Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phát triển du lịch gắn với bảo tồn di sản

PV - 16:08, 13/08/2018

Khi du lịch được xác định là ngành kinh tế chủ lực, đồng nghĩa với loại hình văn hóa vật thể, phi vật thể, hệ thống di tích thiên nhiên, lịch sử, văn hóa chính là nguồn tài nguyên du lịch lớn, góp phần quan trọng tạo nên sự hấp dẫn, độc đáo cho sản phẩm du lịch giữa các vùng miền, địa phương. Tuy nhiên, trên thực tế, đã có nhiều trường hợp di sản bị xâm hại khi đưa vào khai thác du lịch. Vậy làm thế nào để vừa có thể bảo tồn nguyên vẹn di sản mà vẫn kết hợp để phát triển du lịch?

du lịch Phố cổ Hội An (tỉnh Quảng nam) là một trong những địa phương làm tốt công tác bảo tồn di sản gắn với phát triển du lịch.

Cần nhìn nhận đúng hướng

Theo thống kê của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cả nước có gần 40.000 di tích (trong đó gần 10.000 di tích cấp tỉnh, thành phố, 3.463 di tích quốc gia, 95 di tích quốc gia đặc biệt); 61.669 di sản văn hóa phi vật thể (trong đó 249 di sản được đưa vào Danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia); 161 bảo tàng, 142 bảo vật quốc gia và trên 3 triệu tài liệu, hiện vật. Nổi bật trong số đó là 8 di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, 12 di sản văn hóa phi vật thể và 7 di sản tư liệu được UNESCO công nhận.

Với kho tàng di sản thiên nhiên và văn hoá, vật thể và phi vật thể đồ sộ ấy, du lịch chính là cầu nối hữu hiệu giúp quảng bá, phát huy giá trị di sản, mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng, từ đó giới thiệu hình ảnh, văn hóa Việt Nam tới công chúng cả nước, bạn bè quốc tế.

Theo thống kê của Tổng cục Du lịch Việt Nam, năm 2017, quần thể di tích Cố đô Huế đón khoảng 3 triệu lượt khách, trong đó có hơn 1,8 triệu lượt khách quốc tế, thu hơn 320 tỷ đồng từ bán vé; Khu phố cổ Hội An (Quảng Nam) đón 1,96 triệu lượt khách, thu về 219 tỷ đồng từ bán vé… Như vậy, có thể thấy giữa hoạt động bảo tồn, phát huy di sản văn hóa với phát triển du lịch có mối quan hệ mật thiết. Nếu biết quản lý, sử dụng đúng hướng, di sản sẽ là nguồn lực lớn mang đến lợi nhuận lâu dài, bền vững cho du lịch nói riêng và nền kinh tế-xã hội nói chung.

Tuy nhiên, từ thực tiễn để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế, dựa trên khai thác di sản, phần lớn thua thiệt thường thuộc về di sản khi công tác bảo tồn chưa được coi trọng đúng mức. Bằng chứng là để đánh đổi cho những công trình hoành tráng như các khu du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, hệ thống cáp treo…; hàng trăm nghìn ha rừng đã biến mất, nhiều bãi biển đẹp bị biến dạng, nhiều dãy núi bị tàn phá và cùng với đó là sự biến đổi hệ sinh thái tự nhiên cũng như môi trường văn hóa của cộng đồng dân cư trong khu vực.

Mới đây, dư luận lại tiếp tục ngỡ ngàng, đau xót khi một “công trình du lịch đồ sộ” hàng ngàn bậc thang lên núi Cái Hạ “mọc ngay” giữa vùng lõi Khu di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Tràng An (Ninh Bình) mà không hề được cấp phép; tượng Bà Chúa Xứ thứ hai cũng được doanh nghiệp lén lút thi công trên núi Sam (An Giang). Dù các công trình này đã được tháo dỡ, nhưng những tổn thương gây ra đối với cảnh quan, hệ sinh thái di sản khó có thể khắc phục.

Như vậy, nếu phát huy di sản bằng con đường du lịch, đặt mục tiêu kinh tế lên trên thì chỉ mang đến những lợi ích ngắn hạn trước mắt mà để lại hậu quả lâu dài.

Hài hòa giữa phát triển với bảo tồn

Tại Hội nghị về “Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam vì sự phát triển bền vững” vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc kể lại câu chuyện trong buổi tiếp một vị hoàng thân của Các Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất năm 2017, vị khách này đã nói với Thủ tướng rằng: “Chúng tôi có thể tạo ra bãi biển hay quả núi mới, thậm chí tạo ra người máy, nhưng chúng tôi ghen tị vì Việt Nam may mắn có quá nhiều di sản thiên nhiên và văn hoá vật thể và phi vật thể” . Qua câu chuyện, Thủ tướng nhấn mạnh, “Vì thế, tuyệt đối không phá huỷ, làm hỏng hay hy sinh di sản vì bất kỳ lý do gì để phục vụ phát triển. Để mất di sản, dù chỉ là một phần cũng chính là bắn súng vào quá khứ, đánh mất bản sắc dân tộc” .

