Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Hòa Bình: Triển khai hiệu quả nhiều giải pháp bảo tồn, phát huy văn hóa Mường

Việt Hà - Mai Hương - 21:27, 15/09/2023

Trong kho tàng nghệ thuật của các DTTS ở Việt Nam, dân ca, dân vũ là loại hình diễn xướng dân gian và gắn liền với đời sống tinh thần của dân tộc. Đối với tỉnh Hòa Bình, việc bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các DTTS gắn với phát triển du lịch luôn được các cấp chính quyền tỉnh Hòa Bình quan tâm, đẩy mạnh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế -văn hóa - xã hội một cách bền vững.

Nghệ nhân Bùi Thị Bẹ (người bên trái), Chủ nhiệm CLB hát dân ca Mường xã Lạc Sĩ ngân nga một điệu dân ca Mường.
Nghệ nhân Bùi Thị Bẹ (người bên trái), Chủ nhiệm CLB hát dân ca Mường xã Lạc Sĩ ngân nga một điệu dân ca Mường.

Những người tiếp nối mạch nguồn dân ca Mường

Khi nói đến những nghệ nhân tâm huyết lưu giữ làn điệu dân ca người Mường, những người yêu văn hóa dân tộc ở huyện Yên Thủy đều nhắc đến bà Bùi Thị Bẹ trú tại xóm Nghia, xã Lạc Sĩ. Năm nay bà Bẹ đã bước sang tuổi 74 nhưng tiếng hát của bà vẫn rất ngọt ngào, sâu lắng. Là người mê những làn điệu dân ca Mường từ ngày còn thơ ấu, lớn lên trên cái nôi văn hóa giàu bản sắc của dân tộc, những câu hát thường ngày dần dần ngấm sâu vào tiềm thức của bà. Để rồi khi trưởng thành trở thành mẹ, thành bà, bà Bẹ đã đưa tiếng hát ngọt ngào của người Mường vang lên ở nhiều không gian, hoàn cảnh khác nhau. Lúc ở ngoài đồng, lúc làm nương rẫy, lúc ru con, ru cháu ngủ, lúc hát mừng ngày vui, lễ, tết...

Nói về việc diễn xướng dân ca Mường, bà Bẹ giải thích: Hát thường rang - bộ mẹnh (Mẹng), hát đúm (đúp) giao duyên là những thể loại dân ca Mường diễn ra phổ biến nhất trong đời sống hàng ngày. Lời hát đa phần đều không có sẵn mà tùy thuộc vào bối cảnh, sự kiện, hoạt động cụ thể, người hát sẽ sáng tạo, ứng tác cho phù hợp với hoàn cảnh. Bởi vậy, nghe hát dân ca tưởng như đơn giản nhưng để hát sao cho truyền cảm, đi vào lòng người thì người hát phải có chất giọng, có vốn sống phong phú, sâu rộng mới có thể diễn xướng nhuần nhuyễn.

Nhiều năm qua, bà Bùi Thị Bẹ luôn đi đầu trong phong trào văn hóa, văn nghệ tại huyện Yên Thủy, tham gia nhiều hội thi, hội diễn giao lưu tại các địa phương. Bên cạnh đó, bà còn mở các lớp dạy hát tiếng Mường cho người dân ở các xóm, các xã trong huyện. Bà tự gom tiền mua một bộ cồng chiêng (12 chiếc) để có nhạc cụ truyền dạy cho con cháu.

Nghệ nhân Bùi Văn Nỏm (huyện Lạc Sơn) cần mẫn nghiên cứu, sưu tầm các câu hát dân ca thường rang, bộ mẹng của người Mường.
Nghệ nhân Bùi Văn Nỏm (huyện Lạc Sơn) cần mẫn nghiên cứu, sưu tầm các câu hát dân ca thường rang, bộ mẹng của người Mường.

Tháng 7/2022, bà Bẹ đứng ra thành lập CLB hát dân ca Mường xã Lạc Sĩ với 5 thành viên ban đầu. Đến nay, CLB đã quy tụ hơn 20 thành viên có chung niềm đam mê, sở thích. Kể từ khi thành lập, CLB hát dân ca Mường xã Lạc Sĩ thường xuyên tham gia giao lưu với các CLB khác ở trong và huyện. Từ đây lan tỏa phong trào hát dân ca Mường đến từng thôn, xóm, khu dân cư, để dân ca Mường sống mãi với dòng chảy thời gian.

Còn tại huyện Lạc Sơn, nghệ nhân Bùi Văn Nỏm được coi là “nhà bảo tồn dân ca Mường” bởi ông đang lưu giữ hàng trăm bản ghi âm, ghi hình những màn diễn tấu dân ca, dân vũ do các nghệ nhân dân gian thực hiện và hàng trăm bài hát cổ của người Mường như: Hát thường rang - bộ mẹng, hát đúm giao duyên..., trong đó, có những cuộc hát kéo dài từ sáng đến đêm.

