy, thời gian gần đây, phong trào văn hóa tại thôn, trong đó có cồng chiêng luôn được các cấp, các ngành biểu dương”.

Rời Kon Tơ Neh khi xế trưa, chúng tôi ai cũng mang trong lòng một tình cảm yêu quý và cảm phục về những nghệ nhân, người dân của thôn, đặc biệt là sự "dẫn dắt" của người đội trưởng đội chiêng nam-Nghệ nhân A Kyunh. Nhờ có họ mà chúng tôi được thưởng thức nhiều nét văn hóa đặc sắc của đồng bào. 

Hy vọng rằng, với những chính sách hỗ trợ từ dự án 6 của Chương trình MTQG phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi đang được triển khai, sẽ góp phần thêm cơ hội cho các nghệ nhân dân gian, cho địa phương làm tốt hơn nữa việc bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống nói chung, cồng chiêng trong đời sống cộng đồng  nói riêng.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Cần Thơ đặt mục tiêu trở thành cực tăng trưởng của quốc gia

Cần Thơ đặt mục tiêu trở thành cực tăng trưởng của quốc gia

Tin tức - Tào Đạt - 4 giờ trước
Đại hội Đại biểu lần thứ I Đảng bộ UBND TP. Cần Thơ đề ra mục tiêu tăng trưởng GRDP bình quân từ 10%/năm trở lên; tổng thu ngân sách hàng năm tăng khoảng 15%. Thành phố phấn đấu trở thành cực tăng trưởng của quốc gia.
9 người bị lĩnh án sau vụ hỗn chiến bởi thua độ trên sới gà

9 người bị lĩnh án sau vụ hỗn chiến bởi thua độ trên sới gà

Pháp luật - Tào Đạt - 6 giờ trước
Mâu thuẫn sau khi thua độ trên sới gà, Tâm cùng Dương và Phú đánh Quí. Sau đó, đối tượng Quí đã gọi điện rủ Chiến và nhiều người khác kéo đến “trả thù”. Các đối tượng đã dùng hung khí chém anh Dương nhiều nhát, gây thương tích với tổng tỷ lệ 26%. Qua công tác điều tra và xét xử, 9 đối tượng liên quan đã bị lĩnh án về tội “Giết người” và “Cố ý gây thương tích”.
Công An Hà Nội và Nam Định đứng trước thách thức lớn, cùng cơ hội không nhỏ tại Cúp C2 châu Á 2025/26

Công An Hà Nội và Nam Định đứng trước thách thức lớn, cùng cơ hội không nhỏ tại Cúp C2 châu Á 2025/26

Thể thao - Hoàng Minh - 6 giờ trước
Chiều 15/8, tại Kuala Lumpur (Malaysia), Liên đoàn Bóng đá châu Á (AFC) đã tiến hành bốc thăm chia bảng AFC Champions League Two 2025/26 (Cúp C2 châu Á). Hai câu lạc bộ đại diện bóng đá Việt Nam góp mặt là Công An Hà Nội và Nam Định, lần lượt rơi vào Bảng E và Bảng F của khu vực Đông Á.
EVNNPC lập kỷ lục công suất, đảm bảo cấp điện an toàn giữa nắng nóng và mưa lũ

EVNNPC lập kỷ lục công suất, đảm bảo cấp điện an toàn giữa nắng nóng và mưa lũ

Xã hội - H. P - 6 giờ trước
Tháng 7/2025, Tổng công ty Điện lực miền Bắc (EVNNPC) hoàn thành tốt nhiệm vụ cung cấp điện an toàn, ổn định, liên tục cho 17 tỉnh, thành phố, kịp thời ứng phó với nắng nóng gay gắt, mưa lũ và các hiện tượng thời tiết cực đoan.
Vạn Đức (Gia Lai): Phát triển bền vững, đưa hai thôn đồng bào DTTS “gần” với các thôn khác

Vạn Đức (Gia Lai): Phát triển bền vững, đưa hai thôn đồng bào DTTS “gần” với các thôn khác

