Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Người có uy tín phát huy giá trị của hương ước để gìn giữ văn hoá truyền thống

Ngọc Thu - 07:15, 20/11/2022

Những năm qua, tại các buôn làng vùng DTTS tỉnh Gia Lai, những Người có uy tín đã phát huy giá trị của hương ước, quy ước để điều chỉnh một số hoạt động trong cộng đồng dân cư. Qua đó, góp phần quan trọng vào kết quả thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, nhất là trong việc bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các DTTS.

Dân làng vui mừng đón nhà rông mới tại làng Ốp, Tp. Pleiku, Gia Lai
Dân làng vui mừng đón nhà rông mới tại làng Ốp, TP. Pleiku, Gia Lai

Phát huy giá trị của hương ước

Với người Gia Rai, giọt nước (hay còn gọi là bến nước), là không gian sinh hoạt chung của buôn làng. Việc làm ô nhiễm nguồn nước sẽ phải chịu những hình phạt rất nặng theo luật tục truyền thống. Tại làng Ia Nueng (xã Biển Hồ, TP. Pleiku), quy ước này được đưa vào hương ước để bà con thực hiện. Nhờ đó, dân làng luôn tuân thủ, giữ gìn khu vực giọt nước của làng luôn sạch sẽ.

Già làng Hmrik - Người uy tín làng Ia Nueng (xã Biển Hồ, Tp. Pleiku) bên bản hương ước của làng
Già làng Hmrik - Người có uy tín làng Ia Nueng (xã Biển Hồ, TP. Pleiku) đọc bản hương ước của làng

Già làng Hmrik, Người có uy tín làng Ia Nueng cho biết: Hương ước được xây dựng dựa trên cơ sở luật tục. Bản hương ước của làng Ia Nueng gồm 10 điều quy định các nội dung như: phát triển kinh tế; bảo vệ công trình công cộng; văn hóa - xã hội; bảo vệ và phát triển rừng… Làng Ia Nueng có 225 hộ và chỉ còn 5 hộ nghèo. 

Đây cũng là làng đầu tiên của xã được UBND TP. Pleiku công nhận đạt chuẩn NTM trong đồng bào DTTS năm 2019. Có được những thành quả đó, một phần là nhờ dân làng luôn tuân thủ theo hương ước”.

Còn đối với già làng, Người có uy tín Đinh Keo của đồng bào Ba Na ở làng Pyang (thị trấn Kông Chro, huyện Kông Chro) đã dùng hương ước để bảo vệ nương rẫy, cuộc sống của dân làng. “Bảo vệ cây rừng là bảo vệ rẫy nương/Bảo vệ cây rừng là bảo vệ bến nước/Bảo vệ cuộc sống của lũ làng…”, đó là những câu nói mà già Đinh Keo vẫn nhắc khi nhớ lại những bước chuyển biến dài từ luật tục của làng đến bản hương ước ngày hôm nay.

Già Đinh Keo kể rằng, gìn giữ văn hoá truyền thống dân tộc, là một trong những quy ước nằm trong luật tục bao đời của làng Pyang, nay vẫn được đưa vào hương ước. Các dân tộc đều có luật tục riêng, đó là những quy ước gắn liền với phong tục tập quán của họ để điều chỉnh các mối quan hệ. Khi xây dựng hương ước, dân làng lựa chọn, kế thừa những yếu tố tích cực của luật tục để đưa vào. 

“Hơn 20 năm trước, khi bắt đầu thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, chính quyền địa phương đã hướng dẫn làng đưa những điều hay, lẽ phải từ luật tục vào hương ước. Luật tục, bản hương ước của làng nêu rõ, người Ba Na phải biết dệt vải, đánh chiêng, phải cùng nhau chăm chỉ lên nương rẫy và cùng đoàn kết, biết nghe Đảng, nghe chính quyền và rời xa bọn xấu. Những khuôn phép ấy đã tạo nên lề thói, nếp sống quen thuộc của cộng đồng làng nên không ai phản đối”, ông Đinh Keo khẳng định.

