Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Biểu tượng sừng trâu trên nóc nhà làng của người Tà Riềng

Sơn Gia Phúc - 11:35, 10/02/2021

Tại huyện vùng cao Nam Giang, tỉnh Quảng Nam, người Tà Riềng (thuộc nhóm dân tộc Gié Triêng) quần cư xung quanh ngôi nhà làng truyền thống. Đồng bào Tà Riềng xem nhà làng là biểu tượng cho đời sống tâm linh, tín ngưỡng dân gian và tâm thức của cộng đồng dân tộc mình. Vì vậy, việc trang trí tàcoi kapiêu (sừng trâu) trên nóc nhà làng, không chỉ làm đẹp mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa nhân sinh sâu sắc.

Biểu tượng sừng trâu trên nhà làng truyền thống của người Tà Riềng
Biểu tượng sừng trâu trên nhà làng truyền thống của người Tà Riềng

Ông Zơrâm Ấm (77 tuổi), thôn Đắk Rế, xã La Dêê, huyện Nam Giang chia sẻ, theo quan niệm của người Tà Riềng, con trâu luôn chiếm một vị trí vô cùng quan trọng trong đời sống hằng ngày của đồng bào. Nó được xem như của cải quý giá nhằm trao đổi nồi đồng, mã não của các dân tộc khác trong vùng.

Con trâu còn là hình ảnh thiêng liêng, kết nối ước vọng của người Tà Riềng với ông bà, thế giới thần linh (Yàng), qua đó thực hiện nghi thức hiến sinh trâu trong các nghi lễ cầu mùa, cầu mưa, cầu sức khỏe, ăn mừng được mùa, ăn mừng lúa mới, mừng nhà mới, cưới hỏi...

Khi con trâu ngã xuống, người chủ lễ hoặc già làng cẩn trọng rót nước nóng đúng vị trí quả tim, rồi trịnh trọng phủ chiếc khố đẹp nhất của làng lên mình trâu, không quên những lời cầu nguyện tốt đẹp nhất dành cho sự ra đi của nó. Trâu được xem là con vật thiêng trong đời sống tâm linh của người Tà Riềng. Người Tà Riềng quý trâu nên khắc biểu tượng tàcoi kapiêu lên nóc mái nhà làng, tại nơi trang trọng nhất của ngôi nhà làng ở vị trí cùng hướng vào nhau.

Từng có nhiều dịp đi công tác lên các làng của người Tà Riềng sinh sống ở các xã: La Dêê, Đắk Tôi, La Êê, mới cảm nhận hết được việc xây dựng ngôi nhà làng (su moong) của người Tà Riềng rất kỳ công. Người Tà Riềng quan niệm, khi lập làng mới, dù có khó khăn bao nhiêu, thì trong khoảng một năm phải xây dựng được su moong làm nơi để tụ họp cho bà con, bàn bạc công việc làm ăn và hòa giải mọi chuyện của làng.

Trong khi đó, để làm hoàn thành một su moong truyền thống, đồng bào Tà Riềng phải mất rất nhiều thời gian chuẩn bị. Mỗi ngôi nhà hoàn thành, cần sử dụng ít nhất 200 đến 250 bó tranh lợp (mỗi bó gồm nhiều mớ, trọng lượng khoảng 20kg) và trên dưới 20m3 gỗ, cùng tre nứa, dây mây.

Đặc điểm của ngôi nhà làng truyền thống là, có kết cấu vững chắc với sàn cao khoảng hơn 1m, vách gỗ, mái lợp tranh giúp người Tà Riềng tránh được thú dữ, tránh được thiên tai khi mưa lũ. Thành phần chính để cấu tạo nên một ngôi nhà làng truyền thống của người Tà Riềng gồm: Cột, xuyên, trính, vì kèo, đòn tay, đòn đông... thể hiện nét văn hóa độc đáo tinh tế.