Kinh tế - T.Nhân - 7 giờ trước
Được sáp nhập từ 3 xã của huyện Hoài Ân, tỉnh Bình Định cũ, là Ân Thạnh, Ân Tín và Ân Sơn, xã Vạn Đức, tỉnh Gia Lai có nhiều tiềm năng để phát triển kinh - xã hội. Ngày 15/8, xã Vạn Đức tổ chức Đại hội Đảng bộ xã lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, với phương châm hành động “Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Đột phá - Phát triển”, toàn Đảng bộ và Nhân dân xã quyết tâm thực hiện thắng lợi các mục tiêu đề ra, phát triển bền vững và đưa hai thôn đồng bào DTTS “gần” với các thôn khác.
Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Những ngày gần đây, khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình đã trở nên sôi động, khi người dân và du khách nô nức đổ về chụp ảnh, lưu giữ những khoảnh khắc ý nghĩa chào đón Đại lễ Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.
TP. Hồ Chí Minh thúc đẩy kết nối giao thương tại Pusan - Hàn Quốc

TP. Hồ Chí Minh thúc đẩy kết nối giao thương tại Pusan - Hàn Quốc

Kinh tế - Duy Chí - 7 giờ trước
TP. Hồ Chí Minh trở thành siêu đô thị của khu vực với hệ sinh thái công nghiệp hoàn thiện, phát triển theo mô hình các khu công nghiệp sinh thái, cộng sinh công nghiệp, tạo ra giá trị gia tăng cao cho các nhà đầu tư khi đến với TP. Hồ Chí Minh, là những chủ đề xúc tiến đầu tư mà Đoàn công tác của TP. Hồ Chí Minh đã giới thiệu tại Thành phố Busan (Hàn Quốc).
Hàu nhập lậu: “Cú đánh” kép với ngư dân Quảng Ninh

Hàu nhập lậu: “Cú đánh” kép với ngư dân Quảng Ninh

Kinh tế - Mỹ Dung - 7 giờ trước
“5.000 đồng một ký hàu, rẻ đến mức chúng tôi chỉ biết lắc đầu”, anh Vũ Văn Tuân, ngư dân ở Vân Đồn, thốt lên với nỗi lo lắng hiện hữu. Sau bão, dịch bệnh, giờ đây hàng nghìn hộ nuôi hàu ven biển Quảng Ninh lại phải đối mặt với “cơn bão” mới: giá hàu rớt xuống mức thấp chưa từng có, trong khi nguồn hàu nhập lậu từ Trung Quốc ồ ạt tràn vào.
Đồng Nai cần chính sách đặc thù để tăng trưởng 2 con số

Đồng Nai cần chính sách đặc thù để tăng trưởng 2 con số

Tin tức - Duy Chí - 7 giờ trước
6 tháng đầu năm, GRDP tỉnh Đồng Nai đạt trên 8%, thu hút đầu tư, giải ngân vốn đầu tư công, các ngành, các lĩnh vực đều tiến triển tốt. Để đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số, tỉnh Đồng Nai kiến nghị Chính phủ có chính sách đặc thù, hỗ trợ 27 ngàn tỷ đồng kết nối và phát triển giao thông.
Xã biên giới “đổi” hoa mừng Đại hội thành quà cho học sinh nghèo

Xã biên giới “đổi” hoa mừng Đại hội thành quà cho học sinh nghèo

Trang địa phương - Lê Hường - 7 giờ trước
Xã biên giới không nhận hoa chúc mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, thay vào đó vận động các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân hỗ trợ học sinh có hoàn cảnh khó khăn trước thềm năm học mới.
Tập trung nguồn lực đưa xã Ia Phí phát triển toàn diện, bền vững

Tập trung nguồn lực đưa xã Ia Phí phát triển toàn diện, bền vững

Tin tức - Ngọc Thu - 7 giờ trước
Đó là một trong những mục tiêu quan trọng được đề ra tại Đại hội Đảng bộ xã Ia Phí (tỉnh Gia Lai) lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, diễn ra sáng 15/8.