Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Phóng sự

Những tổ ấm… rất lạnh!

Thanh Hải - 12:21, 30/11/2020

Có những nỗi đau không gì bù đắp, có những thiếu thốn chẳng thể lấp đầy, có những nỗi buồn khó để nguôi ngoai… Và tôi chẳng thể mường tượng hết những xúc cảm, khát khao trong trái tim non nớt của những đứa trẻ ấy – những đứa trẻ mồ côi ở các bản làng vùng cao xứ Nghệ.

Thầy và trò điểm trường Chăm Puông thuộc trường Tiểu học Lượng Minh trong giờ học
Thầy và trò điểm trường Chăm Puông thuộc trường Tiểu học Lượng Minh trong giờ học

Trong số những huyện miền núi phía Tây Nghệ An, Tương Dương được biết đến là vùng đất tồn tại nhiều tệ nạn như ma túy, vàng tặc, lâm tặc, buôn bán người… Hệ lụy từ những vấn nạn ấy đã khiến bao gia đình tan nát, bản làng tiêu điều; để rồi những đứa trẻ nơi ấy sớm phải mồ côi.

Những đứa trẻ tự chăm mình, chăm em

Ngót 1 giờ vượt quãng đường gần 15km từ thị trấn Hòa Bình, chênh vênh một bên núi cao một bên dòng Nậm Nơn, chúng tôi mới đặt chân đến trung tâm xã Lượng Minh. Đón khách ngay từ đầu bản Xốp Mạt, thầy Nguyễn Văn Thanh, Hiệu trưởng trường Tiểu học Lượng Minh thở dài: Mỗi đứa một số phận, một hoàn cảnh, thương lắm.

Thầy Thanh mở lời vậy, bởi trước khi lên đây, tôi đã đánh tiếng với thầy về số phận những đứa trẻ kém may mắn ở trường. Vừa đi, thầy Thanh vừa chậm rãi nói: Trường có 548 học sinh, nhưng có đến 71 cháu mồ côi, chiếm gần 1/8 đấy. Thương nhất vẫn là những trường hợp mồ côi, không nơi nương tựa ở điểm trường Chăm Puông.

Ấy là trường hợp hai chị em Ngân Thị Hợi và Ngân May Khăm, rau cháo nuôi nhau đã mấy năm nay. Hợi 13 tuổi, học lớp 6 trường PTDTBT THCS Lượng Minh; còn Khăm học lớp 4E tại điểm Chăm Puông, thuộc trường Tiểu học Lượng Minh. 

Hai em có bố, có mẹ mà “cũng như không”. Bởi mẹ đã bỏ đi biệt xứ, còn bố làm phu vàng tận Quảng Nam. Thiếu vắng người lớn, tổ ấm ấy đã trở nên hoang lạnh, vách nứa dột tứ tung. Khi được hỏi về cuộc sống thường ngày, Ngân Thị Hợi cúi mặt: Cha mẹ đi lâu rồi không về. Hai chị em ở với nhau, bữa nào không có ăn thì nhịn.

Sớm mồ côi cha mẹ, Lương Thánh Nông lớp 3E và Lương Thị Tường lớp 4E phải về ở nhờ nhà chú ruột. Nghèo, nhận thức hạn chế, người chú ấy cũng chẳng thiết tha đến chuyện học của hai đứa cháu kém may mắn  này. 

Thầy Đào Như Kiều, giáo viên Chủ nhiệm lớp 4E, điểm trường Chăm Puông, kể: Cứ học được ít bữa lại thấy hai chị em Nông, Tường nghỉ học. Đến nhà thì hai đứa đang phải chăn bò vì ông chú không muốn cho đi học.