Biểu tượng tàcoi kapiêu, làm cho ngôi nhà của người Tà Riềng huyện vùng cao Nam Giang thêm vững chãi hơn
Biểu tượng tàcoi kapiêu, làm cho ngôi nhà của người Tà Riềng huyện vùng cao Nam Giang thêm vững chãi hơn

Ngôi nhà làng truyền thống của người Tà Riềng thường có hình mai rùa, trên nóc có biểu tượng tàcoi kapiêu, là hai tấm gỗ mỏng cách điệu của hai sừng trâu cong nổi hai bên nóc nhà đối xứng nhau. Dáng dấp của tàcoi kapiêu là nét đặc trưng trong kiến trúc nhà làng của đồng bào Tà Riềng nơi đây. Theo các già làng cho biết, tàcoi kapiêu trên nóc của mái nhà làng, là biểu tượng tinh thần gắn liền với những cuộc thiên di đi tìm đất lập làng và lịch sử lâu đời mà tổ tiên, ông bà của họ trên vùng biên Nam Giang để con cháu người Tà Riềng sau này dễ dàng phân biệt làng, nhà cửa và ngôi nhà làng thân thương của dân tộc mình với các nhóm dân tộc anh em địa phương khác cùng cư trú trong vùng.

Xuân Tân Sửu năm 2021, trong hành trình lên vùng cao Nam Giang để chung vui đón năm mới cùng đồng bào các dân tộc Gié Triêng, Cơ Tu, Xơ Đăng..., du khách sẽ nhìn thấy biểu tượng tàcoi kapiêu trên nóc ngôi nhà làng người Tà Riềng để hiểu thêm những ý nghĩa, giá trị văn hoá sâu sắc của đồng bào trên dãy Trường Sơn hùng vỹ.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Mang chiêng đi đánh xứ người

Mang chiêng đi đánh xứ người

Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên được UNESCO ghi danh là Kiệt tác truyền khẩu và Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại năm 2005. Đến nay, cùng với các tỉnh Tây Nguyên, những Nghệ nhân Ưu tú dân gian trên khắp các buôn làng tỉnh Gia Lai không chỉ nỗ lực bảo tồn mà còn đưa cồng chiêng Tây Nguyên ra thế giới.
Tin nổi bật trang chủ
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh tiếp xã giao Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Quốc hội Lào

Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh tiếp xã giao Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Quốc hội Lào

Sáng 21/9, tại Hà Nội, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc (UBDT) Hầu A Lềnh đã tiếp xã giao Đoàn đại biểu của UBDT Quốc hội Lào do Chủ nhiệm UBDT Quốc hội Lào Khamchanh Sotapaserth làm Trưởng đoàn. Tham dự buổi tiếp có Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm UBDT Y Thông, cùng lãnh đạo một số Vụ, đơn vị trực thuộc UBDT. Dự buổi tiếp xã giao còn có Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quốc hội Trần Thị Hoa Ry cùng lãnh đạo một số vụ, đơn vị của Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Quảng Ninh: Đẩy mạnh tuyên truyền giảm thiểu tình trạng tảo hôn tại huyện vùng cao Ba Chẽ

Quảng Ninh: Đẩy mạnh tuyên truyền giảm thiểu tình trạng tảo hôn tại huyện vùng cao Ba Chẽ

Trang địa phương - Mỹ Dung - 33 phút trước
Thực hiện hướng dẫn của Chi cục Dân số – KHHGĐ tỉnh Quảng Ninh về triển khai nhiệm vụ công tác dân số năm 2023, Trung tâm Y tế huyện Ba Chẽ vừa ban hành Kế hoạch thực thiện đề án Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống năm 2023 trên địa bàn huyện.
Kết nối du lịch Đồng bằng sông Cửu Long với các tỉnh Tây Bắc

