Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Kpan-chiếc ghế quyền lực của người Ê-đê

Nguyệt Anh (T/h) - 15:04, 09/07/2021

Kpan là tên gọi một loại ghế dài của người Ê-đê, làm bằng thân cây gỗ, đặt trong nhà dài, làm chỗ ngồi của đội cồng chiêng trong các dịp lễ hội. Người Ê-đê coi Kpan là chiếc ghế quyền lực, vì chỉ người giàu có ngôi nhà rất dài mới có ghế Kpan. Và khi cùng ngồi trên ghế Kpan, mọi hận thù, khoảng cách về địa vị sẽ được xóa đi, chỉ có tình cảm chân thành đọng lại.

 Đồng bào Ê Đê quan niệm ghế Kpan là vật thiêng nên từ quá trình lấy gỗ, đẽo gỗ, rước gỗ về nhà đều phải thực hiện các nghi lễ cúng Kpan
Đồng bào Ê Đê quan niệm ghế Kpan là vật thiêng nên từ quá trình lấy gỗ, đẽo ghế, rước Kpan vào nhà đều phải thực hiện các nghi lễ cúng Kpan

ghế Kpan được coi là ghế thiêng nên từ quá trình lấy gỗ, làm ghế đều gắn với những nghi lễ cúng thần. Trước khi chặt cây lấy gỗ, thầy cúng phải thực hiện các nghi thức cúng xin phép thần được chặt cây làm Kpan. Sau khi chặt xong cây gỗ, 7 người thợ đã được chọn dùng rìu đẽo cây thành Kpan có hình chiếc thuyền với những đường nét khỏe khoắn. Khi Kpan hoàn thành, lễ rước Kpan sẽ tổ chức giống như nghi thức đón một thành viên mới gia nhập vào gia đình. Gia chủ phải chuẩn bị các loại chăn, váy áo thổ cẩm, khố để phủ lên Kpan, đón thành viên mới vào gia đình.

Đồng bào Ê Đê làm lễ rước Kpan vào nhà
Đồng bào Ê Đê làm lễ rước Kpan vào nhà

Bắt đầu lễ rước, những người anh em họ hàng của chủ nhà sẽ đứng thành hai hàng dọc vỗ tay vui mừng đón Kpan về nhà. Khi đầu Kpan chạm đến chân cầu thang, thầy cúng sẽ bước ra với cây giáo trên tay, làm nghi thức cắm cây giáo lên đầu Kpan với ý nghĩa xua đuổi tà ma, đuổi các thần ác ra khỏi Kpan để không hại chủ nhà. Sau đó Kpan được đem lên nhà sàn, đặt vào gian khách, dọc theo bức vách phía Tây nhà. Lúc này, thầy cúng mới dắt tay chủ nhà bước lên bước xuống Kpan 3 lần để "thuần hóa" ghế thiêng với ý nghĩa từ nay chủ nhà sẽ là chủ nhân mới của Kpan. Sau đó những người khác mới được ngồi lên Kpan. Cùng lúc đó, tiếng chiêng nổi lên, thầy cúng làm lễ khấn báo thần linh rằng Kpan đã có chủ.

Những người có uy tín mới được ngồi lên Kpan.
Những người có uy tín mới được ngồi lên Kpan.

Kết thúc phần cúng cho Kpan, chủ nhà sẽ làm thịt một con gà trắng, buộc ché rượu cần để cúng cảm tạ thần cây đã trồng, chăm sóc cây lớn lên, cho phép gia chủ được sử dụng thân gỗ tốt. Khi thầy cúng khấn xong, cũng là lúc các mâm cỗ và những ché rượu cần được dọn ra. Thầy cúng mời vợ chồng chủ nhà uống rượu khai ché, mời dân làng cùng chung vui múa hát.

Mỗi chiếc Kpan dài từ 5 m trở lên. Những gia đình có điều kiện có thể làm Kpan dài cả chục mét.
Mỗi chiếc Kpan dài từ 5 m trở lên. Những gia đình có điều kiện có thể làm Kpan dài cả chục mét.
Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người “giữ lửa” tiếng khèn

Người “giữ lửa” tiếng khèn

Trong căn nhà nhỏ lợp mái thấp ở thôn 4, xã Sính Phình, tỉnh Điện Biên, tiếng khèn vang lên réo rắt, trầm bổng, hòa cùng nhịp mưa rơi tí tách ngoài hiên. Giữa không gian mộc mạc ấy, Nghệ nhân Ưu tú Sình A Tâu lại say sưa truyền dạy từng làn hơi, từng nhịp bước cho lớp trẻ trong bản. Với ông, tiếng khèn không chỉ là âm nhạc, mà còn là hồn cốt, là linh hồn văn hóa của người Mông nơi cao nguyên đá.
Tin nổi bật trang chủ
Vinh danh 27 thanh niên DTTS tiêu biểu, khởi nghiệp thành công: Điểm tựa, nguồn cảm hứng khích lệ thế hệ trẻ

Vinh danh 27 thanh niên DTTS tiêu biểu, khởi nghiệp thành công: Điểm tựa, nguồn cảm hứng khích lệ thế hệ trẻ

Gương sáng - Lê Hường - 21:28, 24/10/2025
Tối 24/10, Trung ương Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức Lễ Tuyên dương gương thanh niên tiêu biểu, có uy tín, tấm gương khởi nghiệp thành công ở vùng đồng bào DTTS miền núi năm 2025.
Tuần lễ Nông sản Việt 2025 tôn vinh giá trị nông sản Việt

