Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Lễ Nhảy lửa của người Dao đỏ tại Điện Biên

PV - 14:46, 29/11/2018

Tại Điện Biên, dân tộc Dao có hơn 6.000 người, sống tập trung chủ yếu ở các huyện Mường Nhé, Nậm Pồ, Tủa Chùa với các nhóm: Dao Ðỏ (Dao Cóc Ngáng, Dao sừng, Dao Dụ lạy, Dao Ðại bản), Dao Quần chẹt, Dao Khâu. Trong vòng đời người Dao có nhiều lễ và hội như: Thờ cúng tổ tiên, Lễ tạ ơn Bàn Vương, Lễ thêm đinh- thêm người, lễ đặt tên, lễ cưới, lễ cấp sắc (Tủ cải)… và một trong những nghi lễ mang bản sắc văn hóa đặc trưng là Lễ nhảy lửa.

Nhóm người Dao đỏ ở bản Huổi Sâu, xã Pa Tần, huyện Nậm Pồ (Điện Biên) cư trú ở vùng núi cao, xa xôi hiện vẫn còn lưu giữ được nhiều lễ thức của nghi lễ này. Bản Huổi Sâu có 95 hộ, 434 nhân khẩu, gồm có các họ chính như: Chảo, Tẩn, Phàn, Phùng... Năm nay, cộng đồng Dao đỏ bản Huổi Sâu đã chọn ngày 21/11 dương lịch (tức ngày 15/10 âm lịch) để tổ chức Lễ Nhảy lửa.

Những người đàn ông dân tộc Dao nhảy vào lửa bằng chân trần nhưng không bị bỏng. Những người đàn ông dân tộc Dao nhảy vào lửa bằng chân trần nhưng không bị bỏng.

Ngay từ sáng sớm, khi con gà rừng cất tiếng gáy đầu tiên cũng là lúc các ngôi nhà trong bản sáng đèn. Phụ nữ tất bật giúp nhau diện trang phục truyền thống, còn đàn ông trong nhà có nhiệm vụ chuẩn bị đồ cúng mang đến lễ. Trước kia, Lễ Nhảy lửa mang tính chất trong dòng họ nên chỉ diễn ra tại nhà trưởng họ. Song ngày nay đã được mở rộng, mang tính cố kết cộng đồng hơn nên bà con thường lựa chọn địa điểm tổ chức tại nhà thầy cúng (nếu đủ rộng) hoặc một nơi trung tâm của bản để mọi người cùng chung vui.

Ông Chảo Siêng Tá, già làng uy tín ở bản Huổi Sâu cho biết, tổ chức Lễ Nhảy lửa để cầu phúc, cầu may, xua đuổi ma tà, cái xấu cho dòng tộc và dân bản; cầu thần lửa mang lại sự ấm áp, vui mừng cho một vụ thu hoạch hoa màu vừa kết thúc và cầu thần linh phù hộ cho an khang thịnh vượng. Để chuẩn bị cho nghi lễ này, mâm lễ phải có đủ: một cái đầu lợn (hoặc lợn con); bát hương; nước trắng; rượu và năm cái chén; giấy dó tượng trưng vàng bạc âm phủ; quẻ âm dương (bằng một đoạn tre bổ đôi); 2 hào bạc; gạo đã được gói trong túm vải.

Khi lễ vật đã chuẩn bị đầy đủ, giờ tốt đến, dưới sự chủ trì của thầy cúng chính trong bộ trang phục truyền thống của dân tộc sẽ thực hiện các nghi thức cúng lễ trước bàn thờ tổ tiên và mâm lễ. Trong suốt quá trình này, trống, chiêng là nhạc cụ quan trọng không thể thiếu, tiếng nhạc được xem như cầu nối, giúp các vị thần linh tìm về chung vui với dân bản. Nghi lễ cúng rất quan trọng, vì thế sẽ được thực hiện nhiều lần, với nhiều nghi thức.

