Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phong tục ma chay của đồng bào dân tộc thiểu số bị làm mồi câu view

Hồng Phúc - 18:30, 10/06/2021

Hàng chục những video trên mạng đưa hình ảnh, thông tin về đám ma của đồng bào dân tộc Mông đạt từ 1 đến 2 triệu view, với những từ ngữ bình luận mà những video này sử dụng như: rùng rợn, kinh hoàng, hết hồn..., một lần nữa khiến cho không ít người bức xúc về nạn câu view "hạ cấp", gây tổn hại đến văn hoá, tập tục truyền thống của đồng bào DTTS.

Bản làng của đồng bào Mông (huyện Kỳ Sơn, Nghệ An)- Ảnh minh họa
Bản làng của đồng bào Mông (huyện Kỳ Sơn, Nghệ An)- Ảnh minh họa

Nắng cao nguyên, Hùng núi, Tam giác mạch,… là một loạt kênh Youtube đăng tải Clip với nội dung về đám ma của đồng bào Mông, có những clip đang đạt kỷ lục gần 2 triệu lượt người xem.

Điểm chung của các Video này, là nhan đề gắn với những từ ngữ mang tính chất phán xét, cảm xúc cá nhân hơn là nhìn nhận khách quan về phong tục, văn hoá của người DTTS. Một số nhan đề có thể kể đến như: “Kinh hoàng tập tục đám ma không giống ai của người Mông trên cao nguyên đá Hà Giang”, "Dựng tóc gáy với hủ tục treo xác chết trong nhà của người Mông", "Kinh hoàng đám ma không quan tài của người Mông",…

Người quay phim quay cận cảnh đám ma, thậm chí vào gia đình có người mất để ghi lại những hình ảnh, đồng thời trực tiếp bày tỏ quan điểm của mình trong video, đồng bào trong video đều không được che mặt.

Anh Lê Quang Khải, một người xem video trên chia sẻ: “Mình thấy tiêu đề gây tò mò nên đã nhấn vào xem, quả thực cũng có sợ hãi, nhưng mình nghĩ đó là văn hoá riêng của mỗi dân tộc, người ngoài chưa chắc hiểu hết. Nhưng khi nhìn tên video ấy, rất nhiều người xem dễ hiểu lầm, đó là những hủ tục của đồng bào, trong khi chúng ta không có chuyên môn để thẩm định điều ấy”.

Nhưng không phải khán giả nào cũng có những phân tích, nhận định tỉnh táo như anh Khải. Có thể lý giải được sự hút view của những nội dung trên, bởi thị hiếu của người xem là luôn bị kích thích bởi những điều thần bí, tâm linh mà mình chưa biết. Lợi dụng điều đó, nhiều Youtuber (người làm nội dung Youtube), đã bằng mọi cách khai thác những nét văn hoá, những phong tục truyền thống của người DTTS để kiếm tiền trên không gian mạng. Chính điều đó, dẫn đến nhiều sự hiểu lầm, xuyên tạc, làm tổn hại văn hoá của đồng bào.

Chị Mua Thị Chở, dân tộc Mông (Đồng Văn, Hà Giang) cho biết: “Văn hóa dân tộc Mông đa dạng và phong phú, ở mỗi dòng họ, mỗi vùng miền lại có phong tục ma chay khác nhau. Thực tế thì phong tục này không đáng sợ như trong clip họ nói. Họ không phải là dân tộc Mông, không phải người địa phương trực tiếp chứng kiến nên họ nhìn không chính xác về vấn đề này”.

Các video về đám ma của đồng bào DTTS trên mạng xã hội
Các video về đám ma của đồng bào DTTS trên mạng xã hội
Không chỉ riêng dân tộc Mông, mà các dân tộc khác cũng có những lý giải riêng đối với cái chết, người Thái coi quan tài như con rồng đưa linh hồn sang thế giới bên kia, người Kinh cũng có những cái nhìn riêng về chuyện hỏa táng hay sang cát. Mỗi dân tộc lại có những niềm tin tâm linh riêng, trân trọng gốc rễ, máu mủ thân tình, chính điều đó tạo ra sự đa dạng của văn hoá.

Thế nên, chúng ta không thể cứ dùng tư duy, thế giới quan của mình để nhận xét, quy chụp những nét văn hoá của một cộng đồng dân tộc. Không có văn hoá nào cao, thấp, văn minh hay không văn minh. Đó là sự đa dạng, độc đáo mà chúng ta cần tôn trọng. Không thể đứng từ ngoài nhìn vào và dán nhãn những phán xét chủ quan, mang nặng định kiến, ví như đối với phong tục ma chay của đồng bào DTTS.

