Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nhà sàn mái lợp đá đen của người Thái Mường Lay

PV - 16:25, 03/04/2018

Đến Mường Lay là đến với những nếp nhà sàn san sát, in bóng xuống lòng hồ mênh mông thơ mộng. Bình minh lên, những mái nhà sàn đá đen ẩn hiện trong làn sương sớm, khiến ta liên tưởng đến một bức tranh thủy mặc làm say đắm lòng người. Ngôi nhà sàn chính là nét văn hóa độc đáo của cộng đồng người Thái Tây Bắc ở Mường Lay.

Những ngôi nhà sàn lợp đá đen chính là nét văn hóa độc đáo của cộng đồng người Thái ở Mường Lay. Những ngôi nhà sàn lợp đá đen chính là nét văn hóa độc đáo của cộng đồng người Thái ở Mường Lay.

 

Từ trên Quốc lộ 12 nhìn xuống, thị xã Mường Lay nằm gọn trong tầm mắt, với những mái nhà sàn san sát nối tiếp. Ngoài sự điểm xuyết của một vài mái tôn đỏ, là một màu nâu đen cổ kính của những mái nhà lợp bằng đá đen, một loại đá đặc trưng rất dễ gặp tại các khu vực ven sông Đà.

Để dựng lên những mái nhà như vậy hết sức cầu kỳ và cần sự tính toán kỹ lưỡng. Những phiến đá trước khi sử dụng lợp mái sẽ được cắt thành hình vuông, theo một kích thước nhất định, thường là 20x20cm, hoặc 30x30cm. Hai đỉnh hình vuông chéo nhau phải cắt đi để có thể ghép mí lên nhau, một đỉnh được đục lỗ nhỏ. Khi lợp, người ta sẽ xuyên thép qua lỗ rồi buộc vào xà. Cần tính toán về độ dốc, 2 viên kế nhau cũng phải sắp xếp sao cho chỉ dính mí một chút, vừa đủ đảm bảo diện tích, tính thẩm mỹ, lại không tạo khe hở để tránh mưa, nắng có thể xuyên vào trong nhà.

Sự độc đáo ở đây được thể hiện thông qua cách xếp đá chéo, so le nhau như hình vảy cá, một loài vật đặc trưng và hiện diện trong mọi sinh hoạt đời sống của người dân khu vực. Ngoài việc tính toán kỹ lưỡng để tránh các yếu tố về thời tiết và tạo tính thẩm mỹ, thì xếp đá như vậy cũng bắt nguồn từ cuộc sống gắn liền với sông nước của họ. Theo ý nghĩa tâm linh, nó còn tượng trưng cho vị thần cá, che chở và mang lại sự no ấm. Qua nhiều đời, cách lợp mái này vẫn được người dân nơi đây gìn giữ và gần như trở thành nét văn hóa đặc trưng khác biệt với các vùng miền khác.

Là người gốc Mường Lay, sống gắn bó với mảnh đất này từ lúc sinh ra cho tới nay đã ngoài 70 tuổi, nên ông Khoàng Văn Chiến, bản Quan Chiên, phường Na Lay có nhiều những câu chuyện liên quan về đá đen để kể. Ông không biết chính xác việc sử dụng đá đen để lợp mái nhà có từ bao giờ, chỉ nhớ sinh ra đã thấy vậy.

Đã từng nhiều lần theo chân cha đi đào đá, nên ông Chiến hiểu rõ cái cơ cực của nghề này. Theo lời kể của ông thì làm đá sợ nhất là trời mưa. Bởi, chỉ cần vài hạt mưa là có thể khiến hàng chục khối đất đá trôi xuống hố đang đào, hoặc làm sập hố, hết sức nguy hiểm. Cũng bởi vậy, để khai thác được một vỉa đá có khi phải mất đến vài tháng và phải tích lũy hằng tháng, thậm chí cả năm mới đủ lượng đá để lợp một mái nhà.

Ngày nay, người ta đã không còn phải tự tìm đá nữa, nên những câu chuyện về người người tìm đá, nhà nhà lợp mái đá như ông Chiến kể chỉ còn trong quá khứ. Song việc sử dụng đá đen để lợp mái nhà vẫn còn phổ biến ở Mường Lay. Đá đen không chỉ được người Thái ở Mường Lay sử dụng lợp mái nhà, mà chúng ta có thể thấy nó hiện diện ngày một nhiều trong các công trình lớn như một cách trang trí độc đáo, mang dấu ấn rất riêng.

VŨ LỢI

 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Quảng Ngãi: Không còn kinh phí, Trung tâm chăm sóc nạn nhân da cam dừng hoạt động

Quảng Ngãi: Không còn kinh phí, Trung tâm chăm sóc nạn nhân da cam dừng hoạt động

Xã hội - Minh Thu - 1 giờ trước
Từ đầu tháng 11 đến nay, do không còn kinh phí, Trung tâm nuôi dưỡng, phục hồi chức năng nạn nhân chất độc da cam/dioxin Nghĩa Thắng (gọi tắt là Trung tâm), đứng chân trên địa bàn xã Nghĩa Thắng, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi đã phải tạm dừng hoạt động. Điều này gây lo lắng cho các gia đình có con em là nạn nhân chất độc da cam.
Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Đăk Glei để mất hơn 11 ha rừng trồng

Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Đăk Glei để mất hơn 11 ha rừng trồng

Media - Ngọc Chí - 1 giờ trước
Cách đây 10 năm, Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Đăk Glei, huyện Đăk Glei, tỉnh Kon Tum được giao thực hiện dự án trồng rừng thay thế hơn 160 ha, đến năm 2018 diện tích này đã được nghiệm thu và đạt các tiêu chí về diện tích, chăm sóc và tỷ lệ cây sống. Tuy nhiên, mới đây, ngành chức năng tỉnh Kon Tum đã kiểm tra và phát hiện hơn 11 ha rừng trồng tại đây đã bị mất và suy giảm.
Những bài thuốc ngâm chân chữa mất ngủ

