Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc Dao- Nhìn từ Lễ hội Bàn Vương

Mỹ Dung - 06:30, 25/11/2023

Thực hiện Đề án bảo tồn và phát huy giá trị dân tộc Dao tại thôn Sơn Hải, xã Nam Sơn, huyện Ba Chẽ gắn với phát triển du lịch cộng đồng do tỉnh Quảng Ninh phê duyệt, huyện Ba Chẽ đã chú trọng triển khai các hạng mục, giải pháp, qua đó đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Đặc biệt, địa phương đã khôi phục tổ chức thành công Lễ hội Bàn Vương, góp phần bảo tồn và phát huy những nét đẹp văn hóa của đồng bào dân tộc Dao trên địa bàn.

Lễ hội Bàn Vương lần thứ III năm 2023
Lễ hội Bàn Vương lần thứ III năm 2023

Huyện Ba Chẽ có 14 dân tộc đang sinh sống trên địa bàn với 80% dân số là đồng bào DTTS, trong đó người Dao có 3 nhóm: Thanh Y, Thanh Phán, Lô Gang, hiện chiếm 45,2% dân số toàn huyện. Bên cạnh những nét văn hóa chung, mỗi nhóm người Dao nơi đây có những bản sắc riêng, góp phần làm phong phú bức tranh văn hóa đa dạng, độc đáo. Sắc màu văn hóa như một bức tranh thổ cẩm đan xen, tạo ra nét hấp dẫn riêng đối với du khách cũng như những nhà nghiên cứu văn hóa.

Người Dao ở Ba Chẽ có nhiều nhóm khác nhau và có sự khác biệt về tiếng nói, trang phục,  nhưng họ đều có phong tục cấp sắc, tục thờ cúng ông tổ Bàn Vương. Tục thờ cúng Bàn Vương có từ lâu đời, khá điển hình trong sinh hoạt của đồng bào dân tộc Dao.

Truyền truyết người Dao kể rẳng, Bàn Vương vốn là Long Khuyển Bàn Hồ, nhờ lập được công lao to lớn giết được Cao Vương (xâm lược nước Bình Vương) nên được vua Bình Vương trọng thưởng và gả công chúa cho. Bàn Vương và công chúa sinh được 6 trai 6 gái, Bình vương ban cho mỗi người một họ, trở thành 12 họ sớm nhất của người Dao. Khi vua Bình Vương chết, Bàn Vương lên làm Vua. Tuy vậy, Bàn Vương vẫn giữ nếp sống giản dị, dạy người Dao cách trồng lúa, dệt vải.... Sau khi Bàn Vương qua đời, người Dao tổ chức thờ cúng vào các dịp lễ tết và cấp sắc.

Mới đây, từ ngày 18,19/11/2023 Lễ hội Bàn Vương năm 2023, tiếp tục được tổ chức tại miếu thờ Bàn Vương và nhà sinh hoạt cộng đồng dân tộc Dao ở thôn Sơn Hải, xã Nam Sơn. Hôm diễn ra sự kiện này, ngay từ sáng sớm, các đoàn đại diện cho 12 dòng họ Dao ở địa phương đã thực hiện nghi thức rước các lễ vật, cây đặc sản, con vật nuôi đặc trưng từ bến thuyền nhà văn hóa dân tộc Dao lên miếu Bàn Vương để làm nghi lễ cúng.

Lễ cúng Bàn Vương được các thầy cúng thực hiện một cách trang trọng. Đây là nghi lễ mang đạm tính nhân văn hướng con người luôn nhớ đến nguồn cội và trấn an tinh thần bở có tổ tiên Bàn Vương linh thiêng, phù hộ độ trì. Nghi lễ này là sợi dây liên kết cộng đồng trong mối quan hệ dòng họ, làng bản, cầu mong cho con cháu người Dao mạnh khỏe, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, bội thu.

Đến với lễ hội Bàn Vương, người dân và du khách còn được chứng kiến nhiều nghi lễ đặc sắc của đồng bào Dao, các chương trình giao lưu dân ca, dân vũ, trò chơi dân gian..;Đây cũng là dịp để các nghệ nhân và cộng đồng người Dao trên địa bàn gặp gỡ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, nâng cao nhận thức, ý thức trong việc bảo tồn văn hóa dân tộc mình trong thời kỳ hội nhập và phát triển.

