Bắc Giang: Phát huy hiệu quả nguồn lực đầu tư phát triển vùng DTTS và miền núi

Bắc Giang là tỉnh miền núi có 9 huyện, 1 thành phố, trong đó có 6 huyện miền núi và 1 huyện vùng cao. Theo kết quả phân định vùng đồng bào DTTS và miền núi theo trình độ phát triển giai đoạn 2021 - 2025; toàn tỉnh có 73 xã và 20 thôn, bản thuộc vùng DTTS và miền núi, trong đó có: 36 xã khu vực I, 9 xã khu vực II, 28 xã khu vực III với 244 thôn, bản đặc biệt khó khăn.

Dân số toàn tỉnh Bắc Giang là 1.803.950 người. Trong đó, số người DTTS là 257.258 người, chiếm 14,26% tổng dân số cả tỉnh. Toàn tỉnh hiện có 45 thành phần DTTS, trong đó, 6 thành phần DTTS chủ yếu chiếm số đông: Dân tộc Nùng 95.806 người, Tày 59.008 người, Sán Dìu 33.846 người, Hoa 20.225 người, Sán Chay (Sán Chí và Cao Lan) 30.283 người, Dao 12.379 người với số dân là 251.457 ng­ư­ời, chiếm 97,78% tổng số người DTTS và chiếm 13,94% dân số toàn tỉnh; 39 thành phần DTTS khác chiếm 2,22% với số dân rất ít, chủ yếu tăng cơ học, sinh sống không tập trung thành thôn, bản riêng.

Đồng bào các DTTS sinh sống chủ yếu bằng nghề nông nghiệp; mỗi dân tộc có một bản sắc, tập tục, sắc thái văn hóa truyền thống riêng, cư trú đan xen giữa đồng bào miền xuôi với đồng bào miền núi, giữa đồng bào dân tộc Kinh với đồng bào các DTTS tạo thành một cộng đồng đoàn kết, thống nhất, đan xen, hòa quyện.

Trong giai đoạn 2011 - 2021 vừa qua, được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, thông qua các chương trình, dự án, chính sách được triển khai đồng bộ, hiệu quả, diện mạo nông thôn vùng DTTS và miền núi của tỉnh đã có những thay đổi căn bản. Kinh tế vùng DTTS hằng năm tăng trưởng khá (3 - 4% năm), nhiều xã đã chuyển dịch cơ cấu kinh tế, hình thành vùng cây ăn quả, vùng chăn nuôi sản xuất hàng hóa tập trung; kết cấu hạ tầng vùng DTTS và miền núi được quan tâm đầu tư xây dựng; sự nghiệp y tế, giáo dục được nâng lên, văn hóa truyền thống của các DTTS được bảo tồn và phát huy; tình hình chính trị, trật tự an toàn xã hội ở vùng DTTS ổn định; quốc phòng, an ninh được giữ vững; đời sống vật chất và tinh thần của người dân vùng DTTS và miền núi được nâng lên, tỷ lệ hộ nghèo giảm dần theo từng năm.

Theo Ban Dân tộc tỉnh, giai đoạn 2011 - 2021, trên địa bàn tỉnh triển khai 63 chính sách của Trung ương và tỉnh, với tổng nguồn lực gần 10.000 tỷ đồng để hỗ trợ phát triển KT-XH, cơ sở hạ tầng, giảm nghèo, phát triển nguồn nhân lực... và bảo đảm an sinh xã hội vùng DTTS và miền núi.

Các chính sách đã có tác động mạnh mẽ, tạo sức lan tỏa sâu, rộng, chuyển biến tích cực đến đời sống của đồng bào DTTS. Tại xã Cẩm Đàn (Sơn Động), từ các mô hình, chính sách hỗ trợ, đồng bào DTTS đã tìm được hướng phát triển kinh tế mang lại thu nhập cao, ổn định. Điển hình, từ 2 ha trồng bơ theo dự án trồng thử của Bộ Khoa học và Công nghệ (năm 2019), đến nay toàn xã đã trồng được gần 10 ha. Theo tính toán, bơ sẽ cho hoạch từ năm thứ 3 trở đi và ổn định từ năm thứ 6. Với giá bán bình quân 20.000 đồng/kg, người trồng bơ sẽ thu về khoảng 400 triệu đồng/ha/năm.

Hay như mới đây, từ mô hình hỗ trợ của Trung tâm Khuyến nông tỉnh, gia đình ông Nguyễn Văn Long, dân tộc Tày, thôn Rộc Nẩy (xã Cẩm Đàn) tiên phong chuyển 1 ha bạch đàn sang trồng 500 cây mắc ca.

“Khi có thông tin về dự án, tôi không ngần ngại nhận tham gia bởi hy vọng sẽ khởi đầu cho phong trào làm giàu từ cây mắc ca trên địa bàn huyện. Sau 2 năm trồng, một số cây đã ra hoa, đậu quả cho thấy cây trồng này hoàn toàn phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu nơi đây”, ông Nguyễn Văn Long nói.

Triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH năm vùng đồng bào DTTS giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ 2012 - 2025; Ban Dân tộc tham mưu UBND tỉnh phân bổ nguồn vốn cho các địa phương. Tính đến ngày 31/12/2022, toàn bộ 10 Dự án đều được triển khai, trong đó có một số dự án đã hoàn thành kế hoạch năm, như: Tiểu dự án 2, 4 thuộc Dự án 5; Dự án 6; Tiểu dự án 2 thuộc Dự án 9 và Tiểu dự án 1, 3 thuộc Dự án 10.

Khối lượng thực hiện cả 10 Dự án ước đạt 80 tỷ đồng, giải ngân hơn 24 tỷ đồng. Đến nay, nhiều công trình xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế đã hoàn thành đưa vào sử dụng. Cùng với đó, công tác bảo đảm an sinh xã hội vùng đồng bào DTTS được quan tâm triển khai, góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo tại các xã đặc biệt khó khăn từ 31% năm 2021 xuống còn 27% vào cuối năm 2022.

Để thực hiện có hiệu quả công tác dân tộc cũng như các nội dung trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng DTTS và miền núi trong năm 2023, Ban Dân tộc tỉnh chủ động tham mưu với Chủ tịch UBND tỉnh sớm giao kế hoạch vốn, để chủ đầu tư hoàn thiện các thủ tục đầu tư xây dựng công trình theo đúng thời gian. Quan tâm kêu gọi nguồn lực đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng KT-XH vùng đồng bào DTTS; thực hiện lồng ghép nguồn vốn của các chương trình, dự án trên địa bàn để nâng cao hiệu quả đầu tư, chống lãng phí thất thoát.

UBND các huyện chỉ đạo cơ quan chuyên môn, UBND cấp xã tập trung cao cho công tác rà soát đối tượng, nội dung, kinh phí, phê duyệt điều chỉnh danh mục kế hoạch đầu tư công của Chương trình mục tiêu; hoàn thiện phê duyệt các dự án khởi công mới năm 2023, danh mục dự án liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị...

Tăng cường phân cấp, trao quyền cho UBND xã, thôn, bản, quyền tự chủ trong việc thực hiện các dự án, mô hình phát triển kinh tế; kịp thời biểu dương, khen thưởng tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc, tổ chức học tập trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm về cách làm hay, mô hình hiệu quả...