Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Níu giữ quá trình trao truyền văn hóa Pà Thẻn

Phương Lan - 11:49, 07/05/2025

Văn hóa truyền thống của dân tộc Pà Thẻn ở tỉnh Hà Giang không chỉ phản ánh đời sống tinh thần phong phú, đặc sắc, mà còn in đậm dấu ấn lịch sử và bản sắc riêng của một trong những dân tộc rất ít người ở Việt Nam. Tỉnh Hà Giang đã và đang nỗ lực triển khai nhiều giải pháp bảo tồn, phát huy, để bản sắc văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc Pà Thẻn “sống” với đời sống hiện đại.

Lễ hội Nhảy lửa của dân tộc Pà Thẻn Hà Giang. Ảnh Thiên Sơn
Lễ hội Nhảy lửa của dân tộc Pà Thẻn Hà Giang. Ảnh Thiên Sơn

Dân tộc Pà Thẻn ở Hà Giang có khoảng trên 6 nghìn người, cư trú chủ yếu ở các huyện Quang Bình, Bắc Quang, Xín Mần và Hoàng Su Phì. Đồng bào Pà Thẻn có kho tàng di sản văn hóa phong phú và độc đáo, thể hiện đậm nét qua nhiều loại hình như kiến trúc, nhà cửa, trang phục, ngôn ngữ, văn học dân gian, nghề thủ công truyền thống, nghệ thuật diễn xướng dân gian, tập quán xã hội, tín ngưỡng, lễ hội và tri thức dân gian.

Tuy nhiên, do đời sống còn nhiều khó khăn, trong tiến trình hội nhập, nhiều nghi lễ truyền thống của đồng bào Pà Thẻn ở Hà Giang có xu hướng mai một hoặc biến đổi, không còn giữ được nét nguyên bản. Đội ngũ thầy cúng, nghệ nhân - những người am hiểu phong tục, nghi lễ, nghệ thuật và tri thức dân gian ngày càng ít, phần lớn đều tuổi cao, sức yếu.

Trong khi đó, lớp trẻ lại ít quan tâm, thiếu cơ hội và điều kiện để học hỏi, nâng cao kỹ năng thực hành văn hóa truyền thống. Bối cảnh cư trú đan xen giữa các dân tộc càng khiến văn hóa người Pà Thẻn bị “kẹt” giữa truyền thống và hiện đại. Những yếu tố cổ dần mai một đi, trong khi cái mới lại chưa được định hình rõ nét, tạo nên khoảng trống trong đời sống văn hóa cộng đồng.

Theo ông Nguyễn Hồng Hải, nguyên Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) tỉnh Hà Giang, nhiều chính sách bảo tồn văn hóa đã được tỉnh phối hợp triển khai, nhưng thực tiễn vẫn còn nhiều khó khăn. Hiện rất ít người Pà Thẻn còn thực hành được nhạc cụ truyền thống hay am hiểu y dược dân gian. Trong khi đó, lớp trẻ ngày càng rời bản mưu sinh nơi đô thị, khiến quá trình trao truyền văn hóa có nguy cơ đứt gãy.

Trong khi đó, theo bà Tải Thị Vấn, Hội Phụ nữ xã Tân Lập, huyện Bắc Quang, địa phương đã được hỗ trợ mở các lớp dạy nghề như dệt thổ cẩm, hát giao duyên, cắt may trang phục truyền thống. Tuy nhiên, thời gian học ngắn (13 - 45 ngày) nên nhiều học viên chưa nắm được kỹ năng cơ bản.

Hiện rất ít người Pà Thẻn còn thực hành được nhạc cụ truyền thống hay am hiểu y dược dân gian. Trong khi đó, lớp trẻ ngày càng rời bản mưu sinh nơi đô thị, khiến quá trình trao truyền văn hóa có nguy cơ đứt gãy”.

Ông Nguyễn Hồng Hải, nguyên Giám đốc Sở VHTT&DL tỉnh Hà Giang

“Vì người Pà Thẻn không có chữ viết, việc truyền dạy chủ yếu bằng hình thức ghi nhớ truyền khẩu nên càng gặp nhiều khó khăn”, bà Vấn chia sẻ.

Thực tế này đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với chính quyền địa phương, các cơ quan chuyên môn có các giải pháp bài bản, lâu dài, phù hợp để bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc Pà Thẻn. Đồng thời quan tâm số hóa, tư liệu hóa các loại hình văn hóa phi vật thể, xây dựng cơ sở dữ liệu và quảng bá thông qua hoạt động du lịch, giáo dục,… để bản sắc văn hóa độc đáo của đồng bào dân tộc Pà Thẻn “sống” với đời sống hiện đại.

PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam cho biết: Nhằm góp phần khôi phục, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc Pà Thẻn, Viện đã phối hợp với Sở VHTT&DL tỉnh Hà Giang và UBND huyện Bắc Quang tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Giải pháp bảo tồn và phát huy hiệu quả các loại hình văn hóa truyền thống của dân tộc Pà Thẻn trong đời sống đương đại”. Đây cũng là hoạt động thiết thực triển khai Dự án 6 thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021- 2030, nhằm níu giữ quá trình trao truyền văn hóa, tránh được nguy cơ đứt gãy.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Thắp lửa văn hóa, dựng bản du lịch ở vùng đồng bào DTTS Quảng Ninh

Thắp lửa văn hóa, dựng bản du lịch ở vùng đồng bào DTTS Quảng Ninh

Là vùng đất giàu bản sắc với cộng đồng các DTTS cùng sinh sống, huyện Bình Liêu (Quảng Ninh) đang đẩy mạnh bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Trong đó, mô hình xây dựng bản văn hóa dân tộc Tày tại thôn Bản Cáu (xã Lục Hồn) và bản văn hóa dân tộc Sán Chỉ tại thôn Lục Ngù (xã Húc Động) đang được đẩy mạnh triển khai khẩn trương, hướng tới gìn giữ di sản và nâng cao đời sống người dân vùng cao.
Tin nổi bật trang chủ
Lãnh đạo Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Nam thăm, chúc mừng Đại lễ Phật đản

