Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Ba Nam - Đại ngàn thức giấc

Đình Quang – Xuân Thịnh - 06:16, 12/03/2025

Ba Nam là xã vùng cao của huyện miền núi Ba Tơ, Quảng Ngãi. Xã nằm cách trung tâm huyện lỵ Ba Tơ chừng 25 cây số, 98% đồng bào dân tộc Hrê sinh sống. Vài năm gần đây, Đảng và Nhà nước đã đầu tư mở đường về đến trung tâm xã, giúp đời sống đồng bào có nhiều đổi thay vượt bậc, bản sắc văn hóa được đồng bào bảo tồn, phát huy.

Một góc núi rừng Ba Nam
Một góc núi rừng Ba Nam

Nhịp sống mới

Chúng tôi về thăm lại xã vùng cao Ba Nam vào một ngày tiết trời se lạnh. Đón tiếp chúng tôi trong căn nhà sàn nhỏ, Bí thư Đảng ủy xã Phạm Văn Tương phấn khởi cho biết: “Ba Nam hiện có hơn 278 hộ với trên 1.080 người, 98% là đồng bào dân tộc Hrê. Xã có 3 làng gồm: làng Dút, làng Vờ và làng Xà Râu. Những năm trước, đường đi lại khó khăn, bà con vất vả lắm. Lúa rẫy làm đủ ăn, nhưng khổ nhất là khi bị ốm đau và trẻ con đi học cái chữ. Bây giờ có đường đi lại rồi, bà con mình chỉ lo trồng cây gì, nuôi con gì cho gia đình phát triển, xóa đói giảm nghèo nhanh và bền vững…”.

Một góc làng Xà Râu, xã Ba Nam
Một góc làng Xà Râu, xã Ba Nam

Ngồi bên ché rượu cần, Bí thư Tương vừa chế nước vào ché vừa giải thích cho chúng tôi về cách chế biến và uống rượu cần của người Hrê ở Ba Nam - khác với người Hrê ở các vùng khác. Ở Ba Nam, hầu như nhà nào cũng có rượu cần sau vụ thu hoạch lúa. Người Hrê nấu rượu cần chủ yếu dùng trong cúng máng nước, cúng mừng lúa rẫy, lúa chòi và các lễ hội của làng. Men để nấu rượu cần được hái trên rừng về, rửa sạch rồi đem nấu với gạo lúa rẫy. Ông Tương nói: “Nhà báo lên Ba Nam đúng vào ngày bà con ăn mừng vụ lúa rẫy vừa mới thu hoạch xong thì vui lắm. Các bản làng rộn tiếng chiêng ngân”.

Những nghệ nhân dân tộc Hrê ở Ba Nam biểu diễn chiêng 5
Những nghệ nhân dân tộc Hrê ở Ba Nam biểu diễn chiêng 5

Ông Phạm Văn Tem làng Xà Râu tâm sự: “Năm vừa qua, dân mình được mùa lúa rẫy. Riêng gia đình mình thu được 60 bao, đủ ăn quanh năm. Nhờ lúa rẫy được mùa nên đời sống bà con mình đỡ hơn trước rất nhiều”. Bí thư Đảng ủy xã Ba Nam - Phạm Văn Tương cho biết thêm: “Ba Nam muốn giảm nghèo bền vững thì phải phát triển kinh tế vườn rừng gắn với bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch. Thực hiện Nghị quyết của Đảng ủy xã giai đoạn 2020 - 2025, cán bộ và Nhân dân địa phương đã tăng cường trồng rừng nguyên liệu và rừng gỗ lớn. Hiện, nhiều cánh rừng đã bắt đầu xanh lại”.

