Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Soọng cô - một thứ “men” của đồng bào Sán Dìu: Mở rộng đất sống cho Soọng cô (Bài 4)

Văn Hoa - 08:46, 01/08/2022

Nhằm “cứu nguy” cho tiếng hát Soọng cô, thế hệ những người lớn tuổi bằng nhiều việc làm cụ thể đã nỗ lực gìn giữ, trao truyền cho thế hệ trẻ và đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Trước xu hướng phát triển, hội nhập của quê hương, đất nước, không gian diễn xướng Soọng cô dần thu hẹp. Để duy trì, bảo tồn, phát huy được bản sắc văn hóa dân gian này, các nghệ nhân, những người yêu Soọng cô đã linh hoạt trong không gian diễn xướng, khuyến khích lớp trẻ thể hiện trong những sự kiện, như trong lễ cưới, lễ hội, thể hiện trên sân khấu…

Tiếng hát Soọng cô vẫn ngân vang dù trời mưa có nặng hạt
Đội mưa để hát Soọng cô

Say sưa câu hát Soọng cô

Có dịp được Câu lạc bộ (CLB) Soọng cô thôn Mỹ Khê (xã Trung Mỹ, Bình Xuyên, Vĩnh Phúc) mời tham dự Lễ kỉ niệm sau 5 năm thành lập, chúng tôi đã cảm nhận được tình yêu Soọng cô đối với mỗi thành viên CLB lớn đến nhường nào, và hơn hết là thấy được sự linh hoạt trong không gian diễn xướng Soọng cô.

Một ngày trước khi diễn ra Lễ chính thức, ngay từ sáng, các thành viên CLB đã xúng xính bộ quần áo truyền thống tập trung tại nhà văn hóa thôn. Trời mưa phùn, đôi lúc nặng hạt, CLB vẫn quyết định triển khai hát Soọng cô theo đúng kế hoạch. Mở đầu họ hát tại nhà văn hóa thôn với những bài hát dạo đầu, mừng gặp nhau, mừng Đảng, mừng Bác… Tiếp đó, họ đi thành hàng di chuyển lên đình của thôn cầu cho Lễ kỉ niệm được thành công; sau đó ra bờ hồ đầu làng để hát, cả hành trình họ vừa đi vừa say sưa hát với nhiều nội dung khác nhau...

Buổi chiều ngày hôm đó, cả CLB tập trung gói bánh chưng gù, một loại bánh đặc sản người Sán Dìu. Các thành viên chia nhau rửa lá dong, lá chít, gói bánh và luộc, cả một buổi chiều tất bật nhưng họ đã dùng tiếng hát Soọng cô để tạo không khí vui tươi, nhộn nhịp, quên đi mệt nhọc…

Ngày lễ chính, nhiều CLB trong tỉnh và các tỉnh khác đều đến dự, trong đó, có những cụ đã ngoài 80 tuổi, đi hàng trăm cây số đến để giao lưu. Sau nghi thức chào cờ, hát quốc ca, các CLB hát giao lưu, với nội dung chúc mừng 5 năm ngày thành lập của CLB Soọng cô thôn Mỹ Khê, mỗi một CLB đến giao lưu hát ít nhất một tiết mục tại sân khấu, cứ thế họ say sưa hát quá trưa, vừa ăn trưa họ vẫn chia nhau lên hát, hát cả trưa, cả chiều và bịn rịn hát chia tay, hát hẹn ngày trở lại để hát tiếp những bài Soọng cô còn dang dở.

Điều đặc biệt ở buổi lễ là mỗi CLB đều có các hội viên nhỏ tuổi tham gia biểu diễn trên sân khấu. Mặc dù chỉ hát được những bài hát đơn giản, nhưng chất chứa trong mỗi người là niềm hi vọng lớn lao, đây sẽ là thế hệ kế cận, gìn giữ và phát huy tiếng hát Soọng cô.

Các bạn nhỏ biểu diễn Soọng cô nhân dịp kỉ niệm 10 năm thánh lập CLB Soọng cô xã Sơn Nam (Tuyên Quang). Ảnh Thái Sinh Trần
Các bạn nhỏ biểu diễn Soọng cô nhân dịp kỉ niệm 10 năm thành lập CLB Soọng cô xã Sơn Nam (Tuyên Quang). Ảnh Thái Sinh Trần

Theo thống kê, tại các tỉnh có người Sán Dìu sinh sống hiện có hơn 70 CLB Soọng cô, CLB thành lập muộn nhất cũng trên 5 năm và hầu hết các dịp kỉ niệm ngày thành lập đều tổ chức rất bài bản giống như CLB Soọng cô thôn Mỹ Khê, không gian diễn xướng được tổ chức rất linh hoạt.

