Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Gương sáng

“Ngôi sao xanh” trên đỉnh núi

Tiêu Dao - 08:27, 03/05/2023

Cuộc đời đầy những khốn khó và thử thách, nhưng người phụ nữ Tà Ôi ấy đã nỗ lực vượt qua để làm công tác dân tộc và mong cho người dân được sung túc, đủ đầy hơn. Bà là Nguyễn Thị Sửu (Kê Sửu) - người phụ nữ Tà Ôi đầu tiên có học vị Tiến sĩ, từng làm Bí thư Huyện ủy A Lưới, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Thừa Thiên Huế và bây giờ là Phó Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thừa Thiên Huế.

Chị Kê Sửu (người ngồi sau xe máy đi trước) trên đường vào bản vùng cao.
Bà Kê Sửu (người ngồi sau xe máy đi trước) trên đường vào bản vùng cao

Tiến sĩ đầu tiên của dân tộc Tà Ôi

Bà Kê Sửu (tên gọi theo tiếng Tà Ôi) nói chuyện với chúng tôi bằng chất giọng nhẹ nhàng, ấm áp, không pha phương ngữ, dù bà sinh ra, lớn lên trong ngôi làng Tà Ôi ở vùng núi xa xôi phía Tây Thừa Thiên Huế. Là nhà nghiên cứu đã viết hàng chục cuốn sách về văn hóa dân gian của người Bru Vân Kiều, Pa Cô, Tà Ôi, Cơ Tu hay Pa Hy (nhóm địa phương của dân tộc Tà Ôi) bà bảo, chuyện học của bà là nỗ lực của gần cả một đời người.

Ký ức của bà chảy tuôn như dòng nước mùa mưa nơi triền Tây đất A Ngo vậy. Ngày bà sinh ra trong hang tối trên đỉnh A Ngo và chập chững lớn, chiến tranh vẫn còn. Cha bà hoạt động cách mạng nằm vùng ở vùng cao A Lưới. Bà lớn lên trên lưng mẹ cùng những câu chuyện về người cha xa nhà biền biệt, những câu chuyện về người Tà Ôi thấm đẫm chất sử thi, về những điệu hát ru và tấm thổ cẩm. Bà có lẽ là một trong số ít người dám vượt qua những hủ tục, đi tìm ánh sáng với con chữ Bác Hồ, rồi xuống núi để học cao hơn trong nỗi ám ảnh về người mẹ của mình.

Mẹ của bà, bà Kê Doaip có một cuộc sống không nhiều vui sướng vì những hủ tục trước đó. Và Kê Sửu như ngôi sao xanh trên đỉnh núi của người Tà Ôi dám bước qua muôn vàn khó khăn để chứng minh rằng, phụ nữ Tà Ôi không chỉ biết lấy chồng, đẻ con mà có thể làm được rất nhiều việc có ích cho quê hương, đất nước.

Bà kể về chuyện học, về những nỗ lực của mình, 9 tuổi mới vào lớp 1, để rồi từ đó là một chuỗi dài đằng đẵng những thử thách thiếu thốn cả vật chất lẫn tinh thần. Hết cấp I, rồi cấp II và cấp III, bà học sư phạm để trở thành giáo viên dạy Ngữ Văn trên quê hương mình. Nhưng khát khao được khám phá những tầng sâu văn hóa của dân tộc mình đã thôi thúc Kê Sửu dấn bước, làm một cuộc “cách mạng” nữa, khi khăn gói xuống phố để học cao học, rồi sau đó là nghiên cứu sinh và bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ. Tháng 3/2009, người Tà Ôi đã vô cùng tự hào khi có đứa con đầu tiên của dân tộc mình nhận tấm bằng Tiến sĩ lúc đang ở độ tuổi 36. Khi ấy, Kê Sửu đang là Chánh Văn phòng Huyện ủy A Lưới (Thừa Thiên Huế).

Ngoài tiếng Tà Ôi, bà tự học thêm tiếng Bru Vân Kiều, Cơ Tu, Pa Hy... Bà không chỉ chuyên tâm nghiên cứu ngôn ngữ, mà từ ngôn ngữ bà thấy được những mạch nguồn văn hóa của các DTTS khắp vùng A Lưới. Dấu chân của người phụ nữ Tà Ôi này đã in trên nhiều bản làng của núi rừng Trường Sơn, để nghe già làng kể chuyện, tập hợp những câu dân ca, truyện cổ tích, truyền thuyết, sử thi của người Tà Ôi.