Và đó chính là “bí quyết” mà già Đinh Keo áp dụng trong suốt những năm tháng giữ vai trò “cây đại thụ” của làng, dẫn lối dân làng làm theo cùng gìn giữ văn hoá truyền thống. 

Ông chia sẻ: “Mỗi dân tộc đều có niềm tự hào về bản sắc văn hóa riêng, dân tộc Ba Na cũng thế. Để niềm tự hào ấy không bị mai một và mãi ăn sâu vào máu thịt của đồng bào, những già làng, Người có uy tín như chúng tôi phải ngày đêm “đánh thức” nó bằng nhiều cách khác nhau. Những luật tục, bản hương ước của làng đang được chúng tôi sử dụng  thực hiện thành công sứ mệnh ấy ”.

Tỉnh Gia Lai hiện có hơn 1.500 hương ước, quy ước đã được phê duyệt và đưa vào thực hiện. Nhiều hương ước, quy ước ở vùng đồng bào các DTTS đã kết hợp hài hòa giữa luật tục truyền thống với pháp luật của Nhà nước, góp phần gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; hỗ trợ đắc lực cho các cuộc vận động về phát triển kinh tế, đảm bảo an ninh trật tự, vệ sinh môi trường…

Lưu giữ mạch nguồn văn hoá

Ông Nguyễn Xuân Hà, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin TP. Pleiku cho biết: TP. Pleiku có 175 thôn, làng, tổ dân phố (trong đó có 43 làng DTTS). Tất cả đều có hương ước, với các quy định phù hợp thực tế và bản sắc văn hóa dân tộc, dựa trên những quy định của pháp luật, góp phần phát huy thuần phong mỹ tục, đề cao các chuẩn mực đạo lý và đạo đức truyền thống, hỗ trợ cho công tác duy trì an ninh trật tự, an toàn xã hội. Các quy định trong hương ước không còn bóng dáng của những tập tục lạc hậu. Nếu có vi phạm, già làng, Người có uy tín đều có hình thức xử phạt đem đến sự hòa giải và đoàn kết trong cộng đồng.

Già Hmrik khẳng định: “Những giá trị văn hóa của người Gia Rai được lưu giữ, là nhờ người dân nghiêm túc thực hiện những quy định trong hương ước của làng. Hàng tháng, chúng tôi tổ chức họp làng vào ngày 5 theo quy định. Chi bộ, Ban Nhân dân thôn, Ban Công tác Mặt trận và các đoàn thể đã phát huy vai trò trong công tác tuyên truyền, vận động đoàn viên, hội viên và các tầng lớp Nhân dân đoàn kết tham gia phát triển kinh tế, xây dựng đời sống văn hóa”.

Già Đinh Keo - Người có uy tín làng Pyang ( thị trấn Kông Chro, huyện Kông Chro) dùng hương ước để gìn giữ văn hoá truyền thống dân tộc Ba Na
Già Đinh Keo - Người có uy tín làng Pyang (thị trấn Kông Chro, huyện Kông Chro) dùng hương ước để gìn giữ văn hoá truyền thống dân tộc Ba Na

Hiện nay, già Đinh Keo đã sưu tầm được 10 bộ chiêng. Ngoài ra, già còn dạy đánh cồng chiêng cho lớp trẻ trong làng; dạy 300 người trong làng múa xoang, tạc tượng gỗ, hát dân ca. Để duy trì phát huy quy định từ bản hương ước của làng, già Đinh Keo còn không ngừng truyền dạy, gìn giữ, phát huy các giá trị văn hoá dân tộc cho dân làng Ba Na nơi đây. 

Già Đinh Keo chia sẻ: “Tùy vào thực tiễn mà cần áp dụng những biện pháp tuyên truyền khác nhau. Không khiên cưỡng, mà phải bằng chính uy tín của mình, để mọi người nghe, tin, làm theo mình trong học đánh chiêng, múa xoang, tạc tượng. Đặc biệt phải khơi dậy được niềm đam mê của thế hệ trẻ yêu thích và tự hào về giá trị văn hóa dân tộc”.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.