Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Di sản văn hóa cần được bảo tồn đúng cách

PV - 09:45, 28/05/2019

Bảo tồn hay phát triển là vấn đề luôn được đặt ra với các nhà quản lý di sản khi đứng trước một di sản đang dần xuống cấp. Bảo tồn di sản là điều tất yếu, tuy nhiên thời gian vừa qua, nhiều hạng mục công trình được xây mới mang danh bảo tồn đang xuất hiện ngày một nhiều. Vậy làm thế nào để giải quyết hài hòa giữa việc bảo tồn di sản và phát triển giá trị kinh tế từ di sản?

Xe múc đào bới bờ kè hộ thành hào Kinh thành Huế để tiến hành tu bổ, xây mới di tích này. (Ảnh tư liệu) Xe múc đào bới bờ kè hộ thành hào Kinh thành Huế để tiến hành tu bổ, xây mới di tích này. (Ảnh tư liệu)

Nước ta có số lượng di sản khá đồ sộ với hơn 40.000 di tích, trong đó khoảng 3.300 di tích xếp hạng di tích cấp quốc gia và 13 di tích xếp hạng di tích cấp quốc gia đặc biệt, 25 di sản thế giới được UNESCO công nhận.

Việc đưa di sản vào khai thác phục vụ lợi ích kinh tế là chuyện không mới ở nhiều quốc gia, nhưng tại Việt Nam, điều này còn nhiều vấn đề cần bàn. Trước sức hút của việc khai thác phát triển du lịch, nhiều di tích văn hóa đã bị xâm hại nghiêm trọng do việc xây dựng ồ ạt các công trình xung quanh để phục vụ nhu cầu thăm quan, du lịch. Cũng có địa phương lấy danh bảo tồn, nhưng thực tế là làm mới di tích, thay đổi không gian văn hóa, làm phai nhạt giá trị di sản.

Ví dụ, tại Khu di tích cố đô Huế, hệ thống bờ kè thành hào Huế bị xuống cấp nên được UBND tỉnh phê duyệt dự án trùng tu và tôn tạo. Theo đó, tổng chiều dài tu bổ bờ kè này kéo dài hơn 10km. Tuy nhiên, trong thời gian tu bổ chỉ hơn 1km bờ kè, nhiều nhà nghiên cứu và dư luận bức xúc cho rằng, tại khu vực ven thành hào vừa được tu bổ và tôn tạo này gần như đã được xây mới hoàn toàn, những nền móng cũ của di sản văn hóa thế giới đã bị xe múc đào bới, tháo dỡ trong nhiều tháng qua.

Hay tại Đình Tân Hoa ở xã Tân Hòa, TP. Vĩnh Long, tỉnh Vĩnh Long là di tích có kiến trúc rất độc đáo và cổ kính, đã được xếp hạng di tích lịch sử-văn hóa cấp quốc gia năm 1998. Tuy nhiên, thay vì bảo quản nguyên trạng kiến trúc, thì tất cả các cột đình nơi đây đã bị sơn dầu bóng mới tinh, làm mất đi yếu tố gốc.

Quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Bình) đã từng bị xâm hại bởi công trình cầu xây dựng trái phép (nay đã được tháo dỡ). Ảnh TL Quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Bình) đã từng bị xâm hại bởi công trình cầu xây dựng trái phép (nay đã được tháo dỡ). Ảnh TL

Bên cạnh đó, việc tính đến lợi ích kinh tế của di sản cũng gây hệ lụy khi di sản chưa thể khai thác, đem lại giá trị kinh tế thấp, bị xuống cấp hoặc nhiều công trình di sản bị đập đi, thay thế bởi các tòa nhà cao tầng. Mới đây, quy hoạch chi tiết và thiết kế đô thị tỷ lệ 1/500 khu vực trung tâm TP. Đà Lạt dự kiến dỡ bỏ rạp Hoà Bình và di dời Dinh Tỉnh Trưởng.

Như vậy, những công trình mang dấu ấn lịch sử, ký ức đô thị sẽ bị thay bằng những khu thương mại phức hợp. Theo Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn, việc xây dựng nhiều công trình cao tầng khiến Đà Lạt sẽ đánh mất những giá trị đã được xác lập trong quá khứ, dần vắng khách du lịch, trong khi đây vẫn là nguồn thu chính của Thành phố này.

Rõ ràng để phát huy được giá trị kinh tế của di sản không nhất thiết phải “đập mới xây lại” bởi khi đó, di sản không còn giá trị về mặt lịch sử, niên đại mà thay vào đó là những công trình đồ sộ, hiện đại không mang giá trị chiều sâu văn hóa. Để khẳng định bảo tồn di tích không có nghĩa là xây mới, tại Hội nghị về “Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam vì sự phát triển bền vững” do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức mới đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng: “Tuyệt đối không phá huỷ, làm hỏng hay hy sinh di sản vì bất kỳ lý do gì để phục vụ phát triển. Để mất di sản, dù là một phần, chính là bắn súng vào quá khứ, đánh mất bản sắc dân tộc”.