Những đứa trẻ sống “lay lắt” như vậy ở Lượng Minh không hề hiếm. Thống kê của ba bậc học ở Lượng Minh khiến tôi sửng sốt; bởi có đến 133 học sinh mồ côi cha hoặc mẹ, mồ côi cả cha và mẹ, hoặc có cha mẹ nhưng “cũng như không” khiến các em phải sống với người thân hay tự sống một mình. Tôi càng sửng sốt hơn, khi cả ba bậc học của toàn huyện Tương Dương có đến 618 học sinh rơi vào hoàn cảnh như vậy.

Cô Vi Thị Phương, giáo viên Chủ nhiệm lớp 7C - trường THCS thị trấn Thạch Giám nói với chúng tôi mà như cật vấn lòng mình: Thiếu thốn tình thương của mẹ cha ngay từ khi còn nhỏ, là thiệt thòi lớn của một đứa trẻ. Dù thầy cô trong trường rất quan tâm, chia sẻ, gần gũi nhưng làm sao bù đắp được.

Lứa tuổi Mầm non và Tiểu học còn đỡ; nhìn những đứa trẻ thiếu cha, vắng mẹ ở lứa tuổi bậc THCS khiến chúng tôi day dứt, xót xa. Không ít cháu đã sống thu mình, lặng lẽ, tự ti, mặc cảm với bạn bè; hoặc sớm tỏ ra “bất mãn”. Với những đứa trẻ ấy, có lẽ những người cầm phấn ở Tương Dương sẽ rất khó quên. Nó ám ảnh thầy cô mỗi giờ lên lớp, khi sinh hoạt tập thể hay những buổi tối nhìn các em ngồi học bài trong khu ký túc.

Nói về số phận những học sinh kém may mắn ấy, thầy Trần Quốc Dương, Hiệu trưởng trường PTDTBT THCS Yên Na rưng rưng: Lẽ ra, các em đã có một tuổi thơ rất hồn nhiên, ngây thơ. Thật đáng buồn cho những bậc làm cha, làm mẹ đã không tròn trách nhiệm; để một thế hệ được sinh ra trong thiếu thốn, luôn tự ti và mặc cảm về thân phận.

Thầy giáo Đào Như Kiều, giáo viên chủ nhiệm lớp 4E, điểm trường Chăm Puông, trường Tiểu học Lượng Minh thăm và kiểm tra học tập ở nhà của hai chị em Lương Thánh Nông và Lương Thị Tường
Thầy giáo Đào Như Kiều, giáo viên chủ nhiệm lớp 4E, điểm trường Chăm Puông, trường Tiểu học Lượng Minh thăm và kiểm tra học tập ở nhà của hai chị em Lương Thánh Nông và Lương Thị Tường

Tương lai nào cho các em ?

Thiếu hơi ấm của mẹ, sự dạy bảo ân cần của cha, con đường đến trường và xa hơn là tương lai của các em, hẳn sẽ gập ghềnh như con đường mòn vắt qua những triền núi mà ngày ngày em vẫn đến trường.

Thầy Nguyễn Văn Thanh, Hiệu trưởng trường tiểu học Lượng Minh trầm tư: Thiếu mẹ cha, sự nhắc nhở, bảo ban, dạy dỗ của người thân sẽ không được đủ đầy, trọn vẹn. Vì thế, trường luôn cố gắng hoàn thành nhiệm vụ học tập tại lớp, không giao bài tập về nhà vì nếu có thì các em cũng không làm.

“Trời sinh voi sinh cỏ”, những đứa trẻ sinh ra chưa một lần gặp mẹ cha cũng lớn lên rồi cắp sách tới trường. Nhưng có lẽ thẳm sâu bên trong tâm hồn non nớt, ngây thơ ấy, hẳn là một khát khao, một ước mơ cháy bỏng về một mái ấm gia đình.

Trong suốt cuộc nói chuyện, thầy Hà Huy Thắng, Hiệu trưởng trường THCS thị trấn Thạch Giám không thôi day dứt: Nhiều em sức học yếu nhưng nó chưa quan trọng bằng việc các em rất thiếu kỹ năng mềm, dễ bị rủ rê và tâm lý thì luôn mặc cảm. Vì vậy, công tác giáo dục trên lớp, ngoài giờ đang rất khó khăn.

