Các thiết chế văn hoá cơ sở đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc kết nối cộng đồng và giữ gìn bản sắc dân tộc ở Sơn DươngThiết chế văn hoá cơ sở là hệ thống tổ chức, công trình và hoạt động văn hoá được xây dựng ở cấp xã, thôn, bản nhằm phục vụ đời sống tinh thần của cộng đồng dân cư. Đây là "nền móng văn hóa" quan trọng, góp phần giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc, nâng cao dân trí, thể chất và thúc đẩy sự gắn kết xã hội.
Tại huyện Sơn Dương, các thiết chế văn hóa cơ sở như: nhà văn hóa, sân thể thao, khu vui chơi cộng đồng đang ngày càng thể hiện rõ vai trò trong đời sống. Tại nơi có nhiều đồng bào DTTS cùng sinh sống như Sơn Dương, các thiết chế văn hoá cơ sở đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc kết nối cộng đồng và giữ gìn bản sắc dân tộc. Đây không chỉ là nơi tổ chức các hoạt động bảo tồn, lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống thông qua các câu lạc bộ hát dân ca, trình diễn trang phục, lễ hội truyền thống hay các hoạt động thể thao cộng đồng mà còn là nơi sinh hoạt tập thể, hội họp, tuyên truyền chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước.
Ông Vũ Thọ Phú, Trưởng thôn Đa Thọ cho biết: “Nhà văn hóa thôn xây dựng từ năm 2023 được Nhà nước đầu tư hơn 300 triệu đồng, bà con đóng góp gần 160 triệu đồng xây dựng với diện tích trên 100m2, bố trí cả sân thể thao, vui chơi. Từ khi đưa vào sử dụng, Nhà văn hóa đã phát huy hiệu quả, không chỉ là nơi hội họp mà còn là nơi sinh hoạt, giải trí của người dân trong thôn”.
Cuộc thi kéo co thu hút đông đảo người dân tham gia trên địa bàn xã Thiện KếCùng với thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, thiết chế văn hóa, thể thao (VHTT) trên địa bàn huyện từng bước được quy hoạch, đầu tư xây dựng mới, nâng cấp, hoạt động hiệu quả. Hiện nay, trên địa bàn toàn huyện có 29 xã đạt tiêu chí văn hóa về xây dựng nông thôn mới, là nơi sinh hoạt VHTT, rèn luyện thể chất của Nhân dân.
Bà Hà Thị Thuý Dịu, Phó Trưởng Phòng Văn hoá, Khoa học và Thông tin huyện Sơn Dương thông tin, trong năm 2024 huyện Sơn Dương đã xây mới và sửa chữa 77/72 nhà văn hóa cho các xã trên điạ bàn huyện (đạt 106,9%). Trong đó xây mới 43 nhà văn hóa, sửa chữa 34 nhà văn hóa với tổng kinh phí thực hiện trên 31 tỷ đồng. Việc chú trọng đầu tư xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao trên địa bàn huyện cũng được đẩy mạnh. Nhiều nhà văn hóa thôn, xã được xây dựng mới hoặc nâng cấp, tạo không gian sinh hoạt cộng đồng và tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao phong phú. Các sân thể thao, khu vui chơi công cộng cũng được đầu tư đồng bộ, góp phần đáp ứng nhu cầu rèn luyện sức khỏe của người dân, nâng cao dân trí, thể chất.
Từ năm 2024, huyện Sơn Dương đã đầu tư trang thiết bị cho 5 nhà văn hóa xã và 37 nhà văn hóa thôn trên địa bàn toàn huyện. Tùy theo nhu cầu từng xã, các trang thiết bị phục vụ cho bà con như bàn ghế, tủ, loa đài được trang bị đầy đủ, kịp thời, góp phần thực hiện nhiệm vụ chính trị và nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần cho bà con. Việc tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, sinh hoạt cộng đồng tại các thiết chế văn hóa từ huyện đến cơ sở được duy trì thường xuyên. Trong đó, ở cấp huyện bình quân 8 - 10 lần/năm; ở cấp xã, thôn bình quân 4 - 5 lần/năm; có khoảng trên 25% thời gian sử dụng để tổ chức các hoạt động vui chơi giải trí cho trẻ em.
Ở một góc độ khác, các thiết chế văn hóa là cầu nối để phát huy tinh thần đại đoàn kết dân tộc bởi đây là những nơi thường xuyên diễn ra các sinh hoạt cộng đồng hoặc tổ chức các sự kiện có ý nghĩa của địa phương. Sức hấp dẫn của các sự kiện hay sản phẩm văn hóa thu hút ngày càng nhiều đồng bào các dân tộc tham gia. Từ đây, mỗi cá nhân thêm yêu và tự hào về văn hóa của quê hương và sẽ trở thành “sứ giả” đưa văn hóa dân tộc mình đi xa hơn.
Bà Hà Thị Thuý Dịu cho biết, thời gian tới, Phòng Văn hoá, Khoa học và Thông tin sẽ tiếp tục tham mưu cho UBND huyện trong việc tổ chức, duy trì và phát triển các thiết chế văn hóa – thể thao cơ sở. Phòng cũng sẽ tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo với mục tiêu đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của hệ thống các thiết chế văn hóa, từ đó phát hiện, nhân rộng mô hình tiêu biểu phù hợp với các đối tượng, lứa tuổi khác nhau trên địa bàn để các thiết chế văn hoá, thể thao cơ sở phát huy hiệu quả trong bối cảnh nông thôn đang có sự chuyển mình mạnh mẽ.