Trên thực tế, có thể trong vùng đồng bào DTTS vẫn còn tồn tại một số hủ tục lạc hậu chưa được bãi bỏ hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu việc thay đổi một thực hành là phù hợp trong bối cảnh mới, thì cộng đồng, đồng bào DTTS cũng sẽ tự động thích nghi; thậm chí kể cả khi các nhà quản lý văn hóa muốn bảo tồn thực hành cũ. Bởi văn hoá đó là sở hữu của đồng bào.

Thực tế có thể thấy, các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới đều công bố tiêu chuẩn cộng đồng của mình, và người dùng phải tuân thủ các quy định nếu không muốn nội dung sản xuất bị báo cáo, gỡ bỏ, bị xóa bỏ các kênh, tài khoản vĩnh viễn.

Hiện nay, có một số bất cập đang tồn tại là, các tiêu chuẩn cộng đồng trong nhiều trường hợp không tương thích với các quy định của luật pháp Việt Nam. Dù các cơ quan chức năng Việt Nam đã làm việc, phối hợp với các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới và đạt được nhiều thỏa thuận, nhưng vẫn còn những khoảng trống.

Trên nhiều trang Youtube do người Việt Nam đăng ký, vẫn tồn tại vô số video có đề tài tùy tiện, nội dung, hình ảnh vi phạm thuần phong mỹ tục,…đặc biệt với lĩnh vực văn hoá, như vấn nạn câu view từ phong tục ma chay của đồng bào DTTS nói trên.

Chia sẻ về vấn đề này, Tiến sỹ Bàn Tuấn Năng (Viện Văn hoá và Phát triển, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh) cho biết, hiện nay những người sáng tạo nội dung nói chung và sáng tạo nội dung về văn hoá của đồng bào DTTS, đa phần thiếu hiểu biết, phông văn hoá còn hạn hẹp. Mỗi cộng đồng dân tộc đều có kho tàng văn hoá, tri thức riêng, đó là sự thích ứng trong môi trường tự nhiên, xã hội nên không thể chỉ bằng vài phút, vài video là có thể hiểu được. 

"Cần phải cẩn trọng khi làm những nội dung về văn hoá, không thể bất chấp kiếm tiền mà khiến người xem có cái nhìn sai lệch, nhầm lẫn về cộng đồng dân tộc ấy. Chúng ta cần sự vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa của các cơ quan chức năng...", Tiến sĩ Bàn Tuấn Năng nhấn mạnh.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Gia Lai: Phục dựng Lễ Mừng năm mới của đồng bào Ba Na ở Đak Pơ

Gia Lai: Phục dựng Lễ Mừng năm mới của đồng bào Ba Na ở Đak Pơ

Trong 2 ngày 27, 28/3, Nhà hát Ca múa nhạc tổng hợp Đam San phối hợp với UBND huyện Đak Pơ (tỉnh Gia Lai) tổ chức phục dựng Lễ Mừng năm mới của đồng bào Ba Na sinh sống tại làng Krông Hra (xã Yang Bắc, huyện Đak Pơ).
Tin nổi bật trang chủ
Tin trong ngày - 29/3/2023

Tin trong ngày - 29/3/2023

Media - BDT - 20:30, 29/03/2023
Bản tin hôm nay có những thông tin chính sau: Sẽ trao Giải thưởng Hồ Chí Minh vào dịp 19/5; Diễn đàn quốc tế “Phụ nữ, An ninh Mạng và STEM”; Xây dựng Tp. Buôn Ma Thuột thành trung tâm Logistics vùng Tây Nguyên; cùng các tin tức thời sự khác. Sau đây là thông tin chi tiết.
Hậu Giang: Hơn 4,1 tỷ đồng hỗ trợ sinh kế và nâng cao năng lực thích ứng biến đổi khí hậu

Hậu Giang: Hơn 4,1 tỷ đồng hỗ trợ sinh kế và nâng cao năng lực thích ứng biến đổi khí hậu

Môi trường sống - Gia Hưng - 20:18, 29/03/2023
Sở NN&PTNT tỉnh Hậu Giang phối hợp với Cơ quan Hợp tác Quốc tế Hàn Quốc tại Việt Nam triển khai Dự án “Hỗ trợ sinh kế cho người dân và nâng cao năng lực thích ứng biến đổi khí hậu cho cộng đồng tại tỉnh Hậu Giang”.
Rà soát vi phạm khi cổ phần hóa Hãng phim truyện Việt Nam

