Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Nghề lân ở vùng đất Cố Đô vào mùa Trung thu

Tiêu Dao – Bảo Anh - 10:14, 10/09/2024

Theo nhịp “tùng rinh”, những chú lân đủ màu tạo nên khung cảnh rộn ràng mùa Trung thu. Nghề làm đầu lân cũng vì thế mà phát triển không ngừng ở vùng đất Cố Đô, tạo việc làm và thu nhập không nhỏ cho nhiều người.

Nghệ nhân ở Cố đô Huế đnag hoàn thiện một cái đầu lân
Nghệ nhân ở Cố đô Huế đang hoàn thiện một cái đầu lân

Những thăng trầm tồn vong

Là kinh đô cuối cùng của chế độ phong kiến Việt Nam, mảnh đất Phú Xuân – Huế là nơi vẫn còn lưu giữ được gần như nguyên bản các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của vùng đất này. Trong đó có những “di sản” đã góp phần làm nên diện mạo văn hóa Huế, in đậm trên các công trình kiến trúc, vật thể và trong đời sống tâm linh của con người Cố Đô như các làng nghề truyền thống Huế. Nghề làm đầu lân cũng như hàng chục nghề truyền thống khác đã tồn tại ở đất này mấy trăm năm qua, dẫu thăng trầm của thời gian có đôi lúc làm phai nhạt, nhưng vẫn được gìn giữ nhiều đời và bây giờ sống lại trong nhịp sống hối hả mới.

Những ngày cuối tháng 8 đầu tháng 9 dương lịch, khi khắp phố phường bắt đầu rộn ràng những tiếng trống lân, những nhóm lân tập luyện và đi biểu diễn lác đác thì cũng là lúc mà những người làm đầu lân tất bật nhất cho mùa bội thu. Dẫu chưa được công nhận là làng nghề truyền thống, nhưng nghề làm đầu lân ở xứ Huế cũng đã có tuổi đời mấy trăm năm. Có những gia đình “cha truyền con nối” và nghệ thuật làm đầu lân được nhiều gia đình ở Huế gìn giữ, duy trì qua nhiếu thế hệ. Với những người làm đầu lân, dường như họ không chỉ coi là công việc mưu sinh mà còn là nơi để gửi gắm những tình cảm, cảm xúc của mình vào những nguyên vật liệu vốn “vô tri vô giác” nhưng luôn mang lại thú vui cho cả trẻ con và người lớn khi mỗi mùa Trung Thu về.

Một cơ sở sản xuất đầu lân ở Cố đô Huế
Một cơ sở sản xuất đầu lân ở Cố đô Huế

Có những cơ sở làm đầu lân nổi tiếng ở Huế như cơ sở Bảo Anh Đường trên đường Trần Hưng Đạo (TP. Huế); cơ sở Thu Đông ở Phan Đăng Lưu; cơ sở Thu Lan tại Nguyễn Phúc Nguyên; cơ sở Quốc Khánh ở đường Lê Duẩn; cơ sở sản xuất lân gia đình bà Trương Thị Kim Chi ở phường Phú Hòa, hay cơ sở của ông Trương Như Rem ở đường Trần Hưng Đạo... Những xưởng làm đầu lân ấy cứ tất bật từ sáng đến nửa đêm, người thợ phải làm hết công suất để kịp phục vụ thị trường Tết Trung thu đang đến thật gần.

Ông Trương Như Rem, chủ cơ sở làm đầu lân trên đường Trần Hưng Đạo chia sẻ, nghề làm đầu lân ở Huế cũng đã có tuổi đời hàng trăm năm. Để làm hoàn chỉnh một cái đầu lân, mất khoảng một tuần và trải qua nhiều công đoạn. Đầu lân thường không có khuôn mẫu cụ thể, do đó quá trình làm phải tự mày mò, suy nghĩ làm sao để tạo ra những hình thù bắt mắt. Làm đầu lân cũng chính là thời điểm để người thợ thỏa sức sáng tạo trên những khuôn mẫu nhất định từ những nguyên liệu có sẵn như khung tre, giấy bồi, giấy màu, các loại vật liệu khác.

