Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phát huy vai trò của nghệ nhân

Minh Ngọc - 07:05, 27/12/2022

Các nghệ nhân giữ vai trò rất quan trọng trong việc giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc. Vì vậy, nếu có chính sách động viên, khích lệ phù hợp đối với đội ngũ này thì hiệu quả công tác bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hoá các dân tộc sẽ được nâng cao.

Nghệ nhân Điểu K’Bôi tấu chiêng trong căn nhà dài. Ảnh: Nguyễn Dũng
Nghệ nhân Điểu K’Bôi tấu chiêng trong căn nhà dài. Ảnh: Nguyễn Dũng

"Báu vật sống' nơi buôn làng

Trong căn nhà dài truyền thống của mình, nghệ nhân Điểu K’Bôi, xã Đồng Nai Thượng, huyện Cát Tiên (Lâm Đồng) trưng bày những chóe rượu cần, xà gạc, vải thổ cẩm… những vật dụng dùng trong sinh hoạt của người Mạ.

Nghệ nhân Điểu K’Bôi, là một trong những nghệ nhân hiếm hoi ở địa phương đang sở hữu  bộ chiêng 6 và tự chế tác được một số nhạc cụ dân tộc truyền thống và phục dựng được những căn nhà dài truyền thống. Ông bảo, làm vậy là để giữ bản sắc của đồng bào mình.

Nghệ nhân Ưu tú Điểu K’Bôi chia sẻ: “Mình làm nhà dài nhiều rồi, mà toàn những lần đi dự thi văn hóa của tỉnh thôi. Giờ mới phục dựng được căn nhà riêng của gia đình. Có nhà dài này, thì mới có ăn trâu, ăn bò, có vui vẻ mỗi khi lễ hội hay dịp xuân về”.

Ngôi nhà dài của gia đình được nghệ nhân Điểu K’Bôi phục dựng theo đúng mẫu nhà dài truyền thống, được hoàn thiện cuối năm 2021. Ngôi nhà được làm hoàn toàn từ vật liệu tự nhiên, như lá mây, cỏ tranh, cây lồ ô… Sàn nhà cách mặt đất khoảng 50 cm và làm bằng phên tre, mái lợp lá mây, cỏ tranh, các cột kèo được gia cố với nhau bằng sợi mây cực kỳ bền chắc.

 Dù không lớn, không quy mô mà nói theo lời nghệ nhân K’Bôi thì, “chỉ bằng 3 sải tay” nhưng ngôi nhà dài này, là niềm kỳ vọng, tự hào không của riêng gia đình ông mà còn với buôn làng người Mạ nơi này.

Không chỉ biết phục dựng nhà dài truyền thống, sử dụng thành tạo cồng chiêng, nghệ nhân Điểu K’Bôi còn biết làm và sử dụng thành thục các nhạc cụ truyền thống của người Mạ.

Với những đóng của ông trong gìn giữ, trao truyền, phát huy bản sắc văn hóa, năm 2022, nghệ nhân Điểu K’Bôi được Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú về lĩnh vực trình diễn dân gian.

Tại Điện Biên, Nghệ nhân ưu tú Lường Thị May được biết đến bởi những cống hiến, đóng góp cho công tác bảo tồn các giá trị văn hóa của người Lào ở Ðiện Biên. Đồng thời, cũng là một trong số rất ít người dành nhiều tâm huyết sưu tầm, thể hiện gần như nguyên vẹn các bài dân ca, dân vũ, tế lễ, nghi thức dân gian của dân tộc Lào. Bao năm nay, trong hầu hết lễ hội, sự kiện văn hóa của cộng đồng dân tộc Lào tại bản Na Sang 1, xã Núa Ngam, huyện Điện Biên đều có sự hiện diện của Nghệ nhân May

Bà cũng là người dành nhiều tâm sức tìm hiểu, nghiên cứu, khôi phục nhiều loại hình văn hóa dân gian của dân tộc. Ngoài các điệu múa, trò chơi dân gian, thì bà sưu tầm tài liệu về các bài cúng, các lễ hội như: Mừng cơm mới; lễ tạ ơn; mừng nhà mới; lễ đưa dâu về nhà chồng, múa lăm vông… 