Tuần lễ Nông sản Việt 2025 tôn vinh giá trị nông sản Việt

Kinh tế - Vân Khánh - 21:25, 24/10/2025
Chiều 24/10, tại Nhà Triển lãm số 45 Tràng Tiền, phường Hoàn Kiếm, Hà Nội, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đã tổ chức Khai mạc Tuần lễ Nông sản Việt 2025.
Vụ 2 học sinh tử vong do rò rỉ điện khi triều cường: Giao ngành Điện lên phương án ứng trực 24/24h

Vụ 2 học sinh tử vong do rò rỉ điện khi triều cường: Giao ngành Điện lên phương án ứng trực 24/24h

Xã hội - Tào Đạt - 19:35, 24/10/2025
Liên quan vụ rò rỉ điện chiếu sáng khiến 2 học sinh tử vong, lãnh đạo TP. Cần Thơ chỉ đạo ngành Điện tăng cường kiểm tra, bảo trì, khắc phục kịp thời các điểm mất an toàn điện; có phương án cắt điện khu vực ngập sâu khi triều cường, bố trí lực lượng ứng trực 24/24h.
Quảng Ngãi: Thưởng nóng Công an xã vì thành tích bắt nhanh nghi phạm chém trọng thương 2 người ở nhà trọ

Quảng Ngãi: Thưởng nóng Công an xã vì thành tích bắt nhanh nghi phạm chém trọng thương 2 người ở nhà trọ

Pháp luật - Ngọc Chí - 18:50, 24/10/2025
Chiều 24/10, UBND xã Đăk Hà, tỉnh Quảng Ngãi tổ chức gặp gỡ, khen thưởng nóng Công an xã Đăk Hà vì có thành tích xuất sắc trong việc bắt nhanh đối tượng chém trọng thương 2 người tại khu nhà trọ, góp phần bảo đảm an ninh trật tự, giúp người dân an tâm sinh sống và lao động sản xuất.
Kịp thời giải cứu nữ sinh bị

Kịp thời giải cứu nữ sinh bị "bắt cóc Online" tại khách sạn

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 18:49, 24/10/2025
Công an TP. Đà Nẵng đã kịp thời giải cứu một sinh viên bị các đối tượng lừa đảo qua mạng ép chuyển tiền và tự cô lập tại một khách sạn trên đường Nguyễn Hữu Thọ (phường Hòa Cường).
Sân trường vang vọng tiếng cồng chiêng

Sân trường vang vọng tiếng cồng chiêng

Mỗi tháng 1 lần, các em học sinh tham gia Câu lạc bộ cồng chiêng, múa xoang của Trường TH - THCS xã Sa Bình, tỉnh Quảng Ngãi lại tham gia tập luyện cồng chiêng, múa xoang ngay tại sân trường. Thông qua hoạt động này, giúp các em biết trân trọng, giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

"Rào cản" trong việc triển khai liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị ở Nghệ An

Dân tộc - Tôn giáo - An Yên - 18:43, 24/10/2025
Mặc dù đã có nguồn lực đầu tư từ Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; giai đoạn I: Từ 2021 đến 2025 (Chương trình MTQG 1719) cùng với những giải pháp tháo gỡ của Chính phủ, tuy nhiên thiếu lao động, thiếu tư liệu sản xuất, thiếu sản phẩm đặc trưng… vẫn là những rào cản trong thực hiện liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị ở vùng đồng bào DTTS tỉnh Nghệ An.
An Giang: Chuẩn bị chu đáo cho Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch đồng bào Khmer năm 2025

An Giang: Chuẩn bị chu đáo cho Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch đồng bào Khmer năm 2025

Tin tức - P. Vũ - M. Triết - 16:51, 24/10/2025
Ngày 24/10, ông Lê Trung Hồ - Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, Trưởng Ban Tổ chức Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch đồng bào Khmer tỉnh An Giang lần thứ XVII năm 2025, đã dẫn đầu Đoàn công tác kiểm tra công tác chuẩn bị tổ chức ngày hội tại xã Gò Quao.
Hoàn thiện chính sách hình sự quốc gia trong tình hình mới

Hoàn thiện chính sách hình sự quốc gia trong tình hình mới

Thời sự - P.V - 14:08, 24/10/2025
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký ban hành Quyết định số 2321/QĐ-TTg ngày 20/10/2025 về Kế hoạch xây dựng dự án Bộ luật Hình sự (sửa đổi).
Phú Thọ: Khẳng định vị thế điểm đến hấp dẫn của dòng vốn FDI

Phú Thọ: Khẳng định vị thế điểm đến hấp dẫn của dòng vốn FDI

Kinh tế - Vân Khánh - 13:59, 24/10/2025
Với hạ tầng đồng bộ, chính sách thông thoáng và nguồn nhân lực dồi dào, tỉnh Phú Thọ đã và đang càng khẳng định vị thế là điểm đến hấp dẫn của dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).
Tiếp thêm

Tiếp thêm "lửa" cho giáo dục vùng biên giới Gia Lai

Giáo dục - T.Nhân - H.Trường - 13:25, 24/10/2025
Tỉnh Gia Lai đang khẩn trương hoàn tất mọi công tác để chuẩn bị khởi công đồng loạt 7 trường nội trú liên cấp tại các xã biên giới phía Tây của tỉnh. Đây được xem là quyết sách đột phá, chắp cánh cho giáo dục vùng biên giới, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để đáp ứng yêu cầu phát triển trong thời kỳ mới.