Là Người có uy tín, tập hợp xung quanh mình những người có trình độ hiểu biết, rất quý trọng văn hoá Mường nên ông Bùi Văn Nỏm đã góp phần giúp huyện Lạc Sơn lan tỏa phong trào văn hóa văn nghệ, đồng thời bảo tồn, lưu giữ được nhiều làn điệu dân ca cổ của dân tộc Mường. Hiện nay, toàn huyện Lạc Sơn có 358 nghệ nhân các lứa tuổi thường xuyên tham gia ở 6 CLB, ghi âm trên 1.000 GB dữ liệu. Nhiều video đăng tải trên mạng xã hội, được hàng triệu lượt người quan tâm. Phong trào hát đã đi vào đời sống, góp phần làm cho văn hóa tinh thần của người Mường ở Lạc Sơn ngày càng phong phú, đặc sắc.

Một buổi tập hát các làn điệu dân ca thường rang, bộ mẹng của một CLB tại huyện Lạc Sơn.
Một buổi tập hát các làn điệu dân ca thường rang, bộ mẹng của một CLB tại huyện Lạc Sơn.

Bảo tồn di sản từ chính sách

Để triển khai đồng bộ các giải pháp về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn các DTTS trên địa bàn, tỉnh Hòa Bình đã cụ thể hóa việc triển khai thực hiện Dự án 06 Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I 2021-2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719) bằng Đề án "Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc của các DTTS gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021 - 2030".

Theo đó, từ năm 2023 đến năm 2030, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) đã và đang tiến hành kiểm kê, đánh giá thực trạng, lựa chọn lập danh mục di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu về dân ca, dân vũ, dân nhạc của các DTTS trong tỉnh để lập hồ sơ khoa học đề nghị đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; Nghiên cứu, sưu tầm, phân loại di sản dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống các DTTS đang có nguy cơ bị mai một để có giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị di sản; khai thác các loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc có tiềm năng để xây dựng sản phẩm phục vụ phát triển du lịch…

Bên cạnh đó, Sở VHTT&DL cũng tham mưu đề xuất với UNBND tỉnh ban hành cơ chế, chính sách khuyến khích hỗ trợ các nghệ nhân, Người có uy tín phát huy vai trò nhằm bảo tồn, truyền dạy bí quyết, kiến thức, kỹ năng thực hành các di sản văn hóa dân ca, dân vũ, dân nhạc cho thế hệ trẻ; Xây dựng cơ chế, chính sách ưu đãi nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư khai thác di sản văn hóa, phát triển du lịch. Tổ chức xét đề nghị tặng các danh hiệu "Nghệ nhân nhân dân", "Nghệ nhân ưu tú" để tôn vinh các nghệ nhân hoạt động trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể về nghệ thuật trình diễn dân ca, dân vũ, dân nhạc dân gian.

Làn điệu dân ca là món ăn tinh thần đặc sắc, không thể thiếu trong hoạt động Lễ hội Khai hạ Mường Bi (Hòa Bình)
Làn điệu dân ca là món ăn tinh thần đặc sắc, không thể thiếu trong hoạt động Lễ hội Khai hạ Mường Bi (Hòa Bình)

Triển khai hỗ trợ cộng đồng tổ chức thực hành để bảo tồn các dân ca, dân vũ, dân nhạc ngay chính trong đời sống cộng đồng; Lựa chọn phục dựng không gian văn hóa dân tộc tiêu biểu tại các khu, điểm du lịch và trong các sự kiện văn hóa du lịch, lễ hội truyền thống; Tổ chức các chương trình cho khách du lịch được trải nghiệm các di sản văn hóa dân ca, dân vũ, dân nhạc tại Bảo tàng tỉnh; Tổ chức Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch của các DTTS; Liên hoan dân ca, dân vũ, dân nhạc các DTTS…

Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL tỉnh Hòa Bình - Lưu Huy Linh cho biết, thời gian qua, tỉnh Hòa Bình đã tổ chức nhiều sự kiện văn hóa lớn, để lại những dấu ấn tốt đẹp trong lòng người dân và du khách. Tiêu biểu là: Lễ đón nhận Bằng công nhận 2 Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia của tỉnh Hòa Bình: Tri thức dân gian Lịch tre và Lễ hội truyền thống Khai Hạ của dân tộc Mường tỉnh Hòa Bình; Chương trình nghệ thuật "Hòa Bình - thanh âm xứ Mường” và Carnival năm 2022,...

Bên cạnh đó, Sở VHTT&DL phối hợp với các địa phương tổ chức 2 lớp truyền dạy Di sản văn hóa phi vật thể gồm Kỹ thuật dệt thổ cẩm dân tộc Mường và 1 lớp hát thường rang, bộ mẹng dân tộc Mường cho 95 học viên tại 2 huyện Tân Lạc và Lạc Sơn; lập hồ sơ Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia cho 2 di sản gồm: Kỹ thuật dệt hoa văn cạp váy Mường và Hát thường rang, bộ mẹng dân tộc Mường…Tỉnh cũng đang hoàn thiện bộ hồ sơ quốc gia Di sản văn hóa Mo Mường đệ trình UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp…

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.