Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Trọn tình với dân ca Thái

Nam Hương – Vũ Lợi - 15:28, 11/09/2020

Được nuôi dưỡng tâm hồn từ khi mới sinh ra bằng những làn điệu dân ca mộc mạc, trữ tình, nghệ nhân Lò Thị Phúc, bản Lọng Bon, xã Sam Mứn, huyện Ðiện Biên (Điện Biên) đã dành trọn tình yêu và tâm huyết của mình để sưu tầm, gìn giữ và sáng tác nhiều giai điệu dân ca mới. Ngày ngày bà vẫn ngân nga hát những giai điệu như gieo vào lòng người niềm lạc quan, tin yêu cuộc sống…

Nghệ nhân Lò Thị Phúc (áo đỏ) - người miệt mài sưu tầm dân ca dân tộc Thái
Nghệ nhân Lò Thị Phúc (áo đỏ) - người miệt mài sưu tầm dân ca dân tộc Thái

“Đệ nhất dân ca xứ Mường Then”

Ở xứ Mường Then (Mường Thanh ngày nay), nhắc đến tên nghệ nhân Lò Thị Phúc, bà con người Thái đều bày tỏ sự ngưỡng mộ về giọng ca truyền cảm, đậm chất trữ tình của bà. Khi xưa, lúc mới 5 - 6 tuổi, cô bé Phúc đã lặng lẽ theo mẹ đi khắp các bản mường để tham gia hát trong những cuộc vui mừng đám cưới, mừng nhà mới hay những lễ hội quan trọng của dân tộc. Giọng ca trong trẻo của cô Phúc khiến cho nhiều chàng trai mê đắm. Họ kháo nhau và gọi cô là “Đệ nhất dân ca xứ Mường Then”.

Bây giờ ở tuổi 62, bà Phúc thuộc lòng nhiều làn điệu dân ca cổ, như: Bó lụ (dạy con), Ếu Mường Thanh (đi khắp Mường Thanh), Xống chụ xon xao (Tiễn dặn người yêu), Quắm tố mương (Kể chuyện bản mường)… Những làn điệu dân ca hát trong đời sống sinh hoạt hằng ngày như: Điệu yêu nhau, điệu cưới nhau, điệu răn dạy phận làm con, điệu ru con, điệu cầu mưa thuận gió hòa… Theo chia sẻ của bà Phúc, các làn điệu dân ca Thái đều mộc mạc, gần gũi như lời kể chuyện, tâm tình để răn dạy con cháu những điều hay, lẽ phải, sống trọn đạo hiếu và ca ngợi bản làng, quê hương, đất nước.

Chính những ca từ ý nghĩa ấy đã nhen nhóm tình yêu và gắn bó của nghệ nhân Phúc với dân ca dân tộc suốt mấy chục năm qua. Bà bộc bạch: “Tôi say mê, yêu thích dân ca, âm nhạc truyền thống từ lúc còn nhỏ. Lớn lên lại càng say hơn. Thời xưa ở Mường Then, trai gái gặp nhau thường hát đối đáp. Tôi và những người cùng trang lứa gặp nhau có khi hát giao lưu đối đáp cả ngày sang đêm không chán”.

Lật tìm dưới đáy tủ tập giấy A4 đã ngả màu được cất gói cẩn thận qua những lớp túi nylon, đó là “tài sản” vô giá mà bà Phúc nâng niu, trân trọng. Trong đó có cả trăm bài dân ca cổ do bà sưu tầm và sáng tác từ mấy chục năm qua. Những bài hát đó bà Phúc chép lại theo trí nhớ từ những người cao tuổi trong vùng hoặc qua truyền thông, báo, đài…

Ngoài ghi chép vào sổ tay, bà Phúc còn lưu giữ cẩn thận hàng chục bài hát khác vào những trang đánh máy. Đó là sản phẩm của những lần chồng bà kiên trì nắn nót từng chữ giúp vợ chép lại lời bài hát. Cứ thế, bà đọc, ông chép. Những khi bà sáng tác, ông cũng đều ngồi lại, cầm bút chờ ghi những câu ca mới cất ra từ miệng vợ. Thấy vậy, các con cũng xúm lại giúp bà mang bản thảo viết tay đi đánh máy, in ra giấy A4 để lưu giữ được tốt hơn. Từ sự ủng hộ và động viên lớn của những người thân trong gia đình đã giúp bà Phúc xây đắp thêm tình yêu, sự nỗ lực cống hiến và bảo tồn những làn điệu dân ca của dân tộc.

Giờ đây khi tuổi càng cao, trí nhớ đã giảm, không thể nhớ cặn kẽ những lời dân ca cổ nữa thì cuốn sổ và những trang giấy phần nào giúp bà Phúc yên tâm lưu giữ những giai điệu dân ca cho thế hệ sau. Ngân lên một vài bài hát “Đang dệt côn” (làm người), Chứ cồng ai (Nhớ ơn các anh), Nha dệt cài hịt khong chăn (Ðừng quên dân tộc của mình)… cho chúng tôi nghe, bà kể đó là nhưng giai điệu do bà mới sáng tác để gửi gắm những tâm sự, thể hiện tình cảm với các anh hùng liệt sĩ cùng lời nhắn nhủ cho thế hệ con cháu.

Ngân nga những giai điệu hy vọng…

Với giọng ca say đắm cùng sự am hiểu về dân ca dân tộc Thái, bà Lò Thị Phúc đã tham gia nhiều cuộc thi liên hoan tiếng hát dân ca của tỉnh và khu vực Tây Bắc. Những buổi sinh hoạt văn hóa cộng đồng hay văn nghệ truyền thống, bà đều cố gắng tham gia bằng niềm đam mê và nhiệt huyết bản thân. Gần trọn cuộc đời gắn bó với những làn điệu dân ca, nghệ nhân Phúc nhớ nhất về kỷ niệm nhận Bằng khen của Tổng Giám đốc Ðài Truyền hình Việt Nam tại cuộc thi “Liên hoan tiếng hát dân ca” năm 2005 và Giấy khen tuyên dương của Viện Âm nhạc Việt Nam trong giữ gìn, bảo tồn âm nhạc dân gian Thái của tỉnh Ðiện Biên.

Tuy nhiên, theo nghệ nhân Phúc, dân ca Thái tuy ngọt ngào và ý nghĩa là vậy nhưng lớp trẻ bây giờ không mấy ai mặn mà muốn tìm hiểu và kiên trì luyện tập hát nữa. Đó cũng là nỗi niềm đau đáu bấy lâu của bà về tương lai những là điệu dân ca dân tộc. “Con cháu tôi và những người tôi từng dạy hát dân ca đều nhanh chóng bỏ cuộc. Người học lâu cũng chỉ được vài tuần. Họ đều bảo không nhớ nổi lời ca vì dài và nhiều từ khó. Ðối với âm nhạc truyền thống, phải tìm được ai thực sự tâm huyết, say mê mới có thể dành thời gian và công sức theo học”, bà Phúc trăn trở. 

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.