Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phát huy vai trò của nghệ nhân

Minh Ngọc - 07:05, 27/12/2022

Các nghệ nhân giữ vai trò rất quan trọng trong việc giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc. Vì vậy, nếu có chính sách động viên, khích lệ phù hợp đối với đội ngũ này thì hiệu quả công tác bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc sẽ được nâng cao.

Nghệ nhân Điểu K’Bôi tấu chiêng trong căn nhà dài. Ảnh: Nguyễn Dũng
Nghệ nhân Điểu K’Bôi tấu chiêng trong căn nhà dài. Ảnh: Nguyễn Dũng

"Báu vật sống' nơi buôn làng

Trong căn nhà dài truyền thống của mình, nghệ nhân Điểu K’Bôi, xã Đồng Nai Thượng, huyện Cát Tiên (Lâm Đồng) trưng bày những chóe rượu cần, xà gạc, vải thổ cẩm… những vật dụng dùng trong sinh hoạt của người Mạ.

Nghệ nhân Điểu K’Bôi, là một trong những nghệ nhân hiếm hoi ở địa phương đang sở hữu  bộ chiêng 6 và tự chế tác được một số nhạc cụ dân tộc truyền thống và phục dựng được những căn nhà dài truyền thống. Ông bảo, làm vậy là để giữ bản sắc của đồng bào mình.

Nghệ nhân Ưu tú Điểu K’Bôi chia sẻ: “Mình làm nhà dài nhiều rồi, mà toàn những lần đi dự thi văn hóa của tỉnh thôi. Giờ mới phục dựng được căn nhà riêng của gia đình. Có nhà dài này, thì mới có ăn trâu, ăn bò, có vui vẻ mỗi khi lễ hội hay dịp xuân về”.

Ngôi nhà dài của gia đình được nghệ nhân Điểu K’Bôi phục dựng theo đúng mẫu nhà dài truyền thống, được hoàn thiện cuối năm 2021. Ngôi nhà được làm hoàn toàn từ vật liệu tự nhiên, như lá mây, cỏ tranh, cây lồ ô… Sàn nhà cách mặt đất khoảng 50 cm và làm bằng phên tre, mái lợp lá mây, cỏ tranh, các cột kèo được gia cố với nhau bằng sợi mây cực kỳ bền chắc.

 Dù không lớn, không quy mô mà nói theo lời nghệ nhân K’Bôi thì, “chỉ bằng 3 sải tay” nhưng ngôi nhà dài này, là niềm kỳ vọng, tự hào không của riêng gia đình ông mà còn với buôn làng người Mạ nơi này.

Không chỉ biết phục dựng nhà dài truyền thống, sử dụng thành tạo cồng chiêng, nghệ nhân Điểu K’Bôi còn biết làm và sử dụng thành thục các nhạc cụ truyền thống của người Mạ.

Với những đóng của ông trong gìn giữ, trao truyền, phát huy bản sắc văn hóa, năm 2022, nghệ nhân Điểu K’Bôi được Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú về lĩnh vực trình diễn dân gian.

Tại Điện Biên, Nghệ nhân ưu tú Lường Thị May được biết đến bởi những cống hiến, đóng góp cho công tác bảo tồn các giá trị văn hóa của người Lào ở Ðiện Biên. Đồng thời, cũng là một trong số rất ít người dành nhiều tâm huyết sưu tầm, thể hiện gần như nguyên vẹn các bài dân ca, dân vũ, tế lễ, nghi thức dân gian của dân tộc Lào. Bao năm nay, trong hầu hết lễ hội, sự kiện văn hóa của cộng đồng dân tộc Lào tại bản Na Sang 1, xã Núa Ngam, huyện Điện Biên đều có sự hiện diện của Nghệ nhân May

