Analytic
Chủ nhật, ngày 06 tháng 04 năm 2025, 03:06:46

Để di sản văn hóa song hành cùng giá trị xanh

Tiêu Dao - Lệ Thành - 08:22, 22/03/2024

Làng mộc Kim Bồng với những ngôi nhà rường, nhà cổ từ xa xưa, nổi tiếng như một biểu tượng văn hóa của phố cổ Hội An. Cùng với thời gian, những người con xã Cẩm Kim không chỉ làm dày thêm giá trị di sản mà còn đưa di sản quê hương song hành cùng xu hướng phát triển xanh của thời đại.

Nghệ nhân Huỳnh Sướng, người dẫn dắt bao thế hệ của làng nghề mộc Kim Bồng.
Nghệ nhân Huỳnh Sướng, người dẫn dắt bao thế hệ của làng nghề mộc Kim Bồng.

Kết hợp giữa truyền thống và hiện đại

Ngày hội Làng nghề truyền thống Kim Bồng 2024 là dịp để người dân, du khách được trải nghiệm nét đẹp văn hóa làng Kim Bồng hơn 500 năm lịch sử. Tại đây, nhiều nghề truyền thống được tái hiện lại như nghề mộc, điêu khắc tre, đan thúng chai, dệt chiếu, đan túi cói, tráng mì Quảng... Trong đó, nét đẹp nghề mộc được tái hiện bởi các nghệ nhân là một phần không thể tách rời trong sinh hoạt hằng ngày của dân làng, được tôn vinh và gìn giữ qua nhiều thế hệ.

Nghệ nhân Huỳnh Sướng (SN 1969), truyền nhân của dòng họ với 13 đời kế nghiệp mộc Kim Bồng. Gia đình ông Sướng có truyền thống giữ gìn và phát huy nghề mộc lâu nhất nơi đây. Ông Sướng cho biết: “Mộc Kim Bồng trước kia có hai dòng sản phẩm chính là đóng tàu thuyền, làm nhà và chạm khắc gỗ gia dụng. Đặc trưng vốn có là hoa văn mang dáng dấp mộc mạc, gần gũi như bờ tre, bến nước, con cò… không mang tính chất vua chúa, cung đình. Sau này, khi du lịch bắt đầu phát triển, các sản phẩm lưu niệm hiện đại dần được du nhập, làng nghề cũng bắt đầu bổ sung chúng vào danh mục sản phẩm”.

Nghệ nhân làng mộc Kim Bồng trình diễn chế tác gỗ tại ngày hội làng nghề.
Nghệ nhân làng mộc Kim Bồng trình diễn chế tác gỗ tại ngày hội làng nghề.

Cùng sự nổi tiếng của cái tên Huỳnh Ri (cha ruột ông Sướng), cơ sở của ông dường như là điểm đến đầu tiên của hầu hết các du khách đến làng mộc Kim Bồng. Xưởng mộc của ông chuyên làm các sản phẩm mộc gia dụng như bàn, ghế, tủ… Ngoài ra, còn có các tác phẩm nghệ thuật như hoành phi, câu đối, tượng các vị thần, phật theo tín ngưỡng dân gian của người dân Việt và các vật dụng lưu niệm khác. Giá của mỗi sản phẩm phụ thuộc vào kích thước, độ tinh xảo. Nhiều sản phẩm chỉ vài chục nghìn đồng nhưng cũng có sản phẩm lên đến vài nghìn đô. “Hiện nay, các sản phẩm nghệ thuật, đồ lưu niệm hiện đại được ưa chuộng nhiều hơn, do làng nghề được gắn với du lịch. Chúng tôi vẫn đẩy mạnh mặt hàng đó để đáp ứng nhu cầu của các du khách. Tuy nhiên, những sản phẩm đó vẫn được điêu khắc bằng nghệ thuật truyền thống. Dù có kết hợp công nghệ máy móc để hỗ trợ thì chỉ sử dụng một phần nhỏ. Hiện đại đến đâu cũng phải điêu khắc bằng nghệ thuật truyền thống”, ông Sướng tâm sự.

Quang cảnh Ngày hội Làng nghề truyền thống Kim Bồng – Cẩm Kim năm 2024.
Quang cảnh Ngày hội Làng nghề truyền thống Kim Bồng – Cẩm Kim năm 2024.