HỒNG MINH

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Tin nổi bật trang chủ
Tỉnh Sơn La về đích trong thực hiện công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát

Tỉnh Sơn La về đích trong thực hiện công tác xóa nhà tạm, nhà dột nát

Tin tức - Tào Đạt - 19:55, 15/05/2025
Chiều 15/5, Tỉnh ủy Sơn La tổ chức Hội nghị tổng kết công tác xóa nhà tạm và nhà dột nát trên địa bàn. Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Nông Thị Hà đã đến dự và phát biểu tại Hội nghị.
Đề xuất đưa hát ta lêu, ca chôi vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia quốc gia

Đề xuất đưa hát ta lêu, ca chôi vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia quốc gia

Tin tức - Nguyễn Trang - 18:23, 15/05/2025
Ngày 15/5, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã có tờ trình gửi Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị xem xét đưa hai làn điệu dân ca ta lêu và ca chôi của dân tộc Hrê vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Yên Bái và Lào Cai thống nhất các nội dung chuẩn bị cho sáp nhập

Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Yên Bái và Lào Cai thống nhất các nội dung chuẩn bị cho sáp nhập

Dân tộc - Tôn giáo - Trọng Bảo - 18:08, 15/05/2025
Chiều 15/5, tại thành phố Lào Cai, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Yên Bái đã có buổi làm việc với Sở Dân tộc và Tôn giáo Lào Cai, để thống nhất các nội dung chuẩn bị cho sáp nhập hai đơn vị.
Kon Tum: Hội thảo khoa học

Kon Tum: Hội thảo khoa học "Các nghiên cứu mới về Sâm Ngọc Linh - Thành tựu và ứng dụng"

Kinh tế - Ngọc Chí - 17:55, 15/05/2025
Chiều 15/5, UBND tỉnh Kon Tum tổ chức Hội thảo khoa học "Các nghiên cứu mới về Sâm Ngọc Linh - Thành tựu và ứng dụng". Dự Hội thảo có Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Kon Tum Nguyễn Đức Tuy; lãnh đạo các Sở, ngành của tỉnh Kon Tum và các nhà khoa học trong cả nước.
Mưa lớn gây nhiều thiệt hại ở Lai Châu và Lào Cai

Mưa lớn gây nhiều thiệt hại ở Lai Châu và Lào Cai

Môi trường sống - Minh Nhật - 17:46, 15/05/2025
Đêm 14 và sáng 15/5, tại khu vực hai tỉnh Lai Châu và Lào Cai đã xảy ra mưa lớn kéo dài, gây sạt lở đất, khiến 1 người tử vong, thiệt hại nặng nề về cơ sở hạ tầng và sản xuất nông nghiệp trên địa bàn.
Trải nghiệm các hoạt động tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Trải nghiệm các hoạt động tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam

Nằm yên bình giữa không gian xanh mát của vùng ngoại ô Hà Nội, Làng Văn hóa - Du lịch các Dân tộc Việt Nam tựa như một bức tranh thu nhỏ, sống động và đầy màu sắc về cộng đồng 54 dân tộc anh em. Với diện tích rộng lớn lên đến 1.544 ha, trải dài trên khu vực hồ Đồng Mô, thuộc thị xã Sơn Tây, Hà Nội, nơi đây không chỉ là một điểm đến du lịch độc đáo mà còn là một trung tâm bảo tồn, gìn giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam.
Ngày thế giới không thuốc lá 2025: “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo”

Ngày thế giới không thuốc lá 2025: “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo”

Sức khỏe - Thúy Hồng - 17:18, 15/05/2025
Ngày Thế giới không thuốc lá (31/5) năm 2025, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chọn chủ đề “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo” với mục tiêu nhằm phơi bày chiến thuật của các tập đoàn thuốc lá trên thế giới trong việc quảng cáo sai sự thật, gây hiểu lầm thuốc lá không có hại, để mở rộng thị trường tiêu thụ, đặc biệt là trong giới trẻ.
WB luôn đồng hành, hỗ trợ Việt Nam phát triển các dự án hạ tầng chiến lược

WB luôn đồng hành, hỗ trợ Việt Nam phát triển các dự án hạ tầng chiến lược

Thời sự - PV - 17:14, 15/05/2025
Sáng 15/5, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp bà Mariam J. Sherman, Giám đốc Quốc gia của Văn phòng Ngân hàng thế giới (WB) khu vực Việt Nam, Lào, Campuchia.
Tổng Bí thư Tô Lâm dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Khu Di tích Kim Liên

Tổng Bí thư Tô Lâm dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Khu Di tích Kim Liên

Thời sự - An Yên - 17:08, 15/05/2025
Hướng tới kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, chiều 15/5, Tổng Bí thư Tô Lâm cùng đoàn đại biểu Trung ương, tỉnh Nghệ An về Khu Di tích Kim Liên (huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An) thành kính dâng hoa, dâng hương tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Ấn tượng sản phẩm âm nhạc kết hợp rap và múa rối nước của nghệ sĩ nhí Xệ Xệ

Ấn tượng sản phẩm âm nhạc kết hợp rap và múa rối nước của nghệ sĩ nhí Xệ Xệ

Tin tức - Anh Trúc - 16:13, 15/05/2025
Nghệ sĩ nhí Xệ Xệ ra mắt MV "Thánh Gióng", kết hợp rap hiện đại với nghệ thuật múa rối nước truyền thống, mang đến làn gió mới cho âm nhạc thiếu nhi Việt.
Lấy ý kiến quy trình kiểm tra việc thực hiện chính sách dân tộc và tôn giáo

Lấy ý kiến quy trình kiểm tra việc thực hiện chính sách dân tộc và tôn giáo

Chính sách Dân tộc - Văn Hoa - 16:02, 15/05/2025
Ngày 15/5, tại Hà Nội, Bộ Dân tộc và Tôn giáo tổ chức Hội thảo “Lấy ý kiến quy trình kiểm tra việc thực hiện chính sách dân tộc và tôn giáo”. Ông Võ Văn Bảy - Chánh Thanh tra Bộ Dân tộc và Tôn giáo, chủ trì Hội thảo.