Nhiều trò chơi dân gian thu hút người dân và khách du lịch tham gia, hưởng ứng
Nhiều trò chơi dân gian thu hút người dân và khách du lịch tham gia, hưởng ứng

Cũng tại lễ hội, du khách cũng được tìm hiểu và trải nghiệm về kỹ thuật thêu hoa văn trên trang phục của người Dao; thưởng thức màn trình diễn trang phục truyền thống của 5 nhóm Dao trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh; tham quan nhà sinh hoạt cộng đồng của người Dao ...

Chị Đặng Thị Phương, một người dân xã Nam Sơn hào hứng chia sẻ: “Được tham quan những gian trưng bày nét văn hóa của người Dao, tôi càng thêm hiểu và tự hào hơn về dân tộc mình. Thông qua đây chúng tôi thấy mình phải có ý thức hơn để giữ gìn những nét văn hóa dân tộc Dao”.

Đặc biệt, Nhảy lửa là nghi lễ được Nhân dân, du khách mong chờ nhất trong khuôn khổ Lễ hội Bàn Vương huyện Ba Chẽ năm 2023. Lễ ra đời, lưu truyền và trở thành nghi lễ truyền thống không thể thiếu của mỗi dòng họ trong cộng đồng dân tộc Dao ở Ba Chẽ. Tùy vào điều kiện của mỗi dòng họ, Lễ Nhảy lửa sẽ được tổ chức mỗi năm một lần hoặc hai đến ba năm hay nhiều hơn tùy điều kiện của từng dòng họ.

Người Dao thực hiện Lễ Nhảy lửa, với mong cầu các thần linh phù hộ, bảo vệ gia đình, dòng tộc, bản làng được bình an, thịnh vượng, mùa màng bội thu. Bên cạnh đó Lễ Nhảy lửa còn mang ý nghĩa xua đuổi tà ma, bệnh tật, những đen đủi của năm cũ, cầu mong cuộc sống được ấm no hạnh phúc khi bước vào một năm mới. Đặc biệt, thể hiện sức mạnh của con người trong quá trình lao động, chế ngự thiên nhiên, chống lại thú dữ phá hoại mùa màng.

Tại lễ hội Bàn Vương, trước khi tham gia nhảy lửa, người được chọn phải giữ cơ thể sạch sẽ. Đặc biệt, nam giới không được ở gần vợ, kiêng quan hệ ít nhất 3 ngày. Nửa đêm, bốn nghệ nhân nhảy lửa ngồi gần đống củi to (củi quế hoặc lim) được đốt cháy thành than đỏ rực. Sau đó, thầy cúng vãi gạo vào các nghệ nhân. Khi được thần linh chấp nhận, các nghệ nhân bắt đầu rung người mạnh. Mỗi bước chân khiến cho than tung lên huyền bí và đẹp mắt.

Nghệ nhân Triệu Thanh Xuân - thôn Nà Bắp, xã Đồn Đạc, huyện Ba Chẽ - cho biết: “Nghi lễ nhảy lửa ít nhất phải có 4 người tham gia. Những người tham gia phải được luyện tập để đi chân trần trên than đỏ lửa. Cá nhân tôi đã làm nghi lễ này 4 lần. Đây là nghi lễ mang tính tâm linh do những nghệ nhân hoặc người được rèn luyện mới thực hiện được".

Độc đáo Lễ Nhảy lửa của người Dao tại Lễ hội Bàn Vương (Ảnh CTV)
Độc đáo Lễ Nhảy lửa của người Dao tại Lễ hội Bàn Vương (Ảnh CTV)

Sau khi được làm phép, các nghệ nhân chân nhảy theo nhịp cùng tiến về đống than đỏ rực. Những nghệ nhân như trong cơn mê, nhảy múa với đôi chân trần của mình trong đống than lửa mà không hề có cảm giác rát bỏng hay sợ hãi. Hình ảnh những nghệ nhân nhảy múa, dùng tay hất tung than lửa ra các hướng, tạo nên khung cảnh huyền ảo trong đêm.

Anh Hoàng Anh Tuấn, một du khách đến từ thành phố Hải Phòng cho biết, năm nay cùng gia đình đi trải nghiệm Lễ hội Bàn Vương huyện ba Chẽ. Thật tình cờ và có duyên, anh được xem trọn vẹn Lễ Nhảy lửa của người Dao tại đây.

