Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Làng Chăm năng động

PV - 11:43, 02/03/2018

Có hàng chục ngôi làng người Chăm dọc mảnh đất Ninh Thuận-Bình Thuận tôi đã từng đi qua. Dường như, ngôi làng nào cũng để lại những dấu ấn riêng. Sâu đậm nhất đó là tấm lòng chân thật, tình nghĩa đậm đầy và cả những khát vọng mãnh liệt để vươn lên trong cuộc sống...

Đời sống của đồng bào Chăm tỉnh Ninh Thuận ngày càng khấm khá hơn. Đời sống của đồng bào Chăm tỉnh Ninh Thuận ngày càng khấm khá hơn.

 

Biến giấc mơ thành hiện thực

Một trong những ngôi làng Chăm ấy là làng An Nhơn (xã Xuân Hải, huyện Ninh Hải, Ninh Thuận). Nhà nhà đều mến khách, xây dựng khang trang, sạch đẹp. Ông Đạo Thịnh, một trong những người Chăm già nhất của làng khoe: Năm 2018 này có bói cũng không ra một căn nhà tạm bợ nào nữa rồi. Người Chăm mình giờ đây xông xáo làm ăn lắm. Nhà nước hướng dẫn gì là nhiệt liệt thi đua làm theo, quyết liệt từ bỏ mọi hủ tục lạc hậu. Trước kia, đâu đó trong những con hẻm nhỏ, những quán xá tạm bợ còn tình trạng uống rượu cồn đến mềm môi, đến nhập viện nhưng tình trạng ấy giờ đây không còn nữa.

Một điệu múa truyền thống của đồng bào Chăm (Ninh Thuận) trong lễ Ka Tê. Một điệu múa truyền thống của đồng bào Chăm (Ninh Thuận) trong lễ Ka Tê.

 

Nếp sống mới cùng với những quyết sách đúng nên các cánh đồng lúa trải ra bạt ngàn, những trang trại chăn nuôi bò, cừu mọc lên. Xen vào đó là những ruộng nho. Cứ thế, chẳng mấy chốc cuộc sống đã khá lên. Ông Thịnh cũng cho biết: Cả thôn có hơn 100 gia đình, toàn người Chăm nhưng nhà nào cũng đạt chuẩn văn hóa hết.

Chỉ 10 năm trước thôi đến An Nhơn thì cái đói, cái nghèo còn đeo bám đầy ám ảnh. Những thành tựu này là sự kết hợp của các chính sách của Nhà nước và từng người Chăm đã biết hiện thực hóa khát vọng của mình bằng cách chăm chỉ làm việc và không ngừng có những sáng tạo riêng. Anh Đạo Huy Tuấn, nông dân sản xuất giỏi của làng, cho biết: Không chỉ nuôi cừu đơn thuần mà mình còn kết hợp mô hình nuôi dê lai lấy thịt vì địa hình ở vùng đất Ninh Thuận này rất thích hợp nuôi dê. Vậy là từ nghèo khó giờ mình đã vươn lên khá giả rồi.

Những nguyên tắc cảm động

Không chỉ xông xáo làm ăn mà ở An Nhơn còn có một nghề khác. Đó là nghề bốc thuốc Nam. Cũng như nhiều bài thuốc bí truyền của các dân tộc khác, các bài thuốc và cách bốc thuốc của người Chăm ở làng thuốc An Nhơn cũng lắm công phu. Đến nay có hơn 20 lương y trong làng này thông thạo các loại thuốc nhưng họ đều có chung một nguyên tắc là không tiết lộ ra bên ngoài, kể cả người quen ở nơi xa tới, nếu ai tiết lộ điều này sẽ bị trưởng làng tước quyền bốc thuốc.

Giữ bí quyết không phải lòng hẹp hòi mà bởi nếu tiết lộ thì cây thuốc quý sẽ có nguy cơ bị tận diệt. Bằng kinh nghiệm của mình, theo các lương y người Chăm, những cây thuốc mọc trong các hẻm đá thường có chất lượng cao hơn mọc ngoài đất thịt. Bởi vậy, công phu đi tìm thuốc cũng vì thế mà gian nan hơn. Khi sắc và bào chế thuốc cũng có nhiều bí quyết riêng.

Lương y Đạo Thị Nữ tâm tình với tôi rằng: Làm thầy thuốc phải luôn nghĩ đến sức khỏe người bệnh. Cái đau, cái lo của người bệnh cũng như của mình vậy. Người Chăm mình không chỉ ở làng này mà ở hầu hết làng khác khi thấy có người hoạn nạn sẵn sàng cứu chữa ngay. Và, mùa xuân là lúc bài thuốc này được những lương y mang ra truyền đạt lại cho những thành viên của thế hệ sau có tâm tính tốt nhất.

Lương y Đạo Thị Nữ cho biết, ngày Xuân Mậu Tuất các lương y còn bốc thuốc miễn phí. Lương y Đạo Thị Nữ cho biết, ngày Xuân Mậu Tuất các lương y còn bốc thuốc miễn phí.