Đồng bào Hrê ở Ba Nam còn giữu nhiều chiêng cổ
Đồng bào Hrê ở Ba Nam còn giữ nhiều chiêng cổ

Âm vang chiêng cổ

Dấu ấn nổi bật nhất của Ba Nam hiện nay là công tác bảo tồn và gìn giữ văn hoá cổ truyền dân tộc Hrê. Theo điều tra sơ bộ, xã hiện có 148 bộ chiêng, trong đó 82 bộ chiêng 3, chiêng 5 có 27 bộ và chiêng goang (tức cồng chiêng) có 39 bộ. Người Hrê ở Ba Nam xem chiêng là vật thiêng của gia đình. Gia đình nào có nhiều cồng, nhiều chiêng là gia đình giàu có, hạnh phúc. Do đó, mỗi loại chiêng có cách đánh và cách gọi khác nhau. Chiêng 3 chiếc tượng trưng cho một gia đình ít con - hai vợ chồng và một đứa con. Chiêng 5 chiếc gồm: chiêng chồng, chiêng vợ và ba đứa con. Do đó, cách đánh thường là chiêng vợ, chiêng chồng nổi lên trước, sau đó các chiêng con mới hòa tấu theo.

Đồng bào Hrê biểu diễn chiêng 3
Đồng bào Hrê biểu diễn chiêng 3

Chiêng Hrê là nhạc cụ độc đáo của người Hrê. Đánh chiêng, tiếng Hrê gọi là "túc chinh". Người Hrê “túc chinh” mô phỏng được nhiều thứ âm thanh trong cuộc sống sinh hoạt hằng ngày. Mùa lễ hội tháng Ba, người ta thường đánh chiêng ba, nghe giống như tiếng ếch kêu ngoài đồng ruộng. Có nghệ nhân còn dùng chiêng giả âm thanh tiếng chim kêu, gió thổi và sấm sét… Nhiều già làng không cầm được chiêng thì dùng ống tre làm ra chiếc đàn chinh kala hoặc chinh vông để đánh cho đỡ nhớ tiếng chiêng. Ngày xưa, chiêng Hrê thường đánh trong nhà. Ngày nay, không gian diễn tấu chiêng Hrê được mở rộng như đánh ngoài suối, sông, đồng ruộng hay bên đống lửa cạnh nhà sàn. Chiêng Hrê được diễn tấu trong mọi thời gian, chỉ kiêng đánh chiêng khi trong làng có người qua đời.

Chiêng 3 của người Hrê
Chiêng 3 của người Hrê

Ngoài chiêng, người Hrê ở Ba Nam còn giữ được nếp nhà sàn truyền thống. Tuy nhiên, khác với nhà cổ truyền, tất cả các nhà đều lợp ngói. Rượu cần làm bằng gạo lúa rẫy và rễ cây valo ở Ba Nam ngon nổi tiếng vùng đất Ba Tơ, Quảng Ngãi. Cả xã, người già nào cũng biết nấu rượu cần. Ngày vui lễ hội, mỗi nhà hỗ trợ một ché rượu để cả làng cùng uống và đãi khách. Tết vừa rồi, chị Phạm Thị Quý, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã, tự sản xuất rượu cần và bán cho khách hàng gần xa, ước tính hơn 100 ché, trừ chi phí thu nhập vài chục triệu đồng.

Bí thư Đảng ủy xã Ba Nam - Phạm Văn Tương cho biết: “Hiện, Ba Nam đã có đường, bản sắc văn hóa Hrê được gìn giữ. Bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch là con đường giảm nghèo bền vững nhất. Dù còn nhiều khó khăn, chúng tôi quyết tâm làm được, bởi văn hóa là chìa khóa để kinh tế phát triển”.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Vùng cao xứ Lạng khởi sắc từ Chương trình MTQG 1719

Vùng cao xứ Lạng khởi sắc từ Chương trình MTQG 1719

Cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ, người dân được hỗ trợ phát triển sinh kế, đời sống vật chất, tinh thần ngày càng được nâng cao… Đó là những chuyển biến rõ nét ở vùng cao Lạng Sơn sau hơn 4 năm triển khai Chương trình MTQG phát triển kinh tê - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719). Chương trình không chỉ mang lại nguồn lực mà còn góp phần thắp sáng niềm tin, khơi dậy khát vọng vươn lên, xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc nơi phên dậu Tổ quốc.
Tin nổi bật trang chủ
Lan toả bản sắc, củng cố sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc, tôn giáo

