Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Soọng cô - một thứ “men” của đồng bào Sán Dìu: Mở rộng đất sống cho Soọng cô (Bài 4)

Văn Hoa - 08:46, 01/08/2022

Nhằm “cứu nguy” cho tiếng hát Soọng cô, thế hệ những người lớn tuổi bằng nhiều việc làm cụ thể đã nỗ lực gìn giữ, trao truyền cho thế hệ trẻ và đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Trước xu hướng phát triển, hội nhập của quê hương, đất nước, không gian diễn xướng Soọng cô dần thu hẹp. Để duy trì, bảo tồn, phát huy được bản sắc văn hóa dân gian này, các nghệ nhân, những người yêu Soọng cô đã linh hoạt trong không gian diễn xướng, khuyến khích lớp trẻ thể hiện trong những sự kiện, như trong lễ cưới, lễ hội, thể hiện trên sân khấu…

Tiếng hát Soọng cô vẫn ngân vang dù trời mưa có nặng hạt
Đội mưa để hát Soọng cô

Say sưa câu hát Soọng cô

Có dịp được Câu lạc bộ (CLB) Soọng cô thôn Mỹ Khê (xã Trung Mỹ, Bình Xuyên, Vĩnh Phúc) mời tham dự Lễ kỉ niệm sau 5 năm thành lập, chúng tôi đã cảm nhận được tình yêu Soọng cô đối với mỗi thành viên CLB lớn đến nhường nào, và hơn hết là thấy được sự linh hoạt trong không gian diễn xướng Soọng cô.

Một ngày trước khi diễn ra Lễ chính thức, ngay từ sáng, các thành viên CLB đã xúng xính bộ quần áo truyền thống tập trung tại nhà văn hóa thôn. Trời mưa phùn, đôi lúc nặng hạt, CLB vẫn quyết định triển khai hát Soọng cô theo đúng kế hoạch. Mở đầu họ hát tại nhà văn hóa thôn với những bài hát dạo đầu, mừng gặp nhau, mừng Đảng, mừng Bác… Tiếp đó, họ đi thành hàng di chuyển lên đình của thôn cầu cho Lễ kỉ niệm được thành công; sau đó ra bờ hồ đầu làng để hát, cả hành trình họ vừa đi vừa say sưa hát với nhiều nội dung khác nhau...

Buổi chiều ngày hôm đó, cả CLB tập trung gói bánh chưng gù, một loại bánh đặc sản người Sán Dìu. Các thành viên chia nhau rửa lá dong, lá chít, gói bánh và luộc, cả một buổi chiều tất bật nhưng họ đã dùng tiếng hát Soọng cô để tạo không khí vui tươi, nhộn nhịp, quên đi mệt nhọc…

Ngày lễ chính, nhiều CLB trong tỉnh và các tỉnh khác đều đến dự, trong đó, có những cụ đã ngoài 80 tuổi, đi hàng trăm cây số đến để giao lưu. Sau nghi thức chào cờ, hát quốc ca, các CLB hát giao lưu, với nội dung chúc mừng 5 năm ngày thành lập của CLB Soọng cô thôn Mỹ Khê, mỗi một CLB đến giao lưu hát ít nhất một tiết mục tại sân khấu, cứ thế họ say sưa hát quá trưa, vừa ăn trưa họ vẫn chia nhau lên hát, hát cả trưa, cả chiều và bịn rịn hát chia tay, hát hẹn ngày trở lại để hát tiếp những bài Soọng cô còn dang dở.

Điều đặc biệt ở buổi lễ là mỗi CLB đều có các hội viên nhỏ tuổi tham gia biểu diễn trên sân khấu. Mặc dù chỉ hát được những bài hát đơn giản, nhưng chất chứa trong mỗi người là niềm hi vọng lớn lao, đây sẽ là thế hệ kế cận, gìn giữ và phát huy tiếng hát Soọng cô.

Các bạn nhỏ biểu diễn Soọng cô nhân dịp kỉ niệm 10 năm thánh lập CLB Soọng cô xã Sơn Nam (Tuyên Quang). Ảnh Thái Sinh Trần
Các bạn nhỏ biểu diễn Soọng cô nhân dịp kỉ niệm 10 năm thành lập CLB Soọng cô xã Sơn Nam (Tuyên Quang). Ảnh Thái Sinh Trần

Theo thống kê, tại các tỉnh có người Sán Dìu sinh sống hiện có hơn 70 CLB Soọng cô, CLB thành lập muộn nhất cũng trên 5 năm và hầu hết các dịp kỉ niệm ngày thành lập đều tổ chức rất bài bản giống như CLB Soọng cô thôn Mỹ Khê, không gian diễn xướng được tổ chức rất linh hoạt.

