Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Biểu tượng sừng trâu trên nóc nhà làng của người Tà Riềng

Sơn Gia Phúc - 11:35, 10/02/2021

Tại huyện vùng cao Nam Giang, tỉnh Quảng Nam, người Tà Riềng (thuộc nhóm dân tộc Gié Triêng) quần cư xung quanh ngôi nhà làng truyền thống. Đồng bào Tà Riềng xem nhà làng là biểu tượng cho đời sống tâm linh, tín ngưỡng dân gian và tâm thức của cộng đồng dân tộc mình. Vì vậy, việc trang trí tàcoi kapiêu (sừng trâu) trên nóc nhà làng, không chỉ làm đẹp mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa nhân sinh sâu sắc.

Biểu tượng sừng trâu trên nhà làng truyền thống của người Tà Riềng
Biểu tượng sừng trâu trên nhà làng truyền thống của người Tà Riềng

Ông Zơrâm Ấm (77 tuổi), thôn Đắk Rế, xã La Dêê, huyện Nam Giang chia sẻ, theo quan niệm của người Tà Riềng, con trâu luôn chiếm một vị trí vô cùng quan trọng trong đời sống hằng ngày của đồng bào. Nó được xem như của cải quý giá nhằm trao đổi nồi đồng, mã não của các dân tộc khác trong vùng.

Con trâu còn là hình ảnh thiêng liêng, kết nối ước vọng của người Tà Riềng với ông bà, thế giới thần linh (Yàng), qua đó thực hiện nghi thức hiến sinh trâu trong các nghi lễ cầu mùa, cầu mưa, cầu sức khỏe, ăn mừng được mùa, ăn mừng lúa mới, mừng nhà mới, cưới hỏi...

Khi con trâu ngã xuống, người chủ lễ hoặc già làng cẩn trọng rót nước nóng đúng vị trí quả tim, rồi trịnh trọng phủ chiếc khố đẹp nhất của làng lên mình trâu, không quên những lời cầu nguyện tốt đẹp nhất dành cho sự ra đi của nó. Trâu được xem là con vật thiêng trong đời sống tâm linh của người Tà Riềng. Người Tà Riềng quý trâu nên khắc biểu tượng tàcoi kapiêu lên nóc mái nhà làng, tại nơi trang trọng nhất của ngôi nhà làng ở vị trí cùng hướng vào nhau.

Từng có nhiều dịp đi công tác lên các làng của người Tà Riềng sinh sống ở các xã: La Dêê, Đắk Tôi, La Êê, mới cảm nhận hết được việc xây dựng ngôi nhà làng (su moong) của người Tà Riềng rất kỳ công. Người Tà Riềng quan niệm, khi lập làng mới, dù có khó khăn bao nhiêu, thì trong khoảng một năm phải xây dựng được su moong làm nơi để tụ họp cho bà con, bàn bạc công việc làm ăn và hòa giải mọi chuyện của làng.

Trong khi đó, để làm hoàn thành một su moong truyền thống, đồng bào Tà Riềng phải mất rất nhiều thời gian chuẩn bị. Mỗi ngôi nhà hoàn thành, cần sử dụng ít nhất 200 đến 250 bó tranh lợp (mỗi bó gồm nhiều mớ, trọng lượng khoảng 20kg) và trên dưới 20m3 gỗ, cùng tre nứa, dây mây.

Đặc điểm của ngôi nhà làng truyền thống là, có kết cấu vững chắc với sàn cao khoảng hơn 1m, vách gỗ, mái lợp tranh giúp người Tà Riềng tránh được thú dữ, tránh được thiên tai khi mưa lũ. Thành phần chính để cấu tạo nên một ngôi nhà làng truyền thống của người Tà Riềng gồm: Cột, xuyên, trính, vì kèo, đòn tay, đòn đông... thể hiện nét văn hóa độc đáo tinh tế.

