Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Giữ cho tiếng cồng chiêng ngân vang nơi núi Tản sông Đà

Chí Tín - Vũ Mừng - 07:05, 12/11/2023

Cồng chiêng theo các phường sắc bùa mang may mắn đến tận cửa mỗi nhà trong những ngày đón năm mới; cồng chiêng thúc giục những bước chân đi trảy hội, ngày mùa xuống đồng, gọi nhà nhà tới chia vui cơm mới, xua tan những điềm dữ trong cuộc sống; cồng chiêng gửi gắm ước nguyện ấm no ... Có lẽ vậy, mà mỗi người dân bản Mường ở Ba Trại luôn trân quý, giữ gìn để tiếng cồng, tiếng chiêng luôn ngân vang nơi bản làng

Xã Ba Trại đã thành lập 03 Câu lạc bộ văn hóa văn nghệ cồng chiêng với sự tham gia của gần 90 thành viên, trong đó phần lớn là hội viên Hội LHPN xã Ba Trại.
Xã Ba Trại đã thành lập 03 Câu lạc bộ văn hóa văn nghệ cồng chiêng với sự tham gia của gần 90 thành viên, trong đó phần lớn là hội viên Hội LHPN xã Ba Trại.

Cồng chiêng- tiếng lòng của người Mường 

Xã Ba Trại là một trong 7 xã miền núi nằm ở phía Tây huyện Ba Vì, TP.Hà Nội. Ba Trại có  khoảng 3.722 hộ, với 15 nghìn nhân khẩu, trong đó đồng bào dân tộc Mường chiếm 48%.

Ông Nguyễn Huy Hùng, Phó Bí thư Đảng ủy xã Ba Trại chia sẻ, theo dòng lịch sử thì đồng bào dân tộc Mường sinh cơ, lập nghiệp trên đất Ba Vì từ hàng trăm năm nay. Dân tộc Mường có  bản sắc văn hóa rất phong phú, do vậy, sự hiện diện của họ, đã góp phần làm cho đời sống văn hóa của Ba Trại thêm sinh động, nhiều màu sắc.

 Đáng quý là, Ba Trại không phải là địa bàn vùng sâu vùng xa, đồng bào dân tộc Mường sống hòa nhập cùng với dân tộc Kinh, nhưng bà con vẫn giữ gìn được những bản sắc  văn hóa truyền thống đặc sắc, từ phong tục, tập quán, trang phục, âm nhạc, kiến trúc, ẩm thực. Trong đó, cồng chiêng là nhạc cụ, được hình thành và khẳng định trong quá trình lao động, sáng tạo nghệ thuật rồi được tiếp nối qua nhiều thế hệ. 

Người Mường đã thổi hồn cho cồng chiêng với việc sáng tác ra những điệu nhạc mang đậm nét văn hóa của dân tộc mình, do vậy cồng chiêng trở thành sản phẩm văn hóa sở hữu chung của cả một cộng đồng, có mặt trong hầu hết các sinh hoạt văn hóa của người Mường. 

Người dân thôn 4 xã Ba Trại giới thiệu với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển về bộ cồng chiêng được bảo tồn tại địa phương.
Người dân thôn 4 xã Ba Trại giới thiệu với phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển về bộ cồng chiêng được bảo tồn tại địa phương.

Cụ Đinh Công Yên, năm nay đã 80 tuổi, là một trong những bậc cao niên đã góp công rất lớn trong việc bảo tồn cồng chiêng của dân tộc Mường tại xã Ba Trại chia sẻ: “Với người Mường, cồng chiêng chính là điểm tựa tinh thần, là nhịp sống, là tiếng lòng giúp người Mường giao hòa với thiên nhiên. Bao đời nay, chúng tôi đã sáng tạo, lưu truyền hết thế hệ này sang thế hệ khác. Sức sống của văn hóa cồng chiêng là sức sống của cộng đồng, tồn tại với cộng đồng và không tách khỏi đời sống sinh hoạt của cộng đồng”.

Theo lời cụ Yên, ở Ba Trại, vào những ngày đầu năm mới, cồng chiêng theo các phường sắc bùa hay còn gọi xéc pùa (theo tiếng Mường nghĩa là sách cồng chiêng)  mang may mắn đến tận cửa mỗi nhà; cồng chiêng chúc phúc cho những đôi uyên ương trong ngày cưới; cồng chiêng thành khẩn tiễn biệt những linh hồn từ xứ Mường người về xứ Mường ma; cồng chiêng thúc giục những bước chân đi trảy hội, ngày mùa xuống đồng, gọi nhà nhà tới chia vui cơm mới, xua tan những điềm dữ trong cuộc sống và mang về những ước nguyện ấm no... Những thanh âm ấy đã chiếm lĩnh cả không gian và thời gian, trải suốt cuộc đời mỗi người dân Mường tại các bản, làng.

Nghệ thuật biểu diễn cồng chiêng của người Mường ở xã Ba Trại, chú trọng cách luyến láy, có âm hưởng bản sắc độc đáo mang tính biểu cảm, sự chuẩn xác, giúp người nghe cảm nhận được nội dung trong từng giai điệu cồng chiêng. 

Để tiếng cồng chiêng vang mãi

Đối với người Mường nói chung, và đồng bào Mường ở Ba Trại nói riêng, di sản văn hóa cồng chiêng là một di sản văn hóa rất đặc biệt, vì vậy việc bảo vệ và phát huy là điều vô cùng ý nghĩa, góp phần nâng cao đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc.

Chỉ tính riêng từ năm 2015 đến nay, thực hiện Đề án “Bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc thiểu số” giai đoạn 2015 – 2020 và cuộc vận động “Phụ nữ Thủ đô ứng xử đẹp” của Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) Hà Nội giai đoạn 2018 – 2021, Hội LHPN xã Ba Trại đã tích cực triển khai thực hiện cuộc vận động tuyên truyền giữ gìn truyền thống tốt đẹp, để văn hóa cồng chiêng ngày càng lan tỏa trong đời sống.

Cụ Đinh Công Yên và bà Bạch Tố Uyên - Chủ tịch Hội LHPN xã Ba Trại chia sẻ về các âm điệu trong bộ cồng chiêng của đồng bào dân tộc Mường.
Cụ Đinh Công Yên và bà Bạch Tố Uyên - Chủ tịch Hội LHPN xã Ba Trại chia sẻ về các âm điệu trong bộ cồng chiêng của đồng bào dân tộc Mường.

Thành quả của những nỗ lực bảo tồn đó, đã góp phần giúp cộng đồng người Mường tại xã Ba Trại duy trì lưu giữ 05 bộ cồng chiêng. Để phát huy giá trị của văn hóa cồng chiêng trong đời sống, xã Ba Trại đã chỉ đạo và thành lập 03 Câu lạc bộ văn hóa văn nghệ cồng chiêng, với sự tham gia của gần 90 thành viên, trong đó phần lớn là hội viên Hội LHPN xã Ba Trại. 

Các bậc nghệ nhân của địa phương cũng tích cực truyền dạy lại những tiết tấu, âm hưởng của tiếng chiêng gồm chiêng đôi, chiêng chót và chiêng đối, khơi lại lời hát ví, hát đối, các bài hát, điệu múa mang đậm bản sắc của dân tộc Mường. Nhiều năm trở lại đây, vươn ra khỏi đời sống gia đình, cồng chiêng xã Ba Trại đã đến gần hơn với công chúng, thông qua các hoạt động giao lưu văn hóa, nghệ thuật do địa phương tổ chức.

Dù vậy, văn hóa cồng chiêng của dân tộc Mường tại xã Ba Trại cũng vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc bảo tồn. Bà Bạch Tố Uyên, Chủ tịch Hội LHPN xã Ba Trại cho biết, Nguyên nhân do địa bàn sinh sống xen kẽ giữa người Kinh và người Mường, sự giao thoa về ngôn ngữ tiếng nói ở các lớp thế trẻ không thường xuyên sử dụng, cũng dần bị mai một.

Để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể của đồng bào Mường ở Ba Trại, ngoài sự quan tâm, tạo điều kiện của chính quyền địa phương; cũng như sự chung tay của các tổ chức đoàn thể trong việc tuyên truyền, quảng bá, nâng cao nhận thức về các giá trị di sản văn hóa cho cộng đồng cư dân, thì chính chủ thể của văn hóa cồng chiêng cũng cần nỗ lực hơn nữa để giữ gìn, trao truyền di sản văn hóa đặc sắc này cho lớp kế cận. 

Cồng chiêng của người Mường có cấu tạo núm ở giữa và được đánh bằng dùi. Cách chơi cũng khác, cồng của người Mường có quai xách, khi chơi mỗi người xách một cồng, người tham gia đánh cồng chủ yếu là phụ nữ, mặc trang phục truyền thống gồm áo pắn, váy đen, bên trên thân váy còn có cạp váy là điểm nổi bật nhất trong bộ trang phục phụ nữ Mường, có họa tiết hoa văn độc đáo nhiều màu sắc sặc sỡ đan xen, đầu đội khăn trắng, cổ đeo vòng bạc, thắt lưng màu xanh lơ hoặc xanh dương có bộ sà tích bạc kèm theo....

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Những năm qua, tỉnh Khánh Hoà dành nhiều sự quan tâm cho giáo dục miền núi, đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ học sinh có điều kiện ăn ở ổn định. Ngoài các chính sách theo quy định của Chính phủ, tỉnh Khánh Hòa thực hiện hỗ trợ chi phí từ khi học mẫu giáo đến tốt nghiệp đại học; hỗ trợ gạo, miễn, giảm học phí…; tặng quà, học bổng từ các tổ chức chính trị xã hội, cá nhân trong và ngoài tỉnh dành cho học sinh, sinh viên DTTS.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.