Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Ngày Xuân nói về mỹ tục ở xứ Tuyên

Giang Lam - 14:00, 11/02/2021

Theo dòng chảy thời gian và sự phát triển của xã hội, trong các gia đình người Tày, Dao, Nùng, Mông, Cao Lan… ở Tuyên Quang có sự giao thoa về văn hóa hiện đại. Tuy nhiên, đồng bào nơi đây vẫn luôn có ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa, mỹ tục tốt đẹp của dân tộc mình…

Câu lạc bộ nói tiếng dân tộc Dao ở xã Tân Long (Yên Sơn).
Câu lạc bộ nói tiếng dân tộc Dao ở xã Tân Long (Yên Sơn).

Nét đẹp trong ứng xử

Bản Khăm Kheo, xã Công Đa (huyện Yên Sơn) có 40 hộ, nằm khuất sau dãy núi, nơi đây còn mang đậm nét văn hóa của người Nùng. Đặc biệt, là mỹ tục trọng vợ vẫn còn lưu giữ, tạo nếp sống hòa thuận trong bao thế hệ. Trưởng thôn Lý Văn Sính chia sẻ, trong gia đình người Nùng, vai trò phụ nữ luôn được ghi nhận. Tới thăm bất cứ ngôi nhà nào, cũng có thể cảm nhận được sự tôn trọng với người phụ nữ trong gia đình, được thể hiện trong những cử chỉ, lời nói, thể hiện trong giao tiếp, sinh hoạt hay những bữa ăn thường ngày.

Theo anh Nông Văn Linh, cán bộ văn hóa xã Công Đa (Yên Sơn) thì, bao năm qua, Khăm Kheo chưa ghi nhận trường hợp nào bạo lực gia đình, ly hôn nào. Đây là một tập tục tiến bộ đáng trân trọng.

Đồng bào người Tày, người Dao ở xứ Tuyên vẫn giữ một tập tục giàu tính nhân văn- tục ở rể. Người Dao luôn quan niệm, lấy được chàng trai nào ở rể là một điều may mắn, là phúc lớn của gia đình. Anh Hoàng Văn Hiếu, dân tộc Tày ở thôn Bản Va, xã Yên Hoa (Na Hang) ở rể trong một gia đình người Dao cho biết, anh thấy rất thoải mái khi ở rể, bởi bố mẹ vợ, anh em họ mạc coi anh như người nhà. Hiện, vợ chồng anh đã sinh một bé trai. Anh đã làm thủ tục đăng ký khai sinh cho con và con anh mang họ Phùng (họ nhà gái). Anh dự định bé thứ hai sẽ mang cả hai họ Phùng và Hoàng để tình cảm gia đình, dòng tộc thêm bền chặt.

Theo Nghệ nhân Nhân dân Ma Văn Đức thì, phong tục ở rể người Tày giải quyết được những hệ lụy xã hội phức tạp mà một số tộc người khác đã và đang vấp phải. Đó chính là vấn đề khao khát tìm con trai nối dõi tông đường, tư tưởng “trọng nam khinh nữ” ảnh hưởng đến đời sống xã hội và chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình.

Người Mông thôn Nà Cào, xã Thượng Nông, huyện Nà Hang giữ gìn nghề thêu truyền thống.
Người Mông thôn Nà Cào, xã Thượng Nông, huyện Nà Hang giữ gìn nghề thêu truyền thống.

Đến nét đẹp ngày Xuân

Từ bao đời nay, người Tày ở Chiêm Hóa đón Tết không thể thiếu cây nêu dựng trước nhà. Theo quan niệm của người Tày, cắm cây nêu để loại trừ ma quỷ, giữ đất, giữ nhà và mang lại may mắn, an lành cho năm mới. Cây nêu tiếng Tày gọi là “mạy nêu”. “Mạy nêu” phải bảo đảm các điều kiện: Thẳng đẹp, gióng đều, tròn lẳn, ngọn phải có túm lá xanh mướt.

Đúng vào chiều 30 Tết, đích thân người đàn ông trụ cột của gia đình sẽ dựng cây nêu ngay trước nhà. Sau khi lựa chọn cây tre ưng ý đẹp mắt, chủ nhà buộc cây vầu nhỏ có ngọn lá xanh mướt và treo thêm một lá cờ Tổ quốc đỏ thắm. Có nơi lại cầu kỳ hơn treo giấy đỏ, 3 nén hương, 1 cái bánh chưng xanh lên thân cây nêu. Với quan niệm, giấy đỏ và nén hương xua tà ma, còn bánh chưng xanh nói lên ước nguyện. Đó là cầu mong cho một năm mới no đủ, nhà nhà yên vui.