Biểu tượng tàcoi kapiêu, làm cho ngôi nhà của người Tà Riềng huyện vùng cao Nam Giang thêm vững chãi hơn
Biểu tượng tàcoi kapiêu, làm cho ngôi nhà của người Tà Riềng huyện vùng cao Nam Giang thêm vững chãi hơn

Ngôi nhà làng truyền thống của người Tà Riềng thường có hình mai rùa, trên nóc có biểu tượng tàcoi kapiêu, là hai tấm gỗ mỏng cách điệu của hai sừng trâu cong nổi hai bên nóc nhà đối xứng nhau. Dáng dấp của tàcoi kapiêu là nét đặc trưng trong kiến trúc nhà làng của đồng bào Tà Riềng nơi đây. Theo các già làng cho biết, tàcoi kapiêu trên nóc của mái nhà làng, là biểu tượng tinh thần gắn liền với những cuộc thiên di đi tìm đất lập làng và lịch sử lâu đời mà tổ tiên, ông bà của họ trên vùng biên Nam Giang để con cháu người Tà Riềng sau này dễ dàng phân biệt làng, nhà cửa và ngôi nhà làng thân thương của dân tộc mình với các nhóm dân tộc anh em địa phương khác cùng cư trú trong vùng.

Xuân Tân Sửu năm 2021, trong hành trình lên vùng cao Nam Giang để chung vui đón năm mới cùng đồng bào các dân tộc Gié Triêng, Cơ Tu, Xơ Đăng..., du khách sẽ nhìn thấy biểu tượng tàcoi kapiêu trên nóc ngôi nhà làng người Tà Riềng để hiểu thêm những ý nghĩa, giá trị văn hoá sâu sắc của đồng bào trên dãy Trường Sơn hùng vỹ.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Mở lại Lễ hội pháo hoa Quốc tế, Đà Nẵng kỳ vọng về du lịch

Mở lại Lễ hội pháo hoa Quốc tế, Đà Nẵng kỳ vọng về du lịch

Lễ hội pháo hoa Quốc tế (DIFF) 2023 là kỳ lễ hội pháo hoa thứ 11, góp phần mang lại danh hiệu Đà Nẵng là "Điểm đến sự kiện - lễ hội hàng đầu châu Á", nhằm thu hút hàng triệu du khách đến Đà Nẵng sau 2 năm đóng cửa vì dịch bệnh.
Tin nổi bật trang chủ
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tiếp Đoàn doanh nghiệp thuộc Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tiếp Đoàn doanh nghiệp thuộc Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN

Thời sự - PV - 21:45, 23/03/2023
Chiều 23/3, tại Nhà Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã tiếp Đoàn hơn 40 doanh nghiệp cấp cao của Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN (USABC).
Tin trong ngày - 23/3/2023

Tin trong ngày - 23/3/2023

Media - BDT - 20:05, 23/03/2023
Kính mời quý vị và các bạn theo dõi bản Tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin hôm nay có những thông tin chính sau: UBDT công bố các quyết định về công tác cán bộ; Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần bảo đảm gắn liền thực tiễn chính sách đất đai khu vực đồng bào DTTS và miền núi"; Hỗ trợ làm hơn 2.400 nhà cho người nghèo tại các xã biên giới Nghệ An; cùng các tin tức thời sự khác.
Hội trại truyền thống “Thanh niên, Phụ nữ lực lượng vũ trang Quân khu 9” năm 2023: Nhiều hoạt động vì cộng đồng

Hội trại truyền thống “Thanh niên, Phụ nữ lực lượng vũ trang Quân khu 9” năm 2023: Nhiều hoạt động vì cộng đồng

Tin tức - Lê Vũ - 20:00, 23/03/2023
Hội trại truyền thống “Thanh niên, Phụ nữ lực lượng vũ trang Quân khu 9” năm nay do Bộ chỉ huy quân sự (CHQS) tỉnh Bến Tre phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức với sự tham gia của 19 tiểu trại, đến từ 12 Bộ CHQS tỉnh, thành trên địa bàn Quân khu, Trường Quân sự Quân khu và các đơn vị kết nghĩa.
Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn đối thoại với thanh niên

Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn đối thoại với thanh niên

Tin tức - Trí Phương - 19:51, 23/03/2023
Chiều 23/3, Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn Hồ Tiến Thiệu chủ trì Hội nghị đối thoại với thanh niên. Hội nghị được kết nối đến 11 điểm cầu cấp huyện và 200 điểm cầu cấp xã trên địa bàn toàn tỉnh.
Phú Yên: Phạt 560 triệu đồng trang trại bò sữa gây ô nhiễm môi trường

