Già làng A Măm làm lễ.
Năm nay, ngày lễ diễn ra với niềm vui được nhân đôi, vì ngoài Lễ mừng lúa mới, bà con buôn Kon H’rinh còn háo hức tổ chức lễ bàn giao sân nhà văn hóa cộng đồng buôn. Trưởng buôn A Nít cho biết: Buôn có 134 hộ đồng bào Xơ Đăng, trước đây cư trú ở huyện Đăk Tô, tỉnh Kon Tum. Năm 1972, chiến tranh loạn lạc, các hộ di cư sang xã Ea Yông, huyện Krông Păk, tỉnh Đăk Lăk. Đến năm 1988, họ tìm đến vùng đất màu mỡ là buôn Kon H’rinh lập làng mới, xây dựng nhà rông truyền thống làm nơi sinh hoạt văn hóa và sinh sống đến ngày nay.
Năm 2002, ngôi nhà rông truyền thống với vẻ đẹp đặc trưng văn hóa Xơ Đăng duy nhất của làng bị cháy rụi trong một trận hỏa hoạn. Tất cả sinh hoạt văn hóa, lễ hội của làng phải chuyển về nhà văn hóa cộng đồng được xây dựng theo kiến trúc nhà sàn bê tông, mái tôn với khoảng sân rộng nền đất mùa khô bụi mù, ngày mưa bùn sình. Vừa qua, Huyện đoàn phối hợp với Công an huyện vận động kinh phí gần 100 triệu đồng làm sân xi măng phẳng lì, sạch sẽ tặng dân làng kịp thời bàn giao tạo điều kiện thuận lợi để buôn tổ chức ngày lễ lớn này.
“Năm nay lúa, cà phê đều được mùa, bà con ai cùng vui mừng nên tổ chức lễ hội cũng lớn hơn, long trọng hơn với 4 con heo, gần 50 ché rượu cần, chưa kể sản vật truyền thống trong rừng, dưới ruộng, trên rẫy như thịt chuột, măng chua, các loại rau rừng…”, Trưởng buôn A Nít chia sẻ.
Ngày nay, Lễ hội mừng lúa mới đã trở thành lễ hội chung của tất cả bà con trong buôn Kon H’rinh. Đây là dịp để đàn ông thể hiện tài nghệ tạo tác cây nêu, đánh chiêng. Phụ nữ nấu cơm lam, các món ăn truyền thống và diện những bộ trang phục truyền thống của dân tộc mình.
Trong sân nhà văn hóa cộng đồng, cây nêu đặt giữa sân, dưới chân cây nêu những chế rượu cần, cơm lam và lễ vật cúng gồm đầu heo, 7 con chuột nướng. Hai bên sân là hai dãy ghế được bày những món ăn truyền thống được nướng trong ống tre lồ ô và rượu cần chờ đón khách. Mặt trời đứng bóng thẳng cũng là lúc nhịp cồng chiêng rộn rã, dàn chiêng với giai điệu đón khách từ ngoài cổng tiến vào sân, những cô gái tay múa dịu dàng, đôi chân nhịp nhàng điệu xoang.
Già làng A Măn cũng là thầy cúng trịnh trọng làm lễ. Già A Măm chia sẻ: Lễ cúng lúa mới không chỉ là dịp để bà con trong buôn nhìn lại thành quả của một năm lao động sản xuất; là thời khắc linh thiêng mà toàn bộ đồng bào Xơ Đăng trong buôn từ già đến trẻ được cùng nhau tụ tập bên nhà truyền thống tham gia nghi lễ, thưởng thức rượu cần, ăn cơm mới. Lễ hội là một sợi dây gắn kết mọi người trong cộng đồng người Xơ Đăng, là lời nhắc nhở đến các thế hệ trẻ trong buôn về trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với việc duy trì, bảo tồn những giá trị văn hóa của dân tộc.
Du khách thăm quan và nghe thuyết minh tại Lán Nà Nưa.Kết thúc phần lễ bằng động tác vít cần rượu rồi mời các quý khách khai rượu, mọi người trong buôn đến thưởng thức ẩm thực. Những nghệ nhân trình diễn làn điệu dân ca, chơi đàn Klông Pút, đàn Tinh ninh…
Ông Trần Văn Đạo, Chủ tịch UBND xã Ea H’đing cho biết: Lễ mừng lúa mới của người Xơ Đăng ở buôn Kon H’rinh được tổ chức đều đặn từ năm 1994 đến nay. Lễ hội ngày càng thu hút đông đảo bà con các dân tộc các buôn làng gần xa và du khách đến chung vui, bởi ý nghĩa tốt đẹp gắn kết cộng đồng, cầu cho năm mới sức khỏe, mùa màng bội thu, buôn làng no ấm.
Lê Hường