Cũng theo ông Sướng, cơ sở của ông đang có hai đầu ra chính là khách nước ngoài và khách nội địa. Hầu hết khách nước ngoài là du khách đến tham quan, đặt mua các mặt hàng lưu niệm. Còn khách hàng nội địa chính là các cơ sở phân phối trong nước tại các tỉnh, thành như TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, Bình Định… Dù có nổi tiếng, làm được nhiều sản phẩm giá trị nghệ thuật cao nhưng với ông Sướng, tâm đắc nhất vẫn là chiếc đinh hương chạm khắc 1.000 con rồng bằng hình ảnh cây tre hóa. Ông đặt tên là “Cội nguồn” vì được khắc họa theo hình quả bầu, ý chỉ truyền thuyết con Rồng cháu Tiên - trăm trứng nở trăm con, trên thân điêu khắc 1.000 con rồng tre và các danh lam thắng cảnh nổi tiếng của Thủ đô Hà Nội. Đã có nhiều khách hàng ra giá hơn 3 tỷ đồng nhưng ông không bán, vì theo ông Sướng đây là một minh chứng cho danh tiếng vàng son của làng mộc Kim Bồng Hội An.

Là một trong những học trò của ông Huỳnh Sướng, xưởng mộc của ông Võ Đắc Thi (SN 1980) với hơn 10 năm kinh nghiệm, cũng tiếng tăm không ít. Theo gót thầy mình, ông Thi luôn chú trọng giá trị truyền thống của mỗi sản phẩm. Xưởng của ông chuyên làm các sản phẩm mỹ nghệ như chùa Cầu, tranh cá chép, chạm khắc hình ảnh các con vật. “Đây cũng là những sản phẩm có lượng bán ra nhiều nhất. Ngoài ra còn có những sản phẩm đặt làm theo yêu cầu của khách hàng. Đầu ra hiện nay đã ổn định hơn nhờ có sự phát triển của du lịch cộng đồng và hình ảnh địa phương được quảng bá”, ông Thi cho hay. Được biết, hiện nay các cơ sở mộc tại Kim Bồng hầu hết đều là học trò của ông Sướng, đều được truyền cảm hứng để kế nghiệp nghề truyền thống, kế nghiệp di sản của quê hương.

Du khách thích thú chiêm ngưỡng trình diễn nghề trong Ngày hội Làng nghề truyền thống Kim Bồng 2024.
Du khách thích thú chiêm ngưỡng trình diễn nghề trong Ngày hội Làng nghề truyền thống Kim Bồng 2024.

“Xanh hóa” để phát triển bền vững

Với lợi thế tiềm năng du lịch của địa phương, làng mộc Kim Bồng cũng được quan tâm, đầu tư trong quá trình mở rộng không gian phát triển du lịch Hội An. Tỉnh Quảng Nam đã có kế hoạch triển khai mô hình du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn giá trị văn hóa bản địa và hệ sinh thái tự nhiên tại Làng mộc Kim Bồng (xã Cẩm Kim, TP. Hội An). “Xã Cẩm Kim còn có mô hình du lịch học tập cộng đồng được xây dựng trên cơ sở dự án “Phát triển các mô hình sinh kế cộng đồng bền vững kết hợp du lịch sinh thái để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, góp phần bảo vệ đa dạng sinh học và các hệ sinh thái tại Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm - Hội An” do Quỹ môi trường toàn cầu tài trợ. Địa phương cũng động viên, khuyến khích các hộ gia đình của làng mộc Kim Bồng ra sức thực hiện các đề án về du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn hệ sinh thái để có được hướng phát triển du lịch bền vững, mang lại lợi ích về kinh tế - xã hội cho người dân”, ông Nguyễn Văn Lanh, Phó Chủ tịch UBND TP. Hội An cho biết.

Để nghề mộc đi lên cùng với những đề án như vậy, người thợ làng mộc Kim Bồng cũng nghiên cứu, làm ra nhiều sản phẩm gốm mỹ nghệ phục vụ thương mại, du lịch. Đặc biệt hướng tới “xanh hóa” quá trình chế tác sản phẩm để bảo vệ hệ sinh thái tự nhiên. Ông Sướng chia sẻ: Vốn dĩ các sản phẩm thủ công của làng mộc đã thân thiện với môi trường rồi. Nay chúng tôi còn đẩy mạnh tái chế các loại gỗ, hơn nữa chuyển đổi sử dụng gỗ rừng trồng thay vì sử dụng gỗ tự nhiên để tránh tác động tới hệ sinh thái rừng tự nhiên. Tuy nhiên, khi sử dụng gỗ rừng trồng cần phải kỹ lưỡng hơn. Người thợ phải biết cách xử lý gỗ vì gỗ rừng trồng rất dễ bị mối mọt. Ngoài ra, các phương pháp đánh bóng thủ công và sử dụng nguyên liệu như dầu tự nhiên, và sơn gốc nước… cũng được thay thế cho chất liệu hóa học có hại cho môi trường. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu lượng chất thải và khí thải gây ô nhiễm mà còn tạo ra những sản phẩm an toàn và thân thiện với người tiêu dùng.

Cổng làng nghề truyền thống Kim Bồng.
Cổng làng nghề truyền thống Kim Bồng.

Đồng tình với điều này, ông Thi chia sẻ thêm: “Tại những ngày hội làng nghề hay tại cơ sở, du khách đến đây cũng được trực tiếp chứng kiến quá trình chế tác. Mình sẽ giải thích rõ nguồn gốc các loại gỗ cũng như các giai đoạn làm ra thành phẩm. Nếu dùng các hóa chất độc hại để tạo độ đẹp cho gỗ, chắc chắn khách hàng sẽ biết ngay vì thường chúng sẽ có mùi hắc, không còn thơm mùi gỗ tự nhiên được”. Đúng như ông Thi nói, nhiều người dân, du khách đến ngày hội làng mộc Kim Bồng không khỏi thích thú khi được chiêm ngưỡng phần trình diễn chế tác của các nghệ nhân.

Chị Lương Mai, một du khách đến từ Quảng Bình, phấn khởi nói: “Đây là lần thứ hai tôi đến làng mộc, hôm nay may mắn đi đúng dịp đang có hội, được xem nhiều thợ điêu khắc luôn. Tôi trước nay đã thích những sản phẩm thủ công mỹ nghệ rồi, nay đặc biệt thích sản phẩm của Kim Bồng vì chính sự tự nhiên, mộc mạc mà rất nghệ thuật. Nghe thợ nói là gỗ được sử dụng là gỗ rừng trồng, tôi thấy sản phẩm làm ra cũng để ở trạng thái tự nhiên nhất chứ không phủ màu hay phủ bóng nhiều. Tôi mua về làm quà cho đối tác vì thấy rất ý nghĩa”.

Những giá trị mà mộc Kim Bồng mang lại không chỉ thu hút người dân trong nước mà còn lan tỏa đến các du khách từ nước ngoài khi họ ngày càng thiện cảm và có xu hướng đến Hội An. “Tôi nghe bạn bè kể rất nhiều về làng quê Việt Nam, hôm nay có cơ hội đến Hội An, tôi mới nhận thấy nó thật yên bình và thú vị đúng với mong muốn du lịch sinh thái tự nhiên của tôi. Tôi được xem trình diễn nghề thủ công, còn được hướng dẫn tự tay làm một tác phẩm nữa. Những con vật, tranh được làm từ gỗ rất đẹp. Gỗ ở đây thơm như mùi thảo mộc vậy. Nghe nói đây là sản phẩm lưu niệm gỗ nhưng mang ý nghĩa bảo vệ rừng và môi trường tự nhiên, đúng như vậy thì thật ý nghĩa. Tôi rất thích nó”, đó là cảm nhận của anh Jae Hyun, một du khách Hàn Quốc khi được tham quan và trải nghiệm tại làng mộc Kim Bồng.

Những thợ mộc dày dạn kinh nghiệm thay phiên nhau trình diễn chế tác gỗ tại ngày hội làng nghề.
Những thợ mộc dày dạn kinh nghiệm thay phiên nhau trình diễn chế tác gỗ tại ngày hội làng nghề.

Ngày 21/02 tại Trung tâm Làng nghề xã Cẩm Kim, UBND xã Cẩm Kim đã tổ chức Ngày hội Làng nghề truyền thống Kim Bồng- Cẩm Kim năm 2024. Cũng trong ngày Hội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành quyết định công bố, đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia nghề thủ công truyền thống đối với nghề đan võng ngô đồng ở Cù Lao Chàm và nghề làm nhà tre, dừa ở Cẩm Thanh (TP. Hội An, tỉnh Quảng Nam). Làng mộc Kim Bồng đang tiến bước vào quá trình kết hợp giữa du lịch cộng đồng và bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên. Nhờ vào những nỗ lực của người dân địa phương, đặc biệt là những người thợ mộc, làng mộc Kim Bồng không chỉ là điểm đến lý tưởng cho du khách muốn khám phá văn hóa truyền thống mà còn là một ví dụ điển hình cho sự phát triển bền vững của du lịch xanh và xây dựng kinh tế xanh.

Ý kiến độc giả
Tin cùng chuyên mục
“Truyền lửa” tình yêu di sản bằng công nghệ số

“Truyền lửa” tình yêu di sản bằng công nghệ số

Bằng tinh thần sáng tạo, thanh niên vùng đồng bào DTTS đã tận dụng các nền tảng không gian số để quảng bá các giá trị văn hóa truyền thống, cảnh quan thiên nhiên, các di sản… Họ chính là những tuyên truyền viên tích cực, “truyền lửa” tình yêu di sản, góp phần thúc đẩy du lịch địa phương phát triển.
Tin nổi bật trang chủ
Thủ tướng: Tiếp tục giải quyết các quan tâm của phía Hoa Kỳ bằng biện pháp thuế quan và phi thuế quan

Thủ tướng: Tiếp tục giải quyết các quan tâm của phía Hoa Kỳ bằng biện pháp thuế quan và phi thuế quan

Chiều 5/4, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp thứ 2 của Thường trực Chính phủ với các bộ, ngành để tiếp tục đánh giá tình hình, thảo luận về các giải pháp trước mắt và lâu dài sau khi phía Hoa Kỳ công bố áp thuế đối ứng với hàng hóa đến từ nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.
Bắc Kạn: Giải ngân vốn các Chương trình MTQG đạt thấp

Bắc Kạn: Giải ngân vốn các Chương trình MTQG đạt thấp

Dân tộc - Tôn giáo - Khánh Thư - 20:26, 05/04/2025
Hết quý I, kết quả giải ngân nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) năm 2025 của tỉnh Bắc Kạn chỉ đạt 11% kế hoạch giao; trong đó, vốn đầu tư giải ngân đạt 14,6% kế hoạch; vốn sự nghiệp giải ngân đạt 0,2% kế hoạch.
Hàng ngàn lượt người dự lễ cầu siêu tiết Thanh minh

Hàng ngàn lượt người dự lễ cầu siêu tiết Thanh minh

Tin tức - Duy Chí - 20:15, 05/04/2025
Tiết Thanh minh là dịp để con cháu tỏ lòng hiếu kính đến ông bà, cha mẹ, người có công với đất nước và đã trở thành bản sắc văn hóa của người Việt Nam. Hàng năm Giáo hội Phật giáo Việt Nam tỉnh Bình Dương và Công ty CP Đầu tư Xây dựng Chánh Phú Hòa đều tổ chức Lễ cầu an, cầu siêu, thu hút hàng ngàn lượt người đến dự.
Bạc Liêu: Đồng bào dân tộc Khmer được nghỉ 3 ngày đón Tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây

Bạc Liêu: Đồng bào dân tộc Khmer được nghỉ 3 ngày đón Tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây

Dân tộc - Tôn giáo - Tào Đạt - Mỹ Hương - 19:10, 05/04/2025
Ngày 4/4, Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu ký ban hành về việc triển khai thực hiện một số nội dung mừng Tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây năm 2025 của đồng bào dân tộc Khmer. Theo đó, cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động là người dân tộc Khmer trên địa bàn tỉnh được nghỉ Tết 3 ngày (từ ngày 14 - 16/4/2025 Dương lịch).
Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Hòa Bình: Đề nghị công bố bổ sung thủ tục hành chính lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo

Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Hòa Bình: Đề nghị công bố bổ sung thủ tục hành chính lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo

Dân tộc - Tôn giáo - Tùng Nguyên - 18:26, 05/04/2025
Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Hòa Bình vừa có Tờ trình trình UBND tỉnh ban hành quyết định công bố bổ sung danh mục thủ tục hành chính thuộc phạm vi chức năng quản lý của Sở.
Trà Vinh: Khánh thành chánh điện chùa Chông Prây

Trà Vinh: Khánh thành chánh điện chùa Chông Prây

Dân tộc - Tôn giáo - Tào Đạt - 18:21, 05/04/2025
Ngày 5/4, tại chùa Chông Prây (ấp Trạm, xã Phước Hưng, huyện Trà Cú, Trà Vinh) đã diễn ra Lễ cắt băng khánh thành chánh điện cùng một số hạng mục khác trong khuôn viên chùa.
Ngôi chùa trên đỉnh núi, giữ 4 kỷ lục Việt Nam

Ngôi chùa trên đỉnh núi, giữ 4 kỷ lục Việt Nam

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 5/4, có những thông tin đáng chú ý sau: Hành trang Văn hóa truyền thống. Ngôi chùa trên đỉnh núi, giữ 4 kỷ lục Việt Nam. Chuỗi hạt cườm và bản sắc văn hóa người Co. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Quảng Nam yêu cầu các sở, ngành đẩy nhanh giải ngân vốn Chương trình mục tiêu quốc gia

Quảng Nam yêu cầu các sở, ngành đẩy nhanh giải ngân vốn Chương trình mục tiêu quốc gia

Tin tức - T.Nhân - H.Trường - 17:57, 05/04/2025
UBND tỉnh Quảng Nam vừa tổ chức cuộc họp nghe báo cáo công tác phân bổ, giải ngân kế hoạch vốn Chương trình mục tiêu quốc gia của các sở, ngành, hội đoàn thể, đơn vị thuộc khối tỉnh.
Đắk Lắk: Chủ động công tác phòng cháy, chữa cháy rừng

Đắk Lắk: Chủ động công tác phòng cháy, chữa cháy rừng

Xã hội - Hoàng Thùy - 17:29, 05/04/2025
UBND tỉnh Đắk Lắk vừa ban hành Công văn số 3048/UBND - NNMT ngày 31/3/2025 về việc chủ động triển khai công tác phòng cháy, chữa cháy rừng.
Chủ tịch Quốc hội đến thủ đô Tashkent, bắt đầu thăm chính thức Uzbekistan

Chủ tịch Quốc hội đến thủ đô Tashkent, bắt đầu thăm chính thức Uzbekistan

Thời sự - PV - 17:27, 05/04/2025
Đúng 13 giờ 30 phút chiều nay (giờ địa phương), Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và Phu nhân cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đến Sân bay quốc tế I. Karimov Tashkent, bắt đầu chuyến thăm chính thức Uzbekistan theo lời mời của Chủ tịch Thượng viện Quốc hội Uzbekistan Tanzila Narbaeva; tham dự Đại hội đồng lần thứ 150 của Liên minh Nghị viện thế giới (IPU-150) theo lời mời của Chủ tịch Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU) Tulia Ackson và Tổng thư ký Liên minh Nghị viện thế giới Martin Chungong.
Festival Biển Nha Trang-Khánh Hòa: Tâm điểm thu hút du lịch dịp Hè

Festival Biển Nha Trang-Khánh Hòa: Tâm điểm thu hút du lịch dịp Hè

Du lịch - Minh Nhật - 15:52, 05/04/2025
Chuỗi hoạt động động tại Chương trình Festival Biển 2025 nhằm tạo "tâm điểm" để thu hút du khách đến với Nha Trang-Khánh Hòa trong dịp Hè năm nay.
Ngôi chùa trên đỉnh núi, giữ 4 kỷ lục Việt Nam

Ngôi chùa trên đỉnh núi, giữ 4 kỷ lục Việt Nam

Media - BDT - 15:30, 05/04/2025
Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 5/4, có những thông tin đáng chú ý sau: Hành trang Văn hóa truyền thống. Ngôi chùa trên đỉnh núi, giữ 4 kỷ lục Việt Nam. Chuỗi hạt cườm và bản sắc văn hóa người Co. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.