Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Ứng phó xói lở sông Vu Gia - Thu Bồn (Quảng Nam): Xói lở từ thượng nguồn xuống hạ du (Bài 1)

PV - 14:50, 29/11/2021

Biến động tự nhiên cùng tác động con người từng ngày khiến lưu vực hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn tổn thương âm ỉ. Đã có những tiến triển tích cực trong việc gia cố xói lở bờ sông nhưng giải pháp toàn diện để bảo vệ “mạch máu” của xứ Quảng vẫn ở thì tương lai…

Xói lở ảnh hưởng nặng nề đến đất sản xuất nông nghiệp của nông dân ven sông Vu Gia
Xói lở ảnh hưởng nặng nề đến đất sản xuất nông nghiệp của nông dân ven sông Vu Gia

Dai dẳng xói lở

Xói lở sông Vu Gia - Thu Bồn diễn ra từ bao đời nay, tuy nhiên tình trạng này dần trở thành hiểm họa với đời sống kinh tế - xã hội và dân sinh trong chục năm gần đây, khi diễn biến với cường độ mạnh, dị thường.

Hơn 10 năm nay, người dân thôn Lạc Thành Đông, xã Điện Hồng, huyện Điện Bàn (Quảng Nam) và một số thôn lân cận dường như đã “sống chung” với sạt lở sông Bình Phước (một nhánh thuộc hệ thống sông Vu Gia). Sạt lở làm nhiều hộ dân không còn đất nông nghiệp để sản xuất, đường dây diện 500kV quốc gia đi ngang qua, cùng hàng nghìn ngôi mộ cũng bị đe dọa.

Ngược lên phía trung lưu sông Vu Gia, dù đã có kè xây dựng từ lâu, nhưng người dân thôn Mỹ Hảo, xã Đại Phong (huyện Đại Lộc) cũng không tránh khỏi nỗi lo xói lở.

Ông Doãn Đức Hạnh, người dân địa phương cho biết: “Trước đây, nhà tôi từng mất 4 sào đất nông nghiệp trôi theo con nước. Bây giờ làng mới dù ở cách sông cả trăm mét, nhưng cũng không có gì là chắc chắn, khi nỗi lo sạt lở luôn thường trực”.

Ông Trần Văn Hòa - Chủ tịch UBND xã Đại Phong cho hay, khoảng 500m bờ sông Vu Gia đoạn qua địa bàn xã bị ảnh hưởng bởi xói lở hàng năm, nhưng chưa được kè. Đoạn kè rồi thì nhiều chỗ xuống cấp và vẫn bị sạt lở ảnh hưởng rất nhiều. Tính sơ trong 20 năm qua, Đại Phong đã mất khoảng 10ha đất sản xuất vì sạt lở.

Phía sông Thu Bồn, người dân ở suốt một dải từ Quế Trung (Nông Sơn), Duy Thu (Duy Xuyên), Điện Phước (Điện Bàn) đến nhiều cồn bãi gần Hội An… cũng chung ám ảnh với hiểm họa sạt lở mỗi khi mưa đến, lũ về.

Chỉ riêng Điện Bàn, theo thống kê hiện có 24km bờ sông bị sạt lở nguy hiểm, có nguy cơ ảnh hưởng đến 1.592 hộ dân và gần 1.000ha đất lúa, hoa màu.

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học đến từ Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam, trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn đoạn qua 4 địa phương vùng hạ du gồm: Hội An, Điện Bàn, Duy Xuyên và Đại Lộc đã có khoảng 85 điểm xói lở, trong đó có 36 điểm sạt lở nguy hiểm. Trên thực tế, số khu vực sạt lở lẻ tẻ khác còn cao hơn rất nhiều, bởi diễn biến xói lở luôn biến động theo từng đợt mưa, lũ.

