Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Tân An một thời tằm tơ

PV - 16:15, 31/10/2021

Chiều cuối thu, ngồi lai rai cùng mấy ông bạn già hàng xóm với đĩa mồi nhộng tằm xào hành mỡ mà vợ mới mua ở siêu thị khi sáng, chợt bao nhiêu ký ức ùa về: “Giá như bây giờ nghề nuôi tằm ở Tân An sống lại! Nghĩ mà tiếc thật, thời ấy nuôi tằm, ươm tơ ở làng mình vui quá, cứ y như cổ tích vậy”.

Nuôi tằm là nghề giải quyết được rất nhiều việc làm. (Ảnh minh họa)
Nuôi tằm là nghề giải quyết được rất nhiều việc làm. (Ảnh minh họa)

Tôi thẩn thờ lan man về quá khứ: “Có cái gì trong nỗi nhớ đêm đêm/ Mẹ chong lửa canh tằm cơn bấc trở/ Thương cây dâu cha trồng trên đất lở/ Để có cơm có áo và học hành”... “Có cái gì trong nỗi nhớ xôn xao/ Trong tiếng gió động bờ dâu rào rạt/ Tân An ơi bao tháng ngày khao khát/ Thương sông Dinh mùa nước cạn nước đầy…”. Những câu thơ của một thời xa xưa, một thời đã hằn sâu vào nỗi nhớ La Gi (Bình Thuận), một thời của chuyện dâu tằm trên đất biển, cứ y như thước phim chầm chậm quay về.

Khởi đầu

Đầu những năm 1980, thời điểm cả nước gặp rất nhiều khó khăn về kinh tế. Nông nghiệp phát triển chậm, cây trồng, vật nuôi không ổn định, làm ăn theo lối “gõ kiểng”, bình công chấm điểm, không kích thích được sản xuất, đời sống người dân gặp vô vàn khó khăn. Do vậy việc tìm ra hướng đi để phát triển kinh tế gia đình là sự đòi hỏi tất yếu.

Với xã Tân An, nơi có rất nhiều bà con ở Quảng Nam vào lập nghiệp, nghề trồng dâu nuôi tằm với họ vốn đã quen thuộc từ lâu. Nay nghe xã chủ trương khuyến khích phát triển kinh tế gia đình, vậy là họ mạnh dạn lấy nghề trồng dâu nuôi tằm để thử vận mệnh ngay trên vùng đất đầy nắng và gió này.

Cái thuận tiện duy nhất của họ là dâu rào, dâu bụi ở Tân An có khá nhiều (người miền Trung có thói quen đến đâu cũng trồng dâu dọc bờ rào để trừ tà ma), nên thức ăn cho tằm trong giai đoạn nuôi thử không khó. Những cái tên đã làm nên kỳ tích nuôi tằm trên đất biển hồi ấy bác Sáu Ớt tức Phan Văn Đầu, bác Lý Thân, chú Sáu Thìn, chú Năm Mẹo, anh Hai Tiến… Từ những né kén đầu tiên do các bác, các chú nuôi thành đã dấy lên phong trào trồng dâu nuôi tằm tại Tân An.

Thực nghiệm

Phấn khích trước việc làm hiệu quả của dân, anh Võ Gia Chí lúc ấy là Chủ tịch xã và tôi, đã tức tốc lên Xí nghiệp Dâu tằm tơ Bảo Lộc gặp Tổng Giám đốc Nguyễn Văn nhờ có hướng giúp đỡ. Mọi việc đều hết sức thuận lợi, Tổng Giám đốc cử ngay người đến địa phương để giúp về mặt kỹ thuật, cấp giống tằm sạch, thuốc khử trùng, và giúp tiêu thụ sản phẩm của bà con.

Hơn 1 năm phát triển dâu tằm theo hướng tự phát, tiếng lành đồn xa, Tỉnh ủy Thuận Hải đã cử ông Ba Đăng lúc bấy giờ là Trưởng ban Kinh tế Tỉnh ủy, cùng với các chuyên viên bên Ủy ban Khoa học kỹ thuật xuống địa phương để có chỉ đạo cụ thể. Sau thời gian bám cơ sở, Tỉnh ủy đề nghị Tân An phải lập đề tài khoa học “Nuôi thực nghiệm tằm lưỡng hệ trên đất biển” để Hội đồng Khoa học tỉnh đánh giá xem xét hỗ trợ kinh phí. Và tôi là người được phân công viết đề tài này. Gần cả tháng trời đọc tài liệu, nắm thông số kỹ thuật… cuối cùng cái đề tài ấy cũng được thông qua và gởi đi.