Cần gắn kết trách nhiệm giữa người làm du lịch và cơ quan quản lý di sản để làm tốt mục tiêu phát triển du lịch gắn với bảo tồn di sản. (Ảnh minh họa) Cần gắn kết trách nhiệm giữa người làm du lịch và cơ quan quản lý di sản để làm tốt mục tiêu phát triển du lịch gắn với bảo tồn di sản. (Ảnh minh họa)

Trước đó, một số địa phương đã làm tốt giữa việc hài hòa bảo tồn di sản kết hợp phát triển kinh tế, đơn cử như tỉnh Phú Thọ. Sau khi di sản hát Xoan chính thức được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào ngày 8/12/2017, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ đã tổ chức các chương trình giới thiệu về miền đất tổ, kết nối các doanh nghiệp du lịch để tìm ra các sản phẩm phù hợp phục vụ nhu cầu du khách. Đưa hát Xoan thành sản phẩm du lịch, đồng thời nhằm bảo tồn di sản này đang là mục tiêu của ngành Du lịch tỉnh Phú Thọ.

Ông Nguyễn Đắc Thủy, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ cho biết: “Chúng tôi có chương trình đào tạo bồi dưỡng cho các nghệ nhân vừa trình diễn cách hát thờ thần, vừa trình diễn phục vụ khách du lịch, tập huấn cho họ phương pháp đón tiếp khách, giới thiệu cho họ hiểu những giá trị của di sản hát Xoan với các đoàn khách tùy các đối tượng khác nhau” .

Như vậy, để giải quyết hài hòa câu chuyện phát triển du lịch gắn với bảo tồn nguyên vẹn di sản, cần có sự gắn kết trách nhiệm chặt chẽ hơn nữa giữa những người làm du lịch và những cơ quan quản lý di sản, để hạn chế các tác động của con người đến di sản ở mức độ cho phép.

HỒNG MINH

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Người có uy tín Quảng Ngãi: Nhiều cách làm hay để tuyên truyền, vận động Nhân dân

Người có uy tín Quảng Ngãi: Nhiều cách làm hay để tuyên truyền, vận động Nhân dân

"Để người dân dễ hiểu, nắm bắt được nội dung thông tin tuyên truyền, mình phải cụ thể hóa được chủ trương, chính sách của cấp trên để diễn giải ngắn gọn, phải gắn với những câu chuyện cụ thể tại địa phương mình", già A Lào, Người có uy tín ở thôn Đăk Răng, xã Bờ Y chia sẻ. Được biết, toàn tỉnh Quảng Ngãi hiện có 910 Người có uy tín. Tại cơ sở, đội ngũ Người có uy tín chính là những "hạt nhân", là "cầu nối" quan trọng gắn kết giữa Chính quyền với Nhân dân
Gia Lai: Phá dỡ nhà rông bê tông làng Ia Gri dưới chân núi lửa

Gia Lai: Phá dỡ nhà rông bê tông làng Ia Gri dưới chân núi lửa

Tin tức - Ngọc Thu - 23:18, 13/10/2025
Ngày 13/10, công trình “Nhà rông bê tông” ở làng Ia Gri, xã Biển Hồ được các cơ quan chức năng tỉnh Gia Lai phối hợp với đơn vị liên quan tiến hành tháo dỡ, trả lại cảnh quan tự nhiên cho khu vực núi lửa Chư Đang Ya.
Động lực phát triển vùng đồng bào DTTS Tuyên Quang

Động lực phát triển vùng đồng bào DTTS Tuyên Quang

Dân tộc - Tôn giáo - Vũ Mừng - 19:55, 13/10/2025
Giai đoạn 2021 – 2025, tỉnh Tuyên Quang được Trung ương giao hơn 9.367 tỷ đồng để thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719). Việc triển khai Chương trình đã mang lại nhiều kết quả thiết thực, cải thiện đời sống, nâng cao nguồn nhân lực và thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng.
Đồng bằng sông Cửu Long: Ứng dụng công nghệ nâng tầm hạt gạo Việt Nam

Đồng bằng sông Cửu Long: Ứng dụng công nghệ nâng tầm hạt gạo Việt Nam

Khoa học - Công nghệ - Hoàng Quý - 18:44, 13/10/2025
Hiện nay việc chuyển đổi sang mô hình canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp bằng công nghệ đang trở thành hướng đi tất yếu tại Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) vựa lúa lớn nhất cả nước. Từ các mô hình thí điểm hiệu quả, vùng đất chín rồng đang cho thấy một diện mạo mới hiện đại hơn, xanh hơn, và hiệu quả hơn.
Lào Cai: Tai nạn xe khách khiến 3 người tử vong

Lào Cai: Tai nạn xe khách khiến 3 người tử vong

Tin tức - Trọng Bảo - 18:14, 13/10/2025
Trên tuyến Tỉnh lộ 172, thuộc địa phận xã Việt Hồng, tỉnh Lào Cai vừa xảy ra vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng khiến 3 người tử vong tại chỗ và nhiều người bị thương.
Ngân 98 và bóng tối của “nền kinh tế” ảo

