Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc Dao- Nhìn từ Lễ hội Bàn Vương

Mỹ Dung - 06:30, 25/11/2023

Thực hiện Đề án bảo tồn và phát huy giá trị dân tộc Dao tại thôn Sơn Hải, xã Nam Sơn, huyện Ba Chẽ gắn với phát triển du lịch cộng đồng do tỉnh Quảng Ninh phê duyệt, huyện Ba Chẽ đã chú trọng triển khai các hạng mục, giải pháp, qua đó đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Đặc biệt, địa phương đã khôi phục tổ chức thành công Lễ hội Bàn Vương, góp phần bảo tồn và phát huy những nét đẹp văn hóa của đồng bào dân tộc Dao trên địa bàn.

Lễ hội Bàn Vương lần thứ III năm 2023
Lễ hội Bàn Vương lần thứ III năm 2023

Huyện Ba Chẽ có 14 dân tộc đang sinh sống trên địa bàn với 80% dân số là đồng bào DTTS, trong đó người Dao có 3 nhóm: Thanh Y, Thanh Phán, Lô Gang, hiện chiếm 45,2% dân số toàn huyện. Bên cạnh những nét văn hóa chung, mỗi nhóm người Dao nơi đây có những bản sắc riêng, góp phần làm phong phú bức tranh văn hóa đa dạng, độc đáo. Sắc màu văn hóa như một bức tranh thổ cẩm đan xen, tạo ra nét hấp dẫn riêng đối với du khách cũng như những nhà nghiên cứu văn hóa.

Người Dao ở Ba Chẽ có nhiều nhóm khác nhau và có sự khác biệt về tiếng nói, trang phục,  nhưng họ đều có phong tục cấp sắc, tục thờ cúng ông tổ Bàn Vương. Tục thờ cúng Bàn Vương có từ lâu đời, khá điển hình trong sinh hoạt của đồng bào dân tộc Dao.

Truyền truyết người Dao kể rẳng, Bàn Vương vốn là Long Khuyển Bàn Hồ, nhờ lập được công lao to lớn giết được Cao Vương (xâm lược nước Bình Vương) nên được vua Bình Vương trọng thưởng và gả công chúa cho. Bàn Vương và công chúa sinh được 6 trai 6 gái, Bình vương ban cho mỗi người một họ, trở thành 12 họ sớm nhất của người Dao. Khi vua Bình Vương chết, Bàn Vương lên làm Vua. Tuy vậy, Bàn Vương vẫn giữ nếp sống giản dị, dạy người Dao cách trồng lúa, dệt vải.... Sau khi Bàn Vương qua đời, người Dao tổ chức thờ cúng vào các dịp lễ tết và cấp sắc.

Mới đây, từ ngày 18,19/11/2023 Lễ hội Bàn Vương năm 2023, tiếp tục được tổ chức tại miếu thờ Bàn Vương và nhà sinh hoạt cộng đồng dân tộc Dao ở thôn Sơn Hải, xã Nam Sơn. Hôm diễn ra sự kiện này, ngay từ sáng sớm, các đoàn đại diện cho 12 dòng họ Dao ở địa phương đã thực hiện nghi thức rước các lễ vật, cây đặc sản, con vật nuôi đặc trưng từ bến thuyền nhà văn hóa dân tộc Dao lên miếu Bàn Vương để làm nghi lễ cúng.

Lễ cúng Bàn Vương được các thầy cúng thực hiện một cách trang trọng. Đây là nghi lễ mang đạm tính nhân văn hướng con người luôn nhớ đến nguồn cội và trấn an tinh thần bở có tổ tiên Bàn Vương linh thiêng, phù hộ độ trì. Nghi lễ này là sợi dây liên kết cộng đồng trong mối quan hệ dòng họ, làng bản, cầu mong cho con cháu người Dao mạnh khỏe, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, bội thu.

Đến với lễ hội Bàn Vương, người dân và du khách còn được chứng kiến nhiều nghi lễ đặc sắc của đồng bào Dao, các chương trình giao lưu dân ca, dân vũ, trò chơi dân gian..;Đây cũng là dịp để các nghệ nhân và cộng đồng người Dao trên địa bàn gặp gỡ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm, nâng cao nhận thức, ý thức trong việc bảo tồn văn hóa dân tộc mình trong thời kỳ hội nhập và phát triển.

