Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Tân An một thời tằm tơ

PV - 16:15, 31/10/2021

Chiều cuối thu, ngồi lai rai cùng mấy ông bạn già hàng xóm với đĩa mồi nhộng tằm xào hành mỡ mà vợ mới mua ở siêu thị khi sáng, chợt bao nhiêu ký ức ùa về: “Giá như bây giờ nghề nuôi tằm ở Tân An sống lại! Nghĩ mà tiếc thật, thời ấy nuôi tằm, ươm tơ ở làng mình vui quá, cứ y như cổ tích vậy”.

Nuôi tằm là nghề giải quyết được rất nhiều việc làm. (Ảnh minh họa)
Nuôi tằm là nghề giải quyết được rất nhiều việc làm. (Ảnh minh họa)

Tôi thẩn thờ lan man về quá khứ: “Có cái gì trong nỗi nhớ đêm đêm/ Mẹ chong lửa canh tằm cơn bấc trở/ Thương cây dâu cha trồng trên đất lở/ Để có cơm có áo và học hành”... “Có cái gì trong nỗi nhớ xôn xao/ Trong tiếng gió động bờ dâu rào rạt/ Tân An ơi bao tháng ngày khao khát/ Thương sông Dinh mùa nước cạn nước đầy…”. Những câu thơ của một thời xa xưa, một thời đã hằn sâu vào nỗi nhớ La Gi (Bình Thuận), một thời của chuyện dâu tằm trên đất biển, cứ y như thước phim chầm chậm quay về.

Khởi đầu

Đầu những năm 1980, thời điểm cả nước gặp rất nhiều khó khăn về kinh tế. Nông nghiệp phát triển chậm, cây trồng, vật nuôi không ổn định, làm ăn theo lối “gõ kiểng”, bình công chấm điểm, không kích thích được sản xuất, đời sống người dân gặp vô vàn khó khăn. Do vậy việc tìm ra hướng đi để phát triển kinh tế gia đình là sự đòi hỏi tất yếu.

Với xã Tân An, nơi có rất nhiều bà con ở Quảng Nam vào lập nghiệp, nghề trồng dâu nuôi tằm với họ vốn đã quen thuộc từ lâu. Nay nghe xã chủ trương khuyến khích phát triển kinh tế gia đình, vậy là họ mạnh dạn lấy nghề trồng dâu nuôi tằm để thử vận mệnh ngay trên vùng đất đầy nắng và gió này.

Cái thuận tiện duy nhất của họ là dâu rào, dâu bụi ở Tân An có khá nhiều (người miền Trung có thói quen đến đâu cũng trồng dâu dọc bờ rào để trừ tà ma), nên thức ăn cho tằm trong giai đoạn nuôi thử không khó. Những cái tên đã làm nên kỳ tích nuôi tằm trên đất biển hồi ấy bác Sáu Ớt tức Phan Văn Đầu, bác Lý Thân, chú Sáu Thìn, chú Năm Mẹo, anh Hai Tiến… Từ những né kén đầu tiên do các bác, các chú nuôi thành đã dấy lên phong trào trồng dâu nuôi tằm tại Tân An.

Thực nghiệm

Phấn khích trước việc làm hiệu quả của dân, anh Võ Gia Chí lúc ấy là Chủ tịch xã và tôi, đã tức tốc lên Xí nghiệp Dâu tằm tơ Bảo Lộc gặp Tổng Giám đốc Nguyễn Văn nhờ có hướng giúp đỡ. Mọi việc đều hết sức thuận lợi, Tổng Giám đốc cử ngay người đến địa phương để giúp về mặt kỹ thuật, cấp giống tằm sạch, thuốc khử trùng, và giúp tiêu thụ sản phẩm của bà con.

Hơn 1 năm phát triển dâu tằm theo hướng tự phát, tiếng lành đồn xa, Tỉnh ủy Thuận Hải đã cử ông Ba Đăng lúc bấy giờ là Trưởng ban Kinh tế Tỉnh ủy, cùng với các chuyên viên bên Ủy ban Khoa học kỹ thuật xuống địa phương để có chỉ đạo cụ thể. Sau thời gian bám cơ sở, Tỉnh ủy đề nghị Tân An phải lập đề tài khoa học “Nuôi thực nghiệm tằm lưỡng hệ trên đất biển” để Hội đồng Khoa học tỉnh đánh giá xem xét hỗ trợ kinh phí. Và tôi là người được phân công viết đề tài này. Gần cả tháng trời đọc tài liệu, nắm thông số kỹ thuật… cuối cùng cái đề tài ấy cũng được thông qua và gởi đi.

