Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phong tục ma chay của đồng bào dân tộc thiểu số bị làm mồi câu view

Hồng Phúc - 18:30, 10/06/2021

Hàng chục những video trên mạng đưa hình ảnh, thông tin về đám ma của đồng bào dân tộc Mông đạt từ 1 đến 2 triệu view, với những từ ngữ bình luận mà những video này sử dụng như: rùng rợn, kinh hoàng, hết hồn..., một lần nữa khiến cho không ít người bức xúc về nạn câu view "hạ cấp", gây tổn hại đến văn hoá, tập tục truyền thống của đồng bào DTTS.

Bản làng của đồng bào Mông (huyện Kỳ Sơn, Nghệ An)- Ảnh minh họa
Bản làng của đồng bào Mông (huyện Kỳ Sơn, Nghệ An)- Ảnh minh họa

Nắng cao nguyên, Hùng núi, Tam giác mạch,… là một loạt kênh Youtube đăng tải Clip với nội dung về đám ma của đồng bào Mông, có những clip đang đạt kỷ lục gần 2 triệu lượt người xem.

Điểm chung của các Video này, là nhan đề gắn với những từ ngữ mang tính chất phán xét, cảm xúc cá nhân hơn là nhìn nhận khách quan về phong tục, văn hoá của người DTTS. Một số nhan đề có thể kể đến như: “Kinh hoàng tập tục đám ma không giống ai của người Mông trên cao nguyên đá Hà Giang”, "Dựng tóc gáy với hủ tục treo xác chết trong nhà của người Mông", "Kinh hoàng đám ma không quan tài của người Mông",…

Người quay phim quay cận cảnh đám ma, thậm chí vào gia đình có người mất để ghi lại những hình ảnh, đồng thời trực tiếp bày tỏ quan điểm của mình trong video, đồng bào trong video đều không được che mặt.

Anh Lê Quang Khải, một người xem video trên chia sẻ: “Mình thấy tiêu đề gây tò mò nên đã nhấn vào xem, quả thực cũng có sợ hãi, nhưng mình nghĩ đó là văn hoá riêng của mỗi dân tộc, người ngoài chưa chắc hiểu hết. Nhưng khi nhìn tên video ấy, rất nhiều người xem dễ hiểu lầm, đó là những hủ tục của đồng bào, trong khi chúng ta không có chuyên môn để thẩm định điều ấy”.

Nhưng không phải khán giả nào cũng có những phân tích, nhận định tỉnh táo như anh Khải. Có thể lý giải được sự hút view của những nội dung trên, bởi thị hiếu của người xem là luôn bị kích thích bởi những điều thần bí, tâm linh mà mình chưa biết. Lợi dụng điều đó, nhiều Youtuber (người làm nội dung Youtube), đã bằng mọi cách khai thác những nét văn hoá, những phong tục truyền thống của người DTTS để kiếm tiền trên không gian mạng. Chính điều đó, dẫn đến nhiều sự hiểu lầm, xuyên tạc, làm tổn hại văn hoá của đồng bào.

Chị Mua Thị Chở, dân tộc Mông (Đồng Văn, Hà Giang) cho biết: “Văn hóa dân tộc Mông đa dạng và phong phú, ở mỗi dòng họ, mỗi vùng miền lại có phong tục ma chay khác nhau. Thực tế thì phong tục này không đáng sợ như trong clip họ nói. Họ không phải là dân tộc Mông, không phải người địa phương trực tiếp chứng kiến nên họ nhìn không chính xác về vấn đề này”.

Các video về đám ma của đồng bào DTTS trên mạng xã hội
Các video về đám ma của đồng bào DTTS trên mạng xã hội
Không chỉ riêng dân tộc Mông, mà các dân tộc khác cũng có những lý giải riêng đối với cái chết, người Thái coi quan tài như con rồng đưa linh hồn sang thế giới bên kia, người Kinh cũng có những cái nhìn riêng về chuyện hỏa táng hay sang cát. Mỗi dân tộc lại có những niềm tin tâm linh riêng, trân trọng gốc rễ, máu mủ thân tình, chính điều đó tạo ra sự đa dạng của văn hoá.

Thế nên, chúng ta không thể cứ dùng tư duy, thế giới quan của mình để nhận xét, quy chụp những nét văn hoá của một cộng đồng dân tộc. Không có văn hoá nào cao, thấp, văn minh hay không văn minh. Đó là sự đa dạng, độc đáo mà chúng ta cần tôn trọng. Không thể đứng từ ngoài nhìn vào và dán nhãn những phán xét chủ quan, mang nặng định kiến, ví như đối với phong tục ma chay của đồng bào DTTS.

Trên thực tế, có thể trong vùng đồng bào DTTS vẫn còn tồn tại một số hủ tục lạc hậu chưa được bãi bỏ hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu việc thay đổi một thực hành là phù hợp trong bối cảnh mới, thì cộng đồng, đồng bào DTTS cũng sẽ tự động thích nghi; thậm chí kể cả khi các nhà quản lý văn hóa muốn bảo tồn thực hành cũ. Bởi văn hoá đó là sở hữu của đồng bào.

Thực tế có thể thấy, các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới đều công bố tiêu chuẩn cộng đồng của mình, và người dùng phải tuân thủ các quy định nếu không muốn nội dung sản xuất bị báo cáo, gỡ bỏ, bị xóa bỏ các kênh, tài khoản vĩnh viễn.

Hiện nay, có một số bất cập đang tồn tại là, các tiêu chuẩn cộng đồng trong nhiều trường hợp không tương thích với các quy định của luật pháp Việt Nam. Dù các cơ quan chức năng Việt Nam đã làm việc, phối hợp với các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới và đạt được nhiều thỏa thuận, nhưng vẫn còn những khoảng trống.

Trên nhiều trang Youtube do người Việt Nam đăng ký, vẫn tồn tại vô số video có đề tài tùy tiện, nội dung, hình ảnh vi phạm thuần phong mỹ tục,…đặc biệt với lĩnh vực văn hoá, như vấn nạn câu view từ phong tục ma chay của đồng bào DTTS nói trên.

Chia sẻ về vấn đề này, Tiến sỹ Bàn Tuấn Năng (Viện Văn hoá và Phát triển, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) cho biết, hiện nay những người sáng tạo nội dung nói chung và sáng tạo nội dung về văn hoá của đồng bào DTTS, đa phần thiếu hiểu biết, phông văn hoá còn hạn hẹp. Mỗi cộng đồng dân tộc đều có kho tàng văn hoá, tri thức riêng, đó là sự thích ứng trong môi trường tự nhiên, xã hội nên không thể chỉ bằng vài phút, vài video là có thể hiểu được. 

"Cần phải cẩn trọng khi làm những nội dung về văn hoá, không thể bất chấp kiếm tiền mà khiến người xem có cái nhìn sai lệch, nhầm lẫn về cộng đồng dân tộc ấy. Chúng ta cần sự vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa của các cơ quan chức năng...", Tiến sĩ Bàn Tuấn Năng nhấn mạnh.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Ông Quảng Văn Đại “từ điển sống” của đồng bào Chăm

Ông Quảng Văn Đại “từ điển sống” của đồng bào Chăm

Cả sư Đổng Bạ, Phó Chủ tịch Hội đồng Chức sắc Chăm Bàlamôn tỉnh Ninh Thuận, giới thiệu ông Quảng Văn Đại là cố vấn phong tục của Hội đồng. Ông là người tận tâm, tâm huyết với việc nghiên cứu phong tục, tập quán và sưu tầm di sản văn hóa Chăm trên địa bàn tỉnh. Với tri thức uyên thâm và sự cống hiến không ngừng nghỉ, ông được xem là tấm gương trí thức tiêu biểu, “từ điển sống” trong công tác bảo tồn và phát triển văn hóa Chăm.
Tin nổi bật trang chủ
Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung tiếp xã giao Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế tại Việt Nam

Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung tiếp xã giao Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế tại Việt Nam

Ngày 21/5, tại trụ sở Bộ Dân tộc và Tôn giáo, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung đã tiếp xã giao bà Ingrid Christensen, Giám đốc Văn phòng Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Việt Nam. Tham dự buổi tiếp có lãnh đạo một số vụ, đơn vị thuộc Bộ Dân tộc và Tôn giáo, Văn phòng ILO tại Việt Nam.
Nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương từ trần

Nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương từ trần

Thời sự - PV - 20:00, 21/05/2025
Đồng chí Trần Đức Lương, sinh ngày 5/5/1937, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã từ trần hồi 22 giờ 51 phút ngày 20/5/2025, tại Nhà riêng, hưởng thọ 88 tuổi.
Bóng đá Việt Nam thuộc nhóm hạt giống số 1 tại SEA Games 33 - Thái Lan 2025

Bóng đá Việt Nam thuộc nhóm hạt giống số 1 tại SEA Games 33 - Thái Lan 2025

Thể thao - Hoàng Minh - 18:56, 21/05/2025
Ban Thi đấu Liên đoàn Bóng đá Đông Nam Á (AFF) vừa có cuộc họp tại Bangkok (Thái Lan), nhằm thảo luận, thông qua kế hoạch tổ chức các giải bóng đá ở giai đoạn còn lại của năm 2025 và các giải đấu quan trọng của năm 2026, trong đó trọng tâm là môn bóng đá nam và nữ tại SEA Games 33.
Ông Quảng Văn Đại “từ điển sống” của đồng bào Chăm

Ông Quảng Văn Đại “từ điển sống” của đồng bào Chăm

Sắc màu 54 - Thái Sơn Ngọc - 18:55, 21/05/2025
Cả sư Đổng Bạ, Phó Chủ tịch Hội đồng Chức sắc Chăm Bàlamôn tỉnh Ninh Thuận, giới thiệu ông Quảng Văn Đại là cố vấn phong tục của Hội đồng. Ông là người tận tâm, tâm huyết với việc nghiên cứu phong tục, tập quán và sưu tầm di sản văn hóa Chăm trên địa bàn tỉnh. Với tri thức uyên thâm và sự cống hiến không ngừng nghỉ, ông được xem là tấm gương trí thức tiêu biểu, “từ điển sống” trong công tác bảo tồn và phát triển văn hóa Chăm.
Kon Tum: Khánh thành nhiều công trình ý nghĩa dành cho đồng bào Xơ Đăng ở xã Ngọc Linh