Đặc trưng của lân Cố Đô nằm ở đôi mắt và bộ râu thể hiện sự uy quyền.
Đặc trưng của lân Cố Đô nằm ở đôi mắt và bộ râu thể hiện sự uy quyền

Những người thợ làm đầu lân ở Huế cho biết, những chiếc đầu lân ở đây không chỉ nổi tiếng vì sự tỉ mỉ, tinh tế, mà còn bởi nhiều chi tiết sáng tạo và đẹp mắt. Nam Anh, một chàng trai trẻ làm đầu lân hơn 5 năm cho biết, để làm ra được những đầu lân đẹp, hợp ý khách hàng cũng khá vất vả, qua nhiều công đoạn và đòi hỏi sự khéo léo, cẩn thận, tỷ mẩn của người làm đến từng chi tiết vẽ hoa văn. Có như thế mới kết hợp hài hòa màu sắc giữa các bộ phận của chiếc đầu lân để thể hiện được sự dũng mãnh, uy vũ của lân.


Một xưởng nhỏ sản xuất đầu lân tại hẻm 11 - Trần Hưng đạo, Tp. Huế
Một xưởng nhỏ sản xuất đầu lân tại hẻm 11 - Trần Hưng đạo, Tp. Huế

Những chiếc đầu lân uy nghiêm, oai vũ giương cao dũng mãnh trong lúc biểu diễn là sự miệt mài không mệt mỏi của các nghệ nhân làm đầu lân. Nhưng điều đặc biệt, và cũng là điểm nhấn của đầu lân xứ Huế là nét khác biệt nằm ở đôi mắt và bộ râu con lân. Những họa tiết trang trí ở đôi mắt con lân cùng với kỹ thuật công phu sẽ tạo nên sức sống động, với những chuyển động như thật và phát ra ánh sáng lộng lẫy, tạo nên sự thu hút với người xem. Để tạo được điểm nhấn là mắt của lân, điều này khá vất vả và qua nhiều công đoạn, đòi hỏi sự khéo léo, cẩn thận, tỉ mỉ đến từng chi tiết. Đảm nhận công đoạn này thường là thợ cả lành nghề mới có thể tạo ra đôi mắt lân đầy thần thái, có lúc uy nghi dũng mãnh, lại có lúc dịu dàng e ấp, khi thì ngây ngô, lúc lại giễu cợt khiến người xem ấn tượng.

Sức sống của nghề

Hiện nay, biểu diễn múa lân hay nghệ thuật biểu diễn lân- sư - rồng ở Huế không chỉ diễn ra vào dịp Tết Trung thu hay Tết Nguyên đán mà còn xuất hiện trong nhiều hoạt động văn hóa, xã hội của địa phương. Những năm gần đây, tỉnh Thừa Thiên Huế đã dành nhiều sự quan tâm với việc tổ chức các sự kiện như: Ngày hội Lân Huế, Lễ hội Quảng diễn Lân Sư Rồng… Cứ thế, những dịp Tết Trung thu hay Tết Nguyên đán, những lúc mừng khai trương hay các hội làng, từ những đường làng nhỏ đến mỗi tuyến phố lớn ở Cố Đô Huế hay ở các đô thị khác, đâu đâu cũng rộn ràng tiếng trống và từng đoàn múa lân biểu diễn phục vụ du khách cùng người dân địa phương thưởng lãm. Các câu lạc bộ lân- sư - rồng trên địa bàn Thừa Thiên Huế cũng được duy trì và phát triển mạnh mẽ. Đây không chỉ là hoạt động văn hóa, thể thao đặc sắc phục vụ người dân và du khách mà còn nhằm góp phần duy trì, bảo tồn, phát triển loại hình nghệ thuật múa dân gian đường phố của Việt Nam.

Công việc làm đầu lân khá vất vả, đòi hỏi sự khéo léo, cẩn thận, tỉ mỉ đến từng chi tiết.
Công việc làm đầu lân khá vất vả, đòi hỏi sự khéo léo, cẩn thận, tỉ mỉ đến từng chi tiết

Nghệ thuật múa lân, biển diễn lân -sư -rồng có đất dụng, qua đó cũng giúp những người gắn bó với nghề làm đầu lân ở Huế có được việc làm ổn định, tăng thêm thu nhập, phát triển kinh tế hộ gia đình. Mấy năm trở lại đây, khi nhiều lễ hội được tổ chức hơn, nghề làm đầu lân dần tìm lại được chỗ đứng. Nhiều người làm đầu lân ở Huế phấn khởi vì sống được và sống tốt nhờ giữ được nghề và sáng tạo với nghề. Những kỹ năng và bí quyết nghề nghiệp tiếp tục được những người làm nghề lâu năm chuyển giao cho các thợ học việc. Đây cũng là một trong những yếu tố giúp cho nghề thủ công truyền thống tiếp tục được duy trì, phát triển, góp phần làm đa dạng ngành nghề và sản phẩm. 

Thương hiệu của đầu lân xứ Huế ngày càng có chỗ đứng vững chắc trên thị trường cả nước. Không chỉ sản xuất và bán trên địa bàn mà nhiều khu vực khác ở miền Trung, hay các tỉnh thành khác như Hà Nội, Hải Phòng, TP. Hồ Chí Minh, Tây Nguyên cũng có nhiều khách hàng. Đầu lân xứ Huế cũng đã xuất ngoại phục vụ bà con Việt kiều trong mỗi dịp lễ lớn. Để kịp nguồn hàng phục vụ nhu cầu của khách, các cơ sở phải bắt tay vào làm từ sau Tết Nguyên đán.

Một cửa hàng bán đầu lân ở thành phố Huế
Một cửa hàng bán đầu lân ở thành phố Huế

Những ngày cận kề Tết Trung thu, nhiều cơ sở phải thuê thêm nhân công làm thời vụ. Với sự đa dạng trong nhu cầu, những cơ sở sản xuất đầu lân cũng đã tạo ra nhiều sản phẩm đầu lân tinh tế, đáp ứng thị hiếu của khách hàng. Với sự sáng tạo và sức sống của nghề, những cơ sở làm đầu lân ở Huế đã xuất ra những lô hàng cho thị trường trong và ngoài tỉnh với mẫu mã, kích thước khác nhau. 

Giá thành các sản phẩm đầu lân dao động từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng, đáp ứng nhiều đối tượng khách hàng.
Giá thành các sản phẩm đầu lân dao động từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng, đáp ứng nhiều đối tượng khách hàng

Những ngày này, tiếng cười nói rộn ràng của những người thợ miệt mài bên những chiếc đầu lân khiến mọi người cảm nhận không khí Tết Trung thu đang đến gần. Với lịch sử hàng trăm năm, các làng nghề truyền thống xứ Huế chính là nơi hội tụ của dòng chảy văn hóa cung đình và văn hóa dân gian, là niềm tự hào của người dân Cố Đô. Với sự đa dạng và phong phú trong các làng nghề ở Thừa Thiên Huế, các giá trị văn hóa dân gian và văn hóa cung đình ở mảnh đất Cố Đô vừa có sự rạch ròi, vừa có sự giao thoa, kết hợp rất độc đáo. Đó là ẩm thực, là trang phục, là kiến trúc, là lễ nghi... tất cả đều gói gọn lại và phản chiếu từ các nghề truyền thống vừa mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc, vừa hiện đại theo nhịp sống mới hôm nay.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Vì sao hoa hậu H’Hen Niê thành công nhưng không bỏ nhà dài?

Vì sao hoa hậu H’Hen Niê thành công nhưng không bỏ nhà dài?

Giữa nhịp sống hiện đại đầy vội vã, khi nhiều giá trị truyền thống dần phai nhạt, hình ảnh Hoa hậu H’Hen Niê - cô gái dân tộc Ê Đê nổi danh toàn cầu nhưng vẫn kiên quyết giữ lại ngôi nhà dài bên bếp lửa đỏ rực ở quê nhà khiến nhiều người xúc động. Không đơn thuần là một mái nhà, nhà dài với H’Hen Niê là gốc rễ tâm hồn, là bản sắc, là điểm tựa tinh thần trên mọi hành trình.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.