Nhiều trò chơi dân gian thu hút người dân và khách du lịch tham gia, hưởng ứng
Nhiều trò chơi dân gian thu hút người dân và khách du lịch tham gia, hưởng ứng

Cũng tại lễ hội, du khách cũng được tìm hiểu và trải nghiệm về kỹ thuật thêu hoa văn trên trang phục của người Dao; thưởng thức màn trình diễn trang phục truyền thống của 5 nhóm Dao trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh; tham quan nhà sinh hoạt cộng đồng của người Dao ...

Chị Đặng Thị Phương, một người dân xã Nam Sơn hào hứng chia sẻ: “Được tham quan những gian trưng bày nét văn hóa của người Dao, tôi càng thêm hiểu và tự hào hơn về dân tộc mình. Thông qua đây chúng tôi thấy mình phải có ý thức hơn để giữ gìn những nét văn hóa dân tộc Dao”.

Đặc biệt, Nhảy lửa là nghi lễ được Nhân dân, du khách mong chờ nhất trong khuôn khổ Lễ hội Bàn Vương huyện Ba Chẽ năm 2023. Lễ ra đời, lưu truyền và trở thành nghi lễ truyền thống không thể thiếu của mỗi dòng họ trong cộng đồng dân tộc Dao ở Ba Chẽ. Tùy vào điều kiện của mỗi dòng họ, Lễ Nhảy lửa sẽ được tổ chức mỗi năm một lần hoặc hai đến ba năm hay nhiều hơn tùy điều kiện của từng dòng họ.

Người Dao thực hiện Lễ Nhảy lửa, với mong cầu các thần linh phù hộ, bảo vệ gia đình, dòng tộc, bản làng được bình an, thịnh vượng, mùa màng bội thu. Bên cạnh đó Lễ Nhảy lửa còn mang ý nghĩa xua đuổi tà ma, bệnh tật, những đen đủi của năm cũ, cầu mong cuộc sống được ấm no hạnh phúc khi bước vào một năm mới. Đặc biệt, thể hiện sức mạnh của con người trong quá trình lao động, chế ngự thiên nhiên, chống lại thú dữ phá hoại mùa màng.

Tại lễ hội Bàn Vương, trước khi tham gia nhảy lửa, người được chọn phải giữ cơ thể sạch sẽ. Đặc biệt, nam giới không được ở gần vợ, kiêng quan hệ ít nhất 3 ngày. Nửa đêm, bốn nghệ nhân nhảy lửa ngồi gần đống củi to (củi quế hoặc lim) được đốt cháy thành than đỏ rực. Sau đó, thầy cúng vãi gạo vào các nghệ nhân. Khi được thần linh chấp nhận, các nghệ nhân bắt đầu rung người mạnh. Mỗi bước chân khiến cho than tung lên huyền bí và đẹp mắt.

Nghệ nhân Triệu Thanh Xuân - thôn Nà Bắp, xã Đồn Đạc, huyện Ba Chẽ - cho biết: “Nghi lễ nhảy lửa ít nhất phải có 4 người tham gia. Những người tham gia phải được luyện tập để đi chân trần trên than đỏ lửa. Cá nhân tôi đã làm nghi lễ này 4 lần. Đây là nghi lễ mang tính tâm linh do những nghệ nhân hoặc người được rèn luyện mới thực hiện được".

Độc đáo Lễ Nhảy lửa của người Dao tại Lễ hội Bàn Vương (Ảnh CTV)
Độc đáo Lễ Nhảy lửa của người Dao tại Lễ hội Bàn Vương (Ảnh CTV)

Sau khi được làm phép, các nghệ nhân chân nhảy theo nhịp cùng tiến về đống than đỏ rực. Những nghệ nhân như trong cơn mê, nhảy múa với đôi chân trần của mình trong đống than lửa mà không hề có cảm giác rát bỏng hay sợ hãi. Hình ảnh những nghệ nhân nhảy múa, dùng tay hất tung than lửa ra các hướng, tạo nên khung cảnh huyền ảo trong đêm.

