Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Kpan-chiếc ghế quyền lực của người Ê-đê

Nguyệt Anh (T/h) - 15:04, 09/07/2021

Kpan là tên gọi một loại ghế dài của người Ê-đê, làm bằng thân cây gỗ, đặt trong nhà dài, làm chỗ ngồi của đội cồng chiêng trong các dịp lễ hội. Người Ê-đê coi Kpan là chiếc ghế quyền lực, vì chỉ người giàu có ngôi nhà rất dài mới có ghế Kpan. Và khi cùng ngồi trên ghế Kpan, mọi hận thù, khoảng cách về địa vị sẽ được xóa đi, chỉ có tình cảm chân thành đọng lại.

 Đồng bào Ê Đê quan niệm ghế Kpan là vật thiêng nên từ quá trình lấy gỗ, đẽo gỗ, rước gỗ về nhà đều phải thực hiện các nghi lễ cúng Kpan
Đồng bào Ê Đê quan niệm ghế Kpan là vật thiêng nên từ quá trình lấy gỗ, đẽo ghế, rước Kpan vào nhà đều phải thực hiện các nghi lễ cúng Kpan

ghế Kpan được coi là ghế thiêng nên từ quá trình lấy gỗ, làm ghế đều gắn với những nghi lễ cúng thần. Trước khi chặt cây lấy gỗ, thầy cúng phải thực hiện các nghi thức cúng xin phép thần được chặt cây làm Kpan. Sau khi chặt xong cây gỗ, 7 người thợ đã được chọn dùng rìu đẽo cây thành Kpan có hình chiếc thuyền với những đường nét khỏe khoắn. Khi Kpan hoàn thành, lễ rước Kpan sẽ tổ chức giống như nghi thức đón một thành viên mới gia nhập vào gia đình. Gia chủ phải chuẩn bị các loại chăn, váy áo thổ cẩm, khố để phủ lên Kpan, đón thành viên mới vào gia đình.

Đồng bào Ê Đê làm lễ rước Kpan vào nhà
Đồng bào Ê Đê làm lễ rước Kpan vào nhà

Bắt đầu lễ rước, những người anh em họ hàng của chủ nhà sẽ đứng thành hai hàng dọc vỗ tay vui mừng đón Kpan về nhà. Khi đầu Kpan chạm đến chân cầu thang, thầy cúng sẽ bước ra với cây giáo trên tay, làm nghi thức cắm cây giáo lên đầu Kpan với ý nghĩa xua đuổi tà ma, đuổi các thần ác ra khỏi Kpan để không hại chủ nhà. Sau đó Kpan được đem lên nhà sàn, đặt vào gian khách, dọc theo bức vách phía Tây nhà. Lúc này, thầy cúng mới dắt tay chủ nhà bước lên bước xuống Kpan 3 lần để "thuần hóa" ghế thiêng với ý nghĩa từ nay chủ nhà sẽ là chủ nhân mới của Kpan. Sau đó những người khác mới được ngồi lên Kpan. Cùng lúc đó, tiếng chiêng nổi lên, thầy cúng làm lễ khấn báo thần linh rằng Kpan đã có chủ.

Những người có uy tín mới được ngồi lên Kpan.
Những người có uy tín mới được ngồi lên Kpan.

Kết thúc phần cúng cho Kpan, chủ nhà sẽ làm thịt một con gà trắng, buộc ché rượu cần để cúng cảm tạ thần cây đã trồng, chăm sóc cây lớn lên, cho phép gia chủ được sử dụng thân gỗ tốt. Khi thầy cúng khấn xong, cũng là lúc các mâm cỗ và những ché rượu cần được dọn ra. Thầy cúng mời vợ chồng chủ nhà uống rượu khai ché, mời dân làng cùng chung vui múa hát.

Mỗi chiếc Kpan dài từ 5 m trở lên. Những gia đình có điều kiện có thể làm Kpan dài cả chục mét.
Mỗi chiếc Kpan dài từ 5 m trở lên. Những gia đình có điều kiện có thể làm Kpan dài cả chục mét.
Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Ghi dấu sắc màu văn hóa Thái trên quê mới Đắk Lắk

Ghi dấu sắc màu văn hóa Thái trên quê mới Đắk Lắk

30 năm rời quê hương miền Tây xứ Nghệ đi xây dựng kinh tế mới ở buôn Thái, xã Ea Kiết, tỉnh Đắk Lắk, nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống vẫn luôn được đồng bào Thái giữ gìn và phát huy giá trị trong đời sống. Trong đó, Lễ hội mừng lúa mới, là lễ hội quan trọng nhất trong năm của người Thái vẫn được bà con tổ chức định kỳ.
Tin nổi bật trang chủ
Những công trình góp phần

Những công trình góp phần "ươm mầm tri thức" nơi vùng cao biên giới

Giáo dục - Trọng Bảo - 1 giờ trước
Ngày mai (9/11), cùng với cả nước, tỉnh Lào Cai sẽ khởi công 4/9 trường học theo chủ trương của Bộ Chính trị về đầu tư xây dựng trường học cho các xã biên giới.
Bắt giam một TikToker vì có hành vi gây chia rẽ vùng miền

Bắt giam một TikToker vì có hành vi gây chia rẽ vùng miền

Pháp luật - Minh Nhật - 2 giờ trước
Công an TP. Hồ Chí Minh đã khởi tố, bắt tạm giam chủ tài khoản Tiktok “Dù Bầu Trời” do có hành vi đăng tải nhiều Video Clip miệt thị, xúc phạm, gây chia rẽ vùng miền, phá hoại khối Đại đoàn kết dân tộc.
Kỳ tích: 3 người trên thuyền thúng ‘mất tích’ trên biển Lý Sơn đã được tìm thấy

