Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Gặp nài voi Y Quang Byă ở Buôn Đôn

Thị Đoắt - 15:20, 12/11/2023

Với đồng bào Tây Nguyên, voi được xem như thành viên trong gia đình, là người bạn của buôn làng. Vì vậy, từ khi thuần dưỡng đến quá trình chung sống với voi, đồng bào Mnông luôn ứng xử với voi như một thành viên trong gia đình. Nài voi trẻ Y Quang Byă (dân tộc Mnông) ở ƀon Bản Đôn, xã Krông Na, huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk là một người như thế.

Voi Khăm On tham gia Hội voi Buôn Đôn năm 2023.
Voi Khăm On tham gia Hội voi Buôn Đôn năm 2023.

4 đời thuần dưỡng voi

Sau tiết mục “biểu diễn” của mình, Y Quang Byă, chàng thanh niên Mnông hô to “Trum”! Ngay lập tức, chú voi Khăm On quỳ rạp xuống để nài voi dễ dàng xuống nói chuyện với du khách. Anh tự giới thiệu, những từ ngữ “giao tiếp” với voi hoàn toàn bằng tiếng Mnông. “Em tên là Y Quang Byă, năm nay em 17 tuổi. Còn đây là Khăm On (voi), em nuôi chú voi này từ lúc chú 10 tuổi đến bây giờ. Em coi Khăm On như là một người thân không thể thiếu trong gia đình nên quan tâm chăm lo từ bữa ăn, miếng nước cho Khăm On”.

Y Quang Byă là thế hệ thứ 4 trong một gia đình có truyền thống thuần dưỡng voi rừng. Còn Khăm On từ núi rừng về với gia đình Y Quang, về với buôn làng Mnông từ khi mới 10 tuổi. Qua quá trình thuần dưỡng, ông Y Thốt Knul kết hợp truyền nghề nài voi cho con trai là Y Quang Byă.

Trải qua nhiều năm miệt mài thuần dưỡng, chú voi hoang dã đã trở thành thành viên của gia đình và được đặt tên theo phong tục người Lào ở Buôn Đôn. Đến tuổi trưởng thành, Khăm On giúp được nhiều việc cho gia đình, buôn làng như vận chuyển nông sản, kéo gỗ làm nhà. Có thời kỳ, Khăm On tham gia phục vụ du lịch, dẫn khách vượt sông Sêrêpok, đưa du khách thăm quan buôn làng. Những ngày rảnh rỗi, Y Quang Byă đưa Khăm On trở lại với rừng sâu như tìm về với cội nguồn hoang sơ.

 Nài voi trẻ Y Quang Byă cùng voi Khăm On đạt giải Nhất phần thi chào khán giả.
Nài voi trẻ Y Quang Byă cùng voi Khăm On đạt giải Nhất phần thi chào khán giả.

Được cha truyền dạy trong nhiều năm gắn bó với voi Khăm On, anh Y Quang Byă đã nhuần nhuyễn các kỹ năng điều khiển voi bằng khẩu lệnh như: Đi, dừng lại, quỳ xuống, lội nước, đi nhanh, đi chậm, quẹo phải, quẹo trái, bơi dưới nước…

Y Quang Byă chia sẻ, nài voi là một nghề nguy hiểm, đã có nhiều nài voi bị thương do voi hất ngã từ trên mình voi xuống đất. Nài voi phải cảm nhận được “tâm trạng” của voi; lúc hung dữ không được đến gần, phải để voi nghỉ ngơi. Mỗi chú voi có một tính cách, phương pháp tiếp cận rất riêng mà chỉ nài voi mới hiểu, phải vừa mềm mỏng, vuốt ve, lại vừa phải dọa nạt… voi mới chịu nghe lời. Đặc biệt, nài voi phải yêu voi, hiểu voi và gắn bó thân thiết với voi.