Từ luận án Tiến sĩ, cho đến hàng chục đề tài nghiên cứu, hàng chục cuốn sách, hàng trăm câu ca dao, tục ngữ, hàng trăm câu chuyện cổ được bà sưu tầm, sáng tác, nghiên cứu, đặc biệt là bản thảo và băng ghi âm về sử thi A Chất... đã góp phần quan trọng vào việc bảo tồn giá trị văn hóa dân gian của cộng đồng DTTS ở vùng cao Thừa Thiên Huế và Quảng Trị.

“Muốn đồng bào thay đổi thì mình phải thay đổi trước”

Chị Kê Sửu trong buổi phỏng vấn của kênh Truyền hình Quốc hội.
Bà Kê Sửu trong buổi phỏng vấn của kênh Truyền hình Quốc hội

Là người con của đồng bào Tà Ôi, nỗi khát khao, mong muốn giúp bà con phát triển kinh tế, nâng cao đời sống tinh thần cứ thôi thúc bà, khiến bà đau đáu ngày đêm. Làm sao cho đồng bào mình trên núi sớm an cư, phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống? Làm sao cho lũ trẻ được đến trường học tập đầy đủ? Làm sao để những phụ nữ không còn bị ràng buộc vào những hủ tục như mẹ bà trước đây?... Những khao khát ấy khiến bà phải hành động bằng những việc làm cụ thể.

Những năm tháng đảm nhiệm chức vụ Bí thư Huyện ủy A Lưới rồi Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Thừa Thiên Huế, bước chân bà cứ mải miết đi về hướng núi. Bà kể, có nhiều đêm mưa gió, bão bùng, bà phải đi vào từng bản làng để tuyên truyền, vận động đồng bào thực hiện công tác dân tộc. Vì bà biết ở đó bà con cần bà, cần chính quyền đến hỗ trợ, giúp đỡ. Những lúc tuyên truyền vận động, có khi bà gặp riêng người vợ để nói chuyện, rồi gặp riêng người chồng để tâm tình, để rồi tất cả cùng chuyển ý mà tin theo.

Bằng vốn ngôn ngữ đa dạng của mình, người làng tin bà, nghe bà, cùng làm theo bà. Cứ thế, bà thuận lợi hơn trong công tác dân tộc của mình. “Tôi cố gắng làm tất cả để hướng về đồng bào mình, để đồng bào trên núi sớm an cư, phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống; cho lũ trẻ được đến trường, cho những phụ nữ không còn bị ràng buộc vào những hủ tục; cho những con đường sớm nối đến những bản xa; cho người dân thoát nghèo, phấn đấu làm giàu trên quê hương mình!”, Kê Sửu rưng rưng với nỗi niềm như thế, khi kể chuyện làm công tác dân tộc.

Mười mấy năm với công tác dân tộc ở nhiều vị trí khác nhau trong bộ máy chính quyền huyện A Lưới và Ban Dân tộc tỉnh Thừa Thiên Huế, bà Kê Sửu đã giúp không ít bản làng ở vùng cao của tỉnh vươn lên, xóa bỏ hủ tục. Bà chia sẻ, để thay đổi nhận thức là một hành trình không hề đơn giản. Muốn đồng bào thay đổi thì mình phải thay đổi trước và chỉ bằng con đường học vấn. Muốn cộng đồng mình tươi sáng hơn thì phải lao vào tìm hiểu thực tế và nguyên nhân cực khổ như thế nào để cùng đồng bào tìm cách thay đổi.

Minh chứng điều này, bà Kê Sửu nhận định, vùng đồng bào DTTS ở Thừa Thiên Huế nói chung đã đi lên trong gian khó sau chiến tranh. Đồng bào DTTS đã đổi đời theo sự đi lên của đất nước. Con em người Cơ Tu, Pa Cô, Tà Ôi, Pa Hy… trước đây chỉ biết lên nương, đi rẫy, đi rừng, nay đã được học hành để vươn lên, làm chủ cuộc sống. Những cử nhân, kỹ sư nông học là người Pa Cô, Tà Ôi… cũng không còn hiếm.

Bây giờ đã là Phó đoàn chuyên trách của Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thừa Thiên Huế, Ủy viên Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, bà Kê Sửu vẫn có nhiều tâm tư với công tác dân tộc, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa và vùng biên giới. Bà cho rằng, ưu tiên lớn nhất của người làm công tác dân tộc là làm sao đưa đời sống bà con vùng cao thoát đói nghèo một cách bền vững, chậm mà chắc, làm thực chất, tiến triển về mặt định lượng chứ không phải hô hào khoa trương thành tích. Đồng thời, nâng cao ý thức dân tộc cho từng người, từng bản làng để chính họ gìn giữ và phát huy.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.