“Ở nghi lễ này, đôi chân trần nhảy lò cò vào đống than hồng tung lên kèm theo điệu trống rộn rã, làm cho khung cảnh trở lên huyền bí, linh thiêng. Điều kỳ lạ mà khó giải thích, rất thu hút tò mò của chúng tôi là chân của các nghệ nhân không hề bị bỏng, nhảy như không vậy”, anh Tuấn chia sẻ.

Với nhiều điểm nổi bật, lễ hội Bàn Vương năm 2023 đã thu hút hàng vạn người dân và lượt khách du lịch tham gia, hưởng ứng. Chia sẻ với phóng viên ngay tại trong khuôn khổ của lễ hội, ông Phạm Văn Đăng, Chủ tịch UBND xã Nam Sơn nhấn mạnh: “Lễ hội năm nay có điểm nhấn quan trọng nhất, là không cần vận động mà rất nhiều người dân đều tình nguyện tham gia, hưởng ứng các hoạt động, chương trình trong Lễ hội Bàn Vương, đặc biệt là người Dao trên địa bàn huyện Ba Chẽ. Họ đã ý thức rõ việc tham gia lễ hội cũng là góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc Dao”.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Những năm qua, tỉnh Khánh Hoà dành nhiều sự quan tâm cho giáo dục miền núi, đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ học sinh có điều kiện ăn ở ổn định. Ngoài các chính sách theo quy định của Chính phủ, tỉnh Khánh Hòa thực hiện hỗ trợ chi phí từ khi học mẫu giáo đến tốt nghiệp đại học; hỗ trợ gạo, miễn, giảm học phí…; tặng quà, học bổng từ các tổ chức chính trị xã hội, cá nhân trong và ngoài tỉnh dành cho học sinh, sinh viên DTTS.
Tin nổi bật trang chủ
Hào khí Việt Nam

Hào khí Việt Nam

Có những khoảnh khắc với mỗi quốc gia, dân tộc là không thể nào quên. Cả dân tộc chúng ta đã trải qua thời khắc như thế, khi Lãnh tụ Hồ Chủ tịch đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh nước Việt Nam dân chủ cộng hòa vào ngày 2/9/1945 tại Quảng trường Ba Đình lịch sử. Hào khí ngày lập nước đến hôm nay vẫn còn nguyên vẹn trong tim mỗi người dân đất Việt và sẽ còn là hành trang quý báu cho mai sau trong quá trình hiện thực hóa đưa đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Thủ tướng gặp mặt, tri ân lực lượng Công an chi viện chiến trường miền Nam

Thủ tướng gặp mặt, tri ân lực lượng Công an chi viện chiến trường miền Nam

Thời sự - PV - 22:12, 25/08/2025
Chiều ngày 25/8, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính gặp mặt, tri ân Ban Liên lạc Công an chi viện chiến trường miền Nam. Thủ tướng khẳng định, các đồng chí Công an chi viện chiến trường miền Nam là những biểu tượng của sự kiên trung, bất khuất, mưu trí, dũng cảm, không ngại gian khổ, hiểm nguy, sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do của đất nước, dân tộc Việt Nam.
Đà Nẵng triệt phá đường dây tín dụng đen công nghệ cao xuyên quốc gia

Đà Nẵng triệt phá đường dây tín dụng đen công nghệ cao xuyên quốc gia

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 21:55, 25/08/2025
Tối 25/8, Công an TP. Đà Nẵng cho biết, Phòng Cảnh sát hình sự (PC02) vừa triệt phá thành công một đường dây “tín dụng đen” xuyên quốc gia với thủ đoạn hoàn toàn mới: Lợi dụng tài khoản iCloud của iPhone để cho vay, siết nợ và trục lợi bất chính với lãi suất tới 600%/năm.
Hơn 71,5 tỷ đồng quà tri ân người có công tại Quảng Ninh

Hơn 71,5 tỷ đồng quà tri ân người có công tại Quảng Ninh

Tin tức - Mỹ Dung - 19:54, 25/08/2025
UBND tỉnh Quảng Ninh vừa ban hành Quyết định số 3267/QĐ-UBND về việc phân bổ 71,55 tỷ đồng cho các cơ quan, đơn vị, địa phương thực hiện tặng quà cho người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ, người thờ cúng liệt sĩ và một số đối tượng chính sách khác.
Triển khai cấp độ cao nhất, đảm bảo tuyệt đối an ninh, an toàn Lễ kỷ niệm A80