Bà cũng là người dành nhiều tâm sức tìm hiểu, nghiên cứu, khôi phục nhiều loại hình văn hóa dân gian của dân tộc. Ngoài các điệu múa, trò chơi dân gian, thì bà sưu tầm tài liệu về các bài cúng, các lễ hội như: Mừng cơm mới; lễ tạ ơn; mừng nhà mới; lễ đưa dâu về nhà chồng, múa lăm vông… 

Trong đó, tiêu biểu phải kể đến việc phục dựng thành công tết Té nước (Bun Huột Nặm) của người Lào. Ngày nay, Tết té nước của dân tộc Lào đã được khôi phục, duy trì tổ chức thường niên không chỉ với người Lào Núa Ngam, mà còn ở nhiều cộng đồng dân tộc Lào các địa phương trong tỉnh Điện Biên. Lễ hội này đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Với khả năng thực hành các nghề truyền thống, nghệ thuật diễn xướng, các nghệ nhân ở các thôn làng trên cả nước không ngừng nỗ lực gìn giữ, cống hiến, sáng tạo và trao truyền lại cho lớp cháu con. Họ tích cực tham gia các hội thi, hội diễn do ngành Văn hóa, các địa phương tổ chức. Họ không nề hà tuổi cao sức yếu, sẵn sàng đứng lớp truyền dạy từ điệu múa xoang, cách đánh chiêng, chỉnh chiêng, điệu dân ca dân vũ, đến cách làm các vật dụng trong sinh hoạt hàng ngày.

Nghệ nhân Nông Thị Lìm, dân tộc Tày ở huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn biểu diễn trong chương trình "Câu then Việt Bắc" tại Trung tâm Giao lưu văn hóa Phố cổ Hà Nội - Ảnh Phan Huy
Nghệ nhân Nông Thị Lìm, dân tộc Tày ở huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn (đứng giữa) biểu diễn trong chương trình "Câu then Việt Bắc" tại Trung tâm Giao lưu văn hóa Phố cổ Hà Nội - Ảnh Phan Huy

Tại Hội nghị gặp mặt nghệ nhân và những người có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn, phát huy văn hóa các dân tộc thiểu số được tổ chức mới đây (ngày 18/11), Thứ trưởng Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thủy đã khẳng định, trong những năm qua Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm đến vấn đề bảo tồn, phát huy, phát triển văn hóa các DTTS. 

Cần cơ chế đãi ngộ kịp thời

Có thể khẳng định, mỗi dân tộc trong đại gia đình 54 dân tộc Việt Nam đều mang trong mình những giá trị văn hóa truyền thống quý giá, đặc trưng riêng. Các nghệ nhân, già làng, trưởng bản vùng DTTS, chính là những hạt nhân, là đầu tầu gương mẫu, có vị trí và đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giữ gìn, vận động và trao truyền cho con em mình, đồng bào mình bảo tồn kho tàng văn hóa quý báu của dân tộc.

Trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi, có dự án 6 với nhiều mục tiêu, nội dung cụ thể nhằm bảo tồn phát huy các giá trị di sản văn hóa DTTS gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Đó là minh chứng thể hiện sự quan tâm cụ thể, thiết thực của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, luôn luôn xác định văn hóa của đồng bào DTTS là một nguồn nội lực, cùng với các giá trị khác để làm nên sức mạnh phát triển kinh tế -xã hội, phát triển vùng đồng bào, đặc biệt là để khẳng định với thế giới về giá trị, bản sắc, sự giàu có phong phú, đa dạng về văn hóa của dân tộc Việt Nam.

Hiện nay, số nghệ nhân trong cộng đồng ít dần đi mà không có lớp kế cận. Ðể giải quyết tốt mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển, bên cạnh vai trò quản lý và định hướng của Nhà nước cùng các chính sách hiệu quả về bảo tồn văn hóa, di sản... thì, cần có những cơ chế đặc thù đãi ngộ, động viên và tôn vinh đội ngũ nghệ nhân nhiều hơn nữa, kịp thời hơn nữa của các  cấp chính quyền địa phương, của cộng đồng kịp thời, để họ phát huy mọi khả năng đóng góp cho công tác bảo tồn văn hóa truyền thống. 