Vào ngày Tết, những ngôi nhà ở bản làng người Nùng huyện Yên Sơn lại bừng sáng trong sắc đỏ. Theo quan niệm của người Nùng, giấy đỏ biểu trưng cho niềm vui, sự tốt lành và tượng trưng cho khí dương, ánh nắng mặt trời. Đây cũng là dịp để gia chủ tri ân “người bạn” trong lao động sản xuất. Những dụng cụ như cày, cuốc, xẻng... sẽ được rửa sạch sẽ, dán giấy đỏ. Bởi vào ngày lễ Tết, con người được nghỉ và vui chơi thì các dụng cụ cũng cần được nghỉ ngơi. Có như vậy, năm mới sẽ làm việc tốt hơn, mùa màng bội thu.

Tết Nguyên đán của người Cao Lan thường được bắt đầu từ 25 tháng Chạp đến hết rằm tháng Giêng. Đêm giao thừa, chủ nhà thường pha một ấm trà, rót ra chén, để ở các ban thờ mời tổ tiên (thường gọi là tục lệ cúng nước mới). Nước pha trà phải lấy đúng giờ sang canh năm mới, nước ở giếng sâu hoặc trong khe đá. Nước phải trong veo, sạch sẽ như thể hiện được tấm lòng của chủ nhà.

Hội thi hát dân ca tại thôn Y Nhân, xã Đồng Thọ (Sơn Dương) thu hút nhiều bạn trẻ tham gia.
Hội thi hát dân ca tại thôn Y Nhân, xã Đồng Thọ (Sơn Dương) thu hút nhiều bạn trẻ tham gia.

Khi đi lấy nước thì người lấy phải thật thành tâm, sau đó đốt giấy hoặc để vài đồng tiền rồi mới được phép mang nước về nấu để mời tổ tiên. Những việc làm này thể hiện tấm lòng tôn kính của chủ nhà với tổ tiên để cầu may, sức khỏe cho gia đình.

Trước Tết cả tháng, các gia đình người Dao trong thôn đã chuẩn bị lợn, gà, gạo nếp ngon và lá dong để gói bánh chưng gù… và một phần không thể thiếu được đó là củi đun. Mỗi gia đình đều chuẩn bị 3 đoạn củi to bằng loại gỗ rắn chắc để khi đun, đoạn củi có thể cháy suốt 3 ngày Tết mà không cháy hết và tắt lửa. Bếp lửa vừa để giữ ấm trong những ngày giá rét, vừa mang ý nghĩa tượng trưng cho một gia đình hạnh phúc, hòa thuận, êm ấm, cuộc sống no đủ, sung túc trong cả năm…

Có thể thấy, những mỹ tục truyền thống trong ứng xử ngày Xuân góp phần tạo nên giá trị văn hóa tốt đẹp trong mỗi gia đình của cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam./.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Tin nổi bật trang chủ
Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện

Pháp luật - Minh Nhật - 8 giờ trước
Thời gian qua, lực lượng chức năng các tỉnh Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Cao Bằng, Điện Biên, Sơn La....liên tục phát hiện nhiều trường hợp người dân trồng trái phép hàng chục nghìn cây thuốc phiện trên địa bàn. Có đối tượng còn bất chấp pháp luật ngang nhiên trồng cây thuốc phiện trong vườn nhà ở ngay khu phố thị.
Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Quảng Ngãi: Tập trung triển khai hiệu quả Chương trình MTQG 1719 làm động lực để phát triển vùng đồng bào DTTS và miền núi

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường (Thực hiện) - 8 giờ trước
Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I từ 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) là một Chương trình ý nghĩa, là động lực để vùng đồng bào DTTS và miền núi phát triển đi lên. Trong thời gian qua, tỉnh Quảng Ngãi đã tích cực triển khai nhiều dự án, tiểu dự án từ Chương trình. Nhờ đó, diện mạo vùng miền núi có nhiều khởi sắc, đời sống của đồng bào có những thay đổi tích cực. Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trò chuyện với ông Hồ Ngọc Thịnh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Ngãi về việc triển khai Chương trình tại địa phương.
Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Ca sĩ dân tộc Nùng Sèn Hoàng Mỹ Lam và tình cảm đặc biệt với Điện Biên