Du lịch thân thiện với voi

Những năm gần đây, trong xu thế phát triển, đất rừng ngày càng bị thu hẹp, số voi ngày càng ít đi, người dân và chính quyền tỉnh Đắc Lắc đang thực hiện nhiều biện pháp để bảo tồn, phát triển đàn voi. Năm 2009, Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Đắc Lắc cũng đã xây dựng dự án thành lập Trung tâm bảo tồn voi ở vườn quốc gia Yorkdon với kinh phí 60 tỷ đồng. Việc thành lập Trung tâm bảo tồn voi không chỉ là địa chỉ huy động sự đóng góp của Nhà nước và cộng đồng địa phương trong phát triển đàn voi, mà còn góp phần định hướng ý thức, trách nhiệm cho mỗi thành viên trong cộng đồng xã hội gìn giữ, bảo tồn đàn voi như một di sản văn hóa ở Tây Nguyên.

Cuối năm 2022, UBND tỉnh Đắk Lắk đã quyết định chi 55 tỷ 400 triệu đồng để thực hiện chuyển đổi mô hình du lịch cưỡi voi sang mô hình du lịch thân thiện với voi. Mục tiêu dự án là triển khai mô hình hoạt động du lịch thân thiện với voi, chấm dứt các hoạt động du lịch cưỡi voi và nâng cao phúc lợi cho các cá thể voi nhà. Chủ trương này vẫn tạo điều kiện phát triển du lịch, xong cũng đẩy mạnh việc bảo tồn voi nhà. 

 Du khách hào hứng đến với Hội voi Buôn Đôn năm 2023.
Du khách hào hứng đến với Hội voi Buôn Đôn năm 2023.

Ứng xử với voi đã trở thành nét văn hóa của người Mnông. Các nài voi nói chung và nài voi trẻ Y Quang Byă nói riêng rất đồng tình với hoạt động này. Từ năm nay sẽ bỏ hết các dịch vụ du lịch cưỡi voi, chỉ chụp hình với voi, làm du lịch thân thiện với voi thôi. Em thấy như vậy cũng được, mặc dù hơi buồn vì em đã gắn bó với voi từ nhỏ rồi, nếu không còn làm du lịch với voi thì gia đình em sẽ đưa voi vào trong rừng cho ăn chuối, ăn mía trong rừng thôi”.

Mô hình “Du lịch thân thiện với voi”, chấm dứt hoạt động du lịch cưỡi voi cũng đều nhận được sự hưởng ứng từ du khách. Theo anh Trần Văn Bảy, Tp. Buôn Ma Thuột, khi chuyển sang hình thức du lịch voi thân thiện, voi sẽ được bảo vệ sức khỏe tốt hơn. Người dân và du khách đều đồng lòng, ủng hộ chủ trương của tỉnh về mô hình du lịch thân thiện.

Voi luôn hiện diện trong đời sống của đồng bào Mnông ở vùng đất Buôn Đôn huyền thoại. Từ ngày xưa voi chở hàng, chở người, voi cùng đi nương rẫy, voi trong các lễ hội… Sức mạnh của voi cũng được coi là biểu tượng của sức mạnh đoàn kết cộng đồng, của gia đình với buôn làng. Vì vậy, việc ứng xử với voi cũng là nét đẹp văn hoá của người Mnông.

Việc săn bắt voi rừng hiện nay đã bị cấm theo Luật pháp Việt Nam và Công ước quốc tế về bảo vệ động vật hoang dã, nhưng nghề thuần dưỡng voi của người Mnông vẫn còn. Đến nay tại Bản Đông và xã Liên Sơn huyện Lak còn nuôi dưỡng hơn 50 con voi. Đồng bào Mnông ở Buôn Đôn và tỉnh Đắk Lắk vẫn duy trì nhiều tập tục, nghi lễ truyền thống dành cho voi…


Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Góp ý dự thảo “Cơ chế chính sách đặc thù nhằm tạo sinh kế, việc làm bền vững, sắp xếp ổn định dân cư vững chắc cho đồng bào DTTS vùng biên giới”

Góp ý dự thảo “Cơ chế chính sách đặc thù nhằm tạo sinh kế, việc làm bền vững, sắp xếp ổn định dân cư vững chắc cho đồng bào DTTS vùng biên giới”