 

Mới ngoài 40 tuổi nhưng chị Đạo Thị Nữ không nhớ nổi bàn chân mình đã đi qua bao nhiêu bản nghèo để giúp bà con cách uống thuốc, cách đi lên rừng tìm cây thuốc. “Trên núi Cà Đú cũng như núi Bác Ái này có rất nhiều loại cây thuốc quý mà đôi khi mình không biết. Chúng tôi đi bán thuốc nếu thấy bệnh không giảm hoặc không ngăn chặn được thì không bao giờ dám lấy tiền. Có lấy thì cũng lấy tiền công thôi chứ không phải mục đích kinh doanh làm giàu.

Có những ngày chật vật với nắng hạn, đồng ruộng khô khốc nhưng ai đến An Nhơn bốc thuốc cũng không có bất kỳ lương y nào dám lấy giá cao. Đây là nguyên tắc mà khi đi học nghề đông y, các thầy thuốc phải cam kết thực hiện”-chị Nữ tâm sự.

Lấy cuốn sổ ghi chi chít địa chỉ, lương y Đạo Thị Nữ chia sẻ: Năm 2017 mình đi qua nhiều tỉnh, mang thuốc Nam đến cho hàng trăm người và thường xuyên liên lạc với họ. Niềm vui lớn nhất là thấy thuốc có tác dụng.

Tất cả những lương y ở làng Chăm này muốn bốc thuốc, dù là cho người thân hay hoặc người bệnh từ nơi khác đến cũng phải học qua hai lớp nâng cao về Y dược học cổ truyền do Hội Đông y tỉnh tổ chức. Nếu phát hiện có người chưa học, chưa được sát hạch mà vẫn bốc thuốc sẽ bị người làng bêu tên, kiểm điểm.

Tạo dựng thương hiệu

Theo UBND xã Ninh Hải thì: Ngôi làng An Nhơn người dân không chỉ tích cực xây dựng nông thôn mới để vươn lên làm giàu mà các điệu múa, điệu hát đặc trưng của người Chăm cũng được họ giữ gìn như máu thịt của mình vậy. Cứ dịp Tết đến hay dịp Lễ Ka-tê họ lại quây quần bên nhau để hát-múa.

Những điều này địa phương rất khuyến khích. Chính quyền địa phương cũng hết sức ủng hộ, tạo mọi điều kiện để An Nhơn nhanh chóng được công nhận là thương hiệu làng nghề thuốc Nam truyền thống độc đáo của Việt Nam. Các lương y ở làng đều được đào tạo chuyên môn kỹ càng, phải tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc hoạt động nghề nghiệp do các cơ quan chức năng quy định. Khi làng thuốc Nam này có thương hiệu thì bà con chẳng cần đi xa, mà người ta sẽ tìm đến. Hiện nay cũng đó có rất nhiều nhà nghiên cứu đến tìm hiểu nguồn dược liệu ở An Nhơn.

Cũng theo UBND xã Ninh Hải, vài năm trở lại đây, dự án về bảo tồn cây thuốc, bảo tồn nghề thuốc của người Chăm được thúc đẩy ráo riết. Đây là chủ trương của nhiều cấp chính quyền tỉnh Ninh Thuận.

Nếu dự án thành công thì đây là mô hình trình diễn bảo tồn và phát triển bền vững nghề thuốc Nam truyền thống của người Chăm Ninh Thuận.

Mùa xuân đã về, những điệu múa, điệu hát của người Chăm cất lên, tiếng hát cũng là một cách gửi đến các vị thần linh lời ước nguyện, gửi đến cho nhau (người còn sống) điều tốt đẹp nhất. Những truyện cổ tích, những câu tục ngữ, ca dao phản ánh đời sống lao động nương rẫy, phong tục tập quán, đấu tranh chống thiên tai thú dữ, về tình yêu quê hương xứ sở, tình yêu lứa đôi cũng sống động trong những đêm xuân để rồi từ đó, tình nghĩa bền chặt hơn.

HÀ VĂN ĐẠO

Ý kiến độc giả
Tin cùng chuyên mục
Lai Châu: Nhiều chỉ tiêu y tế thuộc Chương trình MTQG 1719 dự báo khó đạt

Lai Châu: Nhiều chỉ tiêu y tế thuộc Chương trình MTQG 1719 dự báo khó đạt

Trong 4 chỉ tiêu thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; giai đoạn I: 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719) được UBND tỉnh Lai Châu nhân định là khó đạt kế hoạch đề ra, thì có 3 chỉ tiêu về lĩnh vực y tế.
Tin nổi bật trang chủ
Khai mạc giải bóng chuyền hạng A quốc gia năm 2025

Khai mạc giải bóng chuyền hạng A quốc gia năm 2025

Thể thao - Ngọc Chí - 22:49, 06/04/2025
Tối 6/4, tại Nhà thi đấu tổng hợp tỉnh Kon Tum, Cục Thể dục Thể thao Việt Nam phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Kon Tum tổ chức Lễ khai mạc Vòng bảng giải bóng chuyền hạng A quốc gia năm 2025.
Bất chấp mưa giông, hàng nghìn người đổ về xem đua thuyền rồng trên Đất Tổ