Giải trí - Minh Nhật - 8 giờ trước
Sèn Hoàng Mỹ Lam là cô gái dân tộc Nùng ở Lào Cai. Mỹ Lam từng đăng quang ngôi vị Quán quân dòng nhạc dân gian trong cuộc thi Sao Mai - Điểm hẹn 2017 và đoạt giải Quán quân của cuộc thi Người hát tình ca năm 2018.
Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Hà Nội: Yêu cầu 40 doanh nghiệp trông giữ xe phải áp dụng công nghệ, không sử dụng tiền mặt

Xã hội - Minh Nhật - 8 giờ trước
Sở Giao thông Vận tải (GTVT) Hà Nội vừa có văn bản yêu cầu 40 doanh nghiệp trông xe trên địa bàn thành phố báo cáo về kế hoạch thực hiện công nghệ trong việc thu phí đỗ xe trước ngày 30/3.
Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Sức khỏe - Thúy Hồng - 8 giờ trước
Ngày 27/3, tại Hà Nội, Bộ Y tế phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức “Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người năm 2024”, với sự tham gia của đại diện Lãnh đạo các cơ quan Trung ương, Lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố và Lãnh đạo các đơn vị của ngành Y tế và ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Trung ương và địa phương.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Giao xe cho con chưa đủ tuổi gây tai nạn, người mẹ lãnh án 24 tháng tù treo

Pháp luật - Ngọc Thu - 8 giờ trước
Ngày 27/3, Hội đồng xét xử Tòa án nhân dân huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai mở phiên tòa xét xử lưu động, đồng thời tuyên phạt bị cáo Rơ Mah Pil (38 tuổi, xã Ia Lâu) 24 tháng tù treo về tội “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ”.
Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Nắng hạn gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp ở Lâm Đồng

Kinh tế - Minh Thu - 8 giờ trước
Theo thống kê từ ngành nông nghiệp tỉnh Lâm Đồng, trong 3 tháng đầu năm 2024, lượng mưa trung bình trên địa bàn toàn tỉnh đạt thấp, chỉ bằng khoảng 20% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với đó, số ngày nắng nóng tiếp tục tăng, biên độ nhiệt thay đổi giữa ngày và đêm lớn. Mực nước trên các sông suối đang giảm dần, nhất là các suối nhỏ đang giảm mạnh. Gây khó khăn cho tưới tiêu và sản xuất nông nghiệp.
Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Hai Nghệ nhân Nhân dân tiêu biểu của đồng bào Khmer tỉnh Sóc Trăng

Sắc màu 54 - Nguyệt Anh - 8 giờ trước
Sóc Trăng là tỉnh tập trung khá đông đồng bào Khmer sinh sống (tỷ lệ trên 30%). Đồng bào Khmer trên địa bàn tỉnh có đời sống văn hóa tinh thần phong phú, giàu bản sắc, được truyền nối qua nhiều thế hệ. Trong cộng đồng có những hạt nhân ưu tú đã và đang miệt mài, cần mẫn đóng góp tâm sức để làm giàu cho kho tàng di sản văn hóa dân tộc, tiêu biểu như hai Nghệ nhân Nhân dân Châu Ôn và Lý Lết.
Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Liên kết sản xuất giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp

Media - Ngọc Chí - 9 giờ trước
Thực hiện Tiểu dự án 2, Dự án 3, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 đến năm 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719), huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum đã hỗ trợ và triển khai xây dựng nhiều mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp. Qua đó, giúp đồng bào DTTS thay đổi tư duy, biết áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất cây trồng và có nguồn thu nhập ổn định.
Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Trà Bồng (Quảng Ngãi): Trao sinh kế, chỉ cách thoát nghèo cho người dân

Công tác Dân tộc - T.Nhân - 9 giờ trước
Không chỉ hỗ trợ cây, con giống để người dân nghèo có tư liệu sản xuất, huyện Trà Bồng (Quảng Ngãi) còn phân công cơ quan, đơn vị giúp đỡ hộ nghèo, hộ cận nghèo tại các xã có tỷ lệ hộ nghèo trên 30%. Đây là giải pháp nhằm huy động mọi nguồn lực giúp người dân vươn lên thoát nghèo bền vững của huyện Trà Bồng giai đoạn 2022 – 2025.