Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phát huy vai trò của nghệ nhân

Minh Ngọc - 07:05, 27/12/2022

Các nghệ nhân giữ vai trò rất quan trọng trong việc giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc. Vì vậy, nếu có chính sách động viên, khích lệ phù hợp đối với đội ngũ này thì hiệu quả công tác bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc sẽ được nâng cao.

Nghệ nhân Điểu K’Bôi tấu chiêng trong căn nhà dài. Ảnh: Nguyễn Dũng
Nghệ nhân Điểu K’Bôi tấu chiêng trong căn nhà dài. Ảnh: Nguyễn Dũng

"Báu vật sống' nơi buôn làng

Trong căn nhà dài truyền thống của mình, nghệ nhân Điểu K’Bôi, xã Đồng Nai Thượng, huyện Cát Tiên (Lâm Đồng) trưng bày những chóe rượu cần, xà gạc, vải thổ cẩm… những vật dụng dùng trong sinh hoạt của người Mạ.

Nghệ nhân Điểu K’Bôi, là một trong những nghệ nhân hiếm hoi ở địa phương đang sở hữu  bộ chiêng 6 và tự chế tác được một số nhạc cụ dân tộc truyền thống và phục dựng được những căn nhà dài truyền thống. Ông bảo, làm vậy là để giữ bản sắc của đồng bào mình.

Nghệ nhân Ưu tú Điểu K’Bôi chia sẻ: “Mình làm nhà dài nhiều rồi, mà toàn những lần đi dự thi văn hóa của tỉnh thôi. Giờ mới phục dựng được căn nhà riêng của gia đình. Có nhà dài này, thì mới có ăn trâu, ăn bò, có vui vẻ mỗi khi lễ hội hay dịp xuân về”.

Ngôi nhà dài của gia đình được nghệ nhân Điểu K’Bôi phục dựng theo đúng mẫu nhà dài truyền thống, được hoàn thiện cuối năm 2021. Ngôi nhà được làm hoàn toàn từ vật liệu tự nhiên, như lá mây, cỏ tranh, cây lồ ô… Sàn nhà cách mặt đất khoảng 50 cm và làm bằng phên tre, mái lợp lá mây, cỏ tranh, các cột kèo được gia cố với nhau bằng sợi mây cực kỳ bền chắc.

 Dù không lớn, không quy mô mà nói theo lời nghệ nhân K’Bôi thì, “chỉ bằng 3 sải tay” nhưng ngôi nhà dài này, là niềm kỳ vọng, tự hào không của riêng gia đình ông mà còn với buôn làng người Mạ nơi này.

Không chỉ biết phục dựng nhà dài truyền thống, sử dụng thành tạo cồng chiêng, nghệ nhân Điểu K’Bôi còn biết làm và sử dụng thành thục các nhạc cụ truyền thống của người Mạ.

Với những đóng của ông trong gìn giữ, trao truyền, phát huy bản sắc văn hóa, năm 2022, nghệ nhân Điểu K’Bôi được Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú về lĩnh vực trình diễn dân gian.

Tại Điện Biên, Nghệ nhân ưu tú Lường Thị May được biết đến bởi những cống hiến, đóng góp cho công tác bảo tồn các giá trị văn hóa của người Lào ở Ðiện Biên. Đồng thời, cũng là một trong số rất ít người dành nhiều tâm huyết sưu tầm, thể hiện gần như nguyên vẹn các bài dân ca, dân vũ, tế lễ, nghi thức dân gian của dân tộc Lào. Bao năm nay, trong hầu hết lễ hội, sự kiện văn hóa của cộng đồng dân tộc Lào tại bản Na Sang 1, xã Núa Ngam, huyện Điện Biên đều có sự hiện diện của Nghệ nhân May

Bà cũng là người dành nhiều tâm sức tìm hiểu, nghiên cứu, khôi phục nhiều loại hình văn hóa dân gian của dân tộc. Ngoài các điệu múa, trò chơi dân gian, thì bà sưu tầm tài liệu về các bài cúng, các lễ hội như: Mừng cơm mới; lễ tạ ơn; mừng nhà mới; lễ đưa dâu về nhà chồng, múa lăm vông… 

Trong đó, tiêu biểu phải kể đến việc phục dựng thành công tết Té nước (Bun Huột Nặm) của người Lào. Ngày nay, Tết té nước của dân tộc Lào đã được khôi phục, duy trì tổ chức thường niên không chỉ với người Lào Núa Ngam, mà còn ở nhiều cộng đồng dân tộc Lào các địa phương trong tỉnh Điện Biên. Lễ hội này đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Với khả năng thực hành các nghề truyền thống, nghệ thuật diễn xướng, các nghệ nhân ở các thôn làng trên cả nước không ngừng nỗ lực gìn giữ, cống hiến, sáng tạo và trao truyền lại cho lớp cháu con. Họ tích cực tham gia các hội thi, hội diễn do ngành Văn hóa, các địa phương tổ chức. Họ không nề hà tuổi cao sức yếu, sẵn sàng đứng lớp truyền dạy từ điệu múa xoang, cách đánh chiêng, chỉnh chiêng, điệu dân ca dân vũ, đến cách làm các vật dụng trong sinh hoạt hàng ngày.

Nghệ nhân Nông Thị Lìm, dân tộc Tày ở huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn biểu diễn trong chương trình "Câu then Việt Bắc" tại Trung tâm Giao lưu văn hóa Phố cổ Hà Nội - Ảnh Phan Huy
Nghệ nhân Nông Thị Lìm, dân tộc Tày ở huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn (đứng giữa) biểu diễn trong chương trình "Câu then Việt Bắc" tại Trung tâm Giao lưu văn hóa Phố cổ Hà Nội - Ảnh Phan Huy

Tại Hội nghị gặp mặt nghệ nhân và những người có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn, phát huy văn hóa các dân tộc thiểu số được tổ chức mới đây (ngày 18/11), Thứ trưởng Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thủy đã khẳng định, trong những năm qua Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm đến vấn đề bảo tồn, phát huy, phát triển văn hóa các DTTS. 

Cần cơ chế đãi ngộ kịp thời

Có thể khẳng định, mỗi dân tộc trong đại gia đình 54 dân tộc Việt Nam đều mang trong mình những giá trị văn hóa truyền thống quý giá, đặc trưng riêng. Các nghệ nhân, già làng, trưởng bản vùng DTTS, chính là những hạt nhân, là đầu tầu gương mẫu, có vị trí và đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giữ gìn, vận động và trao truyền cho con em mình, đồng bào mình bảo tồn kho tàng văn hóa quý báu của dân tộc.

Trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi, có dự án 6 với nhiều mục tiêu, nội dung cụ thể nhằm bảo tồn phát huy các giá trị di sản văn hóa DTTS gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Đó là minh chứng thể hiện sự quan tâm cụ thể, thiết thực của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, luôn luôn xác định văn hóa của đồng bào DTTS là một nguồn nội lực, cùng với các giá trị khác để làm nên sức mạnh phát triển kinh tế -xã hội, phát triển vùng đồng bào, đặc biệt là để khẳng định với thế giới về giá trị, bản sắc, sự giàu có phong phú, đa dạng về văn hóa của dân tộc Việt Nam.

Hiện nay, số nghệ nhân trong cộng đồng ít dần đi mà không có lớp kế cận. Ðể giải quyết tốt mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển, bên cạnh vai trò quản lý và định hướng của Nhà nước cùng các chính sách hiệu quả về bảo tồn văn hóa, di sản... thì, cần có những cơ chế đặc thù đãi ngộ, động viên và tôn vinh đội ngũ nghệ nhân nhiều hơn nữa, kịp thời hơn nữa của các  cấp chính quyền địa phương, của cộng đồng kịp thời, để họ phát huy mọi khả năng đóng góp cho công tác bảo tồn văn hóa truyền thống. 

Việc thực hiện những chính sách này, sẽ góp phần phát huy vai trò, tính sáng tạo của nghệ nhân trong bảo tồn di sản văn hóa, đồng thời giúp họ đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về công tác bảo tồn di sản cho đội ngũ kế cận. 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
“Báu vật sống” của làng Chăm Phú Nhuận

“Báu vật sống” của làng Chăm Phú Nhuận

Nghệ nhân Châu Thị Đông được cộng đồng dân cư làng Chăm Phú Nhuận (xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) trân trọng gọi là “báu vật sống”. Bà vượt qua định kiến giới, nỗ lực tự học chữ Chăm, học ngâm diễn Ariya và trình diễn dân ca Chăm, trở thành người truyền cảm hứng trong hành trình gìn giữ di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc mình.
Tin nổi bật trang chủ
Kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh: Lãnh đạo Đảng, Nhà nước vào Lăng viếng Bác

Kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh: Lãnh đạo Đảng, Nhà nước vào Lăng viếng Bác

Nhân dịp kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2025), sáng 19/5, Đoàn đại biểu Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ tịch nước, Quốc hội, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã đặt vòng hoa, vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh và dâng hương, tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ tại Đài Tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ (đường Bắc Sơn, Hà Nội).
Du lịch tâm linh về Ninh Thuận

Du lịch tâm linh về Ninh Thuận

Dân tộc - Tôn giáo - Thái Sơn Ngọc - 2 giờ trước
Ninh Thuận sở hữu tiềm năng du lịch đa dạng, đang được đầu tư khai thác hiệu quả, thu hút đông đảo du khách. Hệ thống chùa, thiền viện mang kiến trúc cổ xen hiện đại, hòa quyện thiên nhiên, mở ra triển vọng phát triển du lịch tâm linh. Nhân Đại lễ Vesak Liên Hợp Quốc 2025, Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, quảng bá hình ảnh du lịch tâm linh Ninh Thuận.
“Báu vật sống” của làng Chăm Phú Nhuận