Việc thực hiện những chính sách này, sẽ góp phần phát huy vai trò, tính sáng tạo của nghệ nhân trong bảo tồn di sản văn hóa, đồng thời giúp họ đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về công tác bảo tồn di sản cho đội ngũ kế cận. 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Óng ánh sắc vàng trên những thửa ruộng bậc thang

Óng ánh sắc vàng trên những thửa ruộng bậc thang

Thu về, những thửa ruộng bậc thang ở vùng cao Lào Cai trải dài như dải lụa óng ánh giữa đại ngàn hùng vĩ, vừa tạo nên bức tranh thiên nhiên mê đắm lòng người, vừa là minh chứng cho sự cần cù, sáng tạo và tinh thần hòa hợp với thiên nhiên của đồng bào nơi đây.
Tin nổi bật trang chủ
Nâng cao đời sống, giảm nghèo bền vững cho đồng bào DTTS là nhiệm vụ trọng tâm

Nâng cao đời sống, giảm nghèo bền vững cho đồng bào DTTS là nhiệm vụ trọng tâm

Tiếp tục chuyến công tác thăm, nắm tình hình về thực hiện công tác dân tộc, tôn giáo sau khi thực hiện chính quyền mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, chiều 11/9, Thứ trưởng Thường trực Bộ Dân tộc và Tôn giáo Hồ Văn Niên cùng Đoàn công tác của Bộ Dân tộc và Tôn giáo làm việc tại xã Ea Wer, tỉnh Đắk Lắk.
Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình:

Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình: "Lãnh đạo phải nghĩ sâu, làm lớn, vì dân…"

Thời sự - T.Nhân - H.Trường - 22:23, 11/09/2025
Sáng 11/9, Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã chính thức khai mạc. Sự kiện có sự tham dự của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình, các đại biểu Trung ương, cùng 450 đại biểu chính thức, đại diện cho hơn 91.700 đảng viên trong toàn Đảng bộ tỉnh.
Quảng Ninh: Cử tri miền núi kỳ vọng hạ tầng, dịch vụ công khởi sắc

Quảng Ninh: Cử tri miền núi kỳ vọng hạ tầng, dịch vụ công khởi sắc

Trang địa phương - Mỹ Dung - 17:19, 11/09/2025
Tiếng nói từ miền núi đã vang tới nghị trường Quảng Ninh chiều 11/9, khi Kỳ họp thứ 30, HĐND tỉnh khóa XIV khai mạc với 21 nội dung quan trọng. Hạ tầng giao thông, trường lớp, dịch vụ công… là những mong mỏi được cử tri vùng sâu, vùng xa gửi gắm, kỳ vọng sẽ sớm trở thành hành động cụ thể.
Công nhận Cổng Tò Vò ở đặc khu Lý Sơn là Di tích Quốc gia

Công nhận Cổng Tò Vò ở đặc khu Lý Sơn là Di tích Quốc gia

Tìm trong di sản - T.Nhân - H.Trường - 17:15, 11/09/2025
Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng vừa ký Quyết định xếp hạng danh lam thắng cảnh Cổng Tò Vò ở đặc khu Lý Sơn (Quảng Ngãi) là Di tích Quốc gia.
Bà Bùi Thị Quỳnh Vân giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi nhiệm kỳ 2025 - 2030

Bà Bùi Thị Quỳnh Vân giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi nhiệm kỳ 2025 - 2030

Trang địa phương - T.Nhân - H.Trường - 17:14, 11/09/2025
Bà Bùi Thị Quỳnh Vân, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi nhiệm kỳ 2020 - 2025, được Bộ Chính trị chỉ định giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ngãi nhiệm kỳ 2025 - 2030.
Cần tự trang bị kiến thức bảo vệ trước thông tin xấu, độc trên không gian mạng

Cần tự trang bị kiến thức bảo vệ trước thông tin xấu, độc trên không gian mạng

Pháp luật - Minh Thu - 16:43, 11/09/2025
Với sự bùng nổ của khoa học công nghệ trong thời đại số, gần đây, không gian mạng thường bị lợi dụng thành “mặt trận” chống phá. Tin giả, luận điệu xuyên tạc và cả sự tiếp tay vô tình từ những gương mặt có ảnh hưởng đang khiến trận địa này nóng bỏng hơn bao giờ hết. Điều này đòi hỏi mỗi cá nhân cần tự trang bị kiến thức bảo vệ mình và cộng đồng trước những thông tin xấu, độc, chưa được kiểm chứng.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Thượng úy Công an xã kịp thời hiến máu cứu bệnh nhân nhi

Thượng úy Công an xã kịp thời hiến máu cứu bệnh nhân nhi

Gương sáng - Quỳnh Trâm - 16:40, 11/09/2025
Thượng úy Lê Đức Long, Phó Trưởng Công an xã Trung Lý (Thanh Hóa) đã kịp thời hiến máu cứu sống cháu Lục Phúc Thịnh (sinh năm 2017, bản Táo, xã Trung Lý) đang cấp cứu tại Bệnh viện Nhi Thanh Hóa.
Diễn đàn Việt Nam - Australia: “Xây dựng nền công vụ ưu tú trong kỷ nguyên phát triển mới

Diễn đàn Việt Nam - Australia: “Xây dựng nền công vụ ưu tú trong kỷ nguyên phát triển mới"

Thời sự - Thúy Hồng - 16:33, 11/09/2025
Sáng 11/9, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và Đại sứ quán Australia tại Việt Nam phối hợp tổ chức Diễn đàn Việt Nam - Australia (VAF) thường niên lần thứ ba, với chủ đề “Xây dựng nền công vụ ưu tú trong kỷ nguyên phát triển mới”. Toàn quyền Australia Sam Mostyn và Gs.Ts. Nguyễn Xuân Thắng - Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, đồng chủ trì Diễn đàn.
Dự án 8 góp phần thúc đẩy bình đẳng giới ở vùng cao Lào Cai

Dự án 8 góp phần thúc đẩy bình đẳng giới ở vùng cao Lào Cai

Chính sách Dân tộc - Trọng Bảo - 16:31, 11/09/2025
Việc triển khai hiệu quả Dự án 8 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS (Chương trình MTQG 1719) đã và đang góp phần thúc đẩy bình đẳng giới và giải quyết các vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ, trẻ em trên địa bàn tỉnh Lào Cai.
Đầu tư 500 triệu đồng để nâng cấp nhà văn hóa cộng đồng bản Chăm Pu

Đầu tư 500 triệu đồng để nâng cấp nhà văn hóa cộng đồng bản Chăm Pu

Tin tức - Khánh Ngân - 16:30, 11/09/2025
Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng vừa ban hành quyết định, hỗ trợ 500 triệu đồng để nâng cấp điểm trường không sử dụng, thành nhà văn hóa cộng đồng bản Chăm Pu, xã Thượng Trạch (Quảng Trị).
Đồng bào Công giáo Đồng Nai tiếp tục thi đua “7 tốt đời, 3 đẹp đạo”

Đồng bào Công giáo Đồng Nai tiếp tục thi đua “7 tốt đời, 3 đẹp đạo”

Dân tộc - Tôn giáo - Sỹ Hào - 16:29, 11/09/2025
Trong 5 năm (2020 - 2025), từ cuộc thi đua “7 tốt đời, 3 đẹp đạo”, với lòng yêu nước và tinh thần dấn thân phục vụ, đồng bào Công giáo tỉnh Đồng Nai đã đóng góp cho các hoạt động xã hội hơn 1.000 tỷ đồng.