Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Kpan-chiếc ghế quyền lực của người Ê-đê

Nguyệt Anh (T/h) - 15:04, 09/07/2021

Kpan là tên gọi một loại ghế dài của người Ê-đê, làm bằng thân cây gỗ, đặt trong nhà dài, làm chỗ ngồi của đội cồng chiêng trong các dịp lễ hội. Người Ê-đê coi Kpan là chiếc ghế quyền lực, vì chỉ người giàu có ngôi nhà rất dài mới có ghế Kpan. Và khi cùng ngồi trên ghế Kpan, mọi hận thù, khoảng cách về địa vị sẽ được xóa đi, chỉ có tình cảm chân thành đọng lại.

 Đồng bào Ê Đê quan niệm ghế Kpan là vật thiêng nên từ quá trình lấy gỗ, đẽo gỗ, rước gỗ về nhà đều phải thực hiện các nghi lễ cúng Kpan
Đồng bào Ê Đê quan niệm ghế Kpan là vật thiêng nên từ quá trình lấy gỗ, đẽo ghế, rước Kpan vào nhà đều phải thực hiện các nghi lễ cúng Kpan

ghế Kpan được coi là ghế thiêng nên từ quá trình lấy gỗ, làm ghế đều gắn với những nghi lễ cúng thần. Trước khi chặt cây lấy gỗ, thầy cúng phải thực hiện các nghi thức cúng xin phép thần được chặt cây làm Kpan. Sau khi chặt xong cây gỗ, 7 người thợ đã được chọn dùng rìu đẽo cây thành Kpan có hình chiếc thuyền với những đường nét khỏe khoắn. Khi Kpan hoàn thành, lễ rước Kpan sẽ tổ chức giống như nghi thức đón một thành viên mới gia nhập vào gia đình. Gia chủ phải chuẩn bị các loại chăn, váy áo thổ cẩm, khố để phủ lên Kpan, đón thành viên mới vào gia đình.

Đồng bào Ê Đê làm lễ rước Kpan vào nhà
Đồng bào Ê Đê làm lễ rước Kpan vào nhà

Bắt đầu lễ rước, những người anh em họ hàng của chủ nhà sẽ đứng thành hai hàng dọc vỗ tay vui mừng đón Kpan về nhà. Khi đầu Kpan chạm đến chân cầu thang, thầy cúng sẽ bước ra với cây giáo trên tay, làm nghi thức cắm cây giáo lên đầu Kpan với ý nghĩa xua đuổi tà ma, đuổi các thần ác ra khỏi Kpan để không hại chủ nhà. Sau đó Kpan được đem lên nhà sàn, đặt vào gian khách, dọc theo bức vách phía Tây nhà. Lúc này, thầy cúng mới dắt tay chủ nhà bước lên bước xuống Kpan 3 lần để "thuần hóa" ghế thiêng với ý nghĩa từ nay chủ nhà sẽ là chủ nhân mới của Kpan. Sau đó những người khác mới được ngồi lên Kpan. Cùng lúc đó, tiếng chiêng nổi lên, thầy cúng làm lễ khấn báo thần linh rằng Kpan đã có chủ.

Những người có uy tín mới được ngồi lên Kpan.
Những người có uy tín mới được ngồi lên Kpan.

Kết thúc phần cúng cho Kpan, chủ nhà sẽ làm thịt một con gà trắng, buộc ché rượu cần để cúng cảm tạ thần cây đã trồng, chăm sóc cây lớn lên, cho phép gia chủ được sử dụng thân gỗ tốt. Khi thầy cúng khấn xong, cũng là lúc các mâm cỗ và những ché rượu cần được dọn ra. Thầy cúng mời vợ chồng chủ nhà uống rượu khai ché, mời dân làng cùng chung vui múa hát.

