Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Đàn Chapi của người Raglai

PV - 22:13, 28/09/2021

Trên vùng đất Ninh Thuận, dãy Chơ Prông hùng vĩ ngàn đời, suối Ma Nhôi, Tà Nôi hiền hòa buông dòng. Nơi đây, người Raglai sống quần tụ lâu đời với nhiều dòng họ Pi Năng, Tu inb, Pa tâu, Ka tơr, Kaya... Mỗi dòng họ mang một sự tích, một truyền thuyết riêng về nguồn gốc, nhưng ai cũng có cây đàn Chapi. Thanh âm Chapi rung lên lúc khoan, lúc nhặt, lúc buông lơi đong đầy tình cảm của người Raglai.

 Trong các nghi lễ của người Raglai thường người giàu có mã la để đánh, thì Chapi là nhạc cụ mô phỏng thanh âm của bộ mã la và “người nghèo cũng có", để lúc vui, lúc buồn đều có thể chơi được đàn
Trong các nghi lễ của người Raglai thường người giàu có mã la để đánh, thì Chapi là nhạc cụ mô phỏng thanh âm của bộ mã la và “người nghèo cũng có", để lúc vui, lúc buồn đều có thể chơi được đàn
Nghệ nhân Ka Tơr Đôi, dân tộc Raglai (xã Phước Chiến, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận) cho biết: Để có nhạc cụ dân gian này, người làm mất khoảng hai khắc giờ chế tác là có một cây đàn Chapi. Còn chơi hay, chơi dở là ở tâm tình người chơi đàn, như người Ba Na chơi đàn K’long Put, hay người J’lai chơi đàn Goong vậy
Nghệ nhân Ka Tơr Đôi, dân tộc Raglai (xã Phước Chiến, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận) cho biết: Để có nhạc cụ dân gian này, người làm mất khoảng hai khắc giờ chế tác là có một cây đàn Chapi. Còn chơi hay, chơi dở là ở tâm tình người chơi đàn, như người Ba Na chơi đàn K’long Put, hay người Gia Rai chơi đàn Goong vậy
 Ðàn Chapi chỉ là ống tre gai già, hoặc bương có đường kính khoảng 8 - 10 cm, được phơi khô trên gác bếp trong thời gian khoảng bốn, năm tháng rồi sử dụng làm đàn. Tre sấy càng khô kiệt, sẽ cho âm thanh càng hay, khi dùng tránh bị mối mọt
Ðàn Chapi chỉ là ống tre gai già, hoặc bương có đường kính khoảng 8 - 10 cm, được phơi khô trên gác bếp trong thời gian khoảng bốn, năm tháng rồi sử dụng làm đàn. Tre sấy càng khô kiệt, sẽ cho âm thanh càng hay, khi dùng tránh bị mối mọt
 Công đoạn đầu tiên làm đàn Chapi là róc vỏ tre. Khi róc phải để đúng chiều ống tre, có 4 khoang được người làm róc vỏ
Công đoạn đầu tiên làm đàn Chapi là róc vỏ tre. Khi róc phải để đúng chiều ống tre, có 4 khoang được người làm róc vỏ
 Mỗi cây đàn Chapi có 8 dây đàn, mỗi dây để cách nhau khoảng 2 cm
Mỗi cây đàn Chapi có 8 dây đàn, mỗi dây để cách nhau khoảng 2 cm
Sự độc đáo của những cây đàn Chapi ở chỗ, những sợi dây đàn là những sợi tre. Đây cũng là phần chế tác khó nhất để làm ra cây đàn của người Raglai
Sự độc đáo của những cây đàn Chapi ở chỗ, những sợi dây đàn là những sợi tre. Đây cũng là phần chế tác khó nhất để làm ra cây đàn của người Raglai
Để chế tác dây đàn Chapi người nghệ nhân phải tỉ mỉ, khéo léo tách vỏ tre có độ dầy vừa phải, rồi mài nhẵn, vừa làm vừa thẩm âm, sao cho sợi dây đàn có thanh âm hay nhất
Để chế tác dây đàn Chapi người nghệ nhân phải tỉ mỉ, khéo léo tách vỏ tre có độ dầy vừa phải, rồi mài nhẵn, vừa làm vừa thẩm âm, sao cho sợi dây đàn có thanh âm hay nhất
 Cây đàn Chapi có 4 lỗ tương ứng với 4 phím đàn, vị trí lỗ đàn nằm ở giữa thân tre, có hai lỗ ở hai đầu để âm thanh thoát ra ngoài
Cây đàn Chapi có 4 lỗ tương ứng với 4 phím đàn, vị trí lỗ đàn nằm ở giữa thân tre, có hai lỗ ở hai đầu để âm thanh thoát ra ngoài
 Chốt tre nhỏ đặt ở hai đầu dây để dây đàn cao hơn thân đàn, hai đầu mắt tre khoét thủng để tạo thanh âm cho đàn Chapi
Chốt tre nhỏ đặt ở hai đầu dây để dây đàn cao hơn thân đàn, hai đầu mắt tre khoét thủng để tạo thanh âm cho đàn Chapi
 Những sợi dây đàn được tạo tác trên thân đàn Chapi...
Những sợi dây đàn được tạo tác trên thân đàn Chapi...
 ...và cuối cùng là công đoạn cân chỉnh âm sao cho tiếng đàn có hồn
...và cuối cùng là công đoạn cân chỉnh âm sao cho tiếng đàn có hồn
 Cây đàn Chapi của những con người dân dã Raglai, nhưng đi cùng đó là tấm lòng rộng mở, phóng khoáng mang ước mơ nhân văn “ai cũng được nghe tiếng Chapi”, được nghe những cung trầm lúc khoan nhặt, lúc buông lơi ở miền đất Ninh Thuận hanh hao, nhiều nắng gió
Cây đàn Chapi của những con người dân dã Raglai, nhưng đi cùng đó là tấm lòng rộng mở, phóng khoáng mang ước mơ nhân văn “ai cũng được nghe tiếng Chapi”, được nghe những cung trầm lúc khoan nhặt, lúc buông lơi ở miền đất Ninh Thuận hanh hao, nhiều nắng gió
Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
“Cơ Tu-Gether”: Khám phá văn hóa Cơ Tu qua góc nhìn của các bạn trẻ