Đồng bào Dao đỏ tại Điện Biên vẫn bảo tồn được những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình, nhất là trang phục, nghi lễ. Đồng bào Dao đỏ tại Điện Biên vẫn bảo tồn được những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình, nhất là trang phục, nghi lễ.

Trước khi buổi lễ bắt đầu, một đống củi lớn được đốt lên ở khoảng sân rộng, thầy cúng bắt đầu ngồi vào mâm lễ đọc lời cầu khấn, những người muốn được nhảy lửa ngồi hầu lễ phía sau thầy cúng. Khi củi cháy thành đống than hồng rực đỏ, thầy cúng xin quẻ âm dương được thần lửa đồng ý, các chàng trai người Dao như được phù phép, trong phút thăng hoa xuất thần, họ nhảy bật lên bằng cả hai chân và lao vào nhảy giữa đống than hồng rừng rực.

Trong suốt quá trình này, người phụ nữ chỉ được đứng xung quanh đống lửa, tay cầm chổi liên tục quét gọn các tàn than bị tung ra. Điều đặc biệt là không phải ai cũng được tham gia nhảy lửa mà chỉ có đàn ông có sức khỏe, đảm bảo đầy đủ các điều kiện đặt ra trước đó mới được nhảy lửa. Họ nhảy bằng chân trần trên than hồng nhưng không bị bỏng, họ coi đó là cánh cửa chạm đến thần linh. Cứ như vậy, người nọ nối tiếp người kia cho đến khi đống than hồng tắt lịm dưới những đôi chân trần đen nhẻm do than để lại.

Sau khi nghi thức nhảy lửa là đến nghi thức trình diễn các điệu múa, đây cũng là một nghi thức rất quan trọng trong lễ nhảy lửa của người Dao đỏ. Trong Lễ nhảy lửa có hai thầy cúng đóng vai trò của người quán xuyến, một ông là chủ đám (Sliêu họ), một ông múa (Khoi tàn). Các điệu múa gồm có: “Tam nguyên an ham” hay còn gọi là múa “Ra binh vào tướng”; điệu múa chính thức là “Nhìang chầm đao”; điệu múa phát nương, múa điệu bắt ba ba; múa gà… Đây là các điệu múa thể hiện sức mạnh của tướng quân âm binh, biểu dương tinh thần thượng võ và tái hiện lại đời sống sinh hoạt, lao động thường ngày của người dân.

Nghi lễ cuối cùng là việc thầy cúng đốt tiền âm phủ biếu vàng mã để các cụ, ông bà, tổ tiên, các vị thần thánh trở về cõi tiên và cầu khấn để phù hộ cho gia đình, dòng họ, dân bản mọi sự tốt lành, bảo vệ cuộc sống được thanh bình, yên vui. Sau cùng là phần múa hát thể hiện niềm vui, niềm tin của bản làng qua nghi lễ.

Lễ nhảy lửa thường được tổ chức vào cuối năm hoặc đầu xuân năm mới. Lửa mang lại sự ấm áp, mừng cho một vụ thu hoạch hoa màu vừa kết thúc và cầu thần linh phù hộ cho an khang thịnh vượng cũng như xua đuổi tà ma, bệnh tật. Đây là nét sinh hoạt văn hóa tinh thần phong phú và độc đáo của đồng bào Dao đỏ tại Điện Biên. Hiện nay ngành Văn hóa tỉnh Điện Biên đang rất nỗ lực để bảo tồn nét văn hóa này.