Có được kinh phí rồi, xã Tân An (thị xã La Gi) bắt tay ngay vào thực hiện, đầu tiên là liên hệ Linh mục Giáo xứ Đồng Tiến mượn phòng ốc. Vì chỉ có nơi đây mới đủ mặt bằng để nuôi tằm, hơn nữa vị trí lại thoáng mát, cách xa dân cư nên ít ngại tằm nhiễm bệnh. Việc tiếp theo là khảo sát khoanh vùng vùng dâu để đủ thức ăn cho tằm, rồi mua nong nia, né cho tằm làm kén…

Phần Xí nghiệp Dâu tằm tơ Bảo Lộc, Tổng Giám đốc phân công cho Phó Tiến sĩ Tô Thị Tường Vân trực tiếp theo dõi đề tài, kỹ sư Nguyễn Thị Rạng và một công nhân có tay nghề giỏi trực tiếp đứng nuôi tằm. Giống tằm nuôi thực nghiệm là giống tằm lai lưỡng hệ, năng suất cao gấp đôi, gấp ba tằm địa phương. Thời gian thực hiện từ tháng 5 đến tháng 7, tức là thời điểm ở Tân An có nhiệt độ và độ ẩm cao nhất trong năm.

Hơn 1 tháng nuôi thực nghiệm, kết quả đã đạt được ngoài mong đợi. Báo cáo của kỹ sư Rạng ghi nhận, nhiệt độ, ẩm độ tại Tân An, Hàm Tân dù có cao nhưng vẫn thích nghi với sự phát triển của giống tằm lưỡng hệ do biên độ dao động không lớn. Độ dài của tơ trên 900m, tơ không bị guốc, đứt, đáp ứng tốt cho việc ươm tơ bằng máy (giống tằm địa phương độ dài của tơ trên một cái kén chỉ tên dưới 300m nên không thể ươm bằng máy).

Chỉ vậy thôi! Cán bộ và nhân dân Tân An đã vỡ òa theo niềm vui của lứa tằm thực nghiệm. Với kết quả này năm 1983, Hội nghị Dâu tằm tơ Việt Nam được tổ chức tại Tân An. Cục Dâu Tằm trực thuộc Bộ Nông nghiệp cùng với nhiều cơ quan, xí nghiệp ở các nơi đã đến dự. Báo cáo tham luận về trồng dâu, nuôi tằm trên đất biển của Tân An được đánh giá rất cao. Và Tân An trở thành một địa chỉ mới trên bản đồ dâu tằm Việt Nam.

Giống tằm lai lưỡng hệ cho năng suất cao gấp đôi, gấp ba tằm địa phương. (Ảnh minh họa)
Giống tằm lai lưỡng hệ cho năng suất cao gấp đôi, gấp ba tằm địa phương. (Ảnh minh họa)

Vui, buồn và hy vọng

Sau hội nghị này, Tân An tiếp tục gởi hàng chục chị em lên Bảo Lộc để học nghề ươm tơ. Hàng trăm gia đình trong xã lấy nghề nuôi tằm, ươm tơ làm chính. Nhiều loại dâu giống mới như Bầu Đen, Bầu Trắng, Tam Bội… được trồng trên đất Tân An cho năng suất rất cao. Những sản phẩm tơ làm ra được xuất bán cho Công ty Tơ tằm TP. Hồ Chí Minh và Xí nghiệp Dâu tằm tơ Bảo Lộc. Sự thành công của Tân An đã lan tỏa đến nhiều địa phương trong và ngoài tỉnh, trong đó có huyện Đức Linh, một trong những huyện mạnh về trồng dâu nuôi tằm sau này.

