Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Giới trẻ DTTS với tiếng mẹ đẻ - Câu chuyện của tình yêu và lòng tự tôn dân tộc

Văn Hoa - 16:43, 16/09/2021

Hiện nay, nhiều bạn trẻ người dân tộc thiểu số (DTTS) không còn biết nghe và nói tiếng mẹ đẻ của mình. Đây là thực tế buồn, cho thấy lòng tự tôn và tình yêu văn hóa dân tộc ở một bộ phận giới trẻ đang giảm sút. Những năm qua, Đảng và Nhà nước có nhiều chính sách nhằm gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của các dân tộc, trong đó có bảo tồn tiếng nói, chữ viết. Việc gìn giữ tiếng mẹ đẻ cho giới trẻ người DTTS, không chỉ phụ thuộc vào ý thức tự thân, tự lực của mỗi cá nhân, mà của cả cộng đồng dân tộc.

Các bạn nhỏ người Sán Dìu tập nói và hát dân ca truyền thống của dân tộc. (Ảnh chụp trước ngày 27/4/2021)
Người có uy tín, già làng, trưởng bản, Nghệ nhân là những người rất tích cực trong việc truyền dạy tiếng mẹ đẻ cho thế hệ trẻ. (Ảnh chụp trước ngày 27/4/2021)

Nguy cơ đánh mất tiếng mẹ đẻ

Nguyễn T.T.N, dân tộc Sán Dìu, xã Trung Mỹ, huyện Bình Xuyên (Vĩnh Phúc) hiện là sinh viên năm thứ 2 trường Đại học Ngoại thương Hà Nội. N cho biết, em chỉ biết nghe và nói được mấy từ Sán Dìu đơn giản, nhưng người đối diện phải nói chậm em mới nghe được. Nguyên nhân theo T.T.N. cho biết, là em dành hầu hết thời gian cho việc học và do hằng ngày bố mẹ chủ yếu nói tiếng phổ thông , nên em cũng ít có điều kiện học tiếng Sán Dìu.

Tuy nhiên, cũng tại thôn Trung Mầu, xã Trung Mỹ, bé Lưu Thúy An, 5 tuổi, dân tộc Sán Dìu, chưa biết chữ, vậy mà bé nói và hát Soọng cô (một làn điệu dân ca của người Sán Dìu) vanh vách. Bé An kể: “Cháu đã biết nói tiếng Sán Dìu từ lúc 4 tuổi và học được nhiều bài hát Soọng cô. Vì thế, cháu thường xuyên được đi thi, biểu diễn cho mọi người xem”.

Qua tìm hiểu, thôn Trung Mầu nơi T.T.N. và Thúy An sinh sống có hơn 80% dân số là người dân tộc Sán Dìu. Nhiều năm nay, các nghệ nhân trong Câu lạc bộ (CLB) Soọng cô Trung Mầu tổ chức thường xuyên các buổi dạy tiếng và hát dân ca miễn phí và hầu hết người dân nói tiếng Sán Dìu trong sinh hoạt hàng ngày.

Còn với N.T.P, sinh viên Đại học Y Hà Nội, sinh năm 2002, dân tộc Nùng nhưng không biết nghe và nói tiếng Nùng. N.T.P chia sẻ, vì em sinh ra và lớn lên ở TP. Thái Nguyên, mà bố là người Sơn La, mẹ là người Nùng Lạng Sơn, hai người gặp nhau và lập nhiệp ở Thái Nguyên. Trong sinh hoạt hằng ngày, gia đình chủ yếu nói tiếng phổ thông, nên em không học được tiếng Nùng.

Có một thực tế là, hầu hết lớp trẻ người DTTS ở vùng ven đô, hoặc ra ngoài xã hội học tập, lao động đều ít học tiếng mẹ đẻ. Thậm chí, nhiều người coi nói tiếng mẹ đẻ là “quê”, “không sành điệu”, nên không học.

