Chàng trai người Tà Ôi góp phần đánh thức tiềm năng du lịch ở vùng cao A Lưới

Thương nhớ quê nhà

Viên Đăng Phú rót rượu mời khách, loại rượu ủ ở vùng cao có vị ngọt nhẹ, chua chua  cũng đủ làm chếnh choáng du khách. Chàng trai Tà Ôi chậm rãi chia sẻ về câu chuyện của mình. Phú sinh ra, lớn lên trong thẫm đẫm câu hát, điệu múa của người Tà Ôi, tiếng kẽo kẹt của khung cửi dệt vải và những món ăn của núi rừng A Roàng (huyện A Lưới, Thừa Thiên Huế), là con trai duy nhất trong gia đình có 4 anh em. 

Từ bé, chàng trai Tà Ôi đã được đi học tại trường phổ thông dân tộc nội trú, và được thụ hưởng các chế độ chính sách của Nhà nước dành cho học sinh dân tộc thiểu số. Sau khi tốt nghiệp Đại học tại TP. Đà Nẵng, được kết nạp Đảng từ lúc còn trẻ, trở về địa phương, Viên Đăng Phú đã tham gia nhiều chương trình khôi phục văn hoá của dân tộc mình, tổ chức du lịch, trồng hơn chục ha rừng, cả ha cỏ voi để nuôi 20 con bò, mở thêm Homestay để làm du lịch...,qua đó đã tạo được việc làm cho người dân trong xã. 

Trên sàn Homestay của gia đình Phú có một ít vải, cuộn sợi và các thanh gỗ tròn, Đăng Phú nói, đây là khung dệt zèng, dệt vải của người Tà Ôi đấy. Nghề dệt zèng được công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia từ năm 2017. Mẹ của Phú cũng là một trong số ít người làng còn giữ được nghề dệt này.

Phú bảo, những ngày tháng đi học rồi đi làm ở thành phố, nhưng lòng Phú lúc nào cũng đau đáu nhớ quê hương. Ai rồi cũng chọn gắn bó với quê hương, dù đi đâu cũng sẽ trở về cội nguồn để sinh sống, lập nghiệp. Cơn sốt du lịch bùng lên ở khắp nơi, bản làng quê nhà của Phú ở thung lũng A Roàng cũng không ngoại lệ. Nhìn du khách lui tới quê hương mình ngày càng nhiều, các nét văn hóa mới, xa lạ cứ thế lấn át, làm mai một những nét văn hóa truyền thống của dân tộc mình, Phú xót lắm! Nỗi lo mai một văn hóa cha ông cứ đau đáu trong anh, đây cũng chính là lý do chàng trai Tà Ôi quyết định trở về quê hương làm du lịch.

 “Làm du lịch để khai thác hợp lý cảnh quan thiên nhiên quê hương kết hợp khôi phục và gìn giữ nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Tà Ôi. Đây là mô hình du lịch cộng đồng”, Phú bày tỏ suy nghĩ.

Nói thì vậy, nhưng làm đâu có dễ, Phú tự nhắc mình như thế. Trong kho tàng văn hóa và ẩm thực đồng bào các DTTS ở A Lưới, rất nhiều món ăn chế biến gắn liền với rau rừng, tạo nên hương vị khác lạ, giúp định danh hệ ẩm thực riêng của người dân miền Tây Thừa Thiên Huế. Chưa kể, vùng đất này còn có rất nhiều di tích lịch sử, sự hoang sơ của thiên nhiên ưu đãi, nhiều địa điểm mà du khách rất thích khám phá. Phú nghĩ thế và bắt đầu thực hiện ước mơ của mình.

Lúc đầu khởi nghiệp làm du lịch, anh gặp rất nhiều khó khăn. Tuy nhiên, chính quyền địa phương đã tạo điều kiện cho anh cũng như người dân A Roàng phát triển du lịch xanh, du lịch cộng đồng.

Phú bộc bạch, chính quyền đã thường xuyên tuyên truyền, vận động, chuyển biến nhận thức của đồng bào DTTS về vai trò của du lịch, phát triển du lịch không chỉ là kinh tế, mà còn là niềm tự hào, sự phát huy tiềm năng tạo sự đồng thuận; có cơ chế, chính sách để phát huy nội lực, khai thác ngoại lực, vận động Nhân dân và các nhà đầu tư, các doanh nghiệp cùng làm du lịch, đẩy mạnh xã hội hóa phát triển các loại hình du lịch như: Du lịch sinh thái, du lịch di tích lịch sử, du lịch văn hóa cộng đồng, cảnh quan nguyên sơ, làng nghề thủ công truyền thống… Nhờ thế, em cùng gia đình đã triển khai rất tốt mô hình của mình đến khách du lịch gần xa.