Vừa giảng dạy, thầy cô còn kiêm luôn tư vấn viên, quan tâm, giúp đỡ, động viên, sẻ chia với các em ngoài giờ lên lớp. Nhiều trường còn tổ chức sinh hoạt bán trú định kỳ mỗi tuần một lần, giao trách nhiệm các giáo viên kèm cặp nhiều hơn. 

Thầy Kha Văn Lập, Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Tương Dương day dứt: Các trường đã làm tất cả những gì có thể để bù đắp sự trống vắng tình cảm, dạy bảo của cha mẹ. Có một điều chắc chắn rằng, các em bước vào đời sẽ vất vả hơn, nhọc nhằn hơn so với chúng bạn. Rồi thầy Lập bỏ lửng câu nói: Để hình thành nhân cách, tri thức của một đứa trẻ thì rất cần sự phối hợp của gia đình, nhà trường và xã hội. Gia đình là yếu tố đầu tiên nhưng…

Lối rẽ nào cho các em trước ngưỡng cửa tương lai? Câu hỏi ấy cứ chập chờn như bánh xe lăn qua những con dốc, lăn qua những con đường lởm chởm đất đá… lẩn khuất sau những cánh rừng nơi miền Tây xứ Nghệ.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Bắt đầu năm học mới ở những bản làng ở Mường Lống mờ sương

Bắt đầu năm học mới ở những bản làng ở Mường Lống mờ sương

Mường Lống - mảnh đất cao và xa ngái của miền Tây xứ Nghệ bao đời nay nổi tiếng vì sự học. Cũng bởi, bao thế hệ người Mông nơi “cổng trời” này, không chỉ hay lam hay làm, mà còn biết định hướng để cháu con đeo đuổi con chữ dưới những bản làng mờ sương.
Thanh Hóa công bố tình huống khẩn cấp tại các xã miền núi

Thanh Hóa công bố tình huống khẩn cấp tại các xã miền núi

Tin tức - Quỳnh Trâm - 1 giờ trước
Do ảnh hưởng bão số 5, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã xảy ra lũ quét, sạt lở đất nghiêm trọng. UBND tỉnh vừa công bố tình huống khẩn cấp tại xã Linh Sơn (huyện Ngọc Lặc cũ) và xã Sơn Điện (huyện Quan Sơn cũ).
Đẩy nhanh tiến độ các dự án khắc phục hậu quả mưa lũ trên địa bàn Lào Cai

Đẩy nhanh tiến độ các dự án khắc phục hậu quả mưa lũ trên địa bàn Lào Cai

Tin tức - Trọng Bảo - 5 giờ trước
Cơn bão số 3 (Yagi) xảy ra vào tháng 9/2024 đã gây thiệt hại lớn về người và tài sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Hiện nay, tỉnh vẫn đang tập trung triển khai đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư khắc phục hậu quả do thiên tai gây ra.
Khánh thành phòng ăn mới, trao quà ý nghĩa cho học sinh vùng cao Điện Biên

Khánh thành phòng ăn mới, trao quà ý nghĩa cho học sinh vùng cao Điện Biên

Nhịp cầu nhân ái - Tuấn Ninh - 6 giờ trước
Những ngày đầu năm học, không chỉ mang lại niềm vui đến trường cho gần 400 em học sinh tại Trường PTDT Bán trú Tiểu học Chua Ta, xã Xa Dung (Điện Biên), mà còn đánh dấu sự ra đời của một công trình ý nghĩa.
Xuất nhập khẩu tăng nhẹ, thặng dư thương mại duy trì, buôn lậu vẫn diễn biến phức tạp

Xuất nhập khẩu tăng nhẹ, thặng dư thương mại duy trì, buôn lậu vẫn diễn biến phức tạp

