Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Làng Chăm năng động

PV - 11:43, 02/03/2018

Có hàng chục ngôi làng người Chăm dọc mảnh đất Ninh Thuận-Bình Thuận tôi đã từng đi qua. Dường như, ngôi làng nào cũng để lại những dấu ấn riêng. Sâu đậm nhất đó là tấm lòng chân thật, tình nghĩa đậm đầy và cả những khát vọng mãnh liệt để vươn lên trong cuộc sống...

Đời sống của đồng bào Chăm tỉnh Ninh Thuận ngày càng khấm khá hơn. Đời sống của đồng bào Chăm tỉnh Ninh Thuận ngày càng khấm khá hơn.

 

Biến giấc mơ thành hiện thực

Một trong những ngôi làng Chăm ấy là làng An Nhơn (xã Xuân Hải, huyện Ninh Hải, Ninh Thuận). Nhà nhà đều mến khách, xây dựng khang trang, sạch đẹp. Ông Đạo Thịnh, một trong những người Chăm già nhất của làng khoe: Năm 2018 này có bói cũng không ra một căn nhà tạm bợ nào nữa rồi. Người Chăm mình giờ đây xông xáo làm ăn lắm. Nhà nước hướng dẫn gì là nhiệt liệt thi đua làm theo, quyết liệt từ bỏ mọi hủ tục lạc hậu. Trước kia, đâu đó trong những con hẻm nhỏ, những quán xá tạm bợ còn tình trạng uống rượu cồn đến mềm môi, đến nhập viện nhưng tình trạng ấy giờ đây không còn nữa.

Một điệu múa truyền thống của đồng bào Chăm (Ninh Thuận) trong lễ Ka Tê. Một điệu múa truyền thống của đồng bào Chăm (Ninh Thuận) trong lễ Ka Tê.

 

Nếp sống mới cùng với những quyết sách đúng nên các cánh đồng lúa trải ra bạt ngàn, những trang trại chăn nuôi bò, cừu mọc lên. Xen vào đó là những ruộng nho. Cứ thế, chẳng mấy chốc cuộc sống đã khá lên. Ông Thịnh cũng cho biết: Cả thôn có hơn 100 gia đình, toàn người Chăm nhưng nhà nào cũng đạt chuẩn văn hóa hết.

Chỉ 10 năm trước thôi đến An Nhơn thì cái đói, cái nghèo còn đeo bám đầy ám ảnh. Những thành tựu này là sự kết hợp của các chính sách của Nhà nước và từng người Chăm đã biết hiện thực hóa khát vọng của mình bằng cách chăm chỉ làm việc và không ngừng có những sáng tạo riêng. Anh Đạo Huy Tuấn, nông dân sản xuất giỏi của làng, cho biết: Không chỉ nuôi cừu đơn thuần mà mình còn kết hợp mô hình nuôi dê lai lấy thịt vì địa hình ở vùng đất Ninh Thuận này rất thích hợp nuôi dê. Vậy là từ nghèo khó giờ mình đã vươn lên khá giả rồi.

Những nguyên tắc cảm động

Không chỉ xông xáo làm ăn mà ở An Nhơn còn có một nghề khác. Đó là nghề bốc thuốc Nam. Cũng như nhiều bài thuốc bí truyền của các dân tộc khác, các bài thuốc và cách bốc thuốc của người Chăm ở làng thuốc An Nhơn cũng lắm công phu. Đến nay có hơn 20 lương y trong làng này thông thạo các loại thuốc nhưng họ đều có chung một nguyên tắc là không tiết lộ ra bên ngoài, kể cả người quen ở nơi xa tới, nếu ai tiết lộ điều này sẽ bị trưởng làng tước quyền bốc thuốc.

Giữ bí quyết không phải lòng hẹp hòi mà bởi nếu tiết lộ thì cây thuốc quý sẽ có nguy cơ bị tận diệt. Bằng kinh nghiệm của mình, theo các lương y người Chăm, những cây thuốc mọc trong các hẻm đá thường có chất lượng cao hơn mọc ngoài đất thịt. Bởi vậy, công phu đi tìm thuốc cũng vì thế mà gian nan hơn. Khi sắc và bào chế thuốc cũng có nhiều bí quyết riêng.

Lương y Đạo Thị Nữ tâm tình với tôi rằng: Làm thầy thuốc phải luôn nghĩ đến sức khỏe người bệnh. Cái đau, cái lo của người bệnh cũng như của mình vậy. Người Chăm mình không chỉ ở làng này mà ở hầu hết làng khác khi thấy có người hoạn nạn sẵn sàng cứu chữa ngay. Và, mùa xuân là lúc bài thuốc này được những lương y mang ra truyền đạt lại cho những thành viên của thế hệ sau có tâm tính tốt nhất.

Lương y Đạo Thị Nữ cho biết, ngày Xuân Mậu Tuất các lương y còn bốc thuốc miễn phí. Lương y Đạo Thị Nữ cho biết, ngày Xuân Mậu Tuất các lương y còn bốc thuốc miễn phí.

 

Mới ngoài 40 tuổi nhưng chị Đạo Thị Nữ không nhớ nổi bàn chân mình đã đi qua bao nhiêu bản nghèo để giúp bà con cách uống thuốc, cách đi lên rừng tìm cây thuốc. “Trên núi Cà Đú cũng như núi Bác Ái này có rất nhiều loại cây thuốc quý mà đôi khi mình không biết. Chúng tôi đi bán thuốc nếu thấy bệnh không giảm hoặc không ngăn chặn được thì không bao giờ dám lấy tiền. Có lấy thì cũng lấy tiền công thôi chứ không phải mục đích kinh doanh làm giàu.

Có những ngày chật vật với nắng hạn, đồng ruộng khô khốc nhưng ai đến An Nhơn bốc thuốc cũng không có bất kỳ lương y nào dám lấy giá cao. Đây là nguyên tắc mà khi đi học nghề đông y, các thầy thuốc phải cam kết thực hiện”-chị Nữ tâm sự.

Lấy cuốn sổ ghi chi chít địa chỉ, lương y Đạo Thị Nữ chia sẻ: Năm 2017 mình đi qua nhiều tỉnh, mang thuốc Nam đến cho hàng trăm người và thường xuyên liên lạc với họ. Niềm vui lớn nhất là thấy thuốc có tác dụng.

Tất cả những lương y ở làng Chăm này muốn bốc thuốc, dù là cho người thân hay hoặc người bệnh từ nơi khác đến cũng phải học qua hai lớp nâng cao về Y dược học cổ truyền do Hội Đông y tỉnh tổ chức. Nếu phát hiện có người chưa học, chưa được sát hạch mà vẫn bốc thuốc sẽ bị người làng bêu tên, kiểm điểm.

Tạo dựng thương hiệu

Theo UBND xã Ninh Hải thì: Ngôi làng An Nhơn người dân không chỉ tích cực xây dựng nông thôn mới để vươn lên làm giàu mà các điệu múa, điệu hát đặc trưng của người Chăm cũng được họ giữ gìn như máu thịt của mình vậy. Cứ dịp Tết đến hay dịp Lễ Ka-tê họ lại quây quần bên nhau để hát-múa.

Những điều này địa phương rất khuyến khích. Chính quyền địa phương cũng hết sức ủng hộ, tạo mọi điều kiện để An Nhơn nhanh chóng được công nhận là thương hiệu làng nghề thuốc Nam truyền thống độc đáo của Việt Nam. Các lương y ở làng đều được đào tạo chuyên môn kỹ càng, phải tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc hoạt động nghề nghiệp do các cơ quan chức năng quy định. Khi làng thuốc Nam này có thương hiệu thì bà con chẳng cần đi xa, mà người ta sẽ tìm đến. Hiện nay cũng đó có rất nhiều nhà nghiên cứu đến tìm hiểu nguồn dược liệu ở An Nhơn.

Cũng theo UBND xã Ninh Hải, vài năm trở lại đây, dự án về bảo tồn cây thuốc, bảo tồn nghề thuốc của người Chăm được thúc đẩy ráo riết. Đây là chủ trương của nhiều cấp chính quyền tỉnh Ninh Thuận.