Mỗi chiếc Kpan dài từ 5 m trở lên. Những gia đình có điều kiện có thể làm Kpan dài cả chục mét.
Mỗi chiếc Kpan dài từ 5 m trở lên. Những gia đình có điều kiện có thể làm Kpan dài cả chục mét.
Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người “giữ lửa” tiếng khèn

Người “giữ lửa” tiếng khèn

Trong căn nhà nhỏ lợp mái thấp ở thôn 4, xã Sính Phình, tỉnh Điện Biên, tiếng khèn vang lên réo rắt, trầm bổng, hòa cùng nhịp mưa rơi tí tách ngoài hiên. Giữa không gian mộc mạc ấy, Nghệ nhân Ưu tú Sình A Tâu lại say sưa truyền dạy từng làn hơi, từng nhịp bước cho lớp trẻ trong bản. Với ông, tiếng khèn không chỉ là âm nhạc, mà còn là hồn cốt, là linh hồn văn hóa của người Mông nơi cao nguyên đá.
Tin nổi bật trang chủ
"Rào cản" trong việc triển khai liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị ở Nghệ An

"Rào cản" trong việc triển khai liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị ở Nghệ An

Mặc dù đã có nguồn lực đầu tư từ Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; giai đoạn I: Từ 2021 đến 2025 (Chương trình MTQG 1719) cùng với những giải pháp tháo gỡ của Chính phủ, tuy nhiên thiếu lao động, thiếu tư liệu sản xuất, thiếu sản phẩm đặc trưng… vẫn là những rào cản trong thực hiện liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị ở vùng đồng bào DTTS tỉnh Nghệ An.
Chủ tịch nước Lương Cường chủ trì Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng

Chủ tịch nước Lương Cường chủ trì Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng

Tin tức - PV - 1 giờ trước
Sáng 25/10, Lễ mở ký và Hội nghị cấp cao Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) được tổ chức trọng thể tại Trung tâm Hội nghị quốc gia. Chủ tịch nước Lương Cường chủ trì buổi lễ cùng với sự tham dự của Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres.
Mỗi năm, Lào Cai phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo vùng DTTS từ 5 - 6%

Mỗi năm, Lào Cai phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo vùng DTTS từ 5 - 6%

Chính sách Dân tộc - Trọng Bảo - 1 giờ trước
Theo kế hoạch triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn tỉnh Lào Cai năm 2025 (MTQG 1719), tỉnh phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào DTTS từ 5 - 6%/năm.
Nâng cao Luật học và kỹ năng trụ trì dành cho chư ni khu vực phía Bắc

Nâng cao Luật học và kỹ năng trụ trì dành cho chư ni khu vực phía Bắc

Dân tộc - Tôn giáo - Quỳnh Trâm - 1 giờ trước
Phân ban Ni giới Trung ương (thuộc Ban Tăng sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam) vừa tổ chức khai mạc Khóa Bồi dưỡng Luật học và kỹ năng trụ trì dành cho chư ni các tỉnh, thành phía Bắc tại chùa Tam Chúc (Ninh Bình), nhằm cập nhật kiến thức giới luật, kỹ năng trụ trì và phương pháp quản lý tự viện trong giai đoạn mới.
Những tấm lòng phương Nam hướng về đồng bào vùng lũ Thanh Hóa

Những tấm lòng phương Nam hướng về đồng bào vùng lũ Thanh Hóa

Xã hội - Quỳnh Trâm - 1 giờ trước
Từ mũi đất cuối cùng của Tổ quốc, những tấm lòng nhân ái đã vượt hơn 1.500km để mang hơi ấm yêu thương ra miền Bắc, góp phần xoa dịu nỗi đau của người dân vùng lũ Nông Cống, Thanh Hóa.
Lào Cai hỗ trợ tối đa 10 triệu đồng/ha đối với cây lúa bị thiệt hại do mưa lũ

Lào Cai hỗ trợ tối đa 10 triệu đồng/ha đối với cây lúa bị thiệt hại do mưa lũ

Xã hội - Trọng Bảo - 2 giờ trước
Lào Cai là một trong các địa phương chịu thiệt hại lớn về sản xuất nông nghiệp do mưa lũ gây ra thời gian qua. Theo Nghị quyết số 07/2025/NQ-HĐND mới được HĐND tỉnh Lào Cai thông qua, tỉnh sẽ hỗ trợ từ 6 – 10 triệu đồng/ha đối với diện tích cây trồng bị thiệt hại trên 70% diện tích do mưa lũ gây ra.
Sân trường vang vọng tiếng cồng chiêng

