Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Gương sáng

Người chế tác hơn 1.000 cây đàn tính vẫn miệt mài với nghề dù ở tuổi 82

Mỹ Dung - CTV - 11:21, 26/08/2024

Hơn 30 năm nay, hàng ngày cụ Ma Đình Được 82 tuổi, dân tộc Tày ở xóm Hoàng Hà, xã Phú Đình, Định Hóa (Thái Nguyên) vẫn duy trì thói quen miệt mài làm đàn tính, trong đó có rất nhiều cây đàn tốt cụ làm mang đi biếu, tặng. Cụ Được cho hay, mong muốn lớn nhất của cụ là luôn khỏe để tiếp tục làm đàn và trao truyền bản sắc văn hóa dân tộc cho con cháu.

Cụ Ma Đình Được làm trên 1 nghìn cây đàn tính trong suốt hơn 30 năm
Cụ Ma Đình Được làm trên 1 nghìn cây đàn tính trong suốt hơn 30 năm

Chia sẻ với phóng viên, cụ Được cho biết, thời trẻ, cụ phục vụ trong Quân đội, rồi chuyển sang ngành Công an. Đời binh nghiệp, hết tiễu phỉ ở biên giới tỉnh Hà Giang lại lên bảo vệ biên giới tỉnh Cao Bằng. Khi hoàn thành nhiệm vụ, cụ tiếp tục tham gia nhiều công việc khác nhau tại địa phương: Bí thư Chi bộ, Trưởng xóm, Phó Chủ tịch Hội Cựu chiến binh,...Công việc tuy bận rộn nhưng cụ vẫn đau đáu trong lòng vì xóm làng đang dần vắng đi tiếng đàn tính, câu then.

Với trăn trở ấy, khi nghỉ hưu, cụ tìm hiểu làm đàn tính để cho trẻ chơi, sau làm cho các cháu thanh niên tập văn nghệ. Dần quen tay, thạo việc, cụ làm đàn tính cho một số câu lạc bộ hát then trong vùng. Từ cây đàn thô kệch có âm thanh lịch bịch..., dần dần cụ Được đã làm nên những cây đàn tinh xảo thể hiện được trường độ, âm vực đạt tới 3 quãng tám (loại đàn phát ra được âm thanh chuẩn nhất).

Cụ Được cho hay: Hát then, nếu không có đàn tính thì giống người đi rừng không mang dao, giống người ăn cơm không có muối và như con người sống không có tình yêu. Ban đầu làm đàn chủ yếu là cho, tặng. Nhưng dần do nhiều người có nhu cầu sở hữu cây đàn tính, đến tận nhà đặt mua, cụ mới đầu tư mua dụng cụ sản xuất đàn với số lượng lớn hơn để đáp ứng nhu cầu cho Nhân dân, du khách.

Hát Then, đàn Tính trở thành hồn cốt trong đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào dân tộc Tày
Hát Then, đàn Tính trở thành hồn cốt trong đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào dân tộc Tày

Theo lời cụ Được chia sẻ, để có một cây đàn như ý, cụ lên rừng tìm cây gỗ thừng mực, mang về xẻ lấy nguyên lõi làm cần đàn, chọn kỹ quả bầu để làm bầu đàn; mặt đàn làm bằng gỗ cây dâu được bào mỏng và đều như da trống; ngựa đàn (bộ phận kê dây phối khí) làm bằng gỗ chẩn hoặc sừng trâu. Tất cả các vật liệu làm đàn đều được cụ sấy khô trên gác bếp để tránh co ngót. Từng công đoạn làm đàn đều cần sự tỉ mỉ, khéo léo, mạnh tay một chút là phải vất bỏ, làm lại từ đầu.

Những năm gần đây, công việc làm đàn tính trở nên chuyên nghiệp hơn, cụ Được đặt mua tại các xưởng chế biến lâm sản làm cần đàn. Bầu đàn cụ đặt mua từ tỉnh Cao Bằng. Đương nhiên đó chỉ là phần thô, bởi cần đàn, bầu đàn và các bộ phận khác còn phải qua một số công đoạn thủ công mới hoàn thiện. Để hoàn thiện một cây đàn phải mất khoảng 5 ngày làm liên tục.

Hơn 30 năm nay cụ đã làm ra trên 1.000 cây đàn tính. Nhiều cây đàn tốt được cụ biếu, tặng cho nghệ nhân hát then, đàn tính. Số lượng nhiều nhất là bán cho các trường học, câu lạc bộ. “Bản thân tôi cũng nhận thức được công việc mình đang làm là góp phần gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị tinh hoa truyền thống, một nét đẹp văn hóa của dân tộc mình. Vì thế tôi tìm tòi, học hỏi để làm ra những cây đàn tính hoàn thiện hơn. Tôi cũng đã và đang cố gắng truyền dạy việc làm đàn, đánh đàn cho con cháu trong gia đình và những thanh niên muốn học”, cụ Được cho hay.

Nhiều du khách vào xóm trải nghiệm, thấy lạ mắt, lạ tai đã mua về làm quà lưu niệm. Để bán được nhiều hơn, cụ mang đàn mình làm gửi các quầy hàng bán đồ lưu niệm ở một số điểm du lịch trong tỉnh, chủ yếu ở Khu di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt ATK Định Hóa. Không ít du khách hứng thú trả cụ 1 triệu đồng/cây đàn tính, nhưng cụ chỉ nhận từ 500.000 đến 600.000 đồng/cây đàn.

Anh Hoàng Văn Tuấn, một du khách đến từ thành phố Lạng Sơn cho biết: “Tối qua tôi cùng Đoàn mới nghe văn nghệ thấy hay quá. Hỏi thì tôi được chỉ đến tận nhà cụ Được để tham quan, tìm hiểu và mua đàn ở đây. Tôi sẽ mua đàn, tập đánh đàn, tập hát bằng tiếng Tày. Đây cũng là một nét rất độc đáo của con người, mảnh đất nơi đây mà”.

Mong muốn của cụ Được bây giờ là luôn khỏe để tiếp tục trao truyền bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc cho các con cháu. Cụ còn bảo: "Mong Nhà nước quan tâm hỗ trợ hơn nữa cho các câu lạc bộ văn hóa, văn nghệ về trang phục truyền thống và một số nhạc cụ phù hợp để bà con thực hành diễn sướng, qua đó khuyến khích lớp trẻ tích cực nhập cuộc".

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.