Việc gìn giữ tiếng mẹ đẻ phụ thuộc hoàn toàn vào tình yêu, lòng tự tôn dân tộc, ý thức tự thân, tự lực của mỗi cá nhân, cộng đồng. (Trong ảnh: Hiện có rất nhiều sân chơi lành mạnh, nơi giới trẻ có thể giao lưu, trao đổi và học tập - Ảnh chụp trước ngày 27/4/2021)
Việc gìn giữ tiếng mẹ đẻ phụ thuộc chính vào tình yêu, lòng tự tôn dân tộc, ý thức tự thân, tự lực của mỗi cá nhân, cộng đồng. (Trong ảnh: Hiện có rất nhiều sân chơi lành mạnh, nơi giới trẻ có thể giao lưu, trao đổi và học tập - Ảnh chụp trước ngày 27/4/2021)

Cần đánh thức tình yêu văn hóa dân tộc trong mỗi con người

Chúng tôi có cuộc khảo sát và hỏi trực tiếp các em học sinh, sinh viên về nguyên nhân không nói được tiếng mẹ đẻ. Theo các em, có nhiều lý do, trong đó, phần lớn là vì áp lực học tập, nên các em không có thời gian học tiếng mẹ đẻ. Ngoài ra, còn vô vàn các lý do khác, như: Ở nhà bố mẹ thường nói tiếng phổ thông thay cho nói tiếng dân tộc; gia đình chuyển về các thị trấn, thành phố nên ít nói tiếng mẹ đẻ; chỉ có bố hoặc mẹ là người DTTS nên ít giao tiếp bằng tiếng dân tộc; không có môi trường nói tiếng mẹ đẻ; bố mẹ sợ con học tiếng mẹ đẻ sẽ không học được các ngôn ngữ khác…

Trong vô vàn lý do ấy, điều khiến chúng tôi buồn hơn cả, là có những em sinh ra và lớn lên tại vùng mà chủ yếu là người DTTS. Vậy điều gì khiến các em không thể nói và nghe được được tiếng mẹ đẻ. Phải chăng, do các em thiếu tình yêu văn hóa dân tộc của mình? Phải chăng các em tự ti, sợ bị kỳ thị, ngại với bạn bè, thầy cô khi biết mình là người DTTS? 

Mất đi tiếng nói, là mất đi bản sắc văn hóa dân tộc. Khi bản sắc văn hóa dân tộc không còn, thì dân tộc đó cũng không tồn tại. Trước nguy cơ đó, hiện nay, có nhiều bạn trẻ cùng chung ý tưởng thành lập các đội, nhóm, CLB nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của dân tộc.

Đáng mừng khi những năm gần đây, Nhóm “Người Dao Việt Nam - Gắn kết từ bản sắc”; Nhóm “Người Thái tại Hà Nội”, Ban liên lạc, Nhóm sinh viên Mông tại Hà Nội; “Hội tuổi trẻ Sán Dìu - kết nối từ bản sắc”… đã được thành lập và thu hút được đông đảo học sinh, sinh viên, các bạn trẻ tham gia trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc với nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa.

Những năm qua, Đảng và Nhà nước có nhiều chính sách  nhằm gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của các dân tộc, trong đó có bảo tồn tiếng nói, chữ viết. Tại các địa phương, các CLB bảo tồn văn hóa, các Nghệ nhân dân gian, Nghệ nhân ưu tú, Người có uy tín, già làng, trưởng bản, chức sắc tôn giáo được quan tâm tạo điều kiện và mở các lớp truyền dạy tiếng nói, chữ viết miễn phí.

Hơn nữa, hiện nay dân tộc nào cũng có những kênh YouTube, nhiều trang Fapage đăng tải những video dạy miễn phí tiếng mẹ đẻ trên không gian mạng. Các bạn trẻ có thể dễ dàng truy cập và học tập.