Sân trường vang vọng tiếng cồng chiêng

Mỗi tháng 1 lần, các em học sinh tham gia Câu lạc bộ cồng chiêng, múa xoang của Trường TH - THCS xã Sa Bình, tỉnh Quảng Ngãi lại tham gia tập luyện cồng chiêng, múa xoang ngay tại sân trường. Thông qua hoạt động này, giúp các em biết trân trọng, giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

"Chắp cánh" cho những ước mơ xanh nơi biên giới Gia Lai

Giáo dục - Ngọc Thu - 3 giờ trước
Những năm qua, bên cạnh việc thực hiện tốt nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia, các Đồn Biên phòng thuộc Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh (Bộ CHQS tỉnh Gia Lai) còn thực hiện hiệu quả hỗ trợ an sinh xã hội, đặc biệt là triển khai chương trình “Nâng bước em đến trường - Con nuôi đồn Biên phòng”...,cùng học sinh DTTS khó khăn, mồ côi viết tiếp ước mơ đến trường từ biên cương đến hải đảo.
Phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quyền lợi cho đồng bào DTTS tỉnh An Giang

Phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quyền lợi cho đồng bào DTTS tỉnh An Giang

Dân tộc - Tôn giáo - Tào Đạt - Như Tâm - 3 giờ trước
Cùng với sự quan tâm sâu sát của Đảng, Nhà nước và nỗ lực của chính quyền các cấp, đời sống đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) ở tỉnh An Giang đã từng bước được nâng lên, góp phần vào sự phát triển kinh tế-xã hội chung của tỉnh. Những thành tựu này không chỉ thể hiện qua thu nhập, nhà cửa, cơ sở hạ tầng, mà còn nằm ở việc đảm bảo các quyền của đồng bào DTTS trong lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa và bảo vệ bản sắc dân tộc.
Phú Thọ chương trình OCOP nâng tầm giá trị nông sản địa phương

Phú Thọ chương trình OCOP nâng tầm giá trị nông sản địa phương

Khoa học - Công nghệ - Trang Diệp - 4 giờ trước
Trong hành trình xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế nông thôn, tỉnh Phú Thọ đã và đang triển khai hiệu quả Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP). Chương trình không chỉ khơi dậy tiềm năng, thế mạnh đặc sản địa phương, mà còn tạo động lực thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao thu nhập cho người dân, đặc biệt tại các khu vực đồng bào dân tộc thiểu số.
Quảng Ngãi: Ông Phan Văn Quyết là người ngang nhiên chiếm đất rẫy của người dân mở đường lên núi

Quảng Ngãi: Ông Phan Văn Quyết là người ngang nhiên chiếm đất rẫy của người dân mở đường lên núi

Pháp luật - Ngọc Chí - 5 giờ trước
Sau bài phản ánh của Báo Dân tộc và Phát triển: “Quảng Ngãi: Ngang nhiên chiếm đất rẫy của người dân mở đường lên núi”, ngày 24/10, Phòng Kinh tế, UBND xã Đăk Pxi, tỉnh Quảng Ngãi, đã có báo cáo kết quả kiểm tra, xác minh thông tin báo phản ánh và xác định ông Phan Văn Quyết là người có hành vi tự ý đưa 2 máy múc vào san gạt, mở rộng đường.
“Consumer Fest 2025” - Lan tỏa văn hóa tiêu dùng xanh, tri ân niềm tin người Việt

“Consumer Fest 2025” - Lan tỏa văn hóa tiêu dùng xanh, tri ân niềm tin người Việt

Tin tức - Mai Hương - 5 giờ trước
Tối 24/10, tại Hà Nội, chương trình “Ngày hội tri ân người tiêu dùng - Consumer Fest 2025” do Ủy ban Cạnh tranh quốc gia (Bộ Công Thương) phối hợp với Báo điện tử Tiếng nói Việt Nam (VOV) tổ chức đã thu hút đông đảo doanh nghiệp, chuyên gia và người tiêu dùng tham dự. Sự kiện không chỉ là lời cảm ơn chân thành gửi đến người tiêu dùng Việt, mà còn là diễn đàn thúc đẩy tiêu dùng xanh, bền vững và có trách nhiệm trong thời đại mới.