Kỳ tích: 3 người trên thuyền thúng ‘mất tích’ trên biển Lý Sơn đã được tìm thấy

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 3 giờ trước
Cả 3 người trên thuyền thúng được cho là mất tích trên biển ở khu vực Lý Sơn (Quảng Ngãi) đều đã được tìm thấy trong niềm hạnh phúc của người thân và bà con địa phương.
Siêu bão Fung-Wong vào Biển Đông sáng 10/11: Di chuyển trái quy luật, sức gió giật cấp 16

Siêu bão Fung-Wong vào Biển Đông sáng 10/11: Di chuyển trái quy luật, sức gió giật cấp 16

Thời sự - Hoàng Minh - 5 giờ trước
Bão Fung-Wong có kích thước khổng lồ với đường kính hơn 1.400 km, dự kiến vào Biển Đông sáng 10/11. Bão di chuyển trái quy luật, không đổ bộ Việt Nam nhưng gây gió mạnh, sóng cao tới 10 m.
Sớm khắc phục sự cố cầu dân sinh bị lũ cuốn trôi do bão số 13

Sớm khắc phục sự cố cầu dân sinh bị lũ cuốn trôi do bão số 13

Xã hội - Lê Hường - 5 giờ trước
Ngày 8/11, lãnh đạo UBND xã Ea Kiết, tỉnh Đắk Lắk cho biết: Đảng ủy, UBND xã Ea Kiết cùng đại diện các ngành chức năng của tỉnh Đắk Lắk vừa kiểm tra khu vực cây cầu trên đường dân sinh vào buôn H'Mông 2 bị nước lũ cuốn trôi tối 7/11, gây chia cắt giao thông, để thống nhất phương án khắc phục sớm nhất.
Thắp sáng ước mơ biết chữ của đồng bào vùng cao

Thắp sáng ước mơ biết chữ của đồng bào vùng cao

Hơn hai tháng qua, mỗi khi màn đêm buông xuống, căn phòng nhỏ ở điểm trường thôn Ngọc Leng, xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi lại sáng đèn, rộn ràng tiếng đánh vần, tập viết. Hơn 30 học viên là đồng bào Xơ Đăng, họ ở đủ lứa tuổi, có người đã lên chức ông, bà, vẫn say sưa cầm bút, nắn nót từng nét chữ.
Đồng loạt khởi công trường nội trú liên cấp ở biên giới: Lời hứa tiến độ trước nhân dân

Đồng loạt khởi công trường nội trú liên cấp ở biên giới: Lời hứa tiến độ trước nhân dân

Giáo dục dân tộc - Thái An - Sỹ Hào - 7 giờ trước
Việc tổ chức khởi công đồng loạt trường dân tộc nội trú liên cấp không chỉ tạo hiệu ứng truyền thông tích cực mà còn là một “lời hứa tiến độ” trước nhân dân vùng biên.
Thủ tướng: Tốc độ tăng GDP quý IV phải đạt trên 8,4%

Thủ tướng: Tốc độ tăng GDP quý IV phải đạt trên 8,4%

Thời sự - PV - 8 giờ trước
Kết luận phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 10, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ mục tiêu lớn nhất thời gian tới là ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, đây vừa là mục tiêu, vừa là động lực, vừa là nguồn lực cho sự phát triển. Nhấn mạnh 12 nhóm nhiệm vụ, giải pháp, Thủ tướng chỉ rõ, để tăng trưởng cả năm 2025 đạt trên 8% thì tốc độ tăng GDP quý IV phải đạt trên 8,4%.
Quảng Ngãi: Sau tiếng nổ lớn, đất đá vùi lấp đường vào Làng du lịch cộng đồng Tu Thó

Quảng Ngãi: Sau tiếng nổ lớn, đất đá vùi lấp đường vào Làng du lịch cộng đồng Tu Thó

Trang địa phương - Ngọc Chí - 9 giờ trước
Khoảng 10 giờ, ngày 8/11, khu vực quả đồi cao 90m bất ngờ phát ra tiếng nổ lớn, sau đó đất đá đổ ập xuống, vùi lấp đường Làng du lịch cộng đồng Tu Thó, xã Măng Ri. Trước đó vài phút thì Trung tâm Báo tin Động đất và Cảnh báo sóng thần cũng ghi nhận tại khu vực xã Măng Ri xảy ra 1 trận động đất có độ lớn 4.0.
Yên Khương sẵn sàng cho lễ khởi công Trường nội trú liên cấp - Điểm sáng giáo dục nơi biên giới

Yên Khương sẵn sàng cho lễ khởi công Trường nội trú liên cấp - Điểm sáng giáo dục nơi biên giới

Giáo dục - Quỳnh Trâm - 10 giờ trước
Trước thềm lễ khởi công Trường nội trú liên cấp Tiểu học và THCS Yên Khương, xã Yên Khương (Thanh Hóa) đang khẩn trương hoàn tất công tác chuẩn bị, sẵn sàng cho sự kiện trọng đại sẽ diễn ra ngày 9/11/2025, dự kiến với sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương.
Người đàn ông sống sót kỳ diệu sau 2 ngày ‘mất tích’ trên biển

Người đàn ông sống sót kỳ diệu sau 2 ngày ‘mất tích’ trên biển

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 10 giờ trước
Ông Phan Duy Quang (47 tuổi, ngụ đặc khu Lý Sơn, Quảng Ngãi), 1 trong 3 người được cho là mất tích trên biển trước đó, đã được người dân cứu sống và đang đưa vào bờ.