Và cũng chính trong giai đoạn này, sự nghiệp dâu tằm tơ của Tân An đã chuyển sang bước ngoặt mới. Tân An chấm dứt vai trò thực nghiệm và chỉ đạo sản xuất. Một công ty liên doanh dâu tằm giữa Hàm Tân và Bảo Lộc ra đời, nhà máy ươm tơ được xây dựng.

Có điều sau cuộc “kết hôn” vội vàng ấy là những rạn nứt không thể hàn gắn, là thị trường chi phối giá cả, là sự thua lỗ trong sản xuất của người dân… Nghề dâu tằm tơ từ đó bị lãng quên dần, chỉ còn một số ít người theo đuổi.

Nhưng với nhiều người vẫn còn hy vọng, biết đâu một ngày nào đó, nghề dâu tằm sẽ sống lại trên đất Tân An.

Sự quay về với nghề truyền thống, với những sản phẩm có từ thiên nhiên, đặc biệt với nguyên liệu của ngành công nghiệp dệt, thì tơ tằm luôn giữ vị trí độc đáo vì đây là loại sợi quý có giá trị cao. Lụa dệt từ tơ tằm nó đáp ứng đầy đủ các điều kiện về địa lý (nhẹ, hút ẩm tốt…), về văn hóa (vừa thời trang, vừa truyền thống dân tộc lẫn tôn giáo) và cả yếu tố xã hội (người tiêu dùng). Và thêm một vấn đề hết sức cơ bản, nếu giá cả sản phẩm đầu ra ổn định, có lợi cho người nuôi. Thì đây là nghề giải quyết được rất nhiều việc làm, nhất là đối với lao động nữ, lao động trẻ em./.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Đổi thay ở vùng đất khó khăn Đại Dực

Đổi thay ở vùng đất khó khăn Đại Dực

Giữa trập trùng núi rừng huyện Tiên Yên (Quảng Ninh), đồng bào Sán Chỉ xã vùng cao Đại Dực đang viết nên câu chuyện mới cho vùng đất nghèo khó, với nhiều thay đổi ấn tượng từ nhận thức đến hành động. Đặc biệt là việc gìn giữ được bản sắc văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch cộng đồng, góp phần cho sự phát triển bền vững tại vùng cao nơi đây.
Tin nổi bật trang chủ
Gắn kết chặt chẽ việc học tập, làm theo Bác với xây dựng lực lượng Công an nhân dân

Gắn kết chặt chẽ việc học tập, làm theo Bác với xây dựng lực lượng Công an nhân dân

Chiều 19/5, Đảng ủy Công an Trung ương tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và đánh giá kết quả thực hiện Quy định số 09-QĐ/ĐUCA ngày 19/5/2023 của Đảng ủy Công an Trung ương về chế độ học tập, thực hiện Sáu điều Bác Hồ dạy Công an nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị.
Bảo tồn múa phồn thực trong Lễ hội Rija Nưgar

Bảo tồn múa phồn thực trong Lễ hội Rija Nưgar

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 20:25, 19/05/2025
Chiều ngày 10/5/2025, tại làng Chăm Bỉnh Nghĩa thuộc xã Bắc Sơn, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận, Ban Phong tục thôn tổ chức Lễ hội Rija Nưgar đón mừng năm mới theo Chăm lịch. Nét độc đáo của Bỉnh Nghĩa là trong nghi lễ Rija Nưgar có hai tiểu lễ ở các làng khác không có, đó là hát đối đáp nam nữ (Adaoh pasa) và múa phồn thực (Tamia klai kluk) do các vị chức sắc và người dân tham gia thực hiện. Nghi lễ múa phồn thực thể hiện tư duy cặp đôi, âm dương hòa hợp, khát vọng về sự sinh sôi nảy nở của vạn vật.
Tuyên Quang đang ở trong mức độ thiên tai cấp rất nguy hiểm

Tuyên Quang đang ở trong mức độ thiên tai cấp rất nguy hiểm

Tin tức - Minh Nhật - 17:50, 19/05/2025
Theo thông tin từ Đài khí tượng thủy văn tỉnh Tuyên Quang, trong 24 giờ qua, trên địa bàn đã có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to, báo động mức độ thiên tai ở cấp rất nguy hiểm, đồng thời cảnh báo nguy cơ sạt lở cao trong 6 giờ tới.
Rào cản thoát nghèo do tình trạng chồng lấn địa giới hành chính: Cái nghèo đu bám (Bài 1)