Triển khai cấp độ cao nhất, đảm bảo tuyệt đối an ninh, an toàn Lễ kỷ niệm A80

Thời sự - Minh Thu - 18:30, 25/08/2025
Trong những ngày này, cùng với các khối hợp luyện, lực lượng Công an Nhân dân đang nỗ lực, tập trung cao độ với quyết tâm bảo vệ sự kiện A80 tuyệt đối an toàn.
Hành trình “Ánh sáng xanh” thắp sáng mọi nẻo đường Việt Nam

Hành trình “Ánh sáng xanh” thắp sáng mọi nẻo đường Việt Nam

Khoa học - Công nghệ - PV - 18:11, 25/08/2025
Trong chiến dịch Mùa Hè xanh năm 2025, Quỹ Vì tương lai xanh (Tập đoàn Vingroup) cùng hàng nghìn sinh viên tình nguyện từ các trường đại học trên khắp cả nước đã lắp đặt thành công 830 cột đèn năng lượng mặt trời trên 33.600 mét đường, tại 17 xã vùng sâu, vùng xa thuộc 14 tỉnh, thành. Chiến dịch đã góp phần thay đổi diện mạo nông thôn và mở ra tương lai xanh bền vững cho cộng đồng.
Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Đồng bào Xơ Đăng làng Kon Teo Đăk Lấp giữ hồn làng

Nhà rông làng Kon Teo Đăk Lấp được xây dựng năm 1976, gắn với thời điểm lập làng. Nhà rông làm bằng vật liệu tự nhiên, nên cứ vài năm thì sửa chữa lại. Năm nay, sau khi xong vụ mùa, hơn 160 hộ dân trong làng họp và thống nhất sửa lại nhà rông cho mới, khang trang và chuẩn bị cho việc tổ chức các lễ hội của làng.
80 năm ngành Văn hóa Lào Cai: Nền tảng cho sự phát triển bền vững

80 năm ngành Văn hóa Lào Cai: Nền tảng cho sự phát triển bền vững

Tin tức - Tuấn Ninh - 17:25, 25/08/2025
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai vừa long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Ngành Văn hóa (28/8/1945 - 28/8/2025). Buổi lễ không chỉ là dịp nhìn lại chặng đường phát triển đầy tự hào, mà còn đặt ra những định hướng quan trọng, để văn hóa thực sự trở thành động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh trong giai đoạn mới.
Bắt nhịp với Chuyển đổi số

Bắt nhịp với Chuyển đổi số

Khoa học - Công nghệ - Minh Thu - 16:43, 25/08/2025
Trong bối cảnh chuyển đổi số trở thành động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội, nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS đã và đang đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trên các lĩnh vực, đặc biệt trong bối cảnh hoạt động của chính quyền địa phương hai cấp.
60 tiết học giúp học sinh DTTS tăng cường Tiếng Việt trước khi vào lớp 1

60 tiết học giúp học sinh DTTS tăng cường Tiếng Việt trước khi vào lớp 1

Giáo dục - Trọng bảo - 16:14, 25/08/2025
Những ngày này, cùng với việc chuẩn bị cơ sở vật chất cho năm học mới, giáo viên Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học xã Trịnh Tường, tỉnh Lào Cai đang tập trung triển khai các lớp tăng cường Tiếng Việt cho học sinh DTTS trước khi các em vào lớp 1.
Gia Lai: Phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào DTTS 3 - 4%

Gia Lai: Phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào DTTS 3 - 4%

Công tác Dân tộc - Ngọc Thu - 16:06, 25/08/2025
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Dương Mah Tiệp vừa ký ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719) năm 2025 trên địa bàn tỉnh cùng với những mục tiêu, giải pháp cụ thể.
Lào Cai tăng cường các biện pháp ứng phó cơn bão số 5

Lào Cai tăng cường các biện pháp ứng phó cơn bão số 5

Trang địa phương - Trọng Bảo - 16:01, 25/08/2025
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, cơn Bão số 5 (Kajiki) là cơn bão rất mạnh, di chuyển nhanh, phạm vi và cường độ ảnh hưởng trên biển và đất liền rất rộng và nguy hiểm. Để chủ động ứng phó ảnh hưởng của cơn bão số 5, tỉnh Lào Cai đã triển khai nhiều giải pháp tích cực.