Có thể thấy, vì tiếng hát Soọng cô, người Sán Dìu đã tìm tới nhau, họ không còn hát thâu đêm suốt sáng, hát từ ngày này sang ngày khác nữa, thay vào đó gói gọn trong một khoảng thời gian ngắn hơn. Không gian diễn xướng cũng linh hoạt ở mọi lúc, mọi nơi, mọi thời điểm.

Từ những người xa lạ, vì tiếng hát Soọng cô mà gắn kết người Sán Dìu với nhau
Tiếng hát Soọng cô đã gắn kết người Sán Dìu với nhau

Linh hoạt không gian diễn xướng

Nếu như trước kia, Soọng cô được hát thường xuyên, hằng ngày, ở mọi lúc, mọi nơi, mọi thời điểm, mọi ngữ cảnh, hát vui trong gia đình, hát trong lúc lao động sản xuất… Thì nay, đại đa số người Sán Dìu ít khi sử dụng tiếng Sán Dìu trong giao tiếp hằng ngày, Soọng cô cũng vậy, cũng chẳng mấy ai hát. Một số ông, bà, những người lớn tuổi đôi khi cũng tự hát Soọng cô, nhưng số lượng không nhiều.

Thay vì hát hằng ngày, họ tìm đến nhau, sinh hoạt trong các CLB, ôn lại những kí ức một thời về những cuộc đi chơi (hị leo son) để hát Soọng cô. Họ tổ chức đi giao lưu giữa CLB này với CLB khác trong tỉnh, giữa tỉnh này với tỉnh kia. Không gian hát cũng linh hoạt, có thể hát tại một nhà nào đó, trong nhà văn hóa thôn hoặc một khu du lịch.

Nhận thấy tầm quan trọng trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa, trong đó có Soọng cô, những năm qua, nhiều địa phương đã đưa tiếng hát Soọng cô lên sân khấu trong các ngày lễ lớn của địa phương. Từ đó, tiếng hát Soọng cô được nhiều người biết đến hơn, người Sán Dìu cũng vì đó mà thêm tự hào về Soọng cô của dân tộc mình.

Một số nghệ nhân, CLB Soọng cô đã đưa tiếng hát Soọng cô biểu diễn tại các điểm du lịch, thu hút sự quan tâm, yêu mến của đông đảo du khách. Như CLB Soọng cô Trung Mầu (Bình Xuyên, Vĩnh Phúc) đã nhiều lần được Khu du lịch Flamingo Đại Lải mời biểu diễn tại khu du lịch.

Đặc biệt, tận dụng không gian mạng, những cuộc hát Soọng cô được người Sán Dìu phát trực tiếp trên Facebook, được quay video đăng lên các kênh YouTube, Zalo…Nhờ đó, tiếng hát Soọng cô tiếp cận được nhiều người hơn, không chỉ trong cộng đồng người Sán Dìu mà cả dân tộc khác, quốc gia khác.

Thế hệ những người lớn tuổi đang giữ vai trò chủ đạo trong bảo tồn tiếng hát Soọng cô (Ảnh Thái Sinh Trần)
Thế hệ những người lớn tuổi đang giữ vai trò chủ đạo trong bảo tồn tiếng hát Soọng cô (Ảnh Thái Sinh Trần)

Có thể thấy, bằng tình yêu và trách nhiệm gìn giữ tiếng hát Soọng cô, các thế hệ người Sán Dìu, trong đó những người lớn tuổi giữ vai trò chủ đạo đã nỗ lực bằng nhiều cách khác nhau, linh hoạt không gian diễn xướng để tiếng hát Soọng cô được vang xa hơn.

Cũng từ tình yêu và lòng nhiệt huyết đó đã lan tỏa tình yêu, niềm tự hào về văn hóa truyền thống của dân tộc đến thế hệ trẻ, trao truyền trách nhiệm cho họ để tiếp tục giữ gìn tài sản quý giá của cha ông.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.