Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Già làng, Người có uy tín với trách nhiệm bảo tồn văn hóa truyền thống

Tiêu Dao - 15:02, 13/03/2023

Để tiếng cồng, tiếng chiêng, sắc màu trang phục truyền thống của đồng bào các DTTS không bị mai một, nhiều năm nay, các cấp chính quyền ở huyện Nam Trà My (Quảng Nam) luôn phát huy vai trò của các già làng, Người có uy tín trong công tác bảo tồn văn hóa dân tộc.

Đồng bào Ca Dong xã Trà Dơn, huyện Nam Trà Mi tập luyện cồng chiêng
Đồng bào Ca Dong xã Trà Dơn, huyện Nam Trà My cùng nhau tập luyện cách đánh cồng chiêng

Thổn thức với xưa cũ

Già Nguyễn Thanh Phương - Chủ tịch Hội Người cao tuổi xã Trà Mai, già làng người Ca Dong có uy tín và hiểu biết nhiều về tập tục của đồng bào mình. Trong ký ức của già Phương, xã Trà Don những năm 1997 trở về trước, khi chưa tách ra khỏi xã Trà Mai có các ngôi làng của đồng bào nằm biệt lập với nhau. Làng nhiều dân cư nhất có đến 30 hộ. Những người Ca Dong xưa sống chung trong một căn nhà dài tựa như đoàn tàu, dù không phải là dòng họ hay cùng huyết thống. Mỗi làng là một căn nhà như thế, không vách ngăn, chỉ có những bếp lửa đánh dấu không gian của từng gia đình.

Già Phương cho biết, già đã chứng kiến biết bao đổi thay, thăng trầm của người Ca Dong. Ngày xưa, người Ca Dong chỉ biết làm nương, làm rẫy, làm ra hạt lúa, củ sắn để chia nhau ăn, bà con chung tay xây nhà, dựng làng, cùng nhau trồng trọt, săn bắt, quây quần nhảy múa vào các dịp Tết Máng nước, đâm trâu huê. 

Già Phương còn say sưa kể lại những câu chuyện về văn hóa người Ca Dong, những ngôi nhà bề thế của người giàu có, những ché rượu cần cất trong gian buồng cúng, nghi thức chôn hạt gạo chọn đất dựng làng hay những hội trâu huê xuyên đêm… Trong lúc say mê kể chuyện, thi thoảng già Phương lại thức tỉnh chúng tôi với lời nhắc: “Cái đó là ngày xưa thôi!”.

Khi nghe địa phương đang tìm cách khôi phục lại trang phục truyền thống của người dân, già Phương không giấu được niềm vui mừng. Năm 2021, một hội thảo mang tên “Bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc” đã được UBND huyện Nam Trà My tổ chức tại các xã, nhằm lấy ý kiến tham vấn của các vị già làng, Người có uy tín trên địa bàn huyện. Trên cơ sở đó, UBND huyện thực hiện Đề án khôi phục lại trang phục, trang sức truyền thống của cộng đồng người Xơ Đăng, Ca Dong, Bhnong.

Già Nguyễn Thành Tiêu tham gia đóng góp ý kiến tại Hội thảo “Bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc” tổ chức tại xã Trà Leng.
Già làng Nguyễn Thành Tiêu tham gia đóng góp ý kiến tại Hội thảo “Bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc” tổ chức tại xã Trà Leng.

Tại cuộc hội thảo này, già làng Nguyễn Thành Tiêu ở xã Trà Leng đã có những đóng góp hết sức có giá trị. Theo già Tiêu, việc phục dựng lại trang phục của người Bhnong không thể không thêm họa tiết, hình ảnh lá quế vào trong trang phục. Già Tiêu giải thích: Đối với cộng đồng người Bhnong sống tại Trà Leng, cây quế gắn bó từ lâu đời. Nhờ có cây quế mà bà con có được cuộc sống ấm no, dựng được nhà, sắm trâu bò, mua được chiêng, la…. Muốn trang phục truyền thống được khôi phục bài bản và gắn liền với đời sống của người dân thì nghề dệt thổ cẩm truyền thống cũng cần được quan tâm.