Anh Hoàng Anh Tuấn, một du khách đến từ thành phố Hải Phòng cho biết, năm nay cùng gia đình đi trải nghiệm Lễ hội Bàn Vương huyện ba Chẽ. Thật tình cờ và có duyên, anh được xem trọn vẹn Lễ Nhảy lửa của người Dao tại đây.

“Ở nghi lễ này, đôi chân trần nhảy lò cò vào đống than hồng tung lên kèm theo điệu trống rộn rã, làm cho khung cảnh trở lên huyền bí, linh thiêng. Điều kỳ lạ mà khó giải thích, rất thu hút tò mò của chúng tôi là chân của các nghệ nhân không hề bị bỏng, nhảy như không vậy”, anh Tuấn chia sẻ.

Với nhiều điểm nổi bật, lễ hội Bàn Vương năm 2023 đã thu hút hàng vạn người dân và lượt khách du lịch tham gia, hưởng ứng. Chia sẻ với phóng viên ngay tại trong khuôn khổ của lễ hội, ông Phạm Văn Đăng, Chủ tịch UBND xã Nam Sơn nhấn mạnh: “Lễ hội năm nay có điểm nhấn quan trọng nhất, là không cần vận động mà rất nhiều người dân đều tình nguyện tham gia, hưởng ứng các hoạt động, chương trình trong Lễ hội Bàn Vương, đặc biệt là người Dao trên địa bàn huyện Ba Chẽ. Họ đã ý thức rõ việc tham gia lễ hội cũng là góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc Dao”.

Ý kiến độc giả
Tin cùng chuyên mục
Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Khánh Hòa: Dành nhiều sự quan tâm chăm lo giáo dục miền núi

Những năm qua, tỉnh Khánh Hoà dành nhiều sự quan tâm cho giáo dục miền núi, đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ học sinh có điều kiện ăn ở ổn định. Ngoài các chính sách theo quy định của Chính phủ, tỉnh Khánh Hòa thực hiện hỗ trợ chi phí từ khi học mẫu giáo đến tốt nghiệp đại học; hỗ trợ gạo, miễn, giảm học phí…; tặng quà, học bổng từ các tổ chức chính trị xã hội, cá nhân trong và ngoài tỉnh dành cho học sinh, sinh viên DTTS.
Tin nổi bật trang chủ
Triệu tập Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV

Triệu tập Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV

Thời sự - PV - 11 phút trước
Căn cứ quy định của pháp luật, trên cơ sở ý kiến của các vị Đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định triệu tập Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, khai mạc vào ngày 5/5/2025 và dự kiến bế mạc vào sáng ngày 28/6/2025. Quốc hội sẽ họp tập trung tại Nhà Quốc hội.
Kon Tum: Xóa gần 1.900 căn nhà tạm, nhà dột nát

Kon Tum: Xóa gần 1.900 căn nhà tạm, nhà dột nát

Trang địa phương - Ngọc Chí - 12 phút trước
Tính đến nay, đã có gần 1.900 hộ dân của tỉnh Kon Tum, chủ yếu là đồng bào DTTS thoát cảnh phải sinh sống trong những căn nhà tạm, nhà dột nát, nhờ chương trình xóa nhà tạm được tỉnh triển khai nhanh chóng.
Khai thác giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các DTTS gắn với phát triển du lịch

Khai thác giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các DTTS gắn với phát triển du lịch

Du lịch - PV - 12 phút trước
Tỉnh Lâm Đồng có 47 dân tộc, với hơn 378 ngàn người đồng bào DTTS - chiếm tỷ lệ 24,54% dân số toàn tỉnh; bao gồm có các dân tộc gốc Tây Nguyên (Cơ Ho, Mạ, Chu Ru, Mnông...), các DTTS từ các tỉnh di cư vào sinh sống (Hoa, Tày, Nùng, Thái, Mường, Mông...). Mỗi dân tộc đều lưu giữ những giá trị văn hóa độc đáo, làm phong phú và góp phần tạo nên bức tranh đa sắc màu, đa bản sắc văn hóa truyền thống của Lâm Đồng, là nguồn tài nguyên đặc sắc để phát triển du lịch.
Thủ tướng chủ trì phiên họp thường kỳ và Hội nghị trực tuyến của Chính phủ với địa phương