Kon Tum: Khánh thành nhiều công trình ý nghĩa dành cho đồng bào Xơ Đăng ở xã Ngọc Linh

Trang địa phương - Ngọc Chí - 18:52, 21/05/2025
Trong không khí vui mừng, phấn khởi, đồng bào Xơ Đăng ở xã Ngọc Linh, huyện Đăk Glei đã cùng với lãnh đạo tỉnh Kon Tum khánh thành công trình đường giao thông, nhà rông, trường học. Những công trình ý nghĩa, thắm đượm nghĩa tình này được đầu tư từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS giai đoạn 2021 – 2030, giai đoạn I: Từ năm 2021 - 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719) và nguồn xã hội hóa do chính các đồng chí lãnh đạo tỉnh Kon Tum kêu gọi. Giờ đây, đồng bào Xơ Đăng ở vùng khó khăn này có điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và con em có trường lớp khang trang để học tập.
Bổ sung 5 địa điểm tôn trí Xá lợi Đức Phật tại Việt Nam từ ngày 22/5 đến ngày 02/6

Bổ sung 5 địa điểm tôn trí Xá lợi Đức Phật tại Việt Nam từ ngày 22/5 đến ngày 02/6

Thời sự - Thanh Huyền - 18:50, 21/05/2025
Vừa qua, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã có văn bản gửi Bộ Dân tộc và Tôn giáo về việc xin bổ sung địa điểm tôn trí Xá lợi Đức Phật –bảo vật Quốc gia Ấn Độ từ ngày 22/5 đến ngày 02/6/2025. Theo đó, Giáo hội Phật giáo Việt Nam đề nghị bổ sung địa điểm tôn trí Xá lợi Đức Phật tại 5 tỉnh, thành tại Việt Nam, phục vụ nhân dân chiêm bái, gồm: chùa Bái Đính, Ninh Bình (21 đến 22/5); chùa Phúc Sơn, Bắc Giang (22 đến 24/5); Cung Trúc Lâm Yên Tử, Quảng Ninh (25 đến 28/5); chùa Chuông, Hưng Yên (28 đến 29/5); chùa Ngũ Hành Sơn, TP. Đà Nẵng (30/5 đến 2/6).
Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á

Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 20/5, có những thông tin đáng chú ý sau: Hà Nội là điểm đến văn hóa, nghệ thuật hàng đầu châu Á. Công nhận 108 “hóa thạch sống” ở Lâm Đồng là Cây di sản Việt Nam. Bảo tồn di sản ở Bản Cuôn. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Khẩn trương hoàn thiện xây dựng nghị định về phân cấp, phân quyền lĩnh vực dân tộc, tôn giáo

Khẩn trương hoàn thiện xây dựng nghị định về phân cấp, phân quyền lĩnh vực dân tộc, tôn giáo

Thời sự - PV - 18:07, 21/05/2025
Sáng 21/5, Phó Thủ tướng Mai Văn Chính đã chủ trì cuộc họp với Bộ Dân tộc và Tôn giáo về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền trong lĩnh vực công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo khi tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Bảo vệ và phát huy giá trị Di sản thế giới dựa vào cộng đồng vì sự phát triển bền vững

Bảo vệ và phát huy giá trị Di sản thế giới dựa vào cộng đồng vì sự phát triển bền vững

Tin tức - Minh Nhật - 15:48, 21/05/2025
Việc để cộng đồng, người dân địa phương tham gia vào quá trình ra quyết định, tổ chức các hoạt động văn hóa và hưởng lợi về mặt kinh tế và xã hội từ các sáng kiến ​​liên quan đến di sản bảo đảm tính bền vững lâu dài của di sản.
Quốc hội thông qua Nghị quyết rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV - Bầu cử Quốc hội khoá XVI vào ngày 15/3/2026

Quốc hội thông qua Nghị quyết rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV - Bầu cử Quốc hội khoá XVI vào ngày 15/3/2026

Thời sự - Hoàng Quý - 15:45, 21/05/2025
Ngày 21/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã biểu quyết tán thành thông qua Nghị quyết của Quốc hội về việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khoá XV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026 và Ngày bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031.
Lào Cai đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số đến các vùng lõm, vùng đồng bào DTTS

Lào Cai đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số đến các vùng lõm, vùng đồng bào DTTS

Tin tức - Trọng Bảo - 15:38, 21/05/2025
Sáng ngày 21/5, Tỉnh ủy Lào Cai đã tổ chức Hội nghị trực tuyến triển khai Kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Triển khai Phong trào “Bình dân học vụ số”.
Các tổ chức chính trị - xã hội được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Các tổ chức chính trị - xã hội được tổ chức và hoạt động thống nhất trong Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Thời sự - Hoàng Quý - 15:32, 21/05/2025
Ngày 21/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã nghe Tờ trình và Báo cáo Thẩm tra dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật Công đoàn, Luật Thanh niên và Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.