“Cơ Tu-Gether”: Khám phá văn hóa Cơ Tu qua góc nhìn của các bạn trẻ

“Cơ Tu-Gether” là dự án truyền thông hướng đến việc quảng bá và lan tỏa các giá trị văn hóa của đồng bào dân tộc Cơ Tu tại TP. Đà Nẵng. Dự án do nhóm sinh viên chuyên ngành Truyền thông đa phương tiện, Trường Đại học FPT Đà Nẵng thực hiện, với tinh thần, trách nhiệm bảo tồn bản sắc văn hóa DTTS tại địa phương, đồng thời thúc đẩy sự gắn kết của thế hệ trẻ tại TP. Đà Nẵng với di sản văn hóa.
Nâng cao năng lực ứng dụng khoa học - công nghệ cho cán bộ dân tộc và Người có uy tín, chức sắc tôn giáo

Nâng cao năng lực ứng dụng khoa học - công nghệ cho cán bộ dân tộc và Người có uy tín, chức sắc tôn giáo

Người có uy tín - Thúy Hồng - 18:39, 07/11/2025
Trong 2 ngày 6 - 7/11, tại Phú Thọ, Bộ Dân tộc và Tôn giáo phối hợp Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức tập huấn về khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số cho cán bộ làm công tác dân tộc, cùng Người có uy tín, chức sắc tôn giáo và đại diện doanh nghiệp, hợp tác xã.
Luật Dân số: Hướng đến chất lượng dân số và phát triển bền vững

Luật Dân số: Hướng đến chất lượng dân số và phát triển bền vững

Thời sự - Mai Hương - 18:25, 07/11/2025
Dự thảo Luật Dân số với nhiều điểm mới so với Pháp lệnh Dân số hiện hành đang thu hút sự quan tâm lớn của dư luận. Luật tập trung quy phạm hóa 4 chính sách trọng tâm: Duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, thích ứng với già hóa dân số và nâng cao chất lượng dân số, hướng tới mục tiêu phát triển con người toàn diện, bền vững.
Bạo lực học đường ngày càng nghiêm trọng

Bạo lực học đường ngày càng nghiêm trọng

Sự kiện - Bình luận - Minh Nhật - 18:25, 07/11/2025
Trong hơn 20 ngày qua, liên tiếp 5 vụ bạo lực học đường xảy ra trên cả nước, hậu quả 2 em học sinh tử vong, khiến dư luận bức xúc và lo ngại về tình trạng xuống cấp đạo đức trong môi trường giáo dục.
Ghi dấu sắc màu văn hóa Thái trên quê mới Đắk Lắk

Ghi dấu sắc màu văn hóa Thái trên quê mới Đắk Lắk

Sắc màu 54 - Lê Hường - 17:57, 07/11/2025
30 năm rời quê hương miền Tây xứ Nghệ đi xây dựng kinh tế mới ở buôn Thái, xã Ea Kiết, tỉnh Đắk Lắk, nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống vẫn luôn được đồng bào Thái giữ gìn và phát huy giá trị trong đời sống. Trong đó, Lễ hội mừng lúa mới, là lễ hội quan trọng nhất trong năm của người Thái vẫn được bà con tổ chức định kỳ.
Bà Bùi Thị Minh Hoài giữ chức Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam khóa X