Lãnh đạo Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Nam thăm, chúc mừng Đại lễ Phật đản

Tôn giáo - Tín ngưỡng - T.Nhân - H.Trường - 18:06, 07/05/2025
Nhân Đại lễ Phật đản Phật lịch 2569, sáng 7/5, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Quảng Nam Lê Trí Thanh đã đến thăm, chúc mừng các cơ sở Phật giáo trên địa bàn tỉnh.
Tuyên Quang: Tín dụng chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội

Tuyên Quang: Tín dụng chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội

Kinh tế - Mai Hương - 18:04, 07/05/2025
Những năm qua, hoạt động tín dụng chính sách xã hội tại tỉnh Tuyên Quang đóng vai trò quan trọng trong công cuộc giảm nghèo, tạo việc làm, nâng cao đời sống Nhân dân và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.
Phân định rõ thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp, xây dựng chính quyền phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân trên địa bàn

Phân định rõ thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp, xây dựng chính quyền phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân trên địa bàn

Thời sự - Hoàng Quý - 18:03, 07/05/2025
Sáng 7/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Nguyễn Thị Thanh, Quốc hội đã nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).
Lào Cai đầu tư xây dựng 18 điểm du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng

Lào Cai đầu tư xây dựng 18 điểm du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng

Du lịch - Minh Nhật - 17:59, 07/05/2025
UBND tỉnh Lào Cai vừa phê duyệt đầu tư xây dựng 18 điểm du lịch sinh thái và nghỉ dưỡng được quy hoạch trên diện tích gần 49.000ha, tại các địa phương, với tổng vốn đầu tư trên 2.843 tỷ đồng.
Đắk Nông: Triệt xóa điểm bán lẻ ma túy, bắt giữ 3 đối tượng

Đắk Nông: Triệt xóa điểm bán lẻ ma túy, bắt giữ 3 đối tượng

Pháp luật - Hoàng Thùy - 17:58, 07/05/2025
Ngày 7/5, Phòng Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma túy Công an tỉnh Đắk Nông cho biết, đơn vị vừa triệt phá một điểm bán lẻ ma túy, bắt giữ 3 đối tượng tại thôn 14, xã Đắk Drông, huyện Cư Jút.
“Báu vật” của làng

“Báu vật” của làng

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng nay, 7/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Bác Hồ với cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Rừng chè cổ thụ ở Vườn quốc gia Tà Đùng. “Báu vật” của làng. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Bộ Công an lấy ý kiến người dân về sửa đổi Hiến pháp năm 2013 trên VNeID

Bộ Công an lấy ý kiến người dân về sửa đổi Hiến pháp năm 2013 trên VNeID

Tin tức - Minh Nhật - 17:56, 07/05/2025
Người dân có thể sử dụng VNeID để cho ý kiến về sửa đổi Hiến pháp năm 2013. Sau đó, Bộ Công an sẽ tổng hợp góp ý của người dân và gửi Bộ Tư pháp xây dựng Báo cáo chung của Chính phủ.
Cuộc thi Olympic tiếng Anh:

Cuộc thi Olympic tiếng Anh: "Cán bộ trẻ cùng tiếng Anh bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc"

Giáo dục - Văn Hoa - 17:52, 07/05/2025
Ban Bí thư Trung ương Đoàn vừa ban hành Kế hoạch tổ chức Cuộc thi Olympic tiếng Anh dành cho cán bộ trẻ lần thứ VII, năm 2025, với chủ đề: Cán bộ trẻ cùng tiếng Anh bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc (Vietnamese Youth Officials stepping into the thriving era together with English”.
Xã miền núi Canh Liên có diện tích lớn nhất tỉnh Bình Định sau sáp nhập

Xã miền núi Canh Liên có diện tích lớn nhất tỉnh Bình Định sau sáp nhập

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 16:26, 07/05/2025
Sau khi HĐND tỉnh Bình Định thông qua Đề án sáp nhập, tỉnh còn 58 đơn vị hành chính, gồm 41 xã, 17 phường. Trong đó, xã miền núi Canh Liên là xã lớn nhất tỉnh Bình Định, với diện tích hơn 331km2.
Cú hích chiến lược làm thay đổi diện mạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số: Hồi sinh tiếng mẹ đẻ - Bài 5

Cú hích chiến lược làm thay đổi diện mạo vùng đồng bào dân tộc thiểu số: Hồi sinh tiếng mẹ đẻ - Bài 5

Dân tộc - Tôn giáo - PV - 16:16, 07/05/2025
Một trong những hiệu quả nổi bật của Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là ở lĩnh vực bảo tồn ngôn ngữ.
Vì sao người dân xã Phước Hữu thiếu nước sạch sinh hoạt?

Vì sao người dân xã Phước Hữu thiếu nước sạch sinh hoạt?

Xã hội - Thái Sơn Ngọc - 16:04, 07/05/2025
Từ những ngày đầu tháng 5/2025 đến nay, một số hộ dân ở xã Phước Hữu thuộc huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận phản ánh tình trạng thiếu nước sạch trầm trọng, người dân không đủ nước sinh hoạt, đàn gia súc không có nước uống. Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã trực tiếp làm việc với chính quyền, lãnh đạo các đơn vị liên quan, người dân địa phương để tìm hiểu nguyên nhân vì sao người dân xã Phước Hữu thiếu nước sạch sinh hoạt?