Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27
  •  

Kpan-chiếc ghế quyền lực của người Ê-đê

Nguyệt Anh (T/h) - 15:04, 09/07/2021

Kpan là tên gọi một loại ghế dài của người Ê-đê, làm bằng thân cây gỗ, đặt trong nhà dài, làm chỗ ngồi của đội cồng chiêng trong các dịp lễ hội. Người Ê-đê coi Kpan là chiếc ghế quyền lực, vì chỉ người giàu có ngôi nhà rất dài mới có ghế Kpan. Và khi cùng ngồi trên ghế Kpan, mọi hận thù, khoảng cách về địa vị sẽ được xóa đi, chỉ có tình cảm chân thành đọng lại.

 Đồng bào Ê Đê quan niệm ghế Kpan là vật thiêng nên từ quá trình lấy gỗ, đẽo gỗ, rước gỗ về nhà đều phải thực hiện các nghi lễ cúng Kpan
Đồng bào Ê Đê quan niệm ghế Kpan là vật thiêng nên từ quá trình lấy gỗ, đẽo ghế, rước Kpan vào nhà đều phải thực hiện các nghi lễ cúng Kpan

ghế Kpan được coi là ghế thiêng nên từ quá trình lấy gỗ, làm ghế đều gắn với những nghi lễ cúng thần. Trước khi chặt cây lấy gỗ, thầy cúng phải thực hiện các nghi thức cúng xin phép thần được chặt cây làm Kpan. Sau khi chặt xong cây gỗ, 7 người thợ đã được chọn dùng rìu đẽo cây thành Kpan có hình chiếc thuyền với những đường nét khỏe khoắn. Khi Kpan hoàn thành, lễ rước Kpan sẽ tổ chức giống như nghi thức đón một thành viên mới gia nhập vào gia đình. Gia chủ phải chuẩn bị các loại chăn, váy áo thổ cẩm, khố để phủ lên Kpan, đón thành viên mới vào gia đình.

Đồng bào Ê Đê làm lễ rước Kpan vào nhà
Đồng bào Ê Đê làm lễ rước Kpan vào nhà

Bắt đầu lễ rước, những người anh em họ hàng của chủ nhà sẽ đứng thành hai hàng dọc vỗ tay vui mừng đón Kpan về nhà. Khi đầu Kpan chạm đến chân cầu thang, thầy cúng sẽ bước ra với cây giáo trên tay, làm nghi thức cắm cây giáo lên đầu Kpan với ý nghĩa xua đuổi tà ma, đuổi các thần ác ra khỏi Kpan để không hại chủ nhà. Sau đó Kpan được đem lên nhà sàn, đặt vào gian khách, dọc theo bức vách phía Tây nhà. Lúc này, thầy cúng mới dắt tay chủ nhà bước lên bước xuống Kpan 3 lần để "thuần hóa" ghế thiêng với ý nghĩa từ nay chủ nhà sẽ là chủ nhân mới của Kpan. Sau đó những người khác mới được ngồi lên Kpan. Cùng lúc đó, tiếng chiêng nổi lên, thầy cúng làm lễ khấn báo thần linh rằng Kpan đã có chủ.

Những người có uy tín mới được ngồi lên Kpan.
Những người có uy tín mới được ngồi lên Kpan.

Kết thúc phần cúng cho Kpan, chủ nhà sẽ làm thịt một con gà trắng, buộc ché rượu cần để cúng cảm tạ thần cây đã trồng, chăm sóc cây lớn lên, cho phép gia chủ được sử dụng thân gỗ tốt. Khi thầy cúng khấn xong, cũng là lúc các mâm cỗ và những ché rượu cần được dọn ra. Thầy cúng mời vợ chồng chủ nhà uống rượu khai ché, mời dân làng cùng chung vui múa hát.

Mỗi chiếc Kpan dài từ 5 m trở lên. Những gia đình có điều kiện có thể làm Kpan dài cả chục mét.
Mỗi chiếc Kpan dài từ 5 m trở lên. Những gia đình có điều kiện có thể làm Kpan dài cả chục mét.
Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Giữ gìn nghề làm khay trầu cau truyền thống của người Khmer

Giữ gìn nghề làm khay trầu cau truyền thống của người Khmer

Hơn 20 năm kiên trì giữ nghề làm khay trầu cau truyền thống của người Khmer, không chỉ giúp gia đình ông Lý Được ở tại ấp Phước Thuận, xã Thuận Hòa, Thành phố Cần Thơ có thu nhập trang trải cuộc sống, mà còn góp phần bảo tồn một nét đẹp văn hóa độc đáo của đồng bào Khmer.
Quảng Ngãi: Xả điều tiết nước hồ chứa, tạo dung tích đón lũ

Quảng Ngãi: Xả điều tiết nước hồ chứa, tạo dung tích đón lũ

Trang địa phương - Ngọc Chí - 17:25, 17/11/2025
Để ứng phó đợt mưa lớn được dự báo đạt đỉnh trong những ngày tới, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã yêu cầu hai hồ chứa lớn nhất trên địa bàn là Thủy điện Đăk Đrinh và hồ thủy lợi Nước Trong tiến hành xả điều tiết sớm nhằm tạo dung tích đón lũ, giảm nguy cơ ngập sâu ở vùng hạ du.
Mục tiêu xuyên suốt đến cuối năm là thúc đẩy tăng trưởng và khắc phục hậu quả thiên tai

Mục tiêu xuyên suốt đến cuối năm là thúc đẩy tăng trưởng và khắc phục hậu quả thiên tai