“Báu vật sống” của làng Chăm Phú Nhuận

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 4 giờ trước
Nghệ nhân Châu Thị Đông được cộng đồng dân cư làng Chăm Phú Nhuận (xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận) trân trọng gọi là “báu vật sống”. Bà vượt qua định kiến giới, nỗ lực tự học chữ Chăm, học ngâm diễn Ariya và trình diễn dân ca Chăm, trở thành người truyền cảm hứng trong hành trình gìn giữ di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc mình.
Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Tái hiện Lễ hội Cúng thần núi, cúng thần rừng của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại “Ngôi nhà chung”

Sắc màu 54 - Minh Anh - 12 giờ trước
Về tham gia hoạt động tháng 5 “Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam”, sáng 18/5, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Đồng Mô, Sơn Tây, Hà Nội), đồng bào dân tộc Cơ Tu huyện A Lưới, TP. Huế đã tổ chức tái hiện Lễ hội Tác Giảng Ka Coong, Tấc Giàng Xứ (cúng thần núi, cúng thần rừng).
Hội thảo khoa học quốc tế: Triển khai mô hình kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế

Hội thảo khoa học quốc tế: Triển khai mô hình kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế

Sức khỏe - Minh Nhật - 23:30, 18/05/2025
Việc tiến hành nghiên cứu khoa học, học hỏi kinh nghiệm quốc tế và triển khai các mô hình kết hợp trong thực tiễn, xây dựng bộ tiêu chí chuẩn hóa năng lực bác sĩ y học cổ truyền là các bước quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền trong đào tạo và thực hành y tế tại Việt Nam.
Sắc hoa thổ cẩm trên

Sắc hoa thổ cẩm trên "vùng đất khô" Cán Tỷ

Sắc màu 54 - Vũ Mừng - 18:46, 18/05/2025
Những năm qua, HTX Dệt lanh Cán Tỷ, xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang đã xây dựng và khẳng định thương hiệu trên thị trường bởi những sản phẩm độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc Mông.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Khởi công tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu

Tin tức - Minh Nhật - 18:43, 18/05/2025
Ngày 18/5, tại phường Vân Sơn, thị xã Mộc Châu, UBND tỉnh Sơn La đã tổ chức Lễ khởi công Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường bộ cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu đoạn tuyến thuộc địa bàn tỉnh Sơn La.
Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Đặc sắc Lễ hội Hoa sim biên giới 2025

Sắc màu 54 - Mỹ Dung - 18:39, 18/05/2025
Trong 2 ngày (17 - 18/5), tại xã Hải Sơn, Tp. Móng Cái (Quảng Ninh) đã diễn ra Lễ hội “Hoa sim biên giới năm 2025”, với chủ đề “Sắc tím biên cương - Kết nối di sản”. Đây là năm thứ 4 sự kiện được tổ chức, thu hút đông đảo người dân, du khách trong và ngoài tỉnh tham gia, trải nghiệm.
Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Thú vị trải nghiệm “Giữ màu di sản”

Tin tức - Minh Anh - 18:37, 18/05/2025
Hưởng ứng Ngày Quốc tế Bảo tàng 18/5, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam tổ chức hoạt động trải nghiệm “Giữ màu di sản”, nơi người tham gia có cơ hội tìm hiểu một kỹ thuật tạo hoa văn trên vải của phụ nữ dân tộc Mông ở Mù Cang Chải, Yên Bái, mang đến cơ hội khám phá và kết nối sâu sắc với di sản văn hóa địa phương.
Sau chùa Tam Chúc, dự kiến Xá lợi Đức Phật sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (Bắc Giang) trong 2 ngày

Sau chùa Tam Chúc, dự kiến Xá lợi Đức Phật sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (Bắc Giang) trong 2 ngày

Tôn giáo - Tín ngưỡng - Tào Đạt - 18:33, 18/05/2025
Theo thông tin từ Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, sau chùa Tam Chúc (Hà Nam), dự kiến Xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni - Bảo vật quốc gia của Ấn Độ, sẽ được tôn trí tại chùa Phúc Sơn (huyện Tân Yên, Bắc Giang) trong 2 ngày (20, 21/5).
Nhiều hoạt động ý nghĩa tại Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực”

Nhiều hoạt động ý nghĩa tại Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực”

Xã hội - Văn Hoa - 18:29, 18/05/2025
Sáng 18/5, tại Công viên Biên Hùng Tp. Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên (LHTN) Việt Nam, Tỉnh đoàn Đồng Nai phối hợp cùng Công ty TNHH TCP Việt Nam (Nhãn hàng Red Bull) và các đơn vị tổ chức Ngày hội “Thanh niên công nhân - Lan tỏa năng lượng tích cực” năm 2025.