Có thể thấy, vì tiếng hát Soọng cô, người Sán Dìu đã tìm tới nhau, họ không còn hát thâu đêm suốt sáng, hát từ ngày này sang ngày khác nữa, thay vào đó gói gọn trong một khoảng thời gian ngắn hơn. Không gian diễn xướng cũng linh hoạt ở mọi lúc, mọi nơi, mọi thời điểm.

Từ những người xa lạ, vì tiếng hát Soọng cô mà gắn kết người Sán Dìu với nhau
Tiếng hát Soọng cô đã gắn kết người Sán Dìu với nhau

Linh hoạt không gian diễn xướng

Nếu như trước kia, Soọng cô được hát thường xuyên, hằng ngày, ở mọi lúc, mọi nơi, mọi thời điểm, mọi ngữ cảnh, hát vui trong gia đình, hát trong lúc lao động sản xuất… Thì nay, đại đa số người Sán Dìu ít khi sử dụng tiếng Sán Dìu trong giao tiếp hằng ngày, Soọng cô cũng vậy, cũng chẳng mấy ai hát. Một số ông, bà, những người lớn tuổi đôi khi cũng tự hát Soọng cô, nhưng số lượng không nhiều.

Thay vì hát hằng ngày, họ tìm đến nhau, sinh hoạt trong các CLB, ôn lại những kí ức một thời về những cuộc đi chơi (hị leo son) để hát Soọng cô. Họ tổ chức đi giao lưu giữa CLB này với CLB khác trong tỉnh, giữa tỉnh này với tỉnh kia. Không gian hát cũng linh hoạt, có thể hát tại một nhà nào đó, trong nhà văn hóa thôn hoặc một khu du lịch.

Nhận thấy tầm quan trọng trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa, trong đó có Soọng cô, những năm qua, nhiều địa phương đã đưa tiếng hát Soọng cô lên sân khấu trong các ngày lễ lớn của địa phương. Từ đó, tiếng hát Soọng cô được nhiều người biết đến hơn, người Sán Dìu cũng vì đó mà thêm tự hào về Soọng cô của dân tộc mình.

Một số nghệ nhân, CLB Soọng cô đã đưa tiếng hát Soọng cô biểu diễn tại các điểm du lịch, thu hút sự quan tâm, yêu mến của đông đảo du khách. Như CLB Soọng cô Trung Mầu (Bình Xuyên, Vĩnh Phúc) đã nhiều lần được Khu du lịch Flamingo Đại Lải mời biểu diễn tại khu du lịch.

Đặc biệt, tận dụng không gian mạng, những cuộc hát Soọng cô được người Sán Dìu phát trực tiếp trên Facebook, được quay video đăng lên các kênh YouTube, Zalo…Nhờ đó, tiếng hát Soọng cô tiếp cận được nhiều người hơn, không chỉ trong cộng đồng người Sán Dìu mà cả dân tộc khác, quốc gia khác.

Thế hệ những người lớn tuổi đang giữ vai trò chủ đạo trong bảo tồn tiếng hát Soọng cô (Ảnh Thái Sinh Trần)
Thế hệ những người lớn tuổi đang giữ vai trò chủ đạo trong bảo tồn tiếng hát Soọng cô (Ảnh Thái Sinh Trần)

Có thể thấy, bằng tình yêu và trách nhiệm gìn giữ tiếng hát Soọng cô, các thế hệ người Sán Dìu, trong đó những người lớn tuổi giữ vai trò chủ đạo đã nỗ lực bằng nhiều cách khác nhau, linh hoạt không gian diễn xướng để tiếng hát Soọng cô được vang xa hơn.

