Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phát triển du lịch gắn với bảo tồn di sản

PV - 16:08, 13/08/2018

Khi du lịch được xác định là ngành kinh tế chủ lực, đồng nghĩa với loại hình văn hóa vật thể, phi vật thể, hệ thống di tích thiên nhiên, lịch sử, văn hóa chính là nguồn tài nguyên du lịch lớn, góp phần quan trọng tạo nên sự hấp dẫn, độc đáo cho sản phẩm du lịch giữa các vùng miền, địa phương. Tuy nhiên, trên thực tế, đã có nhiều trường hợp di sản bị xâm hại khi đưa vào khai thác du lịch. Vậy làm thế nào để vừa có thể bảo tồn nguyên vẹn di sản mà vẫn kết hợp để phát triển du lịch?

du lịch Phố cổ Hội An (tỉnh Quảng nam) là một trong những địa phương làm tốt công tác bảo tồn di sản gắn với phát triển du lịch.

Cần nhìn nhận đúng hướng

Theo thống kê của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cả nước có gần 40.000 di tích (trong đó gần 10.000 di tích cấp tỉnh, thành phố, 3.463 di tích quốc gia, 95 di tích quốc gia đặc biệt); 61.669 di sản văn hóa phi vật thể (trong đó 249 di sản được đưa vào Danh mục Di sản Văn hóa phi vật thể quốc gia); 161 bảo tàng, 142 bảo vật quốc gia và trên 3 triệu tài liệu, hiện vật. Nổi bật trong số đó là 8 di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, 12 di sản văn hóa phi vật thể và 7 di sản tư liệu được UNESCO công nhận.

Với kho tàng di sản thiên nhiên và văn hoá, vật thể và phi vật thể đồ sộ ấy, du lịch chính là cầu nối hữu hiệu giúp quảng bá, phát huy giá trị di sản, mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng, từ đó giới thiệu hình ảnh, văn hóa Việt Nam tới công chúng cả nước, bạn bè quốc tế.

Theo thống kê của Tổng cục Du lịch Việt Nam, năm 2017, quần thể di tích Cố đô Huế đón khoảng 3 triệu lượt khách, trong đó có hơn 1,8 triệu lượt khách quốc tế, thu hơn 320 tỷ đồng từ bán vé; Khu phố cổ Hội An (Quảng Nam) đón 1,96 triệu lượt khách, thu về 219 tỷ đồng từ bán vé… Như vậy, có thể thấy giữa hoạt động bảo tồn, phát huy di sản văn hóa với phát triển du lịch có mối quan hệ mật thiết. Nếu biết quản lý, sử dụng đúng hướng, di sản sẽ là nguồn lực lớn mang đến lợi nhuận lâu dài, bền vững cho du lịch nói riêng và nền kinh tế-xã hội nói chung.

Tuy nhiên, từ thực tiễn để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế, dựa trên khai thác di sản, phần lớn thua thiệt thường thuộc về di sản khi công tác bảo tồn chưa được coi trọng đúng mức. Bằng chứng là để đánh đổi cho những công trình hoành tráng như các khu du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, hệ thống cáp treo…; hàng trăm nghìn ha rừng đã biến mất, nhiều bãi biển đẹp bị biến dạng, nhiều dãy núi bị tàn phá và cùng với đó là sự biến đổi hệ sinh thái tự nhiên cũng như môi trường văn hóa của cộng đồng dân cư trong khu vực.

Mới đây, dư luận lại tiếp tục ngỡ ngàng, đau xót khi một “công trình du lịch đồ sộ” hàng ngàn bậc thang lên núi Cái Hạ “mọc ngay” giữa vùng lõi Khu di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Tràng An (Ninh Bình) mà không hề được cấp phép; tượng Bà Chúa Xứ thứ hai cũng được doanh nghiệp lén lút thi công trên núi Sam (An Giang). Dù các công trình này đã được tháo dỡ, nhưng những tổn thương gây ra đối với cảnh quan, hệ sinh thái di sản khó có thể khắc phục.

Như vậy, nếu phát huy di sản bằng con đường du lịch, đặt mục tiêu kinh tế lên trên thì chỉ mang đến những lợi ích ngắn hạn trước mắt mà để lại hậu quả lâu dài.