Có được kinh phí rồi, xã Tân An (thị xã La Gi) bắt tay ngay vào thực hiện, đầu tiên là liên hệ Linh mục Giáo xứ Đồng Tiến mượn phòng ốc. Vì chỉ có nơi đây mới đủ mặt bằng để nuôi tằm, hơn nữa vị trí lại thoáng mát, cách xa dân cư nên ít ngại tằm nhiễm bệnh. Việc tiếp theo là khảo sát khoanh vùng vùng dâu để đủ thức ăn cho tằm, rồi mua nong nia, né cho tằm làm kén…

Phần Xí nghiệp Dâu tằm tơ Bảo Lộc, Tổng Giám đốc phân công cho Phó Tiến sĩ Tô Thị Tường Vân trực tiếp theo dõi đề tài, kỹ sư Nguyễn Thị Rạng và một công nhân có tay nghề giỏi trực tiếp đứng nuôi tằm. Giống tằm nuôi thực nghiệm là giống tằm lai lưỡng hệ, năng suất cao gấp đôi, gấp ba tằm địa phương. Thời gian thực hiện từ tháng 5 đến tháng 7, tức là thời điểm ở Tân An có nhiệt độ và độ ẩm cao nhất trong năm.

Hơn 1 tháng nuôi thực nghiệm, kết quả đã đạt được ngoài mong đợi. Báo cáo của kỹ sư Rạng ghi nhận, nhiệt độ, ẩm độ tại Tân An, Hàm Tân dù có cao nhưng vẫn thích nghi với sự phát triển của giống tằm lưỡng hệ do biên độ dao động không lớn. Độ dài của tơ trên 900m, tơ không bị guốc, đứt, đáp ứng tốt cho việc ươm tơ bằng máy (giống tằm địa phương độ dài của tơ trên một cái kén chỉ tên dưới 300m nên không thể ươm bằng máy).

Chỉ vậy thôi! Cán bộ và nhân dân Tân An đã vỡ òa theo niềm vui của lứa tằm thực nghiệm. Với kết quả này năm 1983, Hội nghị Dâu tằm tơ Việt Nam được tổ chức tại Tân An. Cục Dâu Tằm trực thuộc Bộ Nông nghiệp cùng với nhiều cơ quan, xí nghiệp ở các nơi đã đến dự. Báo cáo tham luận về trồng dâu, nuôi tằm trên đất biển của Tân An được đánh giá rất cao. Và Tân An trở thành một địa chỉ mới trên bản đồ dâu tằm Việt Nam.

Giống tằm lai lưỡng hệ cho năng suất cao gấp đôi, gấp ba tằm địa phương. (Ảnh minh họa)
Giống tằm lai lưỡng hệ cho năng suất cao gấp đôi, gấp ba tằm địa phương. (Ảnh minh họa)

Vui, buồn và hy vọng

Sau hội nghị này, Tân An tiếp tục gởi hàng chục chị em lên Bảo Lộc để học nghề ươm tơ. Hàng trăm gia đình trong xã lấy nghề nuôi tằm, ươm tơ làm chính. Nhiều loại dâu giống mới như Bầu Đen, Bầu Trắng, Tam Bội… được trồng trên đất Tân An cho năng suất rất cao. Những sản phẩm tơ làm ra được xuất bán cho Công ty Tơ tằm TP. Hồ Chí Minh và Xí nghiệp Dâu tằm tơ Bảo Lộc. Sự thành công của Tân An đã lan tỏa đến nhiều địa phương trong và ngoài tỉnh, trong đó có huyện Đức Linh, một trong những huyện mạnh về trồng dâu nuôi tằm sau này.

Và cũng chính trong giai đoạn này, sự nghiệp dâu tằm tơ của Tân An đã chuyển sang bước ngoặt mới. Tân An chấm dứt vai trò thực nghiệm và chỉ đạo sản xuất. Một công ty liên doanh dâu tằm giữa Hàm Tân và Bảo Lộc ra đời, nhà máy ươm tơ được xây dựng.

Có điều sau cuộc “kết hôn” vội vàng ấy là những rạn nứt không thể hàn gắn, là thị trường chi phối giá cả, là sự thua lỗ trong sản xuất của người dân… Nghề dâu tằm tơ từ đó bị lãng quên dần, chỉ còn một số ít người theo đuổi.

Nhưng với nhiều người vẫn còn hy vọng, biết đâu một ngày nào đó, nghề dâu tằm sẽ sống lại trên đất Tân An.

Sự quay về với nghề truyền thống, với những sản phẩm có từ thiên nhiên, đặc biệt với nguyên liệu của ngành công nghiệp dệt, thì tơ tằm luôn giữ vị trí độc đáo vì đây là loại sợi quý có giá trị cao. Lụa dệt từ tơ tằm nó đáp ứng đầy đủ các điều kiện về địa lý (nhẹ, hút ẩm tốt…), về văn hóa (vừa thời trang, vừa truyền thống dân tộc lẫn tôn giáo) và cả yếu tố xã hội (người tiêu dùng). Và thêm một vấn đề hết sức cơ bản, nếu giá cả sản phẩm đầu ra ổn định, có lợi cho người nuôi. Thì đây là nghề giải quyết được rất nhiều việc làm, nhất là đối với lao động nữ, lao động trẻ em./.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.