VŨ LỢI

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Kết nối hoạt động văn hóa vùng biên giới Việt - Lào

Kết nối hoạt động văn hóa vùng biên giới Việt - Lào

Trong những năm qua, hoạt động giao lưu văn hóa giữa Việt Nam - Lào trở nên sâu sắc vì truyền thống hữu nghị, quan hệ lâu đời giữa hai nước, 2 dân tộc. Nhiều địa phương đã làm tốt công tác kết nghĩa, giao lưu văn hóa. Đơn cử như các tỉnh miền Trung Việt Nam và Nam Lào được xem như mô hình nổi trội trong hoạt động giao lưu văn hóa đối ngoại, kết nghĩa giữa các tỉnh trong cả nước.
Nghề gõ sầu riêng ở Tây Nguyên

Nghề gõ sầu riêng ở Tây Nguyên

Phóng sự - Lê Hường - 22:42, 28/09/2023
Người thợ leo trèo vắt vẻo trên những cây sầu riêng sai trĩu quả, một tay đỡ quả, tay kia cầm con dao nhỏ gõ cán dao vào lớp da gai góc. Chỉ bằng những động tác đơn giản như vậy, người thợ gõ sầu có thể đoán được tuổi và chất lượng của quả sầu riêng. Mùa sầu riêng Đắk Lắk năm nay được mùa, được giá, thợ gõ sầu cũng có nguồn thu nhập khá.
“5 phút vàng” hồi sinh bệnh nhân vỡ tim, 2 lần chết lâm sàng

“5 phút vàng” hồi sinh bệnh nhân vỡ tim, 2 lần chết lâm sàng

Sức khỏe - PV - 22:36, 28/09/2023
Nữ bệnh nhân 62 tuổi đột ngột bị vỡ tim và 2 lần ngừng tuần hoàn vừa được các bác sĩ Vinmec cứu sống kỳ diệu. Chìa khóa thành công là quy trình báo động khẩn Code Blue chuẩn Mỹ, cùng sự tham gia của ekip phẫu thuật tim chuyên môn cao.
Ngân hàng TMCP Bắc Á chính thức phát hành hơn 3.000 tỷ đồng trái phiếu ra công chúng

Ngân hàng TMCP Bắc Á chính thức phát hành hơn 3.000 tỷ đồng trái phiếu ra công chúng

Kinh tế - PV - 22:35, 28/09/2023
Thấu hiểu nhu cầu đầu tư của Khách hàng, trên cơ sở củng cố lợi ích song phương, Ngân hàng TMCP Bắc Á (BAC A BANK) chính thức chào bán sản phẩm Trái phiếu phát hành ra công chúng 2022 Đợt 3,từ ngày 25/09/2023 đến 9h sáng ngày 16/10/2023, với tổng giá trị chào bán hơn 3.000 tỷ đồng.
Văn Lãng (Lạng Sơn): Nâng cao kiến thức pháp luật bảo vệ người tiêu dùng yếu thế năm 2023

Văn Lãng (Lạng Sơn): Nâng cao kiến thức pháp luật bảo vệ người tiêu dùng yếu thế năm 2023

Tin tức - Văn Hoa - 22:32, 28/09/2023
Ngày 25/9/2023, UBND huyện Văn Lãng phối hợp với Hội bảo vệ người tiêu dùng tỉnh Lạng Sơn tổ chức Hội nghị tuyên truyền, nâng cao kiến thức pháp luật bảo vệ người tiêu dùng yếu thế năm 2023 cho 40 đại biểu là người khuyết tật tại thị trấn Na Sầm.
Đồn Biên phòng Đảo Trần cứu hộ thành công 3 ngư dân bị đắm tàu

Đồn Biên phòng Đảo Trần cứu hộ thành công 3 ngư dân bị đắm tàu

Trang địa phương - Mỹ Dung - 22:27, 28/09/2023
Đồn biên phòng Đảo Trần (Bộ đội biên phòng tỉnh Quảng Ninh) vừa cứu nạn thành công 3 ngư dân bị đắm tàu trên biển.
Cây cầu thứ 8 bắc qua sông Hồng tại Yên Bái