Bà Bùi Thị Minh Hoài giữ chức Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam khóa X

Thời sự - PV - 17:47, 07/11/2025
Hội nghị lần thứ năm khóa X, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam ngày 7/11 đã nhất trí hiệp thương cử bà Bùi Thị Minh Hoài, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương tham gia Ủy ban Trung ương, Đoàn Chủ tịch, Ban Thường trực và giữ chức vụ Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam khóa X, nhiệm kỳ 2024 - 2029.
Thắp sáng ước mơ biết chữ của đồng bào vùng cao

Thắp sáng ước mơ biết chữ của đồng bào vùng cao

Hơn hai tháng qua, mỗi khi màn đêm buông xuống, căn phòng nhỏ ở điểm trường thôn Ngọc Leng, xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi lại sáng đèn, rộn ràng tiếng đánh vần, tập viết. Hơn 30 học viên là đồng bào Xơ Đăng, họ ở đủ lứa tuổi, có người đã lên chức ông, bà, vẫn say sưa cầm bút, nắn nót từng nét chữ.
Đồng Nai: Đưa chính sách đến với dân bằng sự lắng nghe và chia sẻ

Đồng Nai: Đưa chính sách đến với dân bằng sự lắng nghe và chia sẻ

Dân tộc - Tôn giáo - Khánh Thi - 15:55, 07/11/2025
Sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý Nhà nước về công tác dân tộc, tôn giáo và Mặt trận các cấp là nền tảng để triển khai hiệu quả chính sách dân tộc, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, tạo đồng thuận xã hội và thúc đẩy phát triển bền vững vùng DTTS tỉnh Đồng Nai.
Rà soát, thảo luận và thống nhất các nội dung triển khai Lễ Tuyên dương HSSV- thanh niên DTTS xuất sắc, tiêu biểu 2025

Rà soát, thảo luận và thống nhất các nội dung triển khai Lễ Tuyên dương HSSV- thanh niên DTTS xuất sắc, tiêu biểu 2025

Tin tức - Tuấn Ninh - 15:47, 07/11/2025
Sáng 7/11, Ban Tổ chức Lễ Tuyên dương học sinh, sinh viên (HSSV), thanh niên DTTS xuất sắc, tiêu biểu năm 2025 đã họp rà soát, thảo luận và thống nhất các nội dung triển khai, đặc biệt là dự thảo Quy chế xét chọn. Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Y Thông, Phó trưởng Ban thường trực Ban chỉ đạo, Trưởng ban Tổ chức Lễ Tuyên dương chủ trì cuộc họp
Khai mạc lớp tập huấn Đề án 1219 khu vực phía Nam năm 2025

Khai mạc lớp tập huấn Đề án 1219 khu vực phía Nam năm 2025

Tin tức - Như Tâm - Lê Khoa - 15:05, 07/11/2025
Sáng 6/11, tại Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Đồng Nai, Cục Tuyên huấn (Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam) tổ chức khai mạc lớp tập huấn kiến thức, kỹ năng thông tin, tuyên truyền thực hiện Đề án “Hỗ trợ thông tin, tuyên truyền về quốc phòng, an ninh, dân tộc và chính sách dân tộc thuộc các tỉnh địa bàn biên giới đất liền” năm 2025 (gọi tắt là Đề án 1219).
Quảng Ngãi: Huy động các lực lượng hỗ trợ đồng bào DTTS khắc phục hậu quả bão số 13

Quảng Ngãi: Huy động các lực lượng hỗ trợ đồng bào DTTS khắc phục hậu quả bão số 13

Tin tức - Ngọc Chí - 14:16, 07/11/2025
Cơn bão số 13 đã gây thiệt hại một số công trình công cộng và nhiều nhà dân ở vùng đồng bào DTTS tỉnh Quảng Ngãi. Trước tình hình đó, chính quyền các xã đã huy động lực lượng, tập trung hỗ trợ đồng bào DTTS khắc hậu quả, sớm ổn định cuộc sống.
Chương trình MTQG 1719: Dự án 7 nâng cao chất lượng dân số vùng DTTS và miền núi Nghệ An

Chương trình MTQG 1719: Dự án 7 nâng cao chất lượng dân số vùng DTTS và miền núi Nghệ An

Dân tộc - Tôn giáo - An Yên - 14:15, 07/11/2025
Triển khai Dự án 7 về "Nâng cao chất lượng dân số vùng đồng bào DTTS và miền núi", thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; giai đoạn I: Từ 2021 đến 2025 (Chương trình MTQG 1719), những năm qua, tỉnh Nghệ An đã triển khai nhiều hoạt động như chăm sóc sức khỏe sinh sản, làm mẹ an toàn, tiêm chủng ngoại trạm, bình đẳng giới…