Thủ tướng chủ trì phiên họp thường kỳ và Hội nghị trực tuyến của Chính phủ với địa phương

Thời sự - PV - 12 phút trước
Sáng 6/4, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 3/2025 và Hội nghị trực tuyến Chính phủ với địa phương, thảo luận về nhiều nội dung quan trọng.
Kon Tum: Mưa to, gió lốc gây thiệt hại nhiều tài sản của người dân xã Đăk Na

Kon Tum: Mưa to, gió lốc gây thiệt hại nhiều tài sản của người dân xã Đăk Na

Trang địa phương - Ngọc Chí - 12 phút trước
Ông Nguyễn Thanh Thủy - Chủ tịch UBND xã Đăk Na, huyện Tu Mơ Rông (Kon Tum) cho biết, chiều 5/4, trên địa bàn xã có mưa to và gió lốc đã gây thiệt hại nhiều tài sản của người dân và các công trình công cộng trên địa bàn xã.
Ngôi chùa trên đỉnh núi, giữ 4 kỷ lục Việt Nam

Ngôi chùa trên đỉnh núi, giữ 4 kỷ lục Việt Nam

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 5/4, có những thông tin đáng chú ý sau: Hành trang Văn hóa truyền thống. Ngôi chùa trên đỉnh núi, giữ 4 kỷ lục Việt Nam. Chuỗi hạt cườm và bản sắc văn hóa người Co. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Lai Châu: Nhiều chỉ tiêu y tế thuộc Chương trình MTQG 1719 dự báo khó đạt

Lai Châu: Nhiều chỉ tiêu y tế thuộc Chương trình MTQG 1719 dự báo khó đạt

Chính sách Dân tộc - Khánh Thi - 13 phút trước
Trong 4 chỉ tiêu thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030; giai đoạn I: 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719) được UBND tỉnh Lai Châu nhân định là khó đạt kế hoạch đề ra, thì có 3 chỉ tiêu về lĩnh vực y tế.
Quảng Nam: Tạm giam người phụ nữ nghi sát hại con ruột nhằm trục lợi bảo hiểm

Quảng Nam: Tạm giam người phụ nữ nghi sát hại con ruột nhằm trục lợi bảo hiểm

Pháp luật - T.Nhân - H.Trường - 13 phút trước
Tối 5/4, thông tin từ Công an Quảng Nam cho biết, đã khởi tố, bắt tạm giam bà Tô Thị Ty Na (SN 1981; khu phố 3, thị trấn Hà Lam, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam) để điều tra về tội giết người.
Ảnh hưởng không khí lạnh, miền Bắc mưa dông cả ngày

Ảnh hưởng không khí lạnh, miền Bắc mưa dông cả ngày

Tin tức - H. Phúc - 1 giờ trước
Ngày và đêm 6/4, ở khu vực vùng núi Bắc Bộ có mưa, mưa rào và rải rác có dông, cục bộ có nơi mưa to với lượng mưa 15-30mm, có nơi trên 60mm. Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá.
Phim “Địa đạo” thu hơn 30 tỷ đồng sau hai ngày ra rạp

Phim “Địa đạo” thu hơn 30 tỷ đồng sau hai ngày ra rạp

Tin tức - H. Phúc - 1 giờ trước
Bộ phim chiến tranh “Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối” của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên đã thu về hơn 32 tỷ đồng chỉ sau hai ngày chiếu sớm, dẫn đầu doanh thu phòng vé.
Hoàn toàn miễn phí chuyển đổi cùng quà tặng hấp dẫn cho chủ thẻ Chip Contactless của BAC A BANK

Hoàn toàn miễn phí chuyển đổi cùng quà tặng hấp dẫn cho chủ thẻ Chip Contactless của BAC A BANK

Kinh tế - PV - 2 giờ trước
Chuyển đổi thẻ từ sang thẻ chip ngay hôm nay để được trải nghiệm phương thức thanh toán hiện đại, nhanh chóng, an toàn và có cơ hội nhận ưu đãi hấp dẫn từ BAC A BANK.