Phải khẳng định rằng, cơ hội học tập, nghiên cứu tìm hiểu bản sắc văn hóa, trong đó có tiếng mẹ đẻ được tạo điều kiện một cách tối đa. Và, việc giữ gìn tiếng mẹ đẻ phụ thuộc chính vào tình yêu, lòng tự tôn dân tộc, ý thức tự thân, tự lực của mỗi cá nhân, cộng đồng.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Rực rỡ Đêm hội Raglay Ninh Thuận

Rực rỡ Đêm hội Raglay Ninh Thuận

Tối 16/5, tại xã Phước Đại, UBND huyện Bác Ái đã diễn ra Chương trình nghệ thuật với chủ đề “Đêm hội Raglay”. Đây là chuỗi hoạt động nằm trong chương trình Lễ hội Văn hóa Raglay huyện Bác Ái lần thứ III- năm 2025. Chương trình có sự tham gia biểu diễn của trên 200 nghệ nhân, diễn viên đến từ các xã trên địa bàn huyện và diễn viên Trung tâm Văn hóa- Nghệ thuật tỉnh. Đến dự có ông Phạm Văn Hậu, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy- Chủ tịch HĐND tỉnh; lãnh đạo các sở ngành và đông đảo người dân địa phương.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Thủ tướng: Phân cấp, phân quyền mạnh hơn cho cấp nào sát thực tế, gần dân, sát dân, làm tốt hơn, hiệu quả hơn

Chiều 17/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp triển khai kế hoạch rà soát các nhiệm vụ phân cấp, phân quyền thuộc phạm vi lĩnh vực của các bộ, cơ quan ngang bộ khi thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Bí thư Chi bộ Sán Chỉ học và làm theo Bác từ những việc giản dị nhất

Bí thư Chi bộ Sán Chỉ học và làm theo Bác từ những việc giản dị nhất

Gương sáng - Mỹ Dung - 3 giờ trước
Miệt mài, trách nhiệm với công việc từng ngày, Bí thư Chi bộ thôn Tân Tiến, xã Tân Bình, huyện Đầm Hà (Quảng Ninh) Nịnh Văn Toàn chọn cách gần dân để lắng nghe, tìm hiểu nguyện vọng của người dân để cùng chi bộ có giải pháp phù hợp và làm trước, làm thật. Bao năm qua, ở đâu có việc chung, ở đó có bóng dáng ông Toàn lặn lội. Gần 60 tuổi đời, ông vẫn giữ vững ngọn lửa nhiệt huyết của người cán bộ cơ sở – một tấm gương sáng về học và làm theo Bác bằng những hành động giản dị mà thiết thực.
Đồng bào Vân Kiều học tập Bác Hồ bằng những việc làm thiết thực

Đồng bào Vân Kiều học tập Bác Hồ bằng những việc làm thiết thực

Thời sự - Phạm Tiến - 3 giờ trước
Cho hàng xóm mượn đất canh tác, chia sẻ kinh nghiệm sản xuất, giúp nhau vốn để thoát nghèo, hiến đất để xây trường học…, là cách mà bà con Vân Kiều ở nhiều địa bàn vùng miền núi Quảng Trị học tập và làm theo Bác Hồ. Bằng những hành động cụ thể và lan tỏa tinh thần đoàn kết tương trợ lẫn nhau, đồng bào Vân Kiều đã xây dựng bản làng ngày càng giàu đẹp như sinh thời Bác Hồ hằng mong ước.
Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp ở Lạng Sơn: Thêm nguồn lực giúp hội viên làm giàu

Đề án hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp ở Lạng Sơn: Thêm nguồn lực giúp hội viên làm giàu

Dân tộc - Tôn giáo - Thúy Hồng - 3 giờ trước
Với nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả, giúp cho chị em có điều kiện khởi nghiệp, Đề án “Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017 - 2025” trên địa bàn Lạng Sơn đang tạo nên sức mạnh tổng hợp, giúp phụ nữ khởi nghiệp và kinh doanh, góp phần vào sự phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
Tìm nguyên nhân hàng ngàn ha lúa Xuân 2025 ở Nghệ An “mất trắng”

Tìm nguyên nhân hàng ngàn ha lúa Xuân 2025 ở Nghệ An “mất trắng”