Nếu dự án thành công thì đây là mô hình trình diễn bảo tồn và phát triển bền vững nghề thuốc Nam truyền thống của người Chăm Ninh Thuận.

Mùa xuân đã về, những điệu múa, điệu hát của người Chăm cất lên, tiếng hát cũng là một cách gửi đến các vị thần linh lời ước nguyện, gửi đến cho nhau (người còn sống) điều tốt đẹp nhất. Những truyện cổ tích, những câu tục ngữ, ca dao phản ánh đời sống lao động nương rẫy, phong tục tập quán, đấu tranh chống thiên tai thú dữ, về tình yêu quê hương xứ sở, tình yêu lứa đôi cũng sống động trong những đêm xuân để rồi từ đó, tình nghĩa bền chặt hơn.

HÀ VĂN ĐẠO

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Dấu ấn trong bảo tồn giá trị văn hóa của đồng bào DTTS tại Cần Thơ

Dấu ấn trong bảo tồn giá trị văn hóa của đồng bào DTTS tại Cần Thơ

Những năm qua, việc triển khai Dự án 6, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719), công tác bảo tồn, phát huy hiệu quả các nét đẹp văn hóa của đồng bào DTTS ở Cần Thơ đã tạo ra động lực quan trọng, ngày càng lan tỏa và đi vào thực chất.
Tin nổi bật trang chủ
Ghi dấu “Một tỷ bước chân tiến vào kỷ nguyên mới”

Ghi dấu “Một tỷ bước chân tiến vào kỷ nguyên mới”

Sáng nay 16/8, vào lúc 6 giờ đến 7 giờ 30 phút hơn 1 triệu người dân tại 34 tỉnh, thành phố trên cả nước đã khoác lên mình áo đỏ sao vàng, cùng hướng về Quảng trường Ba Đình lịch sử để theo dõi lễ thượng cờ Tổ quốc và đồng loạt hát Quốc ca. Sau đó cùng thực hiện hoạt động đi bộ vì một Việt Nam đoàn kết, hùng cường và bền vững.
Nhiều hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 trong và ngoài nước

Nhiều hoạt động kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 trong và ngoài nước

Tin tức - Minh Nhật - 34 phút trước
Loạt hoạt động kỷ niệm đặc sắc góp phần lan tỏa giá trị văn hóa, lịch sử, khơi gợi lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc và tinh thần đoàn kết, đã và đang được tổ chức tưng bừng trong và ngoài nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9.
TP. Hồ Chí Minh: Cấp xã phường được bổ sung biên chế, nhưng phải bảo đảm nguồn thu

TP. Hồ Chí Minh: Cấp xã phường được bổ sung biên chế, nhưng phải bảo đảm nguồn thu

Tin tức - Duy Chí - 2 giờ trước
Trước các kiến nghị của lãnh đạo các xã phường về việc bổ sung biên chế các vị trí việc làm còn thiếu khuyết cán bộ lĩnh vực như: Thanh tra Xây dựng, Văn hoá Thể thao, Y tế, Quân sự… Đoàn công tác của UBND TP.Hồ Chí Minh đã khảo sát thực tế và trả lời kiến nghị của cơ sở.
Giải cứu 2 thiếu nữ bị “bắt cóc online”

Giải cứu 2 thiếu nữ bị “bắt cóc online”

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 3 giờ trước
Ngày 16/8, đại diện Công an thành phố Đà Nẵng cho hay vừa giải cứu thành công 2 trường hợp khỏi các đối tượng “bắt cóc online”.
Dấu ấn trong bảo tồn giá trị văn hóa của đồng bào DTTS tại Cần Thơ

Dấu ấn trong bảo tồn giá trị văn hóa của đồng bào DTTS tại Cần Thơ

Sắc màu 54 - Tào Đạt - Như Tâm - 4 giờ trước
Những năm qua, việc triển khai Dự án 6, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719), công tác bảo tồn, phát huy hiệu quả các nét đẹp văn hóa của đồng bào DTTS ở Cần Thơ đã tạo ra động lực quan trọng, ngày càng lan tỏa và đi vào thực chất.
Chủ tịch Quốc hội: Tuyên Quang phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Chủ tịch Quốc hội: Tuyên Quang phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Thời sự - PV - 4 giờ trước
Sáng 16/8, tại tỉnh Tuyên Quang, nhân kỷ niệm 80 năm Quốc dân Đại hội Tân Trào (16/8/1945-16/8/2025), hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày Tổng tuyển cử đầu tiên bầu Quốc hội Việt Nam (6/1/1946-6/1/2026), Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã dự chương trình “Trở về nguồn - Hướng tới tương lai” do Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức.
Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Những ngày gần đây, khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình đã trở nên sôi động, khi người dân và du khách nô nức đổ về chụp ảnh, lưu giữ những khoảnh khắc ý nghĩa chào đón Đại lễ Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.
Mổ lấy thai chủ động: Cái giá của “ngày đẹp” có thể là sinh mạng

Mổ lấy thai chủ động: Cái giá của “ngày đẹp” có thể là sinh mạng

Sự kiện - Bình luận - Hồng Phúc - 6 giờ trước
Một ngày “đẹp” trên tờ lịch, theo quan niệm của nhiều gia đình, được tin rằng sẽ đem lại vận may, bình an và tương lai thuận lợi cho đứa trẻ. Nhưng đôi khi, cái “đẹp” của mổ lấy thai chủ động chỉ là vẻ ngoài, còn ẩn sau có thể là một bi kịch.
Người dân miền Tây Nam Bộ góp sức trong “Một tỷ bước chân tiến vào kỷ nguyên mới”

Người dân miền Tây Nam Bộ góp sức trong “Một tỷ bước chân tiến vào kỷ nguyên mới”

Thời sự - Tào Đạt - Trung Phạm - 6 giờ trước
Đông đảo Nhân dân các tỉnh Tây Nam Bộ đã cùng chào cờ và hát Quốc ca, cùng đi bộ vì một Việt Nam đoàn kết, hùng cường và bền vững.
Hỗ trợ, nâng bước học sinh DTTS vùng khó khăn Trà Bồng, Cà Đam đến trường

Hỗ trợ, nâng bước học sinh DTTS vùng khó khăn Trà Bồng, Cà Đam đến trường

Xã hội - Ngọc Chí - 6 giờ trước
Nhằm chia sẻ những khó khăn của các em học sinh ở vùng đồng bào DTTS, Trường THCS - THSP Lý Tự Trọng, phường Kon Tum vừa tổ chức Chương trình “Nâng bước em đến trường”, tặng quà cho học sinh DTTS Trường PTDTBT TH&THCS Trà Thủy, xã Trà Bồng và Trường PTDTBT TH&THCS Trà Bùi, xã Cà Đam, tỉnh Quảng Ngãi.
Gia Lai tập trung giải quyết đất ở cho đồng bào dân tộc thiểu số

Gia Lai tập trung giải quyết đất ở cho đồng bào dân tộc thiểu số

Công tác Dân tộc - T.Nhân - 7 giờ trước
Với quyết tâm giúp đồng bào DTTS có chỗ ở ổn định, an toàn, tỉnh Gia Lai đã và đang đẩy nhanh tiến độ xây dựng các khu định canh, định cư nhằm di dời người dân khỏi vùng nguy hiểm và bố trí đất ở cho các hộ đang thiếu đất.
Hàng nghìn người dân tham gia Chương trình “Cùng Việt Nam tiến bước” tại Thanh Hóa

Hàng nghìn người dân tham gia Chương trình “Cùng Việt Nam tiến bước” tại Thanh Hóa

Thời sự - Quỳnh Trâm - 7 giờ trước
Hàng nghìn cán bộ, người dân và học sinh đã đội mưa hòa mình vào Chương trình “Cùng Việt Nam tiến bước” tại khu vực Quảng trường Lam Sơn (Thanh Hóa).