Ngày 28/12, tại Tp. Kon Tum (Kon Tum), Ủy Ban Dân tộc tổ chức Hội thảo góp ý dự thảo “Cơ chế chính sách đặc thù nhằm tạo sinh kế, việc làm bền vững, sắp xếp ổn định dân cư vững chắc cho đồng bào DTTS vùng biên giới”. Ông Đào Xuân Quy - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Dân tộc (Ủy Ban Dân tộc) và ông Đinh Quốc Tuấn - Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Kon Tum đồng chủ trì Hội thảo. Tham dự Hội thảo có lãnh đạo các sở, ban, ngành của 5 tỉnh Tây Nguyên.
Tin nổi bật trang chủ
Lễ đón trọng thể Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn thăm chính thức Campuchia

Lễ đón trọng thể Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn thăm chính thức Campuchia

Thời sự - PV - 17:35, 21/11/2024
Chiều nay, 21/11, tại trụ sở Quốc hội Campuchia, Thủ đô Phnompenh, Chủ tịch Quốc hội Campuchia Khuon Sudary đã chủ trì Lễ đón trọng thể Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lần đầu tiên thăm chính thức Vương quốc Campuchia.
Việt Nam, Malaysia nâng cấp quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện

Việt Nam, Malaysia nâng cấp quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện

Thời sự - PV - 16:25, 21/11/2024
Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cho biết, chuyến thăm chính thức của Tổng Bí thư Tô Lâm tới Malaysia lần này có ý nghĩa quan trọng khi hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện. Hai bên nhất trí tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực an ninh, quốc phòng, hợp tác biển và một số lĩnh vực hợp tác về điện, kinh tế số…
Tăng cường nâng cao năng lực cho người dân vùng DTTS và miền núi Nghệ An

Tăng cường nâng cao năng lực cho người dân vùng DTTS và miền núi Nghệ An

Công tác Dân tộc - An Yên - 14:57, 21/11/2024
Nhằm thúc đẩy đồng bào các DTTS phát triển toàn diện trên các lĩnh vực đời sống, kinh tế, xã hội, trong nhiều năm qua, việc nâng cao kiến thức, trình độ, năng lực… cho người dân vùng đồng bào DTTS và miền núi Nghệ An được các cấp, các ngành trong tỉnh rất quan tâm. Đặc biệt, từ khi triển khai Chương trình MTQG phát triển kinh tế -xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn I: từ năm 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) nội dung này càng được thực hiện bài bản, quyết liệt hơn nhờ nguồn lực đầu tư, hỗ trợ của Chương trình.
Sơn La nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm nông nghiệp

Sơn La nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm nông nghiệp

Kinh tế - Minh Thu - 14:51, 21/11/2024
Chủ động nâng cao nhận thức, tư duy trong sản xuất nông nghiệp, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, từ đó nâng cao chất lượng, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp trên thị trường. Đây là việc làm quan trọng mà ngành Nông nghiệp tỉnh Sơn La đang hướng tới, nhằm phát triển nền nông nghiệp cạnh tranh, tiến tới xây dựng Sơn La trở thành tỉnh phát triển xanh, nhanh và bền vững.
Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim chủ trì Lễ đón Tổng Bí thư Tô Lâm

Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim chủ trì Lễ đón Tổng Bí thư Tô Lâm

Thời sự - PV - 14:30, 21/11/2024
Trưa 21/11, tại Phủ Thủ tướng ở Thủ đô hành chính Putrajaya, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim và Phu nhân chủ trì Lễ đón trọng thể Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân thăm chính thức Malaysia từ ngày 21-23/11.
Chuyện về thầy giáo Mầm non duy nhất trên miền đá xám Mèo Vạc

