Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Để tiếng cồng chiêng Vân Kiều ngân xa

PV - 14:49, 23/07/2021

Cứ vào mỗi dịp địa phương có những sự kiện hay lễ hội trọng đại hoặc liên hoan văn hóa thì các thành viên Câu lạc bộ (CLB) Cồng chiêng thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa, tỉnh Quảng Trị luôn góp mặt để biểu diễn tiết mục múa cồng chiêng mang đậm bản sắc văn hóa của cộng đồng người Vân Kiều trên dãy núi Trường Sơn hùng vĩ. Với niềm đam mê vô bờ cùng kinh nghiệm dày dặn và ước vọng cồng chiêng được lưu truyền mãi mãi, những thành viên trong CLB đang sát cánh bên nhau để gìn giữ những giá trị truyền thống của dân tộc mình.

Các thành viên CLB cồng chiêng thị trấn Lao Bảo biểu diễn trong Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc tại địa phương (ảnh chụp trước ngày 27-4-2021). Ảnh: Nguyễn Thành Phú
Các thành viên CLB cồng chiêng thị trấn Lao Bảo biểu diễn trong Ngày hội đại đoàn kết toàn dân tộc tại địa phương (ảnh chụp trước ngày 27-4-2021). Ảnh: Nguyễn Thành Phú

Khát vọng đam mê

Thành lập từ năm 2010, suốt 11 năm qua, cứ mỗi tháng một lần, các thành viên CLB Cồng chiêng thị trấn Lao Bảo cùng nhau tập trung đông đủ tại nhà sinh hoạt cộng đồng, khi thì ở khóm Ka Tăng, khi thì ở khóm Khe Đá, khi lại vào tận khóm Ka Túp để tập luyện với những nhạc cụ đặc trưng của đồng bào Vân Kiều như: Cồng, chiêng, tù và, khèn bè, trống... Đàn ông say sưa theo nhịp cồng, nhịp chiêng, nhịp trống, phụ nữ thì uyển chuyển trong từng động tác múa, thi thoảng, những tiếng hây... hây... hây được cất lên đồng loạt bằng sự chỉ huy của người cầm trịch... Cứ như vậy, họ miệt mài tập luyện cho đến khi mảnh trăng cuối tháng gác trên đầu núi phía dòng sông biên giới Sê Pôn, họ mới chia tay nhau về nghỉ để ngày hôm sau đi nương, đi rẫy.

Ông Hồ Ăm Liêm, 87 tuổi, ở khóm Khe Đá, phụ trách CLB cồng chiêng thị trấn Lao Bảo chia sẻ: “Với cộng đồng người dân tộc thiểu số Vân Kiều thì cồng chiêng là một báu vật vô cùng thiêng liêng, là phương tiện để cộng đồng bản làng giao lưu với nhau và cả với linh hồn những người đã khuất, đồng thời đây chính là sợi dây nối kết với các đấng thần linh. Cồng chiêng đã có từ rất lâu đời và ăn sâu trong mọi sinh hoạt của đồng bào dân tộc Vân Kiều. Ở bản có chuyện vui hay hôm gia đình ai đó có chuyện buồn, lúc nhàn rỗi hay khi khó khăn, khi ông trời cho mưa gió thuận hòa hay lúc mùa rẫy bị chuột, sâu bệnh phá hoại... thì tiếng cồng chiêng vẫn được cất lên theo lễ cúng của thầy mo trong bản. Vì thế, cồng chiêng chính là di sản văn hóa của cộng đồng dân tộc Vân Kiều”.

Thông thường, trong một tiết mục biểu diễn múa cồng chiêng của người Vân Kiều được chia thành 2 bộ phận được phân công rõ ràng. Đàn ông sử dụng các loại nhạc cụ truyền thống, còn phụ nữ thì múa phụ họa. Dàn nhạc cụ trong biểu diễn múa cồng chiêng cũng khá đa dạng, bao gồm: Thanh la (Pờrana), chiêng núm (cuông), trống (xầng crờ), khèn... Ngoài ra, trong nhịp múa cồng chiêng của người Vân Kiều còn có một đạo cụ không thể thiếu, đó là xà rờ, đây là đạo cụ dùng trong lễ hội đâm trâu và mừng lúa mới. Xà rờ được thiết kế từ một cây tre vừa tay cầm dài khoảng 2,5-2,8 mét, phần trên là 2 nẹp tre được uốn hình vòng cung, nối qua 2 sợi dây gai buộc chéo đối xứng nhau, chính giữa là 1 ống cây, bên trong là những lục lạc bằng gỗ cứng, sao cho khi vận động thì xà rờ phát ra những âm thanh lóc cóc tạo cho không khí lễ hội thêm phần nhộn nhịp.