Hài hòa giữa phát triển với bảo tồn

Tại Hội nghị về “Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam vì sự phát triển bền vững” vừa qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc kể lại câu chuyện trong buổi tiếp một vị hoàng thân của Các Tiểu vương quốc Ả-rập Thống nhất năm 2017, vị khách này đã nói với Thủ tướng rằng: “Chúng tôi có thể tạo ra bãi biển hay quả núi mới, thậm chí tạo ra người máy, nhưng chúng tôi ghen tị vì Việt Nam may mắn có quá nhiều di sản thiên nhiên và văn hoá vật thể và phi vật thể” . Qua câu chuyện, Thủ tướng nhấn mạnh, “Vì thế, tuyệt đối không phá huỷ, làm hỏng hay hy sinh di sản vì bất kỳ lý do gì để phục vụ phát triển. Để mất di sản, dù chỉ là một phần cũng chính là bắn súng vào quá khứ, đánh mất bản sắc dân tộc” .

Cần gắn kết trách nhiệm giữa người làm du lịch và cơ quan quản lý di sản để làm tốt mục tiêu phát triển du lịch gắn với bảo tồn di sản. (Ảnh minh họa) Cần gắn kết trách nhiệm giữa người làm du lịch và cơ quan quản lý di sản để làm tốt mục tiêu phát triển du lịch gắn với bảo tồn di sản. (Ảnh minh họa)

Trước đó, một số địa phương đã làm tốt giữa việc hài hòa bảo tồn di sản kết hợp phát triển kinh tế, đơn cử như tỉnh Phú Thọ. Sau khi di sản hát Xoan chính thức được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào ngày 8/12/2017, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ đã tổ chức các chương trình giới thiệu về miền đất tổ, kết nối các doanh nghiệp du lịch để tìm ra các sản phẩm phù hợp phục vụ nhu cầu du khách. Đưa hát Xoan thành sản phẩm du lịch, đồng thời nhằm bảo tồn di sản này đang là mục tiêu của ngành Du lịch tỉnh Phú Thọ.

Ông Nguyễn Đắc Thủy, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ cho biết: “Chúng tôi có chương trình đào tạo bồi dưỡng cho các nghệ nhân vừa trình diễn cách hát thờ thần, vừa trình diễn phục vụ khách du lịch, tập huấn cho họ phương pháp đón tiếp khách, giới thiệu cho họ hiểu những giá trị của di sản hát Xoan với các đoàn khách tùy các đối tượng khác nhau” .

Như vậy, để giải quyết hài hòa câu chuyện phát triển du lịch gắn với bảo tồn nguyên vẹn di sản, cần có sự gắn kết trách nhiệm chặt chẽ hơn nữa giữa những người làm du lịch và những cơ quan quản lý di sản, để hạn chế các tác động của con người đến di sản ở mức độ cho phép.

HỒNG MINH

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Giao lưu hữu nghị Việt Nam - Hoa Kỳ kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao

Giao lưu hữu nghị Việt Nam - Hoa Kỳ kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao

Tin tức - Tào Đạt - 23:25, 13/09/2025
Tối 13/9, tại Công viên Lưu Hữu Phước, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Phái đoàn ngoại giao Hoa Kỳ tại Việt Nam và UBND thành phố Cần Thơ phối hợp tổ chức chương trình Giao lưu hữu nghị Việt Nam - Hoa Kỳ. Đây là hoạt động trong chuỗi sự kiện kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ.
Đối tượng truy nã bị Bộ đội Biên phòng Sơn La bắt giữ khi nhập cảnh về Việt Nam

Đối tượng truy nã bị Bộ đội Biên phòng Sơn La bắt giữ khi nhập cảnh về Việt Nam

Pháp luật - Minh Nhật - 21:53, 13/09/2025
Chiều 13/9, tại Cửa khẩu quốc tế Lóng Sập, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La, lực lượng Bộ đội biên phòng đã bắt giữ 1 đối tượng bị Công an Thành phố Hà Nội truy nã khi nhập cảnh về Việt Nam về tội cố ý gây thương tích.
Mở ra những kỳ vọng mới trong cuộc chiến chống ung thư tại Việt Nam