Thời sự - PV - 17:09, 17/11/2025
Tại Nghị quyết số 366/NQ-CP (Nghị quyết số 366), Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 10 năm 2025, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương phải kiên quyết, kiên trì thực hiện mục tiêu xuyên suốt từ nay đến cuối năm là ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế và khắc phục hậu quả thiên tai...
Công bố lịch thi đấu mới của ASEAN Cup 2026: Nhiều điểm mới, kỳ vọng hấp dẫn hơn

Công bố lịch thi đấu mới của ASEAN Cup 2026: Nhiều điểm mới, kỳ vọng hấp dẫn hơn

Thể thao - Giải trí - Hoàng Minh - 16:50, 17/11/2025
Ban tổ chức ASEAN Cup 2026 vừa chính thức công bố lịch thi đấu mới cho giải đấu nhằm bảo đảm tính cạnh tranh, tối ưu thời gian và phù hợp với lịch FIFA. Đây là mùa giải đặc biệt, đánh dấu 30 năm hình thành và phát triển của giải đấu số một khu vực Đông Nam Á.
Khám phá bên trong ngôi nhà dài truyền thống của dân tộc Ê Đê

Khám phá bên trong ngôi nhà dài truyền thống của dân tộc Ê Đê

Tìm trong di sản - Lê Hường - 16:46, 17/11/2025
Ngày 17/11, Bảo tàng Đắk Lắk tổ chức khai mạc Trưng bày “Nhà dài truyền thống của dân tộc Ê Đê”. Sự kiện đã thu hút đông đảo, du khách, học sinh đến trải nghiệm không gian nhà dài và tìm hiểu văn hóa của người Ê Đê.
Quảng Trị: Mưa lớn gây sạt lở làm đổ sập 1 ngôi nhà, đe dọa 11 ngôi nhà khác ở Khe Sanh

Quảng Trị: Mưa lớn gây sạt lở làm đổ sập 1 ngôi nhà, đe dọa 11 ngôi nhà khác ở Khe Sanh

Tin tức - Khánh Ngân - 16:37, 17/11/2025
Chiều nay, thông tin từ lãnh đạo UBND xã Khe Sanh, tỉnh Quảng Trị, cho biết: Tính đến 14h ngày 17/11, mưa lớn gây sạt lở đã cuốn trôi 1 ngôi nhà, đe dọa trực tiếp 11 ngôi nhà khác ở khối 3A”.
Xã Tuấn Sơn nỗ lực cải cách hành chính vì sự hài lòng của người dân

Xã Tuấn Sơn nỗ lực cải cách hành chính vì sự hài lòng của người dân

Xây dựng một nền hành chính phục vụ, minh bạch và hiệu quả là nhiệm vụ trọng tâm của công tác cải cách thủ tục hành chính. Tại tỉnh Lạng Sơn, xã Tuấn Sơn đã cụ thể hóa mục tiêu này bằng việc thành lập Trung tâm Phục vụ hành chính công xã, theo Nghị quyết của HĐND xã từ ngày 1/7/2025.
Mưa lũ gây thiệt hại nặng nề tại khu vực Trung Bộ

Mưa lũ gây thiệt hại nặng nề tại khu vực Trung Bộ

Thời sự - Minh Thu - 16:25, 17/11/2025
Những ngày qua, mưa lớn kéo dài tại khu vực Trung Bộ, thuộc địa bàn các tỉnh từ Quảng Trị đến Khánh Hòa gây lũ trên diện rộng, chia cắt giao thông trên nhiều tuyến. Mưa lũ đã gây sạt lở nghiêm trọng và làm ít nhất 7 người chết, nhiều người bị thương. Đã có hằng trăm hộ dân phải sơ tán khẩn cấp do nguy cơ tiếp tục sạt lở.
An cư cho người dân vùng lũ Sàng Ma Sáo

An cư cho người dân vùng lũ Sàng Ma Sáo

Xã hội - Trọng Bảo - 16:14, 17/11/2025
Sau hơn 6 tháng thi công khẩn trương với tinh thần “vượt nắng, thắng mưa”, khu tái định cư Sàng Ma Sáo, xã Dền Sáng, tỉnh Lào Cai do Bộ Quốc phòng hỗ trợ đã hoàn thành và sẵn sàng đón bà con về an cư.
Chủ tịch nước Lương Cường dự Lễ kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam và Đại hội Thi đua yêu nước ngành Giáo dục

Chủ tịch nước Lương Cường dự Lễ kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam và Đại hội Thi đua yêu nước ngành Giáo dục

Thời sự - PV - 15:40, 17/11/2025
Sáng 17/11, tại Trường đại học Sư phạm Hà Nội, Chủ tịch nước đã dự Lễ kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11) và Đại hội Thi đua yêu nước ngành Giáo dục lần thứ VIII.
Phó Bí thư tỉnh Điện Biên được điều động, chỉ định giữ chức Phó Bí thư tỉnh Lai Châu

Phó Bí thư tỉnh Điện Biên được điều động, chỉ định giữ chức Phó Bí thư tỉnh Lai Châu

Thời sự - Trọng Bảo - 15:04, 17/11/2025
Ngày 17/11, Tỉnh ủy Lai Châu đã tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Ban Bí thư Trung ương Đảng về công tác cán bộ.
Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú dự Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc tại hai thôn Hồ Sen và Ngòi Lẻn

Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú dự Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc tại hai thôn Hồ Sen và Ngòi Lẻn

Thời sự - Trọng Bảo - 14:59, 17/11/2025
Ngày 17/11, ông Trần Cẩm Tú - Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, đã tới dự và chung vui Ngày hội Đại đoàn kết với Nhân dân hai thôn Hồ Sen và Ngòi Lẻn, xã Thác Bà, tỉnh Lào Cai. Tham gia Đoàn công tác có bà Nguyễn Thị Thu Hà - Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam.