Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Trống bỏi - Món đồ chơi Trung thu đang đi vào quá vãng...

Vũ Mừng - 18:18, 07/09/2024

Trống bỏi từng là món đồ chơi Trung thu không thể thiếu trong ký ức của biết bao trẻ em miền Bắc… Thế nhưng, ngày hôm nay trên chính “quê hương” của món đồ chơi giản dị ấy, tại làng nghề Báo Đáp, xã Hồng Quang, huyện Nam Trực (tỉnh Nam Định) chỉ duy nhất ông Nguyễn Đức Hưởng còn tiếp nối và duy trì nghề làm trống.

Làng Báo Đáp nổi tiếng khắp đất nước với nghề sản xuất đồ chơi Trung thu truyền thống; trong đó là đèn ông sao và trống bỏi. Nhiều người dân nơi đây vẫn luôn tự hào một thời nhờ những chiếc trống, đèn ông sao mà dân làng Báo Đáp qua được những năm tháng khó khăn.

Tại làng Báo Đáp gia đình ông Nguyễn Đức Hưởng là hộ duy nhất còn giữ nghề làm trống bỏi.
Tại làng Báo Đáp gia đình ông Nguyễn Đức Hưởng là hộ duy nhất còn giữ nghề làm trống bỏi

Qua bao thăng trầm, nghề làm đèn ông sao vẫn tiếp tục phát triển. Thế nhưng, đối với nghề làm trống bỏi, cả làng Báo Đáp chỉ còn ông Nguyễn Đức Hưởng và gia đình vẫn giữ nghề. Ông Hưởng được cha dạy nghề từ năm lên 7 tuổi, tới nay ông đã có hơn 50 năm gắn bó với những chiếc trống.

Ông Hưởng chia sẻ, trống bỏi có kết cấu khá đơn giản, gồm các bộ phận: Cán, tang, mặt, khung, tay trống… Trước kia, cán trống làm bằng tre, đầu cán gắn 2 miếng nhôm đan nhau tạo thành 4 bánh răng gạt tay trống. Dây buộc tay trống là dây gai hoặc chỉ. Tang trống làm bằng ống nứa rỗng, bịt kín bằng miếng giấy. Khoảng 20 năm nay, vật liệu sử dụng làm trống bỏi ở Báo Đáp có sự thay đổi. Tang trống được làm bằng đất sét.

Tang trống sau khi phơi khô được đem bọc lại bằng các loại giấy màu. Để dán giấy, người thợ làng Báo Đáp sử dụng hồ dán nấu bằng bột gạo nếp. Gạo được ngâm với nước mưa trong 3 - 4 tiếng, sau đó đãi sạch, giã mịn thành bột, cho nước vừa đủ và đun nhỏ lửa… tạo thành chất hồ sền sệt, để nguội rồi sử dụng. Sau khi bọc xong tang trống là đến khâu bọc mặt trống.

Trống bỏi từng là món đồ chơi Trung thu quen thuộc với trẻ em miền Bắc.
Trống bỏi từng là món đồ chơi Trung thu quen thuộc với trẻ em miền Bắc

Mặt trống bao gồm hai lớp, giấy bìa với độ dày vừa phải nằm bên dưới, giấy trắng được nhuộm vàng và bên trên in hình ông sao năm cánh màu đỏ bằng dấu gỗ thủ công. Để tiếng trống phát ra đanh, vang rõ, có hồn, người thợ phải dán mặt trống thật kín; nếu mặt trống có khe hở sẽ nhanh bị rách và chỉ phát ra tiếng “bộp bộp”.

Khi quay, trống bỏi tạo ra tiếng quay “tạch tạch” đanh gọn, vui tai. Ông Hưởng bồi hồi: “Quay liền mạch như tiếng ve mùa hạ, quay chậm lại như tiếng chão chuộc đêm mưa bờ rậm, rãnh khoai, ao muống”.

Nghe vợ chồng ông Hưởng kể chuyện, quan sát công việc ông bà đang làm, tôi cảm nhận công việc làm trống bỏi không quá nặng nhọc, nhưng đòi hỏi sự cần mẫn, khéo léo, tỷ mẩn. Ở khía cạnh xã hội, công việc này giúp những người cao tuổi như vợ chồng ông Hưởng vẫn có việc làm phù hợp ngay tại nhà, có thu nhập. Ở khía cạnh văn hóa, công việc của họ đang góp phần gìn giữ, duy trì một nét đẹp trong đời sống văn hóa dân gian, rất thuần Việt, làm ra những đồ chơi lành mạnh cho trẻ em ngày nay.

Ông Hưởng luôn hy vọng trống bỏi sẽ được hồi sinh, được gìn giữ và sẽ luôn là món đồ chơi thân thuộc của trẻ em mỗi dịp trăng rằm.
Ông Hưởng luôn hy vọng trống bỏi sẽ được hồi sinh, được gìn giữ và sẽ luôn là món đồ chơi thân thuộc của trẻ em mỗi dịp trăng rằm

Tuy nhiên, cả làng Báo Đáp hiện chỉ còn duy nhất vợ chồng ông Hưởng theo đuổi công việc này. Các con ông hiện cũng không theo nghề của cha mẹ, như hầu hết các hộ khác trong làng, họ hiện tập trung cho việc sản xuất hoa nhựa, hoa giấy với thu nhập cao hơn.

Với mong muốn duy trì nghề làm trống bỏi, ông Nguyễn Đức Hưởng và vợ là bà Nguyễn Thị Nhị, đã nhận dạy miễn phí hàng chục người ở khắp các địa phương tới học cách chế tác. Những người tới học đều được ông chỉ bảo tận tình, giúp đỡ cả về nguyên liệu để học và tìm hướng tiêu thụ sản phẩm. 

Tuy nhiên, theo ông Hưởng, đa phần những người tới học vì tò mò muốn tìm hiểu về trống bỏi, chứ chưa ai xác định theo nghề, bởi đây là nghề “lấy công làm lãi”, giá bán buôn chỉ 5.000 đồng/chiếc, trừ chi phí tính ra chỉ lãi vài trăm đồng/chiếc nên nhiều người không muốn theo đuổi nghề này.

Nhiều năm gần đây, khi các giá trị văn hóa truyền thống được quan tâm và phát huy trở lại, thì mặt hàng đồ chơi Trung thu được làm thủ công cũng tìm thấy được vị thế vốn có của mình. Điều này khiến cho ông Hưởng luôn hy vọng, trống bỏi sẽ được hồi sinh, được gìn giữ và sẽ luôn là món đồ chơi thân thuộc của trẻ em mỗi dịp trăng rằm.


Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Ngoại hạng Anh: Chelsea đánh rơi chiến thắng phút cuối trên sân Brentford

Ngoại hạng Anh: Chelsea đánh rơi chiến thắng phút cuối trên sân Brentford

Thể thao - Hoàng Minh - 1 giờ trước
Chelsea có chuyến làm khách đến sân Gtech Community Stadium của Brentford trong khuôn khổ vòng 4 Ngoại hạng Anh mùa giải 2025/2026. Dù đã dẫn ngược 2-1 nhờ sự tỏa sáng của Cole Palmer và Moisés Caicedo, nhưng đoàn quân của HLV Enzo Maresca chỉ rời sân với 1 điểm khi để đối thủ gỡ hòa ở phút bù giờ cuối cùng.
Thanh Hóa: Khởi tố vụ trốn thuế “khủng” hơn 11 tỷ đồng

Thanh Hóa: Khởi tố vụ trốn thuế “khủng” hơn 11 tỷ đồng

Pháp luật - Quỳnh Trâm - 1 giờ trước
Bà Lê Thị Thanh Thủy - nữ giám đốc Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Bình Minh - đơn vị quản lý chợ đầu mối Thanh Hóa, đã bị Công an khởi tố
Ngoại hạng Anh: Zubimendi lập cú đúp giúp Arsenal thắng đậm Nottingham Forest

Ngoại hạng Anh: Zubimendi lập cú đúp giúp Arsenal thắng đậm Nottingham Forest

Thể thao - Hoàng Minh - 1 giờ trước
Arsenal có trận tiếp đón Nottingham Forest trên sân Emirates trong khuôn khổ vòng 4 Ngoại hạng Anh 2025/26. Đoàn quân của HLV Mikel Arteta giành chiến thắng thuyết phục 3-0, trong đó tân binh Martín Zubimendi tỏa sáng rực rỡ với cú đúp bàn thắng.
Những trường hợp chưa có thẻ bảo hiểm y tế vẫn được thanh toán khám chữa bệnh

Những trường hợp chưa có thẻ bảo hiểm y tế vẫn được thanh toán khám chữa bệnh

Xã hội - Minh Nhật - 1 giờ trước
Theo Nghị định 188/2025, người tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) trong 5 trường hợp sau vẫn được quỹ BHYT thanh toán chi phí khám chữa bệnh trong phạm vi quyền lợi và mức hưởng, dù chưa có hoặc chưa xuất trình thẻ.
Tạm giữ người đàn ông ngoại quốc dùng súng dằn mặt người khác tại quán Bar

Tạm giữ người đàn ông ngoại quốc dùng súng dằn mặt người khác tại quán Bar

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 1 giờ trước
Ngày 13/9, Công an TP. Đà Nẵng cho biết, vừa ra quyết định tạm giữ hình sự đối với ông Vernazz Joseph Alexander (SN 1988, quốc tịch nước ngoài) để tiếp tục điều tra, làm rõ hành vi tàng trữ vũ khí quân dụng trái phép.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Ngoại hạng Anh: Bước ngoặt thẻ đỏ, Tottenham thắng đậm West Ham 3-0

Ngoại hạng Anh: Bước ngoặt thẻ đỏ, Tottenham thắng đậm West Ham 3-0

Thể thao - Hoàng Minh - 1 giờ trước
Tottenham Hotspur giành chiến thắng 3-0 trước West Ham United ngay tại London Stadium trong khuôn khổ vòng 4 Ngoại hạng Anh 2025/26. Kết quả này giúp Spurs duy trì phong độ ấn tượng, trong khi đội chủ nhà tiếp tục chìm sâu vào khủng hoảng.
Giao lưu hữu nghị Việt Nam - Hoa Kỳ kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao

Giao lưu hữu nghị Việt Nam - Hoa Kỳ kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao

Tin tức - Tào Đạt - 23:25, 13/09/2025
Tối 13/9, tại Công viên Lưu Hữu Phước, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Phái đoàn ngoại giao Hoa Kỳ tại Việt Nam và UBND thành phố Cần Thơ phối hợp tổ chức chương trình Giao lưu hữu nghị Việt Nam - Hoa Kỳ. Đây là hoạt động trong chuỗi sự kiện kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Hoa Kỳ.
Đối tượng truy nã bị Bộ đội Biên phòng Sơn La bắt giữ khi nhập cảnh về Việt Nam

Đối tượng truy nã bị Bộ đội Biên phòng Sơn La bắt giữ khi nhập cảnh về Việt Nam

Pháp luật - Minh Nhật - 21:53, 13/09/2025
Chiều 13/9, tại Cửa khẩu quốc tế Lóng Sập, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Sơn La, lực lượng Bộ đội biên phòng đã bắt giữ 1 đối tượng bị Công an Thành phố Hà Nội truy nã khi nhập cảnh về Việt Nam về tội cố ý gây thương tích.
Mở ra những kỳ vọng mới trong cuộc chiến chống ung thư tại Việt Nam

Mở ra những kỳ vọng mới trong cuộc chiến chống ung thư tại Việt Nam

Sức khỏe - Minh Nhật - 21:41, 13/09/2025
Sự kiện ký kết thỏa thuận hợp tác giữa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh và Trung tâm Nghiên cứu Y học quốc gia về Xạ trị Liên bang Nga không chỉ là bước tiến mới trong quan hệ y tế song phương Việt - Nga mà còn mở ra những kỳ vọng mới trong cuộc chiến chống ung thư.
Mở bán vé tàu Tết Bính Ngọ 2026

Mở bán vé tàu Tết Bính Ngọ 2026

Tin tức - Anh Trúc - 11:27, 13/09/2025
Vé tàu Tết Bính Ngọ 2026 sẽ được ngành đường sắt mở bán cho người dân trên tất các các kênh bán vé từ 8 giờ ngày 20-9.