Mở ra những kỳ vọng mới trong cuộc chiến chống ung thư tại Việt Nam

Sức khỏe - Minh Nhật - 21:41, 13/09/2025
Sự kiện ký kết thỏa thuận hợp tác giữa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh và Trung tâm Nghiên cứu Y học quốc gia về Xạ trị Liên bang Nga không chỉ là bước tiến mới trong quan hệ y tế song phương Việt - Nga mà còn mở ra những kỳ vọng mới trong cuộc chiến chống ung thư.
Nhà thờ cổ H’Bâu - Gia Lai: Dấu tích văn hóa, lịch sử dưới chân núi Chư Đăng Ya

Nhà thờ cổ H’Bâu - Gia Lai: Dấu tích văn hóa, lịch sử dưới chân núi Chư Đăng Ya

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Ngô Xuân Hiền - 13:52, 13/09/2025
Dưới chân ngọn núi lửa Chư Đăng Ya hùng vĩ - nơi mỗi mùa hoa dã quỳ vàng rực cả triền núi - lặng lẽ tồn tại hơn trăm năm qua một phế tích cổ kính: nhà thờ H’Bâu. Dù trải qua chiến tranh và thời gian, phần tháp chuông rêu phong và mặt tiền còn sót lại vẫn khiến du khách dừng chân chiêm ngắm, suy ngẫm.
Mở bán vé tàu Tết Bính Ngọ 2026

Mở bán vé tàu Tết Bính Ngọ 2026

Tin tức - Anh Trúc - 11:27, 13/09/2025
Vé tàu Tết Bính Ngọ 2026 sẽ được ngành đường sắt mở bán cho người dân trên tất các các kênh bán vé từ 8 giờ ngày 20-9.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Dùng axit để sản xuất hàng ngàn lít giấm giả bán ra thị trường

Dùng axit để sản xuất hàng ngàn lít giấm giả bán ra thị trường

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 11:16, 13/09/2025
Ngày 13/9, Công an Đà Nẵng cho biết vừa triệt phá cơ sở làm giấm giả quy mô lớn trên địa bàn, qua đó khởi tố 2 bị can để phục vụ công tác điều tra.
Hà Nội thu giữ gần 1 tấn xúc xích, lạp xưởng không rõ nguồn gốc

Hà Nội thu giữ gần 1 tấn xúc xích, lạp xưởng không rõ nguồn gốc

Tin tức - Anh Trúc - 11:01, 13/09/2025
Hà Nội vừa phát hiện gần 700 kg xúc xích, lạp xưởng không rõ nguồn gốc tại cơ sở kinh doanh ở phường Yên Hòa, ngay trước cao điểm Tết Trung thu 2025.
Vốn tín dụng chính sách: “Cứu cánh” sau bão ở Quảng Ninh

Vốn tín dụng chính sách: “Cứu cánh” sau bão ở Quảng Ninh

Xã hội - Mỹ Dung - 10:56, 13/09/2025
Chỉ trong vòng một năm, hơn 5.700 hộ dân và hợp tác xã tại Quảng Ninh đã được tiếp sức với gần 510 tỷ đồng vốn vay ưu đãi. Không chỉ là con số, đây chính là nguồn lực thiết thực giúp họ phục hồi sản xuất, phát triển kinh tế bền vững, biến khó khăn sau bão thành cơ hội làm giàu.
Phá đường dây mua bán, vận chuyển “khí cười” với tổng số tiền giao dịch hơn 50 tỷ đồng

Phá đường dây mua bán, vận chuyển “khí cười” với tổng số tiền giao dịch hơn 50 tỷ đồng

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 10:55, 13/09/2025
Ngày 13/9, Công an TP. Đà Nẵng cho biết, vừa triệt phá thành công đường dây mua bán, vận chuyển khí cười có quy mô lớn và tạm giam 10 người để phục vụ công tác điều tra.
Chòng chành con chữ trên dòng Nậm Nơn

Chòng chành con chữ trên dòng Nậm Nơn

Giáo dục - Thanh Hải - 10:04, 13/09/2025
Đến trường bằng chuyến đò ngang, chòng chành theo từng con nước. Dẫu chỉ là tạm thời nhưng là giải pháp không thể tốt hơn trên hành trình đi tìm con chữ của những đứa trẻ ở xã Lượng Minh (Nghệ An) khi bị mất cầu treo dân sinh vì lũ dữ