Cũng từ tình yêu và lòng nhiệt huyết đó đã lan tỏa tình yêu, niềm tự hào về văn hóa truyền thống của dân tộc đến thế hệ trẻ, trao truyền trách nhiệm cho họ để tiếp tục giữ gìn tài sản quý giá của cha ông.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Tin nổi bật trang chủ
Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Thời sự - Sỹ Hào - 7 giờ trước
Quỹ bình ổn giá xăng dầu đang dư hàng nghìn tỷ đồng nhưng lại không sử dụng để điều tiết giá xăng dầu trên thị trường. Đặc biệt người dân ở nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi phải mua giá xăng dầu theo giá vùng 2, gánh thêm một khoản chi phí, khiến cho cuộc sống đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.
Lễ hội

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Sắc màu 54 - Hà Minh Hưng - 7 giờ trước
Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Công tác Dân tộc - Thúy Hồng - 7 giờ trước
Sau gần 4 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021 -2025 (Chương trình MTQG 1719), huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Việc triển khai thực hiện hiệu quả các dự án của Chương trình đã giúp người dân được thụ hưởng các chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước kịp thời, qua đó, góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện.
Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Công tác Dân tộc - Trọng Bảo - 7 giờ trước
Là huyện 30a của tỉnh Lào Cai, nhiều năm qua, huyện Si Ma Cai đã nhận được sự quan tâm đầu tư từ các chương trình, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hiện nay, huyện đang tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719). Để nâng cao chất lượng, hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ các chương trình, huyện Si Ma Cai đặc biệt chú trọng công tác luân chuyển cán bộ, góp phần củng cố hệ thống chính trị, nâng cao năng lực lãnh đạo chỉ đạo, quản lý, giám sát nguồn vốn đầu tư.
Khâu Vai mùa hoa ban nở

Khâu Vai mùa hoa ban nở

Sắc màu 54 - Quỳnh Lưu - 7 giờ trước
Được triển khai trồng từ năm 2020 với hơn 300 cây hoa ban tím, hoa ban trắng; đến nay sau hơn 3 năm, cây hoa ban tại Mê cung đá, xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang đã phát triển tốt và bắt đầu nở hoa.
Tin trong ngày - 28/3/2024

Tin trong ngày - 28/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 28/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Bệnh lây từ động vật sang người gia tăng, khó khăn kiểm soát nguồn lây. Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện. Mưa đá xối xả, dày đặc ở Mù Cang Chải (Yên Bái). Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Du lịch - Doãn Đạt - 7 giờ trước
Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) thu hút lượng khách du lịch đông đảo với mức tăng trưởng bình quân trên 20%/năm, doanh thu bình quân 15,5%/năm. Năm 2023, tổng lượt khách du lịch đạt 586.000 lượt, tổng thu từ khách du lịch đạt 2.088 tỷ đồng.
Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo dục - Tiêu Dao - 8 giờ trước
Dạy học tích hợp vẫn luôn là bài toán khó, nhất là đối với các trường ở vùng sâu, vùng xa vì điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện chuyên môn và nhiều vấn đề liên quan khác.
Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Khởi nghiệp - T.Nhân-H.Trường - 8 giờ trước
Quảng Nam có 9 huyện miền núi là nơi sinh sống chủ yếu đồng bào DTTS. Khu vực này địa hình, thổ nhưõng, khí hậu...thường khó khăn, khắc nghiệt nên vấn đề sinh kế đối với người dân luôn là vấn đề quan tâm, trăn trở của các cấp chính quyền địa phương. Theo đó, khơi dậy ý chí thoát nghèo, hỗ trợ thúc đẩy xây dựng các mô hình khởi sự, khời nghiệp từ những sản vật của quê hương...là giải pháp đang được thực hiện và nhân rộng hiệu quả trong Nhân dân.
Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Thời sự - Sỹ Hào - Như Tâm - 8 giờ trước
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cùng một số tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long đang nghiên cứu xây dựng hệ thống thủy lợi dẫn nước ngọt từ sông Hậu, sông Đồng Nai về để giải bài toán thiếu nước ngọt trầm trọng trong mùa khô. Trước biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, ý tưởng đầu tư công trình để dẫn nước về cho vùng sông nước không còn là một nghịch lý “chở củi về rừng”.
Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Pháp luật - Văn Long - Minh Triết - 8 giờ trước
Sáng 28/3, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng tổ chức Hội nghị tổng kết Chuyên án ST1223. Đại tá Trịnh Kim Khâm - Chỉ huy trưởng BĐBP tỉnh dự, chỉ đạo hội nghị; Đại tá Bùi Văn Bình - Phó chỉ huy trưởng Nghiệp vụ BĐBP tỉnh chủ trì hội nghị.