Để bảo tồn và phát huy giá trị của di sản, vai trò của người dân, của các cơ quan quản lý văn hóa được xem là yếu tố nòng cốt và quyết định. Tuy nhiên, để giá trị của di sản đó được lan tỏa, không thể không nhắc tới vai trò của truyền thông. Thực tế đã chứng minh trong nhiều năm qua, truyền thông đã và đang đóng góp tích cực trong công tác bảo tồn, phát huy những giá trị di sản văn hóa dân tộc.
Di sản âm nhạc cồng chiêng, nghề đan lát và dệt thổ cẩm được duy trì trong đời sống sinh hoạt hằng ngày của dân làng Mơ Hra, xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai từ bao đời nay. Thế nhưng, chỉ khi được Dự án “Di sản kết nối” hỗ trợ, người dân làng Mơ Hra mới thực sự có những hướng đi rõ ràng cho việc bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa của dân tộc.
Thủ tướng nhấn mạnh, cần ý thức sâu sắc ý nghĩa, sứ mệnh, các giá trị chiến lược của di sản trong việc vun đắp bản sắc dân tộc, nuôi dưỡng tình yêu quê hương đất nước, khối đại đoàn kết toàn dân, sức mạnh mềm của Việt Nam trên toàn cầu cũng như chính nghĩa của chúng ta trước công luận quốc tế.
Nằm giữa cánh rừng già Phia Oắc, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng, có hàng chục biệt thự cổ xây dựng từ thời Pháp thuộc vô cùng độc đáo. Tiếc rằng, các di tích này chưa thực sự được chính quyền địa phương và ngành Văn hóa-Du lịch quan tâm bảo tồn dẫn đến bị xâm phạm hư hại.
Bảo tồn hay phát triển là vấn đề luôn được đặt ra với các nhà quản lý di sản khi đứng trước một di sản đang dần xuống cấp. Bảo tồn di sản là điều tất yếu, tuy nhiên thời gian vừa qua, nhiều hạng mục công trình được xây mới mang danh bảo tồn đang xuất hiện ngày một nhiều. Vậy làm thế nào để giải quyết hài hòa giữa việc bảo tồn di sản và phát triển giá trị kinh tế từ di sản?
Tận dụng tính năng kết nối, chia sẻ của mạng xã hội Facebook, một nhóm thành viên yêu di sản văn hóa truyền thống, đứng đầu là nhà nghiên cứu mỹ thuật cổ Nguyễn Đức Bình, hiện làm việc tại Tạp chí Mỹ thuật Cục Mỹ thuật Nhiếp ảnh và Triển lãm (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã lập ra nhóm Đình Làng Việt, với ý tưởng kết nối những người yêu di sản, yêu văn hóa truyền thống họ cùng chung tay bảo vệ di sản Việt.
Từ bao đời nay, đồng bào các dân tộc miền núi tỉnh Phú Yên luôn coi “trống đôi, cồng ba, chiêng năm” là tài sản quý báu, biểu thị sức mạnh trong đời sống vật chất, tinh thần. Ngày 22/2/2016, nghệ thuật trình diễn “Trống đôi, cồng ba, chiêng năm” đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là niềm tự hào và động lực để người dân bảo tồn, phát huy giá trị của loại nhạc cụ này.
Hưởng ứng “Ngày Di sản Văn hoá Việt Nam 2018”, Liên Hiệp UNESCO Việt Nam – Trung tâm UNESCO Phát triển văn hoá và thể thao phối hợp cùng Công ty CP Công nghệ và Truyền thông Hemera Media tổ chức chương trình văn hoá nghệ thuật đặc biệt: “Ngày hội di sản văn hoá Việt Nam lần thứ nhất” tại Hoàng Thành Thăng Long (Hà Nội).
Sáng 18/11, tại Đồng Mô (Sơn Tây, Hà Nội), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức Lễ khai mạc Tuần “Đại đoàn kết các dân tộc – Di sản văn hóa Việt Nam” năm 2018.
Với mục tiêu bảo tồn, phát huy bản sắc văn hoá các dân tộc trong thời kỳ đổi mới- hội nhập và phát triển bền vững đất nước, từ năm 2013, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) đã ký ban hành Quyết định số 4686/QĐ-BVHTTDL phê duyệt Đề án tổ chức định kỳ “Ngày hội, giao lưu văn hóa, thể thao và du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số” theo khu vực và toàn quốc giai đoạn 2013-2020. Sau 5 năm triển khai Đề án, công tác bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc đạt được nhiều kết quả: nhiều lễ hội được phục dựng, các ngày hội giao lưu văn hóa thường xuyên được tổ chức theo từng vùng, miền…
Đến thôn Thanh Sơn (thị trấn Việt Quang, Bắc Quang, Hà Giang) những ngày này chúng tôi cảm nhận rất rõ niềm vui của người Dao khi kỹ thuật làm giấy bản của bà con nơi đây vừa được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ký Quyết định số 3325/QĐ-BVHTTDL ngày 04/9/2018 công bố trở thành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia loại hình tri thức dân gian.
Ban Quản lý Công viên địa chất Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi) vừa phối với Viện Khoa học địa chất và Khoáng sản (Bộ Tài nguyên và Môi trường) tổ chức Hội nghị thông tin Công viên địa chất Lý Sơn với sự tham gia của nhiều chuyên gia có tên tuổi ở trong nước và quốc tế. Những thông tin từ Hội nghị nhằm hoàn thiện hồ sơ trình UNESCO công nhận Công viên địa chất Lý Sơn là Công viên địa chất toàn cầu, đồng thời phục vụ cho công tác quy hoạch phát triển của tỉnh Quảng Ngãi theo hướng bền vững.
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa ban hành Quyết định số 3609/QĐ-BVHTTDL về việc công bố Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, đợt 24.
Tìm hiểu những giá trị độc đáo đã được công nhận tại những di sản thế giới và Việt Nam là nhu cầu tất yếu của du khách, đây cũng là một trong những điểm nhấn trong các tour du lịch hiện nay. Phát huy giá trị di sản đóng góp cho du lịch vừa là động lực phát triển kinh tế- xã hội, nhưng cũng chịu áp lực để làm sao có thể đảm bảo tính bền vững.
Qua 17 năm thực hiện Đề án “Bảo tồn, phát huy giá trị làng truyền thống các dân tộc thiểu số” (2001-2018), cả nước đã có 32 làng, bản, buôn của 20 DTTS thuộc 25 tỉnh đại diện cho các vùng, miền được Nhà nước hỗ trợ đầu tư kinh phí bảo tồn. Trong quá trình triển khai Đề án, không tránh khỏi sự lúng túng, sai sót ở một vài dự án. Tuy nhiên, nhìn nhận, đánh giá một cách tổng thể, Đề án Bảo tồn Làng truyền thống đã tạo nên những mô hình làng văn hóa-du lịch hiệu quả, đem lại lợi ích về mọi mặt cho đồng bào DTTS trên cả nước.
Việt Nam được UNESCO đánh giá rất cao trong quá trình bảo vệ di sản cả vật thể và phi vật thể. Tuy nhiên, tổ chức này cũng đã có cảnh báo về những thách thức mà Việt Nam sẽ phải đối mặt trong việc bảo đảm sinh kế cho những người dân địa phương sinh sống trong vùng di sản.
Khi du lịch được xác định là ngành kinh tế chủ lực, đồng nghĩa với loại hình văn hóa vật thể, phi vật thể, hệ thống di tích thiên nhiên, lịch sử, văn hóa chính là nguồn tài nguyên du lịch lớn, góp phần quan trọng tạo nên sự hấp dẫn, độc đáo cho sản phẩm du lịch giữa các vùng miền, địa phương. Tuy nhiên, trên thực tế, đã có nhiều trường hợp di sản bị xâm hại khi đưa vào khai thác du lịch. Vậy làm thế nào để vừa có thể bảo tồn nguyên vẹn di sản mà vẫn kết hợp để phát triển du lịch?
Với nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng cùng kho tàng văn hóa đồ sộ, độc đáo đã đưa Việt nam trở thành một trong những quốc gia du lịch nổi tiếng thế giới với 25 di sản được UNESCO vinh danh. Việt Nam đã và đang có rất nhiều nỗ lực trong việc tham gia xây dựng chính sách UNESCO về di sản thế giới.
Sáng 27/7, dự hội nghị về di sản, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ di sản về bản chất là thuộc về quá khứ và dễ bị ngủ yên nhưng chúng ta có nhiệm vụ làm di sản luôn hồi sinh và tồn tại có ích, đóng góp vào phát triển bền vững. Để phát huy giá trị di sản phi vật thể cần tôn vinh các nghệ nhân và coi họ là báu vật sống của quốc gia.
Năm 2016, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định 2493 về việc phê duyệt đề án kiểm kê, sưu tầm, bảo quản, trưng bày, tuyên truyền di sản văn hóa (DSVH) truyền thống điển hình của các DTTS Việt Nam giai đoạn 2017-2020.