Rào cản thoát nghèo do tình trạng chồng lấn địa giới hành chính: Cái nghèo đu bám (Bài 1)

Xã hội - Huy Trường - Thanh Huyền - 16:22, 19/05/2025
Dưới cái nắng tháng 5, chúng tôi trở lại vùng chồng lấn địa giới hành chính (ĐGHC) xã Trà Vinh (huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam) và xã Đăk Nên (huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum). Hàng chục năm nay, người dân nơi đây bị cái nghèo đu bám do việc chồng lấn địa giới hành chính chưa được giải quyết.
Thanh Hóa: Nhiều hộ nuôi tôm trái phép tại khu vực ven biển

Thanh Hóa: Nhiều hộ nuôi tôm trái phép tại khu vực ven biển

Media - Quỳnh Trâm - CTV - 16:15, 19/05/2025
Theo thống kê của thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa, trên địa bàn hiện có khoảng 60 trường hợp nuôi tôm tự phát, trái phép trên đất nông nghiệp, đất dự án. Dù chính quyền địa phương đã có những giải pháp xử lý vi phạm, thế nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết dứt điểm tình trạng này, gây ra nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến môi trường trên địa bàn, hiện UBND thị xã Nghi Sơn đang triển khai các giải pháp để giải quyết dứt điểm, tình trạng này.
Những dấu ấn sâu đậm và bài học sâu sắc trong lòng mỗi người dân Việt Nam từ sinh nhật Bác

Những dấu ấn sâu đậm và bài học sâu sắc trong lòng mỗi người dân Việt Nam từ sinh nhật Bác

Sự kiện - Bình luận - PV - 16:14, 19/05/2025
Suốt cuộc đời tận hiến cho dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh chưa từng xem sinh nhật của mình là một ngày đặc biệt.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Kon Tum: Tuyên dương 30 tập thể, 46 cá nhân tiêu biểu trong Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh

Kon Tum: Tuyên dương 30 tập thể, 46 cá nhân tiêu biểu trong Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh

Trang địa phương - Ngọc Chí - 16:11, 19/05/2025
Sáng 19/5, Tỉnh ủy Kon Tum tổ chức Hội nghị tổng kết 10 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15/5/2016 của Bộ Chính trị khóa XII "về đẩy mạnh Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh" và tuyên dương 30 tập thể, 46 cá nhân có thành tích xuất sắc trong Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, giai đoạn 2016 - 2025 và năm 2025.
Bình Định: Lãnh đạo tỉnh dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành

Bình Định: Lãnh đạo tỉnh dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 16:08, 19/05/2025
Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), sáng 19/5, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Bình Định tổ chức Lễ dâng hoa tại Tượng đài Nguyễn Sinh Sắc - Nguyễn Tất Thành.
Trình Quốc hội xem xét Dự án đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku

Trình Quốc hội xem xét Dự án đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku

Thời sự - Hoàng Quý - 16:07, 19/05/2025
Ngày 19/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV họp phiên toàn thể tại hội trường, để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Quy Nhơn - Pleiku.
Trình Quốc hội xem xét điều chỉnh Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu

Trình Quốc hội xem xét điều chỉnh Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu

Thời sự - Hoàng Quý - 16:06, 19/05/2025
Ngày 19/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV họp phiên toàn thể tại hội trường để nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án đường bộ cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1.
Di sản văn hóa ở làng Chăm Bỉnh Nghĩa

Di sản văn hóa ở làng Chăm Bỉnh Nghĩa

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 16:05, 19/05/2025
Những ngày cuối tháng 4, đầu tháng 5 dương lịch, các làng Chăm trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận rộn ràng tổ chức đón mừng năm mới Chăm lịch 2025. Riêng làng Chăm Bỉnh Nghĩa tổ chức đón mừng năm mới với chuỗi hoạt động nghi lễ độc đáo, mang đậm sắc thái tâm linh cầu mong quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, gia đình hạnh phúc. Nghi lễ đầu năm của người Chăm làng Bỉnh Nghĩa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2021.