Chuyện về thầy giáo Mầm non duy nhất trên miền đá xám Mèo Vạc

Tại vùng đất miền đá xám Mèo Vạc - Hà Giang, nơi có những dãy núi trùng điệp và những bản làng xa xôi, có một thầy giáo mầm non mà tên tuổi đã trở nên quen thuộc không chỉ với các em học sinh mà còn với đồng bào nơi đây. Đó là thầy giáo Hoàng Đại Nghĩa, người đã giành hơn 14 năm cống hiến cho sự nghiệp giáo dục ở vùng sâu, vùng xa, giúp các em mở rộng cánh cửa tri thức, vươn lên từ những khó khăn của cuộc sống.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lên đường thăm chính thức Campuchia

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lên đường thăm chính thức Campuchia

Thời sự - PV - 13:20, 21/11/2024
Nhận lời mời của Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia Samdech Techo Hun Sen, Chủ tịch Quốc hội Campuchia Samdech Khuon Sudary và Chủ tịch Ủy ban Thường trực Hội nghị quốc tế các đảng chính trị châu Á Chung Eui-yong, ngày 21/11, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Việt Nam rời Hà Nội, lên đường thăm chính thức Vương quốc Campuchia, tham dự Hội nghị toàn thể lần thứ 12 của Hội nghị quốc tế các đảng chính trị châu Á (ICAPP) và Phiên họp toàn thể lần thứ 11 của Nghị viện Quốc tế vì bao dung và hòa bình (IPTP) từ ngày 21-24/11/2024.
Tương Dương (Nghệ An): Người bảo tồn và

Tương Dương (Nghệ An): Người bảo tồn và "thắp lửa" đam mê âm nhạc truyền thống dân tộc Thái ở xã vùng sâu

Phóng sự - Phạm Tiến- Đình Tuân - 13:01, 21/11/2024
Ở tuổi 60, nhưng ngay từ thuở 15, 16, ông Kha Văn Hưng đã say mê với nhạc cụ truyền thống dân tộc Thái của mình. Bao năm qua, ông dành biết bao tâm sức học hỏi để sử dụng, chế tác được nhiều loại nhạc cụ truyền thống của đồng bào. Điều ông Hưng trăn trở, mong mỏi nhất là thế hệ trẻ trong bản tiếp nối truyền thống cha ông để giữ gìn bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc mình.
Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân bắt đầu thăm chính thức Malaysia

Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân bắt đầu thăm chính thức Malaysia

Thời sự - PV - 12:25, 21/11/2024
Vào 11h ngày 21/11 (giờ địa phương), tức 10h (giờ Hà Nội), Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân, cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã đến Sân bay quốc tế Kuala Lumpur (Thủ đô Kuala Lumpur, Malaysia) bắt đầu chuyến thăm chính thức Malaysia từ ngày 21-23/11, theo lời mời của Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim và Phu nhân.
Thành phố Hưng Yên thu ngân sách 9 tháng đầu năm 2024 đạt 2.083,756 tỷ đồng

Thành phố Hưng Yên thu ngân sách 9 tháng đầu năm 2024 đạt 2.083,756 tỷ đồng

Kinh tế - Xuân Hải - 10:59, 21/11/2024
Thời gian qua, bằng việc tập trung khai thác các tiềm năng, lợi thế có sẵn, tận dụng những ưu thế mới, thành phố Hưng Yên (tỉnh Hưng Yên) chuyển mình mạnh mẽ và đang trở thành một thành phố năng động, hiện đại với kinh tế tăng trưởng tốt, diện mạo đô thị, nông thôn khởi sắc.
Xuất khẩu tăng trưởng mạnh những tháng cuối năm

Xuất khẩu tăng trưởng mạnh những tháng cuối năm

Kinh tế - Minh Thu - 10:51, 21/11/2024
Chỉ còn hơn 1 tháng nữa là kết thúc năm 2024, đến thời điểm này, nhiều doanh nghiệp (DN) đang tăng tốc sản xuất nhằm kịp thời gian giao hàng cho các đối tác trong dịp cuối năm. Mặt khác, các tập đoàn phân phối toàn cầu cũng gia tăng sự hiện diện tại Việt Nam để tìm kiếm đối tác cung ứng cho năm 2025.