Kinh tế - Vân Khánh - 6 giờ trước
Trong tháng 8/2025, hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa tiếp tục duy trì xu hướng tăng trưởng, giúp Việt Nam ghi nhận thặng dư thương mại hơn 3,7 tỷ USD. Tuy nhiên, công tác thu ngân sách từ hoạt động này có dấu hiệu chững lại, trong khi tình hình buôn lậu, vận chuyển ma túy vẫn diễn biến phức tạp trên nhiều tuyến trọng điểm.
Trao gần 1,6 tỷ đồng Nâng bước em đến trường cho học sinh biên giới Gia Lai

Trao gần 1,6 tỷ đồng Nâng bước em đến trường cho học sinh biên giới Gia Lai

Giáo dục dân tộc - Ngọc Thu - 6 giờ trước
Ngày 5/9, nhân dịp khai giảng năm học mới, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Gia Lai đã gặp mặt, tặng quà cho các em học sinh trong chương trình “Nâng bước em tới trường - Con nuôi Đồn Biên phòng” và trao kinh phí hỗ trợ trong dự án “Cán bộ, chiến sĩ Quân đội nâng bước em tới trường” năm học 2025 - 2026.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Chính thức đưa vào hoạt động dự án cáp ngầm xuyên biển đưa điện từ Cần Thơ ra Côn Đảo

Chính thức đưa vào hoạt động dự án cáp ngầm xuyên biển đưa điện từ Cần Thơ ra Côn Đảo

Tin tức - Tào Đạt - Như Tâm - 6 giờ trước
Tuyến cáp ngầm xuyên biển hơn 4.900 tỷ đồng hoạt động, giúp Côn Đảo có điện ổn định, phát triển kinh tế - du lịch, không phụ thuộc nguồn Diesel.
Lãnh đạo Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Gia Lai thăm, chúc mừng Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh nhân dịp Đại lễ Vu lan

Lãnh đạo Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Gia Lai thăm, chúc mừng Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh nhân dịp Đại lễ Vu lan

Dân tộc - Tôn giáo - T.Nhân-H.Trường - 19:49, 05/09/2025
Ngày 5/9, Đoàn công tác do Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Gia Lai Phan Đỗ Minh Thanh Anh dẫn đầu đã đến thăm, chúc mừng Ban Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh nhân dịp Đại lễ Vu lan Phật lịch 2569 - Dương lịch 2025.
Thêm một “Phòng tin học cho em” được đưa vào điểm trường vùng cao Bình Liêu

Thêm một “Phòng tin học cho em” được đưa vào điểm trường vùng cao Bình Liêu

Xã hội - Mỹ Dung - 19:39, 05/09/2025
Trong ngày khai giảng năm học mới, học sinh vùng cao xã Bình Liêu (Quảng Ninh) đón nhận món quà đặc biệt: “Phòng tin học cho em” trị giá hơn 130 triệu đồng. Phòng tin học được trang bị đầy đủ máy tính, Internet và thiết bị học tập hiện đại, mở ra “cánh cửa số” cho các em tiếp cận tri thức.
Chính quyền 2 cấp không chỉ phục vụ mà quan trọng là phải kiến tạo để phát triển

Chính quyền 2 cấp không chỉ phục vụ mà quan trọng là phải kiến tạo để phát triển

Thời sự - Sỹ Hào - Lê Anh Dũng - 18:33, 05/09/2025
Đây là đánh giá của Bộ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Đào Ngọc Dung khi kiểm tra công tác vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo tại xã Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông nhất điều chỉnh dự toán chi ngân sách trung ương năm 2025

Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông nhất điều chỉnh dự toán chi ngân sách trung ương năm 2025

Thời sự - Hoàng Quý - 18:28, 05/09/2025
Chiều 5/9, tại phiên họp thứ 49, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, quyết định về việc điều chỉnh dự toán chi ngân sách Trung ương phân bổ cho Bộ Xây dựng và bổ sung có mục tiêu cho UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương năm 2025 của Chính phủ.