Phú Yên: Phạt 560 triệu đồng trang trại bò sữa gây ô nhiễm môi trường

Pháp luật - T.Nhân - 19:44, 23/03/2023
UBND tỉnh Phú Yên vừa ban hành Quyết định số 319/QĐ-XPHC về xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty TNHH Trang trại bò sữa công nghệ cao Phú Yên liên quan lĩnh vực bảo vệ môi trường.
Tin trong ngày - 23/3/2023

Tin trong ngày - 23/3/2023

Kính mời quý vị và các bạn theo dõi bản Tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin hôm nay có những thông tin chính sau: UBDT công bố các quyết định về công tác cán bộ; Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần bảo đảm gắn liền thực tiễn chính sách đất đai khu vực đồng bào DTTS và miền núi"; Hỗ trợ làm hơn 2.400 nhà cho người nghèo tại các xã biên giới Nghệ An; cùng các tin tức thời sự khác.
Đoàn Thanh niên Ủy ban Dân tộc tổ chức giao hữu thể thao chào mừng ngày 26/3

Đoàn Thanh niên Ủy ban Dân tộc tổ chức giao hữu thể thao chào mừng ngày 26/3

Tin tức - Mai Hương - 19:39, 23/03/2023
Chiều 23/3 , tại sân vận động trường Chu Văn An, Đoàn Thanh niên Ủy ban Dân tộc tổ chức giao hữu thể thao chào mừng 92 năm ngày thành lập Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (26/3/1931 - 26/3/2023) giữa Đoàn Thanh niên UBDT và Đoàn Thanh niên Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Ngày Khí tượng thế giới 23/3/2023:

Ngày Khí tượng thế giới 23/3/2023: "Thời tiết, khí hậu và nước - Tương lai qua các thế hệ"

Xã hội - Ngân Nhi - 19:06, 23/03/2023
Chủ đề của Ngày Khí tượng thế giới năm 2023 là “Thời tiết, khí hậu và nước - Tương lai qua các thế hệ” nhằm phản ánh các vấn đề về biến đổi khí hậu, thời tiết, nhiệt độ và tài nguyên nước đang diễn ra phổ biến và dữ dội trên thế giới.
Thị trấn Sông Đốc tăng cường công tác tuyên truyền về phòng, chống ma túy cho ngư phủ và đồng bào DTTS

Thị trấn Sông Đốc tăng cường công tác tuyên truyền về phòng, chống ma túy cho ngư phủ và đồng bào DTTS

Trang địa phương - Huy Trường - 18:43, 23/03/2023
Sáng ngày 23/3, tại thị trấn Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời, Ban Dân tộc tỉnh Cà Mau tổ chức Hội nghị tuyên truyền về phòng, chống ma túy cho hơn 100 đại biểu là cán bộ làm công tác dân tộc, công tác tuyên truyền ở địa phương; cán bộ ấp, khóm, tại thị trấn, chức sắc tôn giáo, Người có uy tín, lực lượng nòng cốt, ngư phủ và người dân vùng DTTS trên địa bàn.
Kiên Giang: Trên 19.200 mô hình thi đua yêu nước trên tất cả các lĩnh vực

Kiên Giang: Trên 19.200 mô hình thi đua yêu nước trên tất cả các lĩnh vực

Tin tức - Nguyễn Hoa - 18:33, 23/03/2023
Ngày 23/3, Tỉnh ủy Kiên Giang tổ chức Hội nghị sơ kết thực hiện các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội quần chúng trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016 - 2021. Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Mai Văn Huỳnh chủ trì Hội nghị.
Thanh Hóa: Những kết quả nổi bật trong xây dựng Nông thôn mới

Thanh Hóa: Những kết quả nổi bật trong xây dựng Nông thôn mới

Tin tức - Quỳnh Trâm - 18:10, 23/03/2023
Ban Chỉ đạo thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia tỉnh Thanh Hóa vừa tổ chức Hội nghị sơ kết 2 năm thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh.