Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phát huy di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia Lễ mừng thọ của người Mnông

Lê Hường - 05:48, 21/11/2023

Mặc dù trong cuộc sống cũng có nhiều thay đổi để hội nhập cùng với sự phát triển của đất nước, nhưng người Mnông ở huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk vẫn chú trọng, lưu giữ nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc như lễ cúng lúa mới, lễ mở mắt cho con, lễ cúng nhà mới… Trong đó, lễ mừng thọ của người Mnông là nghi lễ quan trọng, vẫn thường xuyên tổ chức khi trong gia đình có người từ 60 trở lên để thể hiện lòng hiếu kính của con cái đối với cha mẹ.

Lễ mừng thọ của người Mnông tại xã Đắk Phơi, huyện Lắk
Lễ mừng thọ của người Mnông tại xã Đắk Phơi, huyện Lắk

Mừng thọ hiếu kính cha mẹ

Tập quán xã hội và tín ngưỡng Lễ mừng thọ của người Mnông huyện Lắk được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia vào tháng 8/2022, trở thành một trong 3 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia của tỉnh Đắk Lắk. Khi cha mẹ lớn tuổi, con cái sẽ tổ chức Lễ mừng thọ cho cha mẹ, nhằm thể hiện sự biết ơn công lao sinh thành, nuôi dưỡng. Đây là phong tục đẹp của người Mnông nói chung và Mnông ở huyện Lắk nói riêng.

Tuy nhiên, trong bối cảnh không gian văn hóa các DTTS, trong đó lễ hội truyền thống nói chung, di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ mừng thọ của người Mnông nói riêng đối mặt với khó khăn, thách thức nhất định. Nhất là do cuộc sống hiện đại phần nào tác động di sản, người am hiểu về di sản văn hóa dân tộc ngày càng ít, lớp trẻ không mặn mà với văn hóa dân tộc,… khiến cho những nét đẹp văn hóa các DTTS đứng trước nguy cơ mai một hoặc là thể hiện không đúng với bản sắc riêng có của di sản.

Là một người đang nắm giữ di sản nghi lễ mừng thọ của người Mnông, nghệ nhân Y Ơn Liêng ở buôn Đung, xã Đắk Phơi, huyện Lắk rất lo lắng khi con cháu mình đang đánh mất cội nguồn, kho tàng văn hóa mà ông bà để lại. 

Các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, nghệ nhân tham dự hội thảo
Các nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, nghệ nhân tham dự hội thảo

Nghệ nhân Y Ơn chia sẻ: Ông luôn trăn trở với công việc lưu giữ giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, trong đó có Lễ mừng thọ trường. Ông bảo, để làm được điều đó, cần có sự chung tay của chính chủ thể di sản. Bên cạnh đó nhà nước, các cấp chính quyền cần có chính sách hỗ trợ, động viên kịp thời các nghệ nhân và cả những người tâm huyết với bảo tồn văn hóa dân tộc. Bên cạnh đó, phải tích cực sưu tầm, ghi chép lại các bài cúng, trình tự cúng của các nghi lễ.

 Một điều quan trọng nữa, cũng cần có chính sách chăm lo cho nghệ nhân, đặc biệt là quy định cụ thể, rõ ràng và quy trình phong tặng nghệ nhân.Vì thực tế, có rất nhiều người không phải nghệ nhân ưu tú, nghệ nhân Nhân dân, nhưng họ rất tâm huyết với văn hóa truyền thống, tổ chức nhiều lớp truyền dạy cho thế hệ trẻ nhưng không được hỗ trợ.

Theo phong tục người M’nông, những người có độ tuổi từ 60 tuổi trở lên sẽ được tổ chức lễ mừng thọ. Lễ mừng thọ của người M’nông được tổ chức đơn giản nhưng mang nhiều ý nghĩa; là dịp để con cháu thể hiện tấm lòng hiếu thảo đối với ông bà, cha mẹ; thể hiện tình yêu thương, kính trọng người cao tuổi và lòng biết ơn của con cháu dành cho đấng sinh thành.

Thầy cúng Y-Krai Čil, ở ƀuôn Jiê Yuk, xã Dak Phơi, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk thường xuyên được các gia đình mời đến làm Lễ Mừng thọ cho người thân trong gia đình, cho biết thêm: “Khi tổ chức lễ mừng thọ, còn cầu mong cho người được cúng có sức khỏe dồi dào, sống vui khỏe với con cháu và làm gương để dạy bảo con cháu trong làm ăn và dặn dò con cháu học hành để có cuộc sống tốt đẹp hơn, cùng nhau xây dựng buôn làng giàu đẹp hơn”.

Đây là một nghi lễ không thể thiếu trong đời sống của người M’nông, là một truyền thống tốt đẹp của cộng đồng cần được bảo tồn, phát huy và lưu truyền. Đặc biệt, năm 2022, “Tập quán xã hội và tín ngưỡng Lễ mừng thọ của người M’nông huyện Lắk” đã được công nhận di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia (theo Quyết định số 1841/QĐ-BVHTTDL, ngày 4/8/2022 của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch).

Mới đây, ngày 19/11, trong khuôn khổ Chương trình Ngày hội Văn hóa các dân tộc tỉnh Đắk Lắk năm 2023, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk đã tổ chức Hội thảo khoa học Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ mừng thọ của người Mnông. 

Tại Hội thảo này, các đại biểu là nhà quản lý văn hóa, nhà khoa học, nghệ nhân, già làng người dân tộc Mnông tham dự hội đã thảo luận, đề xuất các giải pháp bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ mừng thọ của người M’nông. Đặc biệt chú trọng giải pháp nhằm khai thác hiệu quả di sản gắn với phát triển du lịch địa phương, góp phần tạo thu nhập, nâng cao đời sống tinh thần cho người dân.

Nghệ nhân Y Ơn Liêng ở buôn Đung, xã Đắk Phơi chia sẻ tại hội thảo
Nghệ nhân Y Ơn Liêng ở buôn Đung, xã Đắk Phơi chia sẻ tại hội thảo

Quan tâm bảo tồn, phát huy di sản văn hóa

Tỉnh Đắk Lắk có 49 dân tộc từ các vùng miền về sinh cơ lập nghiệp. Các dân tộc có những nét đẹp văn hóa tạo nên sự đa dạng, phong phú về văn hóa truyền thống các dân tộc. Song song với việc chăm lo phát triển kinh tế - xã hội, cấp ủy Đảng, chính quyền tỉnh Đắk Lắk rất quan tâm công tác bảo tồn, giữ gìn những đét đẹp văn hóa các dân tộc. Tỉnh Đắk Lắk đã có nhiều chủ trương, giải pháp phù hợp, hiệu quả nhằm hỗ trợ, phục dựng tổ chức các hoạt động văn hóa nhằm bảo tồn, giữ gìn nét đẹp văn hóa các DTTS một cách hiệu quả và thiết thực.

Điển hình là các nghị quyết của HĐND tỉnh Đắk Lắk về bảo tồn và phát huy văn hóa cồng chiêng. Hiện thực hóa nghị quyết, đến nay, tỉnh đã cấp 169 bộ chiêng, 723 bộ trang phục truyền thống cho các buôn đồng bào DTTS; tổ chức được 128 lớp truyền dạy đánh chiêng; phục dựng được trên 140 nghi lễ, lễ hội truyền thống gắn với cồng chiêng; tổ chức biểu diễn định kỳ một tháng hai chương trình văn hóa cồng chiêng phục vụ Nhân dân và du khách tại trung tâm văn hóa tỉnh và tổ chức nhiều hoạt động văn hóa liên quan đến công tác bảo tồn di sản văn hóa dân tộc.

 Với sự quan tâm, hỗ trợ thiết thực như vậy không chỉ làm văn hóa cồng chiêng “sống lại” trong đời sống, sinh hoạt của đồng bào các dân tộc, mà còn giải quyết dứt điểm nạn chảy máu cồng chiêng.

Thầy cúng làm thực hiện các nghi thức Lê mừng thọ của người Mnông
Thầy cúng thực hiện các nghi thức Lễ mừng thọ của người Mnông

Ông Lại Đức Đại, Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk cho biết: Tại Hội thảo khoa học Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ mừng thọ của người Mnông diễn ra ngày 19/11, các đại biểu tham dự đã thảo luận, trao đổi và đề xuất rất nhiều giải pháp bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ mừng thọ của người Mnông.

 Đồng thời, các đại biểu bổ sung thêm một số thông tin rất thiết thực và hữu ích liên quan đến nghi thức, nghi lễ của Lễ mừng thọ này. Trong đó, nhiều đại biểu đã có những ý kiến đề xuất khai thác giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Lễ mừng thọ của người Mnông gắn với phát triển du lịch.

Bà Linh Nga Niê Kđăm, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian bày tỏ quan điểm tại hội thảo
Bà Linh Nga Niê Kđăm, nhà nghiên cứu văn hóa dân gian bày tỏ quan điểm tại hội thảo

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu, chuyên gia và các nghệ nhân, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Đắk Lắk Lại Đức Đại nhấn mạnh: ngành văn hóa sẽ tiếp tục phối hợp với các đơn vị, cá nhân liên quan nhằm hoàn thiện hồ sơ nghiên cứu, có những giải pháp phát huy hiệu quả giá trị của di sản văn hóa phi vật thể nói chung và Lễ mừng thọ của người Mnông nói riêng.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Những năm qua, tỉnh Khánh Hoà dành nhiều sự quan tâm cho giáo dục miền núi, đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ học sinh có điều kiện ăn ở ổn định. Ngoài các chính sách theo quy định của Chính phủ, tỉnh Khánh Hòa thực hiện hỗ trợ chi phí từ khi học mẫu giáo đến tốt nghiệp đại học; hỗ trợ gạo, miễn, giảm học phí…; tặng quà, học bổng từ các tổ chức chính trị xã hội, cá nhân trong và ngoài tỉnh dành cho học sinh, sinh viên DTTS.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.