Bởi vì lẽ đó, mỗi khi biểu diễn tiết mục múa cồng chiêng thì công tác chuẩn bị khá mất thời gian. Tuy nhiên, với các thành viên trong CLB cồng chiêng thị trấn Lao Bảo thì chỉ cần được biểu diễn để giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc mình là họ vui lắm rồi, còn việc được bồi dưỡng bao nhiêu, mọi người không quan trọng.

Mong mỏi văn hóa cồng chiêng đừng bị mai một

Quân số của CLB không cố định nhưng những người tham gia đều đã gắn bó lâu năm với các loại nhạc cụ hay điệu múa, trong khi thế hệ trẻ bây giờ ít quan tâm đến nhạc cụ và điệu múa truyền thống. Bà Hồ Thị Lim, 80 tuổi, ở khóm Khe Đá, người biết và hiểu nhiều điệu múa cồng chiêng chia sẻ trong tâm trạng trầm buồn: “Mình lo mai này sẽ không có người kế tục múa cồng chiêng vì nhiều người biết đánh cồng, chiêng, thổi khèn bè, hát dân ca, quen điệu múa... của đồng bào dân tộc Vân Kiều hầu hết đã già. CLB luôn có từ 20 đến 24 người nhưng thanh niên tham gia ít lắm”.

Văn hóa dân gian vật thể hay phi vật thể đều giữ vai trò quan trọng trong cuộc sống thường nhật của mỗi cộng đồng người. Văn hóa cồng chiêng của người Vân Kiều cũng không thể ngoại lệ. Để văn hóa cồng chiêng của cộng đồng dân tộc Vân Kiều “sống” được trong dòng chảy văn hóa hiện đại thì công tác truyền lại cho thế hệ sau là vô cùng quan trọng.

Bà Võ Thị Thúy, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Lao Bảo phụ trách về văn hóa, xã hội cho biết: “Việc thành lập CLB cồng chiêng thị trấn Lao Bảo là cụ thể hóa nghị quyết lãnh đạo của Đảng ủy thị trấn Lao Bảo về công tác bảo tồn, gìn giữ sự đa dạng của văn hóa truyền thống. Tuy nhiên, để truyền lại cho thế hệ sau thì phải có những chính sách cụ thể để làm sao những người tham gia CLB có được nguồn thu nhập nhằm hỗ trợ một phần cuộc sống “cơm, áo, gạo, tiền” của họ. Trước mắt, UBND thị trấn Lao Bảo vẫn tiếp tục duy trì hoạt động của CLB trên tinh thần sự đam mê của các thành viên và sẽ tìm ra những giải pháp hữu hiệu để “truyền nghề” cho thế hệ trẻ”.

Thời gian đi qua, cuộc sống hiện đại đang diễn ra với sự xuất hiện của nhiều loại nhạc cụ mới đã làm cho thế hệ trẻ mai một với văn hóa, nhạc cụ truyền thống, song bằng niềm đam mê của mình, những lớp người cao tuổi vẫn đang kiên trì gìn giữ và truyền dạy những tiếng cồng, nhịp chiêng, điệu múa... cho thế hệ mai sau. Bởi, mỗi tiết mục cồng chiêng với những giai điệu trầm hùng và khoáng đạt, trữ tình và nồng nàn từ các loại nhạc cụ sẽ góp phần chuyển tải ước mong cho mùa màng được tươi tốt, cho bản làng thêm yên vui, cho tình yêu đôi lứa nhân đôi niềm hạnh phúc của cộng đồng dân tộc Vân Kiều.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Kon Tum: Dự án 6, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS

Kon Tum: Dự án 6, góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào DTTS

Nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch, tỉnh Kon Tum đã triển khai có hiệu quả Dự án 6, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719).
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.