Bất chấp mưa giông, hàng nghìn người đổ về xem đua thuyền rồng trên Đất Tổ

Photo - PV - 17:01, 06/04/2025
Bất chấp mưa giông, rét, hàng nghìn người dân vẫn nô nức đổ về khu vực hồ Văn Lang (Tp. Việt Trì, tỉnh Phú Thọ) theo dõi, cổ vũ giải bơi chải Việt Trì mở rộng chào mừng lễ Giỗ Tổ Hùng Vương.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại Phiên toàn thể cấp cao Đại hội đồng IPU-150

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại Phiên toàn thể cấp cao Đại hội đồng IPU-150

Thời sự - PV - 16:42, 06/04/2025
Sáng 6/4 theo giờ địa phương, tại Thủ đô Tashkent, Uzbekistan, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã có bài phát biểu quan trọng, tại Phiên toàn thể cấp cao Đại hội đồng Liên minh Nghị viện thế giới lần thứ 150 (IPU-150).
Xảy ra 52 vụ tai nạn giao thông làm 32 người chết trong ngày đầu kỳ nghỉ lễ

Xảy ra 52 vụ tai nạn giao thông làm 32 người chết trong ngày đầu kỳ nghỉ lễ

Xã hội - Hồng Phúc - 16:41, 06/04/2025
Cục Cảnh sát Giao thông cho biết, ngày 5/4, toàn quốc xảy ra 52 vụ tai nạn giao thông, làm chết 32 người, bị thương 22 người.
Phú Yên: Huy động nguồn vốn xã hội hóa xóa nhà tạm, nhà dột nát

Phú Yên: Huy động nguồn vốn xã hội hóa xóa nhà tạm, nhà dột nát

Xã hội - T.Nhân - H.Trường - 16:40, 06/04/2025
Với mục tiêu xóa hơn 1.600 nhà tạm, nhà dột nát trong năm 2025, bên cạnh nguồn lực của Nhà nước, các cấp ngành của tỉnh Phú Yên đã huy động tối đa các nguồn xã hội hóa để hoàn thành mục tiêu như kế hoạch tỉnh đề ra.
Ngôi chùa trên đỉnh núi, giữ 4 kỷ lục Việt Nam

Ngôi chùa trên đỉnh núi, giữ 4 kỷ lục Việt Nam

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 5/4, có những thông tin đáng chú ý sau: Hành trang Văn hóa truyền thống. Ngôi chùa trên đỉnh núi, giữ 4 kỷ lục Việt Nam. Chuỗi hạt cườm và bản sắc văn hóa người Co. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Việt Nam đón khách quốc tế đông kỷ lục trong quý I/2025

Việt Nam đón khách quốc tế đông kỷ lục trong quý I/2025

Du lịch - Anh Trúc - 16:40, 06/04/2025
Việt Nam đón hơn 6 triệu lượt khách quốc tế trong quý I/2025. Đây là lượng khách quốc tế trong một quý cao nhất từ trước đến nay.
Thu hồi gần 9.800 tỷ đồng từ án tham nhũng, kinh tế trong 6 tháng

Thu hồi gần 9.800 tỷ đồng từ án tham nhũng, kinh tế trong 6 tháng

Tin tức - Anh Trúc - 16:39, 06/04/2025
Bộ Tư pháp cho biết, 6 tháng qua, cơ quan chức năng đã thi hành xong 2.061 việc, với số tiền hơn 9.781 tỷ đồng từ các vụ án tham nhũng, kinh tế.
Thăm, chúc Tết Chôl Chnăm Thmây các lực lượng bảo vệ biên giới nước bạn Campuchia

Thăm, chúc Tết Chôl Chnăm Thmây các lực lượng bảo vệ biên giới nước bạn Campuchia

Tin tức - Tào Đạt - Tiến Vinh - 16:39, 06/04/2025
Từ ngày 3 đến ngày 8/4, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Kiên Giang đã thành lập các Đoàn công tác đi thăm, tặng quà, chúc Tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây các lực lượng bảo vệ biên giới nước bạn Campuchia.
Triệu tập Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV

Triệu tập Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV

Thời sự - PV - 11:19, 06/04/2025
Căn cứ quy định của pháp luật, trên cơ sở ý kiến của các vị Đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định triệu tập Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, khai mạc vào ngày 5/5/2025 và dự kiến bế mạc vào sáng ngày 28/6/2025. Quốc hội sẽ họp tập trung tại Nhà Quốc hội.
Kon Tum: Xóa gần 1.900 căn nhà tạm, nhà dột nát

Kon Tum: Xóa gần 1.900 căn nhà tạm, nhà dột nát

Trang địa phương - Ngọc Chí - 11:18, 06/04/2025
Tính đến nay, đã có gần 1.900 hộ dân của tỉnh Kon Tum, chủ yếu là đồng bào DTTS thoát cảnh phải sinh sống trong những căn nhà tạm, nhà dột nát, nhờ chương trình xóa nhà tạm được tỉnh triển khai nhanh chóng.