Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Giới trẻ DTTS với tiếng mẹ đẻ - Câu chuyện của tình yêu và lòng tự tôn dân tộc

Văn Hoa - 16:43, 16/09/2021

Hiện nay, nhiều bạn trẻ người dân tộc thiểu số (DTTS) không còn biết nghe và nói tiếng mẹ đẻ của mình. Đây là thực tế buồn, cho thấy lòng tự tôn và tình yêu văn hóa dân tộc ở một bộ phận giới trẻ đang giảm sút. Những năm qua, Đảng và Nhà nước có nhiều chính sách nhằm gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của các dân tộc, trong đó có bảo tồn tiếng nói, chữ viết. Việc gìn giữ tiếng mẹ đẻ cho giới trẻ người DTTS, không chỉ phụ thuộc vào ý thức tự thân, tự lực của mỗi cá nhân, mà của cả cộng đồng dân tộc.

Các bạn nhỏ người Sán Dìu tập nói và hát dân ca truyền thống của dân tộc. (Ảnh chụp trước ngày 27/4/2021)
Người có uy tín, già làng, trưởng bản, Nghệ nhân là những người rất tích cực trong việc truyền dạy tiếng mẹ đẻ cho thế hệ trẻ. (Ảnh chụp trước ngày 27/4/2021)

Nguy cơ đánh mất tiếng mẹ đẻ

Nguyễn T.T.N, dân tộc Sán Dìu, xã Trung Mỹ, huyện Bình Xuyên (Vĩnh Phúc) hiện là sinh viên năm thứ 2 trường Đại học Ngoại thương Hà Nội. N cho biết, em chỉ biết nghe và nói được mấy từ Sán Dìu đơn giản, nhưng người đối diện phải nói chậm em mới nghe được. Nguyên nhân theo T.T.N. cho biết, là em dành hầu hết thời gian cho việc học và do hằng ngày bố mẹ chủ yếu nói tiếng phổ thông , nên em cũng ít có điều kiện học tiếng Sán Dìu.

Tuy nhiên, cũng tại thôn Trung Mầu, xã Trung Mỹ, bé Lưu Thúy An, 5 tuổi, dân tộc Sán Dìu, chưa biết chữ, vậy mà bé nói và hát Soọng cô (một làn điệu dân ca của người Sán Dìu) vanh vách. Bé An kể: “Cháu đã biết nói tiếng Sán Dìu từ lúc 4 tuổi và học được nhiều bài hát Soọng cô. Vì thế, cháu thường xuyên được đi thi, biểu diễn cho mọi người xem”.

Qua tìm hiểu, thôn Trung Mầu nơi T.T.N. và Thúy An sinh sống có hơn 80% dân số là người dân tộc Sán Dìu. Nhiều năm nay, các nghệ nhân trong Câu lạc bộ (CLB) Soọng cô Trung Mầu tổ chức thường xuyên các buổi dạy tiếng và hát dân ca miễn phí và hầu hết người dân nói tiếng Sán Dìu trong sinh hoạt hàng ngày.

Còn với N.T.P, sinh viên Đại học Y Hà Nội, sinh năm 2002, dân tộc Nùng nhưng không biết nghe và nói tiếng Nùng. N.T.P chia sẻ, vì em sinh ra và lớn lên ở TP. Thái Nguyên, mà bố là người Sơn La, mẹ là người Nùng Lạng Sơn, hai người gặp nhau và lập nhiệp ở Thái Nguyên. Trong sinh hoạt hằng ngày, gia đình chủ yếu nói tiếng phổ thông, nên em không học được tiếng Nùng.

Có một thực tế là, hầu hết lớp trẻ người DTTS ở vùng ven đô, hoặc ra ngoài xã hội học tập, lao động đều ít học tiếng mẹ đẻ. Thậm chí, nhiều người coi nói tiếng mẹ đẻ là “quê”, “không sành điệu”, nên không học.