Trong đó, tiêu biểu phải kể đến việc phục dựng thành công tết Té nước (Bun Huột Nặm) của người Lào. Ngày nay, Tết té nước của dân tộc Lào đã được khôi phục, duy trì tổ chức thường niên không chỉ với người Lào Núa Ngam, mà còn ở nhiều cộng đồng dân tộc Lào các địa phương trong tỉnh Điện Biên. Lễ hội này đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Với khả năng thực hành các nghề truyền thống, nghệ thuật diễn xướng, các nghệ nhân ở các thôn làng trên cả nước không ngừng nỗ lực gìn giữ, cống hiến, sáng tạo và trao truyền lại cho lớp cháu con. Họ tích cực tham gia các hội thi, hội diễn do ngành Văn hóa, các địa phương tổ chức. Họ không nề hà tuổi cao sức yếu, sẵn sàng đứng lớp truyền dạy từ điệu múa xoang, cách đánh chiêng, chỉnh chiêng, điệu dân ca dân vũ, đến cách làm các vật dụng trong sinh hoạt hàng ngày.

Nghệ nhân Nông Thị Lìm, dân tộc Tày ở huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn biểu diễn trong chương trình "Câu then Việt Bắc" tại Trung tâm Giao lưu văn hóa Phố cổ Hà Nội - Ảnh Phan Huy
Nghệ nhân Nông Thị Lìm, dân tộc Tày ở huyện Cao Lộc, tỉnh Lạng Sơn (đứng giữa) biểu diễn trong chương trình "Câu then Việt Bắc" tại Trung tâm Giao lưu văn hóa Phố cổ Hà Nội - Ảnh Phan Huy

Tại Hội nghị gặp mặt nghệ nhân và những người có nhiều đóng góp trong công tác bảo tồn, phát huy văn hóa các dân tộc thiểu số được tổ chức mới đây (ngày 18/11), Thứ trưởng Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch Trịnh Thị Thủy đã khẳng định, trong những năm qua Đảng, Nhà nước ta luôn quan tâm đến vấn đề bảo tồn, phát huy, phát triển văn hóa các DTTS. 

Cần cơ chế đãi ngộ kịp thời

Có thể khẳng định, mỗi dân tộc trong đại gia đình 54 dân tộc Việt Nam đều mang trong mình những giá trị văn hóa truyền thống quý giá, đặc trưng riêng. Các nghệ nhân, già làng, trưởng bản vùng DTTS, chính là những hạt nhân, là đầu tầu gương mẫu, có vị trí và đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giữ gìn, vận động và trao truyền cho con em mình, đồng bào mình bảo tồn kho tàng văn hóa quý báu của dân tộc.

Trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi, có dự án 6 với nhiều mục tiêu, nội dung cụ thể nhằm bảo tồn phát huy các giá trị di sản văn hóa DTTS gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Đó là minh chứng thể hiện sự quan tâm cụ thể, thiết thực của Đảng, Nhà nước, Quốc hội, luôn luôn xác định văn hóa của đồng bào DTTS là một nguồn nội lực, cùng với các giá trị khác để làm nên sức mạnh phát triển kinh tế -xã hội, phát triển vùng đồng bào, đặc biệt là để khẳng định với thế giới về giá trị, bản sắc, sự giàu có phong phú, đa dạng về văn hóa của dân tộc Việt Nam.

Hiện nay, số nghệ nhân trong cộng đồng ít dần đi mà không có lớp kế cận. Ðể giải quyết tốt mối quan hệ giữa bảo tồn và phát triển, bên cạnh vai trò quản lý và định hướng của Nhà nước cùng các chính sách hiệu quả về bảo tồn văn hóa, di sản... thì, cần có những cơ chế đặc thù đãi ngộ, động viên và tôn vinh đội ngũ nghệ nhân nhiều hơn nữa, kịp thời hơn nữa của các  cấp chính quyền địa phương, của cộng đồng kịp thời, để họ phát huy mọi khả năng đóng góp cho công tác bảo tồn văn hóa truyền thống. 

Việc thực hiện những chính sách này, sẽ góp phần phát huy vai trò, tính sáng tạo của nghệ nhân trong bảo tồn di sản văn hóa, đồng thời giúp họ đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng về công tác bảo tồn di sản cho đội ngũ kế cận. 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.