Kinh tế - An Yên - 3 giờ trước
Thoái hóa đầu bông, gié, không kết hạt, lép lửng, lép xanh… đang là những hiện tượng xảy ra ở nhiều địa phương trên toàn tỉnh Nghệ An, gây ảnh hưởng đến hàng ngàn ha lúa Xuân 2025. Ngành Nông nghiệp và Môi trường Nghệ An đang “mổ xẻ” nguyên nhân để có giải pháp khắc phục.
Quảng Ngãi: Đã xóa hơn 5.200 căn nhà tạm, nhà dột nát

Quảng Ngãi: Đã xóa hơn 5.200 căn nhà tạm, nhà dột nát

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 3 giờ trước
Theo Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Quảng Ngãi, qua gần 6 tháng phát động chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn, đến nay toàn tỉnh đã hỗ trợ xây dựng và sửa chữa được 5.222 trong tổng số 6.628 căn nhà, tương đương tỷ lệ thực hiện gần 79%.
Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 17/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Đặc sắc Lễ hội Điện Trường Bà. Chùa Tây Thiên Tam Đảo. Đánh thức tiềm năng du lịch từ sản vật quê Bác. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Thổ cẩm kể chuyện “Sắc vóc non cao”

Thổ cẩm kể chuyện “Sắc vóc non cao”

Tin tức - Lê Hường - 3 giờ trước
Tối 17/5, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk phối hợp với các đơn vị tổ chức Chương trình thời trang thổ cẩm Việt Nam - Đắk Lắk 2025 với chủ đề “Sắc vóc non cao”. Chương trình nhằm tôn vinh và bảo tồn những giá trị của “Di sản thổ cẩm” các dân tộc thiểu số và Chào mừng kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/05/1890 - 19/05/2025).
Lần đầu tiên tổ chức Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025

Lần đầu tiên tổ chức Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025

Thể thao - Minh Nhật - 4 giờ trước
Diễn ra trong hai ngày 21 và 22/6, tại Thái Nguyên, Giải vô địch Ná cao su toàn quốc lần thứ nhất, năm 2025 quy tụ các tay ná kỳ cựu từ khắp các tỉnh thành trên cả nước tham dự.
Khắc ghi lời Bác dạy về tiết kiệm- PC Lào Cai hành động bằng hiệu quả thực tế

Khắc ghi lời Bác dạy về tiết kiệm- PC Lào Cai hành động bằng hiệu quả thực tế

Xã hội - Trọng Bảo - 5 giờ trước
Cách đây tròn 67 năm (24/9/1958), Nhà máy điện Lào Cai được đón Bác Hồ tới thăm, đây là dấu son lịch sử thiêng liêng, trở thành động lực để các thế hệ cán bộ công nhân viên (CBCNV) Công ty Điện lực Lào Cai (PC Lào Cai) không ngừng phấn đấu, lan tỏa tinh thần tiết kiệm thành hành động cụ thể trong sản xuất, kinh doanh và trong phục vụ Nhân dân.
Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Sóc Trăng: Nhiều hoạt động ý nghĩa của Bộ đội Biên phòng nhân Kỷ niệm 135 năm ngày sinh nhật Bác

Nhịp cầu nhân ái - Văn Long - Tào Đạt - 21:00, 17/05/2025
Nhân dịp Kỷ niệm 135 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2025), Đồn Biên phòng Lai Hòa, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng, đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, ý nghĩa, chăm lo cho người nghèo trên địa bàn khu vực biên giới biển do đơn vị quản lý.
Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tìm thấy thi thể 02 nạn nhân cuối cùng vụ sạt lở đất trên địa bàn huyện Phong Thổ

Tin tức - Trọng Bảo - 17:23, 17/05/2025
Chiều ngày 17/5, các lực lượng chức năng đã tìm thấy 02 thi thể cuối cùng trong vụ sạt lở khi đang thi công tại công trường thủy điện Tả Páo Hồ 1A, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu.