Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Biểu tượng sừng trâu trên nóc nhà làng của người Tà Riềng

Sơn Gia Phúc - 11:35, 10/02/2021

Tại huyện vùng cao Nam Giang, tỉnh Quảng Nam, người Tà Riềng (thuộc nhóm dân tộc Gié Triêng) quần cư xung quanh ngôi nhà làng truyền thống. Đồng bào Tà Riềng xem nhà làng là biểu tượng cho đời sống tâm linh, tín ngưỡng dân gian và tâm thức của cộng đồng dân tộc mình. Vì vậy, việc trang trí tàcoi kapiêu (sừng trâu) trên nóc nhà làng, không chỉ làm đẹp mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa nhân sinh sâu sắc.

Biểu tượng sừng trâu trên nhà làng truyền thống của người Tà Riềng
Biểu tượng sừng trâu trên nhà làng truyền thống của người Tà Riềng

Ông Zơrâm Ấm (77 tuổi), thôn Đắk Rế, xã La Dêê, huyện Nam Giang chia sẻ, theo quan niệm của người Tà Riềng, con trâu luôn chiếm một vị trí vô cùng quan trọng trong đời sống hằng ngày của đồng bào. Nó được xem như của cải quý giá nhằm trao đổi nồi đồng, mã não của các dân tộc khác trong vùng.

Con trâu còn là hình ảnh thiêng liêng, kết nối ước vọng của người Tà Riềng với ông bà, thế giới thần linh (Yàng), qua đó thực hiện nghi thức hiến sinh trâu trong các nghi lễ cầu mùa, cầu mưa, cầu sức khỏe, ăn mừng được mùa, ăn mừng lúa mới, mừng nhà mới, cưới hỏi...

Khi con trâu ngã xuống, người chủ lễ hoặc già làng cẩn trọng rót nước nóng đúng vị trí quả tim, rồi trịnh trọng phủ chiếc khố đẹp nhất của làng lên mình trâu, không quên những lời cầu nguyện tốt đẹp nhất dành cho sự ra đi của nó. Trâu được xem là con vật thiêng trong đời sống tâm linh của người Tà Riềng. Người Tà Riềng quý trâu nên khắc biểu tượng tàcoi kapiêu lên nóc mái nhà làng, tại nơi trang trọng nhất của ngôi nhà làng ở vị trí cùng hướng vào nhau.

Từng có nhiều dịp đi công tác lên các làng của người Tà Riềng sinh sống ở các xã: La Dêê, Đắk Tôi, La Êê, mới cảm nhận hết được việc xây dựng ngôi nhà làng (su moong) của người Tà Riềng rất kỳ công. Người Tà Riềng quan niệm, khi lập làng mới, dù có khó khăn bao nhiêu, thì trong khoảng một năm phải xây dựng được su moong làm nơi để tụ họp cho bà con, bàn bạc công việc làm ăn và hòa giải mọi chuyện của làng.

Trong khi đó, để làm hoàn thành một su moong truyền thống, đồng bào Tà Riềng phải mất rất nhiều thời gian chuẩn bị. Mỗi ngôi nhà hoàn thành, cần sử dụng ít nhất 200 đến 250 bó tranh lợp (mỗi bó gồm nhiều mớ, trọng lượng khoảng 20kg) và trên dưới 20m3 gỗ, cùng tre nứa, dây mây.

Đặc điểm của ngôi nhà làng truyền thống là, có kết cấu vững chắc với sàn cao khoảng hơn 1m, vách gỗ, mái lợp tranh giúp người Tà Riềng tránh được thú dữ, tránh được thiên tai khi mưa lũ. Thành phần chính để cấu tạo nên một ngôi nhà làng truyền thống của người Tà Riềng gồm: Cột, xuyên, trính, vì kèo, đòn tay, đòn đông... thể hiện nét văn hóa độc đáo tinh tế.

Biểu tượng tàcoi kapiêu, làm cho ngôi nhà của người Tà Riềng huyện vùng cao Nam Giang thêm vững chãi hơn
Biểu tượng tàcoi kapiêu, làm cho ngôi nhà của người Tà Riềng huyện vùng cao Nam Giang thêm vững chãi hơn

Ngôi nhà làng truyền thống của người Tà Riềng thường có hình mai rùa, trên nóc có biểu tượng tàcoi kapiêu, là hai tấm gỗ mỏng cách điệu của hai sừng trâu cong nổi hai bên nóc nhà đối xứng nhau. Dáng dấp của tàcoi kapiêu là nét đặc trưng trong kiến trúc nhà làng của đồng bào Tà Riềng nơi đây. Theo các già làng cho biết, tàcoi kapiêu trên nóc của mái nhà làng, là biểu tượng tinh thần gắn liền với những cuộc thiên di đi tìm đất lập làng và lịch sử lâu đời mà tổ tiên, ông bà của họ trên vùng biên Nam Giang để con cháu người Tà Riềng sau này dễ dàng phân biệt làng, nhà cửa và ngôi nhà làng thân thương của dân tộc mình với các nhóm dân tộc anh em địa phương khác cùng cư trú trong vùng.

Xuân Tân Sửu năm 2021, trong hành trình lên vùng cao Nam Giang để chung vui đón năm mới cùng đồng bào các dân tộc Gié Triêng, Cơ Tu, Xơ Đăng..., du khách sẽ nhìn thấy biểu tượng tàcoi kapiêu trên nóc ngôi nhà làng người Tà Riềng để hiểu thêm những ý nghĩa, giá trị văn hoá sâu sắc của đồng bào trên dãy Trường Sơn hùng vỹ.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.