Lan toả bản sắc, củng cố sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc, tôn giáo

Với trách nhiệm chính trị, Bộ Dân tộc và Tôn giáo đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao trong khuôn khổ Triển lãm Quốc gia “80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”. Bộ Dân tộc và Tôn giáo vinh dự được nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho tập thể có thành tích xuất sắc.
UEFA Champions League 2025: Thể thức thi đấu mới chính thức áp dụng

UEFA Champions League 2025: Thể thức thi đấu mới chính thức áp dụng

Thể thao - Hoàng Minh - 6 phút trước
Từ mùa giải 2024/2025, UEFA Champions League - sân chơi danh giá nhất cấp câu lạc bộ châu Âu, đã bước sang một kỷ nguyên mới, với sự thay đổi mang tính lịch sử về thể thức thi đấu. Những đổi mới này tiếp tục được duy trì cho mùa giải 2025/2026, nhằm tăng tính cạnh tranh, sự hấp dẫn và cơ hội cho nhiều đội bóng hơn.
Quảng Ninh tạo sức hút du lịch từ “Hành trình di sản”

Quảng Ninh tạo sức hút du lịch từ “Hành trình di sản”

Kinh tế - Mỹ Dung - 20 phút trước
Quảng Ninh sở hữu kho tàng di sản với hàng trăm di tích, ba di sản thế giới cùng ký ức vùng mỏ đặc biệt. Bài toán đặt ra không chỉ là bảo tồn, mà còn biến những giá trị ấy thành “hành trình di sản” sống động để đồng hành cùng du khách.
Vùng cao xứ Lạng khởi sắc từ Chương trình MTQG 1719

Vùng cao xứ Lạng khởi sắc từ Chương trình MTQG 1719

Công tác Dân tộc - Văn Quyết-Thúy Hồng - 2 giờ trước
Cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ, người dân được hỗ trợ phát triển sinh kế, đời sống vật chất, tinh thần ngày càng được nâng cao… Đó là những chuyển biến rõ nét ở vùng cao Lạng Sơn sau hơn 4 năm triển khai Chương trình MTQG phát triển kinh tê - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719). Chương trình không chỉ mang lại nguồn lực mà còn góp phần thắp sáng niềm tin, khơi dậy khát vọng vươn lên, xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc nơi phên dậu Tổ quốc.
Lan toả bản sắc, củng cố sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc, tôn giáo

Lan toả bản sắc, củng cố sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc, tôn giáo

Thời sự - Hồng Phúc - 3 giờ trước
Với trách nhiệm chính trị, Bộ Dân tộc và Tôn giáo đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao trong khuôn khổ Triển lãm Quốc gia “80 năm Hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”. Bộ Dân tộc và Tôn giáo vinh dự được nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho tập thể có thành tích xuất sắc.
Đảng ủy Bộ Dân tộc và Tôn giáo: Tham gia Hội nghị toàn quốc quán triệt triển khai thực hiện các Nghị quyết của Bộ Chính trị

Đảng ủy Bộ Dân tộc và Tôn giáo: Tham gia Hội nghị toàn quốc quán triệt triển khai thực hiện các Nghị quyết của Bộ Chính trị

Thời sự - Minh Thu - 3 giờ trước
Sáng 16/9, tại Nhà Quốc hội, Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức Hội nghị toàn quốc (trực tiếp kết hợp trực tuyến) quán triệt, triển khai thực hiện 4 Nghị quyết của Bộ Chính trị.
Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Rực rỡ sắc đỏ cờ Tổ quốc ở xã vùng cao Ngọk Réo