Ngân 98 và bóng tối của “nền kinh tế” ảo

Xã hội - Hồng Phúc - 18:03, 13/10/2025
Ngày 13 tháng 10, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Hồ Chí Minh đã bắt tạm giam Võ Thị Ngọc Ngân - người được biết đến trên mạng xã hội với biệt danh Ngân 98 để điểu tra về tội Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm, theo Điều 193 Bộ luật Hình sự. Sự kiện này không chỉ gây chấn động dư luận mà còn phơi bày một hiện tượng đáng báo động: sự chuyển hóa của danh tiếng thành công cụ phạm tội.
Tuổi trẻ biên giới Gia Lai sẵn sàng lên đường nhập ngũ

Tuổi trẻ biên giới Gia Lai sẵn sàng lên đường nhập ngũ

Bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ thiêng liêng và là quyền cao quý của công dân. Tiếp nối truyền thống yêu nước nồng nàn của dân tộc, tuổi trẻ vùng biên giới, vùng đồng bào DTTS tỉnh Gia Lai đã hăng hái viết đơn tình nguyện thực hiện nghĩa vụ thiêng liêng của tuổi trẻ với khát vọng xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Cử tri và Nhân dân lo lắng về diễn biến bất thường của thời tiết, thiên tai

Cử tri và Nhân dân lo lắng về diễn biến bất thường của thời tiết, thiên tai

Thời sự - Minh Thu - 17:53, 13/10/2025
Dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, tại phiên họp thứ 50, ngày 13/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ Chín, Quốc hội khóa XV; kết quả tiếp công dân, tiếp nhận, xử lý đơn thư của công dân và kết quả giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân gửi đến Quốc hội năm 2025; dự thảo báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân dân gửi đến Kỳ họp thứ Mười, Quốc hội Khóa XV.
Chuyển đổi nuôi biển công nghệ cao: Hướng đi tất yếu trong thời kỳ biến đổi khí hậu

Chuyển đổi nuôi biển công nghệ cao: Hướng đi tất yếu trong thời kỳ biến đổi khí hậu

Khoa học - Công nghệ - Hoàng Quý - 17:42, 13/10/2025
Tại khu vực Nam Trung Bộ, nơi có tiềm năng nuôi trồng thủy sản lớn, nhiều mô hình nuôi biển công nghệ cao đang được thử nghiệm và nhân rộng. Vai trò của hệ thống khuyến nông, đặc biệt là khuyến nông cộng đồng được xác định là lực lượng dẫn dắt then chốt trong quá trình chuyển đổi này.
EVNSPC lan tỏa sáng kiến kiểm đếm cáp mạng mất an toàn trên trụ điện lực: Giải pháp sáng tạo, hiệu quả và dễ triển khai

EVNSPC lan tỏa sáng kiến kiểm đếm cáp mạng mất an toàn trên trụ điện lực: Giải pháp sáng tạo, hiệu quả và dễ triển khai

Trang địa phương - Minh Triết - 17:41, 13/10/2025
Một trong những sáng kiến tiêu biểu của ngành điện lực năm 2023 – “Giải pháp khắc phục cáp mạng mất an toàn đi trên trụ điện lực”, do nhóm tác giả tại Điện lực Châu Đốc (thuộc Công ty Điện lực An Giang, nay là EVNSPC) nghiên cứu, đã được Tổng công ty Điện lực miền Nam (EVNSPC) và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) công nhận và đưa vào áp dụng rộng rãi. Giải pháp không chỉ mang tính sáng tạo cao mà còn giúp tăng năng suất, giảm thời gian, chi phí và đặc biệt góp phần đảm bảo an toàn hạ tầng điện – viễn thông.
Thủ tướng chỉ đạo khẩn trương khắc phục thiệt hại do bão số 11 đối với ngành Giáo dục

Thủ tướng chỉ đạo khẩn trương khắc phục thiệt hại do bão số 11 đối với ngành Giáo dục

Thời sự - PV - 17:28, 13/10/2025
Trước những thiệt hại nặng nề mà bão số 11 (Matmo) gây ra cho ngành Giáo dục, ngày 12/10, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 196/CĐ-TTg yêu cầu các bộ, ngành và địa phương khẩn trương đánh giá, khắc phục hậu quả, bảo đảm điều kiện dạy và học, sớm đưa học sinh trở lại trường.
Sự thân thiện của người dân giúp Việt Nam ghi điểm với du khách quốc tế

Sự thân thiện của người dân giúp Việt Nam ghi điểm với du khách quốc tế

Du lịch - Minh Nhật - 17:25, 13/10/2025
Tại Giải thưởng Readers’ Choice Awards 2025 do độc giả tạp chí Condé Nast Traveler (Mỹ) bình chọn, Việt Nam vừa được xếp trong danh sách top 10 “Điểm đến hấp dẫn nhất thế giới” và “Điểm đến thân thiện nhất thế giới”.