Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Kpan-chiếc ghế quyền lực của người Ê-đê

Nguyệt Anh (T/h) - 15:04, 09/07/2021

Kpan là tên gọi một loại ghế dài của người Ê-đê, làm bằng thân cây gỗ, đặt trong nhà dài, làm chỗ ngồi của đội cồng chiêng trong các dịp lễ hội. Người Ê-đê coi Kpan là chiếc ghế quyền lực, vì chỉ người giàu có ngôi nhà rất dài mới có ghế Kpan. Và khi cùng ngồi trên ghế Kpan, mọi hận thù, khoảng cách về địa vị sẽ được xóa đi, chỉ có tình cảm chân thành đọng lại.

 Đồng bào Ê Đê quan niệm ghế Kpan là vật thiêng nên từ quá trình lấy gỗ, đẽo gỗ, rước gỗ về nhà đều phải thực hiện các nghi lễ cúng Kpan
Đồng bào Ê Đê quan niệm ghế Kpan là vật thiêng nên từ quá trình lấy gỗ, đẽo ghế, rước Kpan vào nhà đều phải thực hiện các nghi lễ cúng Kpan

ghế Kpan được coi là ghế thiêng nên từ quá trình lấy gỗ, làm ghế đều gắn với những nghi lễ cúng thần. Trước khi chặt cây lấy gỗ, thầy cúng phải thực hiện các nghi thức cúng xin phép thần được chặt cây làm Kpan. Sau khi chặt xong cây gỗ, 7 người thợ đã được chọn dùng rìu đẽo cây thành Kpan có hình chiếc thuyền với những đường nét khỏe khoắn. Khi Kpan hoàn thành, lễ rước Kpan sẽ tổ chức giống như nghi thức đón một thành viên mới gia nhập vào gia đình. Gia chủ phải chuẩn bị các loại chăn, váy áo thổ cẩm, khố để phủ lên Kpan, đón thành viên mới vào gia đình.

Đồng bào Ê Đê làm lễ rước Kpan vào nhà
Đồng bào Ê Đê làm lễ rước Kpan vào nhà

Bắt đầu lễ rước, những người anh em họ hàng của chủ nhà sẽ đứng thành hai hàng dọc vỗ tay vui mừng đón Kpan về nhà. Khi đầu Kpan chạm đến chân cầu thang, thầy cúng sẽ bước ra với cây giáo trên tay, làm nghi thức cắm cây giáo lên đầu Kpan với ý nghĩa xua đuổi tà ma, đuổi các thần ác ra khỏi Kpan để không hại chủ nhà. Sau đó Kpan được đem lên nhà sàn, đặt vào gian khách, dọc theo bức vách phía Tây nhà. Lúc này, thầy cúng mới dắt tay chủ nhà bước lên bước xuống Kpan 3 lần để "thuần hóa" ghế thiêng với ý nghĩa từ nay chủ nhà sẽ là chủ nhân mới của Kpan. Sau đó những người khác mới được ngồi lên Kpan. Cùng lúc đó, tiếng chiêng nổi lên, thầy cúng làm lễ khấn báo thần linh rằng Kpan đã có chủ.

Những người có uy tín mới được ngồi lên Kpan.
Những người có uy tín mới được ngồi lên Kpan.

Kết thúc phần cúng cho Kpan, chủ nhà sẽ làm thịt một con gà trắng, buộc ché rượu cần để cúng cảm tạ thần cây đã trồng, chăm sóc cây lớn lên, cho phép gia chủ được sử dụng thân gỗ tốt. Khi thầy cúng khấn xong, cũng là lúc các mâm cỗ và những ché rượu cần được dọn ra. Thầy cúng mời vợ chồng chủ nhà uống rượu khai ché, mời dân làng cùng chung vui múa hát.

Mỗi chiếc Kpan dài từ 5 m trở lên. Những gia đình có điều kiện có thể làm Kpan dài cả chục mét.
Mỗi chiếc Kpan dài từ 5 m trở lên. Những gia đình có điều kiện có thể làm Kpan dài cả chục mét.
Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lai Châu: Tăng cường công tác đối ngoại nâng tầm di sản và quảng bá văn hóa hiệu quả

Lai Châu: Tăng cường công tác đối ngoại nâng tầm di sản và quảng bá văn hóa hiệu quả

Trên địa bàn tỉnh Lai Châu hiện có 2 di sản văn hóa được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại và 11 di sản được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia. Thành quả này không chỉ khẳng định ý thức trách nhiệm từ việc “giữ gìn cái đã có” của di sản, mà còn là điểm nhấn để Lai Châu tăng cường hợp tác, giao lưu văn hóa với các nước láng giềng Trung Quốc, Lào gắn với phát triển du lịch bền vững.
Chỗ dựa của chính quyền và nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở

Chỗ dựa của chính quyền và nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở

Thời sự - PV - 2 giờ trước
Chiều 11/11, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm gặp mặt các tập thể, cá nhân lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở tiêu biểu, xuất sắc trong toàn quốc nhân dịp nhìn lại 1 năm triển khai thực hiện Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.
Bằng Mạc: Tổ chức tham quan, học tập kinh nghiệm cho cán bộ làm công tác dân tộc và Người có uy tín

Bằng Mạc: Tổ chức tham quan, học tập kinh nghiệm cho cán bộ làm công tác dân tộc và Người có uy tín

Người có uy tín - Minh Anh - 5 giờ trước
Ngày 11/11, UBND xã Bằng Mạc, tỉnh Lạng Sơn đã tổ chức hoạt động tham quan, học tập kinh nghiệm cho đội ngũ cán bộ làm công tác dân tộc ở cấp xã và Người có uy tín.
Nâng cao năng lực trợ giúp pháp lý cho đội ngũ Người có uy tín ở vùng biên xứ Thanh

Nâng cao năng lực trợ giúp pháp lý cho đội ngũ Người có uy tín ở vùng biên xứ Thanh

Người có uy tín - Quỳnh Trâm - 6 giờ trước
Ngày 11/11, tại các xã Vạn Xuân, Lương Sơn (thuộc huyện Thường Xuân cũ) và Linh Sơn (thuộc huyện Lang Chánh cũ), tỉnh Thanh Hóa, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) phối hợp với các địa phương tổ chức Hội nghị tập huấn nâng cao kiến thức về trợ giúp pháp lý cho già làng, trưởng bản, Người có uy tín trong cộng đồng và người dân ở vùng biên xứ Thanh.
Khai mạc chương trình Giao lưu sĩ quan biên giới trẻ hai nước Việt Nam - Campuchia tại Tây Ninh

Khai mạc chương trình Giao lưu sĩ quan biên giới trẻ hai nước Việt Nam - Campuchia tại Tây Ninh

Tin tức - Như Tâm - 6 giờ trước
Sáng 11/11, tại Cửa khẩu Quốc tế Mộc Bài (tỉnh Tây Ninh), Đoàn sĩ quan trẻ Bộ đội Biên phòng (BĐBP) Việt Nam do Đại tá Nguyễn Quốc Hiếu - Phó Chủ nhiệm Chính trị BĐBP Việt Nam làm Trưởng đoàn, đã trọng thể đón Đoàn sĩ quan trẻ Campuchia, do Trung tướng Tiên Sô Phon Vuông - Phó Tham mưu trưởng kiêm Cục trưởng Cục Biên phòng - Lục quân làm Trưởng đoàn, dẫn đầu sang tham dự và tổ chức các hoạt động trong khuôn khổ Chương trình Giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam - Campuchia lần thứ 2.
Đắk Lắk: Bồi dưỡng kiến thức dân tộc cho sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp

Đắk Lắk: Bồi dưỡng kiến thức dân tộc cho sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp

Dân tộc - Tôn giáo - Lê Hường - Ngọc Lân - 7 giờ trước
Ngày 11/11, tại Tiểu đoàn Huấn luyện - Cơ động, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Đắk Lắk tổ chức khai mạc lớp bồi dưỡng kiến thức dân tộc năm 2025 cho đội ngũ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp đang trực tiếp công tác tại cơ sở, thường xuyên tiếp xúc, tuyên truyền, vận động đồng bào DTTS trên địa bàn khu vực biên giới.
Thắp sáng ước mơ biết chữ của đồng bào vùng cao