Những bài thuốc ngâm chân chữa mất ngủ

Media - BDT - 1 giờ trước
Trong cuộc sống hiện đại với nhịp sống hối hả và áp lực công việc, chứng mất ngủ trở thành vấn đề không hiếm gặp. Nhiều người tìm đến các loại thuốc an thần và trấn tĩnh của y học hiện đại để cải thiện giấc ngủ, nhưng không ít trường hợp các thuốc này không hiệu quả hoặc gây ra tác dụng phụ không mong muốn.
Vượt hơn 100 đối thủ, cô gái người Mông viết nên câu chuyện truyền cảm hứng cho giới trẻ

Vượt hơn 100 đối thủ, cô gái người Mông viết nên câu chuyện truyền cảm hứng cho giới trẻ

Gương sáng - Vàng Ni - Thu Hà - 1 giờ trước
Bằng niềm tin vào bản thân và khao khát mang bản sắc văn hoá dân tộc Mông đến với mọi người, Giàng Tuyết Tình, Hoa khôi cuộc thi “The Charming Beauty - Duyên dáng Thanh niên Yên Bái 2024” đã từng bước khẳng định mình và lan toả năng lượng sống tích cực cho những bạn trẻ vùng cao.
Thủ phủ cà phê mùa...

Thủ phủ cà phê mùa... "canh trộm"!

Pháp luật - Lê Hường - 1 giờ trước
Vào mùa thu hoạch cà phê với giá cà phê đang ở mức cao kỷ lục, người trồng cà phê Tây Nguyên vui mừng khôn xiết, song họ cũng đang mất ngủ tìm đủ mọi giải pháp “canh trộm”, bảo vệ thành quả lao động của mình. Đồng hành với nông dân, chính quyền, lực lượng Công an, dân phòng cũng có nhiều cách làm giúp nông dân bảo vệ nông sản, góp phần bảo đảm an ninh trật tự tại cơ sở.
Đêm nghệ thuật “Cùng nhau giữ nước”

Đêm nghệ thuật “Cùng nhau giữ nước”

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 21/11, có những thông tin đáng chú ý sau: Đêm nghệ thuật “Cùng nhau giữ nước”. Yên bình nơi non cao Kỳ Thượng. Cô giáo Tày của bản làng vùng cao . Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Tương Dương (Nghệ An): Người có uy tín chung sức thực hiện hiệu quả Chương trình MTQG 1719

Tương Dương (Nghệ An): Người có uy tín chung sức thực hiện hiệu quả Chương trình MTQG 1719

Công tác Dân tộc - Phạm Tiến - 1 giờ trước
Cùng với nguồn lực đầu tư từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719) và sự chung tay góp sức của đội ngũ Người có uy tín trong tuyên truyền, vận động người dân thực hiện hiệu quả các dự án của Chương trình; huyện vùng cao Tương Dương (Nghệ An) đã đạt được nhiều kết quả tích cực, đời sống đồng bào từng bước được nâng lên, cơ sở hạ tầng thiết yếu đã có nhiều khởi sắc.
18,7% người dùng internet Việt Nam đã trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công trực tuyến

18,7% người dùng internet Việt Nam đã trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công trực tuyến

Khoa học - Công nghệ - Minh Thu - 1 giờ trước
Dữ liệu mới đây từ Kaspersky (Hãng bảo mật phần mềm của Nga) công bố cho biết, các cuộc tấn công mạng, đặc biệt là các hình thức lừa đảo tinh vi hay tấn công phi kỹ thuật đang diễn biến ngày càng phức tạp và tinh vi, cần hết sức đề cao cảnh giác. Điều này đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình hình an ninh mạng tại Việt Nam.
“Chìa khóa” giảm nghèo bền vững ở Yên Sơn

“Chìa khóa” giảm nghèo bền vững ở Yên Sơn

Kinh tế - Huyền Hương - 1 giờ trước
Những năm qua, công tác đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho lao động nông thôn, đặc việt là lao động người DTTS, người nghèo, hộ nghèo có kiến thức, kỹ năng, tay nghề để có việc làm, tự tạo việc làm, sinh kế ổn định ở huyện Yên Sơn (tỉnh Tuyên Quang) là “chìa khóa” giảm nghèo, thoát nghèo bền vững.
Đắk Lắk: Đầu tư, đổi mới phương pháp giáo dục phù hợp với điều kiện học tập, bản sắc văn hóa truyền thống

Đắk Lắk: Đầu tư, đổi mới phương pháp giáo dục phù hợp với điều kiện học tập, bản sắc văn hóa truyền thống

Giáo dục - Lê Hường - 1 giờ trước
Thực hiện Dự án 5 về Phát triển giáo dục đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, Chương trình MTQG phát triển kinh tế -xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719), tỉnh Đắk Lắk đã phân bổ khoảng 173 tỷ đồng đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị dạy học cho các trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú. Đồng thời, quan tâm đổi mới giáo dục, phương pháp giảng dạy phù hợp với ngôn ngữ, văn hóa của từng dân tộc.
Cần tăng thuế thuốc lá để giảm lượng tiêu thụ tại Việt Nam

Cần tăng thuế thuốc lá để giảm lượng tiêu thụ tại Việt Nam

Tin tức - Hồng Phúc - 1 giờ trước
Ngày 21/11, Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực truyền thông về phòng chống tác hại thuốc lá cho phóng viên, biên tập viên báo, đài; các cán bộ, công chức, viên chức của Sở Thông tin và Truyền thông các tỉnh, thành phố.