Rà soát vi phạm khi cổ phần hóa Hãng phim truyện Việt Nam

Pháp luật - G.H - 20:17, 29/03/2023
Văn phòng Chính phủ đã có thông báo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Lê Minh Khái về việc xử lý sau thanh tra công tác cổ phần hóa Hãng phim truyện Việt Nam.
Trao Giải thưởng Hồ Chí Minh vào dịp 19/5

Trao Giải thưởng Hồ Chí Minh vào dịp 19/5

Giải trí - BĐT - 20:16, 29/03/2023
Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2022 dự kiến sẽ được tổ chức vào dịp kỷ niệm Ngày sinh nhật Bác 19/5.
Quảng Nam: Đầu tư 210 tỷ đồng xây kè chống xói lở khẩn cấp bờ biển ở Hội An

Quảng Nam: Đầu tư 210 tỷ đồng xây kè chống xói lở khẩn cấp bờ biển ở Hội An

Môi trường sống - G.H - 20:15, 29/03/2023
UBND tỉnh Quảng Nam quyết định phê duyệt đầu tư xây dựng công trình kè chống xói lở khẩn cấp bờ biển Cửa Đại, Tp. Hội An với tổng kinh phí 210 tỷ đồng.
Bảo tồn kho tàng sách cổ của người Dao

Bảo tồn kho tàng sách cổ của người Dao

Trải qua những thăng trầm của lịch sử, cộng đồng dân tộc Dao ở Lào Cai đã tạo dựng nên các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc, góp phần làm phong phú, đa dạng nền văn hóa các dân tộc Lào Cai. Đặc biệt, với người Dao, tri thức bản địa được ghi chép khá hệ thống, chi tiết và đầy đủ bằng văn tự. Đó là kho tàng sách cổ bằng chữ Nôm Dao.
Ưu tiên nguồn lực đầu tư sản xuất trang thiết bị cho lực lượng PCCC

Ưu tiên nguồn lực đầu tư sản xuất trang thiết bị cho lực lượng PCCC

Tin tức - PV - 20:14, 29/03/2023
Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh sự cần thiết phải ưu tiên nguồn lực đầu tư cho việc sản xuất trang thiết bị để trang bị tốt nhất có thể cho các lực lượng làm công tác phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn cứu hộ (PCCC và CNCH) thực hiện nhiệm vụ hiệu quả, an toàn hơn.
Toàn bộ học sinh bị ngộ độc điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai đã xuất viện

Toàn bộ học sinh bị ngộ độc điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai đã xuất viện

Sức khỏe - PV - 20:13, 29/03/2023
Toàn bộ học sinh của Trường tiểu học Kim Giang trong vụ nghi ngộ độc thực phẩm điều trị Bệnh viện Bạch Mai đã được xuất viện.
Thanh Hóa ngăn chặn hiểm họa ma túy trong giới trẻ

Thanh Hóa ngăn chặn hiểm họa ma túy trong giới trẻ

Pháp luật - Quỳnh Trâm - 18:14, 29/03/2023
Những năm gần đây, công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm về ma túy đã và đang được tất cả các cấp, các ngành tỉnh Thanh Hóa quan tâm và đã đưa ra nhiều biện pháp nhằm phòng ngừa, đấu tranh để từng bước đẩy lùi loại tội phạm đặc biệt nguy hiểm này.
Thành công từ mô hình trồng rau “5 không”

Thành công từ mô hình trồng rau “5 không”

Khởi nghiệp - Sơn Ngọc - 17:31, 29/03/2023
Ở khu phố 15, thị trấn Phước Dân (Ninh Phước, Ninh Thuận), anh Nguyễn Minh Châu ở Láng Ngựa là một trong những điển hình thanh niên khởi nghiệp với mô hình trồng rau thủy canh “5 không”, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ nông sản sạch của người tiêu dùng.
Phòng, chống dịch bệnh Marburg: Giám sát tại các cửa khẩu, biên giới

Phòng, chống dịch bệnh Marburg: Giám sát tại các cửa khẩu, biên giới

Sức khỏe - PV - 17:00, 29/03/2023
Nhằm phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh Marburg, xử lý kịp thời không để dịch lây lan, hạn chế đến mức thấp nhất tỷ lệ mắc và tử vong, ngành Y tế tỉnh Bình Phước đang chủ động triển khai các phương án phòng, chống dịch.