Cây cầu thứ 8 bắc qua sông Hồng tại Yên Bái

Cầu Giới Phiên mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với tỉnh Yên Bái nói chung, Tp. Yên Bái nói riêng. Công trình hoàn thành, đưa vào sử dụng sẽ góp phần hoàn thiện đồng bộ cơ sở hạ tầng, hệ thống giao thông, bảo đảm kết nối hai bên bờ sông Hồng tạo thành trục kết nối từ đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai với Quốc lộ 32C, Quốc lộ 70 với đường Âu Cơ và kết nối với trung tâm Tp. Yên Bái.
Ủy ban Dân tộc gặp mặt đoàn đại biểu Người có uy tín trong đồng bào DTTS tỉnh Sơn La

Ủy ban Dân tộc gặp mặt đoàn đại biểu Người có uy tín trong đồng bào DTTS tỉnh Sơn La

Tin tức - Hoàng Quý - 22:19, 28/09/2023
Ngày 28/9, tại Hà Nội, thừa ủy quyền của Lãnh đạo Ủy ban Dân tộc (UBDT), bà Phạm Thị Thúy Hà, Phó Vụ trưởng Vụ Dân tộc thiểu số đã chủ trì buổi gặp mặt đoàn đại biểu Người có uy tín trong đồng bào DTTS tỉnh Sơn La. Cùng tiếp đoàn còn có lãnh đạo một số vụ, đơn vị trực thuộc UBDT.
Các huyện miền núi Nghệ An thiệt hại nặng nề do mưa lũ

Các huyện miền núi Nghệ An thiệt hại nặng nề do mưa lũ

Tin tức - Nguyễn Thanh - 21:45, 28/09/2023
Hơn 1.600 nhà bị ngập, 139 người phải sơ tán, 706 người bị cô lập, 830 nhà bị cô lập… chưa kể hàng ngàn ha hoa màu và cây trồng bị đổ rạp, hư hại… là những con số sơ bộ về đợt mưa lũ trên địa bàn tỉnh Nghệ An những ngày vừa qua. Nhưng, có hay không sự xả lũ đồng loạt của nhiều nhà máy thủy điện đã cộng hưởng cùng với lượng mưa lớn để làm nên những thiệt hại nặng nề này?
An Giang: Bắt đối tượng làm giả nhiều chứng chỉ ngoại ngữ

An Giang: Bắt đối tượng làm giả nhiều chứng chỉ ngoại ngữ

Pháp luật - Lê Vũ - Tiến Tầm - 20:44, 28/09/2023
Sáng 28/9, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Tp. Long Xuyên, tỉnh An Giang cho biết, đơn vị vừa ra Quyết định khởi tố bị can và Lệnh bắt tạm giam Bùi Ngô Minh Khôi (sinh năm 2000, trú huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang) về hành vi “Làm giả tài liệu của cơ quan, tổ chức”.
Đắk Lắk: Gần 700 suất quà Trung thu tặng các cháu thiếu nhi khu vực biên giới

Đắk Lắk: Gần 700 suất quà Trung thu tặng các cháu thiếu nhi khu vực biên giới

Xã hội - Lê Hường - Ngọc Lân - 20:33, 28/09/2023
Trong hai ngày 27 và 28/9, các đơn vị trong Bộ đội Biên phòng tỉnh Đắk Lắk đã phối hợp tổ chức nhiều hoạt động Tết Trung thu vui tươi, rộn ràng, ấm áp, với mong muốn dành những gì tốt đẹp nhất cho các cháu thiếu niên, nhi đồng trên địa bàn 4 xã biên giới của tỉnh.
“Chạm vào yêu thương” - Lan tỏa giá trị của hạnh phúc gia đình

“Chạm vào yêu thương” - Lan tỏa giá trị của hạnh phúc gia đình

Xã hội - Văn Hoa - Hải Đăng - 20:21, 28/09/2023
Ngày 28/9, Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên (LHTN) Việt Nam phối hợp với Công ty Cổ phần Vàng Bạc Đá quý Phú Nhuận (PNJ) tổ chức diễn đàn Xây dựng gia đình trẻ hạnh phúc chủ đề “Chạm vào yêu thương”.