Chúng tôi đến thôn 4, xã Trà Cang, huyện vùng cao Nam Trà My (Quảng Nam) khi người dân trong thôn đang bận rộn vào mùa thu hoạch quế. Dù vậy, hàng ngày bà Trần Thị Hoa (68 tuổi) vẫn tranh thủ dành thời gian ngồi bên khung dệt, bởi bà rất tâm huyết với nghề truyền thống của người Xơ-đăng.
Khi những ánh đèn giữa thung lũng Măng Ri (huyện Tu Mơ Rông, Kon Tum) bật lên, đối nghịch với sự ấm cúng của những gia đình vẹn toàn; ngược lại sự ồn ào từ các lán trại công trường cầu đường là sự trầm lắng của những căn nhà gỗ. Trong những căn nhà ấy là hàng loạt người sơn nữ Xơ-đăng ôm con trong vô vọng đợi chờ người mình từng đặt niềm tin yêu quay về, mà mong đợi ấy như làn khói mong manh.
Ở xã vùng cao Trà Nam, huyện Nam Trà My (Quảng Nam), nơi có gần 100% đồng bào dân tộc Xơ-đăng sinh sống, khó khăn, đói nghèo vẫn đeo đẳng từng ngày.
Trước đây chừng 5 năm, nhắc đến thôn 5 của xã Trà Nam, huyện Nam Trà My (Quảng Nam), ai cũng ái ngại bởi sự xa xôi, cách trở.
Đồng bào Xơ-đăng cư trú chủ yếu ở tỉnh Kon Tum và hai huyện Trà Mi, Phước Sơn, tỉnh Quảng Nam. Người Xơ-đăng có nhiều nghi lễ văn hóa truyền thống gắn với hoạt động sản xuất nông nghiệp, trong đó Lễ cúng máng nước là một nghi thức tiêu biểu.
Năm 2017, vượt qua nhiều thách thức, khó khăn, các địa phương vùng DTTS và miền núi đã đạt được những kết quả rất ấn tượng trong phát triển kinh tế-xã hội. Nhờ sự khởi sắc về kinh tế, nhiều bản làng, phum sóc đồng bào DTTS đang phấn khởi chuẩn bị đón Tết Nguyên đán.
Sau vụ thu hoạch cuối năm, vào ngày đầu tiên của năm mới, đồng bào dân tộc Xơ Đăng ở buôn Kon H’rinh, xã Ea H’đing, huyện Cư M’gar, tỉnh Đăk Lăk lại tổ chức Lễ mừng lúa mới, cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, cây cối tươi tốt, mùa màng bội thu, nhà nhà no ấm, buôn làng hạnh phúc.