Kết nối du lịch Đồng bằng sông Cửu Long với các tỉnh Tây Bắc

Du lịch - Trọng Bảo - 2 giờ trước
Chiều 21/9, tại Tp. Lào Cai, Hiệp hội Du lịch Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) phối hợp Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư tỉnh An Giang và Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TP. Cần Thơ tổ chức Hội nghị xúc tiến, quảng bá du lịch ĐBSCL với các tỉnh Tây Bắc. Tham dự Hội nghị có lãnh đạo Cục Du lịch Quốc gia, Hiệp hội Du lịch Việt Nam, Hiệp hội Du lịch ĐBSCL, Sở Du lịch, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch các tỉnh, thành phố ĐBSCL và Tây Bắc; đại diện các doanh nghiệp du lịch, khu du lịch, điểm du lịch của hai vùng…
Đồng bào DTTS ở Trà Tân không tụt lại phía sau!

Đồng bào DTTS ở Trà Tân không tụt lại phía sau!

Kinh tế - Hà Thanh Tú - 2 giờ trước
“Bình quân mỗi nhân khẩu ở thôn 4 có thu nhập 36 triệu đồng/năm; 100% số hộ có điện thắp sáng, nước sạch, đất sản xuất; đường thôn, ngõ xóm xanh - sạch - đẹp; thôn không có tệ nạn xã hội; 100% trẻ em trong độ tuổi đều đến trường …”, ông Thổ Đệ, dân tộc Chơ Ro, Trưởng ban công tác Mặt trận kiêm Trưởng thôn 4, xã Trà Tân (huyện Đức Linh, Bình Thuận) chia sẻ.
Tín dụng chính sách xã hội đồng hành cùng học sinh, sinh viên nghèo theo đuổi ước mơ

Tín dụng chính sách xã hội đồng hành cùng học sinh, sinh viên nghèo theo đuổi ước mơ

Xã hội - Mai Hương - 3 giờ trước
Trong những năm qua, tín dụng chính sách xã hội (CSXH) đã trở thành người bạn đồng hành, tiếp sức cho học sinh, sinh viên (HSSV ) có hoàn cảnh khó khăn trên địa bàn huyện Quảng Ninh (Quảng Bình) theo đuổi ước mơ học đại học, cao đẳng và học nghề. Nguồn vốn vay của Chương trình cho vay vốn ưu đãi HSSV của Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đã giúp cho nhiều hộ gia đình bớt đi một phần khó khăn, góp sức nuôi dưỡng ước mơ của các em được đến trường.
Thái Nguyên: Nhiều hộ nghèo thiếu hoặc không có đất sản xuất

Thái Nguyên: Nhiều hộ nghèo thiếu hoặc không có đất sản xuất

Công tác Dân tộc - Thiên An - 3 giờ trước
Hiện nay, toàn tỉnh Thái Nguyên còn 8.238 hộ nghèo (chiếm 66,33%) và 5.932 hộ cận nghèo (chiếm 48,44%) là người DTTS trong tổng số hộ nghèo và cận nghèo toàn tỉnh. Trong đó, nhiều hộ đang rơi vào tình cảnh thiếu hoặc không có đất sản xuất. Đây là một trong những "điểm nghẽn" khiến công tác giảm nghèo trở thành bài toán khó ở địa phương.
Tin trong ngày - 18/9/2023

Tin trong ngày - 18/9/2023

Bản tin hôm nay, ngày 18/9, có những thông tin đáng chú ý sau: Thủ tướng gặp gỡ đại diện cộng đồng người Việt Nam tại Hoa Kỳ. Lễ hội quảng diễn Lân Sư Rồng thành phố Huế. Những đứa con dân tộc Chứt của đồn Biên phòng Bản Giàng. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Giải pháp sinh kế thích ứng và giảm thiểu rủi ro thiên tai cộng đồng