Nuôi giấc mơ cho cộng đồng

Từ bỏ sự nghiệp ở thành phố để về vùng cao A Lưới thực hiện ước mơ của mình, Đăng Phú theo học lớp hướng dẫn viên du lịch nội địa, rồi theo học lớp truyền dạy văn nghệ dân gian dân tộc Tà Ôi. Phú bảo, trước đây khi phục vụ du khách, bản thân anh cũng tổ chức các hoạt động văn nghệ, nhưng chỉ dựa trên sự hiểu biết của bản thân. Khi được học các điệu múa, bài hát, kỹ năng bài bản, anh áp dụng vào làm du lịch nhằm tái hiện rõ nét nhất bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc mình hơn.

Nhờ được sự hỗ trợ của chính quyền, Phú xây dựng Homestay Hương Danh từ chính ngôi nhà Tà Ôi của mình. Đây là Homestay duy nhất ở xã A Roàng. “Khách du lịch đông dần. Các đoàn khách trong nước và ngoài đi theo Tour hay tự đi mô tô đến đây tham quan, trải nghiệm. Em thiết kế các chương trình trải nghiệm du lịch ngắn ngày, dài ngày, từ ở, chơi, tracking cho khách du lịch. Họ thích lắm!”, Viên Đăng Phú hồ hởi khoe.

Phú bảo, thiên nhiên ban tặng cho đồng bào vùng cao A Lưới với nhiều sản vật phong phú để đồng bào chế biến thành các món ăn dân dã, rất đặc sắc, ngon miệng. Mỗi du khách đến đây, sẽ luôn là một trải nghiệm mới mẻ về ẩm thực lẫn con người vùng cao.

Viên Đăng Phú vẫn thường xuyên nhận Tour và phục vụ các yêu cầu trải nghiệm văn hóa địa phương, trong đó có hoạt động vào rừng hái rau. Hầu như bữa ăn nào trong Homestay của anh đều có các món rau rừng… 

“Rau tàu bay giòn có thể xào hoặc luộc chấm. Rau môn thục trộn thịt mỡ nướng trong ống tre, có vị thơm nồng; rau dớn có chất nhờn, vị chát nhẹ, dùng để xào hoặc trộn gỏi, ăn rất giòn; lá trơng cuốn nướng thịt thơm lừng; rau chua dùng để nấu canh cá suối như lá me dưới xuôi…”, Đăng Phú giải thích.

Có một điều Phú luôn tâm niệm, đó là ngay cả với khách tự do, việc kích cầu để tạo sự hấp dẫn với họ cũng là điều được người làm du lịch quan tâm. Nhưng Phú vẫn trăn trở khi nhận thấy, thời gian lưu trú của khách vẫn còn ngắn, chủ yếu chỉ ở lại một đêm. Việc giữ chân du khách không chỉ để họ trải nghiệm đầy đủ nét đẹp thiên nhiên, con người, văn hóa, ẩm thực của vùng cao A Lưới, mà còn thúc đẩy ngành “công nghiệp không khói” phát triển, tạo việc làm, thu nhập cho người dân. 

Tuy nhiên, một mình Phú không thể làm được, anh rất muốn địa phương có những kế hoạch lâu dài, những chương trình cụ thể để du lịch A Lưới phát triển, níu chân du khách ở lại dài ngày để tận hưởng, khám phá trọn vẹn vẻ đẹp của đời sống con người và thiên nhiên nơi đây.

Không chỉ giúp quê hương phát triển du lịch, chàng trai 8X còn hỗ trợ nhiều người dân địa phương có thêm việc làm, nguồn thu nhập từ việc tổ chức các hoạt động dịch vụ du lịch. Với hơn chục ha rừng, nuôi con bò, thêm Homestay Hương Danh để làm du lịch, giấc mơ đổi đời cho người Tà Ôi ở thung lũng A Roàng của Viên Đăng Phú đang dần thành hiện thực.

Bà Hồ Thị Tư, Phó Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin huyện A Lưới cho biết: Trong các năm 2022 - 2023, với định hướng tận dụng văn hóa để phát triển du lịch, chính quyền các cấp huyện A Lưới đã thường xuyên tổ chức các lớp phục dựng, truyền dạy văn nghệ dân gian cho người làm du lịch tại các làng du lịch cộng đồng. Từ đó, phát huy thế mạnh của địa phương, tạo ra sản phẩm, khai thác giá trị bản sắc văn hóa gắn với du lịch để phục vụ du khách gần xa. "Mô hình phát triển du lịch cộng đồng của chàng trai Tà Ôi Viên Đăng Phú là một điển hình", bà Tư nhìn nhận.