Giữ gìn và phát triển

Cùng niềm trăn trở ấy, già làng Y Xia (thôn 1, xã Trà Dơn, huyện Nam Trà My) thì bảo, cồng chiêng có ý nghĩa rất quan trọng trong đời sống của người Ca Dong, vì nó thể hiện được bản sắc văn hóa, cũng như đời sống tâm linh của đồng bào. Mỗi năm cồng chiêng chỉ được đánh 2 lần vào dịp lúa mới và tỉa hạt, nhà có điều kiện hơn thì đánh tại rẫy quế để chào đón thần linh phù hộ mùa màng. Ở những làng xa, chiêng còn được mang ra để giao duyên, thể hiện tình cảm của các chàng trai đối với cô gái mà họ để ý. Còn lại nếu không có dịp gì đặc biệt thì cồng chiêng được treo, thờ ở trong nhà.

Bà con Ca Dong luyện tập cồng chiêng để lập lễ cúng Jàng.
Một buổi tập luyện cồng chiêng của đồng bào Ca Dong để chuẩn bị cho lập lễ cúng Jàng.

Theo ông Hồ Văn Lợi - Chủ tịch UBND xã Trà Dơn cho biết, hiện nay xã đã triển khai quyết liệt công tác bảo tồn bản sắc văn hóa của đồng bào Ca Dong ở xã Trà Dơn. Ở cấp huyện, Phòng Văn hóa Thông tin huyện Nam Trà Mi cũng thường xuyên quan tâm, nghiên cứu và hướng dẫn thực hiện công tác bảo tồn văn hóa các DTTS nói chung, cồng chiêng nói riêng. Từ việc lấy ý kiến của già làng, Người có uy tín làm cơ sở, trang phục của mỗi cộng đồng sẽ được phục dựng trên tinh thần dân chủ, sát với lịch sử và đời sống của người dân.

Nhằm bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa cồng chiêng các dân tộc trên địa bàn huyện Nam Trà My, năm 2021, huyện đã nghiệm thu và bàn giao 2 bộ cồng chiêng cho các xã Trà Linh và Trà Leng, với kinh phí gần 189 triệu đồng. Mỗi bộ gồm 6 chiếc chiêng và 1 chiếc trống, tổng giá trị 2 bộ chiêng là 166 triệu đồng. Đây là năm thứ 2, huyện Nam Trà My triển khai việc bàn giao cồng chiêng cho các xã. Đặc biệt, việc bàn giao cồng chiêng kịp thời đã giúp các xã tổ chức tập luyện để tham gia các lễ hội.

Huyện Nam Trà Mỹ đã nghiệm thu và bàn giao 2 bộ cồng chiêng cho các xã Trà Linh và Trà Leng với kinh phí 166 triệu đồng.
Huyện Nam Trà My đã nghiệm thu và bàn giao 2 bộ cồng chiêng hỗ trợ cho các xã Trà Linh và Trà Leng, với kinh phí 166 triệu đồng.

Ông Nguyễn Thế Phước - Phó Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My cho biết, việc tìm cách khôi phục lại cồng chiêng, cũng như trang phục truyền thống của cộng đồng các dân tộc trên địa bàn huyện là việc làm cấp bách, nhằm bảo tồn, giữ gìn bản sắc văn hóa vật thể, phi vật thể lâu đời của bà con.

Theo đó, UBND huyện cũng đã ban hành Kế hoạch số 137/KH-UBND ngày 22/10/2021 về bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa cồng chiêng các dân tộc trên địa bàn huyện Nam Trà My giai đoạn 2021 - 2025. Trong đó, giao Phòng Văn hóa Thông tin huyện chủ trì phối hợp các xã tổ chức mở lớp dạy cồng chiêng cho nhân dân trên địa bàn, đến nay, đã hoàn thành việc giảng dạy tại 2 xã Trà Dơn, Trà Don.

Việc tổ chức các lớp dạy đánh cồng chiêng có ý nghĩa rất lớn trong việc bảo tồn giá trị nghệ thuật của cồng chiêng, giúp đồng bào, đặc biệt là các bạn trẻ giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Từng bước khôi phục văn hóa cồng chiêng trong đời sống cộng đồng các DTTS trên địa bàn huyện Nam Trà My. 

"Hiện nay, chúng tôi đang tiếp tục cân đối ngân sách, chính sách hỗ trợ của Trung ương, của địa phương, nhất là nguồn từ Dự án 6, Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2025 để phân bổ cho các xã. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng chú trọng đưa văn hóa cồng chiêng vào trường học để thể hệ trẻ tiếp cận sớm, không bỏ quên văn hóa truyền thống của đồng bào mình”, ông Nguyễn Thế Phước cho biết.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.