Giải pháp sinh kế thích ứng và giảm thiểu rủi ro thiên tai cộng đồng

Xã hội - Phạm Tiến - 3 giờ trước
Miền Trung là khu vực chịu nhiều tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu với thiệt hại không nhỏ về người và tài sản do thiên tai gây ra hằng năm. Do đó, việc đưa ra các giải pháp để hạn chế thiệt hại do biến đổi khí hậu giúp người nông dân giảm thiểu rủi ro là điều hết sức cần thiết. Bên cạnh đó, việc tạo ra các sinh kế thích ứng để người nông dân phát triển kinh tế - xã hội có ý nghĩa rất lớn. Mới đây, trong khuôn khổ Diễn đàn “Giải pháp sinh kế thích ứng và giảm thiểu thiên tai tại cộng đồng” diễn ra tại TP. Đông Hà, tỉnh Quảng Trị, nhiều chuyên gia đã có ý kiến tâm huyết bàn về 2 vấn đề trọng tâm: sinh kế và giảm thiểu rủi ro thiên tai.
Thanh Hóa: Đẩy lùi tảo hôn, xóa tình trạng hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào DTTS

Thanh Hóa: Đẩy lùi tảo hôn, xóa tình trạng hôn nhân cận huyết thống trong vùng đồng bào DTTS

Công tác Dân tộc - Quỳnh Trâm - 4 giờ trước
Với những nỗ lực của các cấp ủy, chính quyền, hệ thống chính trị bằng nhiều giải pháp tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức cho người dân trong việc nói không với tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, đến nay, các huyện miền núi của tỉnh Thanh Hóa cơ bản đã xóa tình trạng hôn nhân cận huyết thống. Tình trạng tảo hôn giảm dần qua từng năm.
Bình Thuận: Rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn tỉnh

Bình Thuận: Rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn tỉnh

Công tác Dân tộc - T.Nhân - 4 giờ trước
UBND tỉnh Bình Thuận vừa ban hành Kế hoạch rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo và xác định thu nhập của hộ làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp có mức sống trung bình năm 2023. Các tiêu chí rà soát phải bảo đảm trung thực, công khai, minh bạch.
Bình Thuận: Tổ chức lớp bồi dưỡng kiến thức dân tộc đối với cán bộ, công chức, viên chức đối tượng 3

Bình Thuận: Tổ chức lớp bồi dưỡng kiến thức dân tộc đối với cán bộ, công chức, viên chức đối tượng 3

Công tác Dân tộc - Lê Vũ - Lê Phương - 4 giờ trước
Từ ngày 18-20/9/2023 , tại thành phố Phan Thiết, Ban Dân tộc tỉnh Bình Thuận phối hợp với Học viện Dân tộc (Ủy ban Dân tộc) tổ chức lớp bồi dưỡng kiến thức dân tộc cho 47 cán bộ, công chức, viên chức thuộc đối tượng 3, là Trưởng, Phó Trưởng phòng các sở, ban, ngành của tỉnh; Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy xã; Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND và UBND cấp xã; Chủ tịch Mặt trận xã; Chủ tịch Hội liên hiệp Phụ nữ xã.
Khai mạc Hội thi Hòa giải viên giỏi toàn quốc khu vực miền Trung - Tây Nguyên

Khai mạc Hội thi Hòa giải viên giỏi toàn quốc khu vực miền Trung - Tây Nguyên

Tin tức - L.Phương - 4 giờ trước
Sáng 21/9, tại Tp. Nha Trang (Khánh Hòa), Bộ Tư Pháp đã tổ chức Khai mạc Hội thi Hòa giải viên giỏi toàn quốc lần thứ IV, khu vực miền Trung - Tây Nguyên. Tham dự và điều hành khai mạc có ông Nguyễn Thanh Tịnh - Thứ trưởng Bộ Tư pháp, Phó Chủ tịch Hội đồng Phổ biến giáo dục pháp luật Trung ương, Trưởng ban Tổ chức Hội thi Hòa giải viên giỏi toàn quốc lần thứ IV.