Việc gìn giữ tiếng mẹ đẻ phụ thuộc hoàn toàn vào tình yêu, lòng tự tôn dân tộc, ý thức tự thân, tự lực của mỗi cá nhân, cộng đồng. (Trong ảnh: Hiện có rất nhiều sân chơi lành mạnh, nơi giới trẻ có thể giao lưu, trao đổi và học tập - Ảnh chụp trước ngày 27/4/2021)
Việc gìn giữ tiếng mẹ đẻ phụ thuộc chính vào tình yêu, lòng tự tôn dân tộc, ý thức tự thân, tự lực của mỗi cá nhân, cộng đồng. (Trong ảnh: Hiện có rất nhiều sân chơi lành mạnh, nơi giới trẻ có thể giao lưu, trao đổi và học tập - Ảnh chụp trước ngày 27/4/2021)

Cần đánh thức tình yêu văn hóa dân tộc trong mỗi con người

Chúng tôi có cuộc khảo sát và hỏi trực tiếp các em học sinh, sinh viên về nguyên nhân không nói được tiếng mẹ đẻ. Theo các em, có nhiều lý do, trong đó, phần lớn là vì áp lực học tập, nên các em không có thời gian học tiếng mẹ đẻ. Ngoài ra, còn vô vàn các lý do khác, như: Ở nhà bố mẹ thường nói tiếng phổ thông thay cho nói tiếng dân tộc; gia đình chuyển về các thị trấn, thành phố nên ít nói tiếng mẹ đẻ; chỉ có bố hoặc mẹ là người DTTS nên ít giao tiếp bằng tiếng dân tộc; không có môi trường nói tiếng mẹ đẻ; bố mẹ sợ con học tiếng mẹ đẻ sẽ không học được các ngôn ngữ khác…

Trong vô vàn lý do ấy, điều khiến chúng tôi buồn hơn cả, là có những em sinh ra và lớn lên tại vùng mà chủ yếu là người DTTS. Vậy điều gì khiến các em không thể nói và nghe được được tiếng mẹ đẻ. Phải chăng, do các em thiếu tình yêu văn hóa dân tộc của mình? Phải chăng các em tự ti, sợ bị kỳ thị, ngại với bạn bè, thầy cô khi biết mình là người DTTS? 

Mất đi tiếng nói, là mất đi bản sắc văn hóa dân tộc. Khi bản sắc văn hóa dân tộc không còn, thì dân tộc đó cũng không tồn tại. Trước nguy cơ đó, hiện nay, có nhiều bạn trẻ cùng chung ý tưởng thành lập các đội, nhóm, CLB nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của dân tộc.

Đáng mừng khi những năm gần đây, Nhóm “Người Dao Việt Nam - Gắn kết từ bản sắc”; Nhóm “Người Thái tại Hà Nội”, Ban liên lạc, Nhóm sinh viên Mông tại Hà Nội; “Hội tuổi trẻ Sán Dìu - kết nối từ bản sắc”… đã được thành lập và thu hút được đông đảo học sinh, sinh viên, các bạn trẻ tham gia trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc với nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa.

Những năm qua, Đảng và Nhà nước có nhiều chính sách  nhằm gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của các dân tộc, trong đó có bảo tồn tiếng nói, chữ viết. Tại các địa phương, các CLB bảo tồn văn hóa, các Nghệ nhân dân gian, Nghệ nhân ưu tú, Người có uy tín, già làng, trưởng bản, chức sắc tôn giáo được quan tâm tạo điều kiện và mở các lớp truyền dạy tiếng nói, chữ viết miễn phí.

Hơn nữa, hiện nay dân tộc nào cũng có những kênh YouTube, nhiều trang Fapage đăng tải những video dạy miễn phí tiếng mẹ đẻ trên không gian mạng. Các bạn trẻ có thể dễ dàng truy cập và học tập.

Phải khẳng định rằng, cơ hội học tập, nghiên cứu tìm hiểu bản sắc văn hóa, trong đó có tiếng mẹ đẻ được tạo điều kiện một cách tối đa. Và, việc giữ gìn tiếng mẹ đẻ phụ thuộc chính vào tình yêu, lòng tự tôn dân tộc, ý thức tự thân, tự lực của mỗi cá nhân, cộng đồng.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.