Thắp sáng ước mơ biết chữ của đồng bào vùng cao

Hơn hai tháng qua, mỗi khi màn đêm buông xuống, căn phòng nhỏ ở điểm trường thôn Ngọc Leng, xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi lại sáng đèn, rộn ràng tiếng đánh vần, tập viết. Hơn 30 học viên là đồng bào Xơ Đăng, họ ở đủ lứa tuổi, có người đã lên chức ông, bà, vẫn say sưa cầm bút, nắn nót từng nét chữ.
Miền Bắc đón rét buốt đầu mùa, miền Trung mưa lớn kéo dài, Biển Đông còn 1 - 2 cơn bão trong tháng tới

Miền Bắc đón rét buốt đầu mùa, miền Trung mưa lớn kéo dài, Biển Đông còn 1 - 2 cơn bão trong tháng tới

Tin tức - Hoàng Minh - 7 giờ trước
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, thời tiết nước ta trong tháng 11 và đầu tháng 12/2025 sẽ diễn biến phức tạp. Miền Bắc chuẩn bị đón đợt không khí lạnh mạnh gây rét buốt, miền Trung tiếp tục có mưa lớn kéo dài, trong khi Biển Đông vẫn còn khả năng xuất hiện từ 1 đến 2 cơn bão hoặc áp thấp nhiệt đới.
Gia Lai truy điệu, an táng 18 liệt sĩ hy sinh tại xã Ia Boòng

Gia Lai truy điệu, an táng 18 liệt sĩ hy sinh tại xã Ia Boòng

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 7 giờ trước
Chiều 11/11, tại Nghĩa trang liệt sĩ Chư Prông, UBND tỉnh Gia Lai tổ chức Lễ viếng, truy điệu và an táng 18 liệt sĩ hy sinh tại điểm E7, H5 xã Ia Boòng. Sự kiện nhằm tưởng nhớ công ơn to lớn của các Anh hùng Liệt sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc, đồng thời thệ hiện trách nhiệm, quyết tâm nghĩa tình đồng đội, tình đất, tình người để đưa các anh về với đất mẹ.
Hai Bảo vật quốc gia ở Khánh Hòa được số hóa

Hai Bảo vật quốc gia ở Khánh Hòa được số hóa

Tìm trong di sản - T.Nhân - H.Trường - 9 giờ trước
Nhằm phục vụ công tác lưu trữ, nghiên cứu, trưng bày và tuyên truyền, Trung tâm Bảo tồn Di sản Văn hóa tỉnh Khánh Hòa vừa phối hợp với Công ty Dịch vụ Du lịch và Bảo tồn Văn hóa Quảng Nam thực hiện số hóa và công bố phiên bản 3D của 2 Bảo vật quốc gia là Tượng thờ Vua Pô Klong Garai và Phù điêu Vua Pô Rômê.
Xã Tịnh Khê “khát” một con đê biển

Xã Tịnh Khê “khát” một con đê biển

Xã hội - Trần Đình Quang - 9 giờ trước
Xã Tịnh Khê, tỉnh Quảng Ngãi được hình thành sau khi sáp nhập 5 xã nằm ở vùng Đông huyện Sơn Tịnh và Tp. Quảng Ngãi trước đây. Xã nằm bên cửa biển Sa Kỳ và có bãi biển Mỹ Khê đẹp nổi tiếng miền đất Quảng Ngãi. Cơn bão số 13 đi qua đã gây thiệt hại nặng cho miền quê biển này.
Từ bản làng gửi đến nghị trường Quốc hội: Chuyên gia đề xuất giải pháp

Từ bản làng gửi đến nghị trường Quốc hội: Chuyên gia đề xuất giải pháp "Học bổng hiệu suất" (Bài 5)

Xã hội - Tuấn Ninh - 9 giờ trước
Theo dõi sát tuyến bài 4 kỳ về "đơn đặt hàng" của thanh niên DTTS gửi đến Quốc hội, Tiến sĩ Nhân học Nguyễn Thị Thuận khẳng định, con số 87,5% người DTTS từ 15 tuổi trở lên không có trình độ chuyên môn kỹ thuật, cao hơn nhiều so với mức 73,6% của toàn quốc là "điểm nghẽn" lớn nhất. Bà đề xuất một giải pháp căn cơ, bền vững hơn: "Học bổng hiệu suất" và cơ chế "đặt hàng" nhân lực.