Cùng với cả nước kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, Đảng bộ xã Ngọk Réo, tỉnh Quảng Ngãi đã phát động nhiều phong trào thi đua yêu nước. Trong đó, công trình “Đường cờ Tổ quốc” do Đoàn Thanh niên xã thực hiện đã tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong cán bộ, đảng viên và đồng bào DTTS nơi đây. Hơn 100 lá cờ Tổ quốc rực rỡ trên trục đường chính dẫn vào trung tâm xã không chỉ tạo điểm nhấn cho cảnh quan khu dân cư Nông thôn mới vùng đồng bào DTTS, mà còn thể hiện niềm tự hào, khát vọng vươn lên của vùng đất còn nhiều khó khăn.
Đột kích quán Bar ở Buôn Ma Thuột, phát hiện nhiều người dương tính với ma túy

Đột kích quán Bar ở Buôn Ma Thuột, phát hiện nhiều người dương tính với ma túy

Pháp luật - Hoàng Thùy - 3 giờ trước
Sáng 16/9, Phòng Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma túy Công an tỉnh Đắk Lắk cho biết, vừa đột kích 1 quán Bar trên địa bàn phường Buôn Ma Thuột, phát hiện nhiều người dường tính với chất ma túy, bắt giữ 1 đối tượng chuyên tuồn ma túy vào các quán Bar bán cho khách.
Phát huy vai trò quản lý Nhà nước về dân tộc, tôn giáo ở mô hình chính quyền 2 cấp

Phát huy vai trò quản lý Nhà nước về dân tộc, tôn giáo ở mô hình chính quyền 2 cấp

Dân tộc - Tôn giáo - Phương Ly - 3 giờ trước
Làm việc tại tỉnh Lai Châu, Thứ trưởng Bộ Dân tộc và Tôn giáo Nguyễn Hải Trung đề nghị, các cấp, ngành, nhất là Sở Dân tộc và Tôn giáo - cơ quan quản lý Nhà nước về lĩnh vực công tác dân tộc, tín ngưỡng, tôn giáo phải chủ động nắm chắc tình hình, xây dựng kế hoạch tập huấn, hướng dẫn cấp xã về chuyên môn nghiệp vụ, góp phần thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng, Nhà nước về mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Gia Lai nỗ lực bao phủ bảo hiểm y tế học sinh, sinh viên

Gia Lai nỗ lực bao phủ bảo hiểm y tế học sinh, sinh viên

Sức khỏe - Ngọc Thu - 5 giờ trước
Năm học 2024 - 2025, tỷ lệ học sinh tham gia Bảo hiểm y tế trên địa bàn tỉnh Gia Lai chưa cao, không đồng đều. Xác định thực hiện BHYT học sinh, sinh viên là nhiệm vụ quan trọng nhằm bảo đảm an sinh và tạo nền tảng cho giáo dục bền vững, tỉnh Gia Lai đang triển khai nhiều giải pháp, trong đó, quyết tâm đạt 100% học sinh, sinh viên tham gia BHYT.
Tìm lại vẻ đẹp Trung thu xưa tại miền Tây sông nước

Tìm lại vẻ đẹp Trung thu xưa tại miền Tây sông nước

Phóng sự - Tào Đạt - Duy Tân - 5 giờ trước
Trong khi có nhiều cách đón Trung thu hiện đại, một số gia đình trẻ miền Tây Nam Bộ lại chọn dành nhiều ngày để tái hiện mùa trăng xưa, để gợi nhớ những ký ức đẹp.
Đà Nẵng đã mở lại tuyến tham quan, dã ngoại tại bán đảo Sơn Trà

Đà Nẵng đã mở lại tuyến tham quan, dã ngoại tại bán đảo Sơn Trà

Du lịch - Minh Nhật - 6 giờ trước
Từ ngày 16/9, tuyến tham quan bán đảo Sơn Trà mở cửa trở lại, giúp du khách khám phá vẻ đẹp thiên nhiên và thúc đẩy du lịch sinh thái bền vững tại Đà Nẵng.