 Khai thác cát sỏi cũng là một nguyên nhân dẫn đến sạt lở bờ sông
Khai thác cát sỏi cũng là một nguyên nhân dẫn đến sạt lở bờ sông

Nhiều nguyên nhân, hình thái xói lở

Cứ đến mùa mưa lũ, hiện tượng sạt lở bờ sông Vu Gia - Thu Bồn thường xuyên xảy ra. Các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch xây dựng khu dân cư, phát triển giao thông kể cả một số công trình liên quan đến vấn đề chống ngập lụt cũng làm tác động đến lòng dẫn của hai con sông này.

Theo khảo sát của nhóm nghiên cứu đến từ Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam, về cơ bản trên hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn có 6 kiểu xói lở, gồm: Sạt lở bờ sông lõm, xói lở bờ trên thềm đá gốc, sạt lở do hai dòng chảy chèn ép nhau, sạt lở do nước lũ tràn bờ chạy qua sông khác, sạt lở bờ sau các công trình bảo vệ bờ (kè, mỏ hàn…) và sạt lở bờ do sông đổi dòng.

Nhà nghiên cứu Vũ Hải Đăng - Viện Địa chất và địa vật lý biển cho rằng, phần lớn hệ thống sông ở hạ lưu Vu Gia - Thu Bồn phát triển và hoạt động chủ yếu trên bề mặt địa hình có nguồn gốc aluvi hoặc sông - biển. Do đó, mọi tác động của việc khai thác phục vụ kinh tế dân sinh như xây dựng hệ thống thủy lợi, thủy điện, đắp đê, khai thác cát, nuôi trồng thủy sản… đều làm thay đổi hình thái lòng dẫn, chế độ thủy văn dẫn đến xói lở sông.

Trên toàn lưu vực hệ thống sông Vu Gia - Thu Bồn, con số sơ bộ cho thấy xói lở thường xuyên ảnh hưởng đến đời sống của hơn 19.500 hộ dân dọc bờ sông và khoảng 10.000ha đất sản xuất nông nghiệp. Trong đó, có hơn 1.200 hộ dân với khoảng 4.600 nhân khẩu nằm trong vùng có nguy cơ cao do xói lở bờ sông.

Qua phân tích của các chuyên gia, đoạn trung lưu sông Vu Gia (từ hợp lưu sông Bung đến xã Đại Đồng, Đại Lộc), do nếp uốn địa hình lòng sông có một số đoạn uốn khúc mạnh và có xu hướng dịch chuyển về phía bên phải. Vì vậy, hầu hết điểm xói lở tập trung ở bờ phải.

Đoạn sông từ đầu đồng bằng ngập nước (xã Đại Đồng đến cầu Ái Nghĩa) biến động mạnh với tình trạng xói lở nghiêm trọng cũng ở bờ phải do chịu tác động của quá trình chuyển tiếp. Còn đoạn từ cầu Ái Nghĩa đến đập An Trạch xói lở xuất hiện ở các khúc sông cong.

Với sông Thu Bồn, đoạn từ trạm thủy văn Nông Sơn đến cầu Giao Thủy, hai bên bờ đất đá có kết cấu rắn chắc nên xói lở ít xuất hiện. Xói lở chỉ xảy ra ở các khu vực thấp ven sông, tuy nhiên các bãi bồi nổi trong lòng sông thì bị xói mạnh. Đoạn từ cầu Kỳ Lam đến cầu Câu Lâu có sự vận động mạnh mẽ, uốn khúc của sông nên có rất nhiều điểm xói lở nguy hiểm ở cả 2 bên bờ.

Đoạn từ cầu Câu Lâu đến cầu Cẩm Kim, xu hướng lòng sông mở rộng ra phía cửa biển, dẫn đến liên tục tạo ra - mất đi các bãi giữa, xói lở mạnh bờ sông và thường xuất hiện ở những khúc cong.

Các bãi giữa lớn có xu hướng “trôi” về phía biển và hiện tượng trôi của các bãi này gây nên xói lở ở phần thượng lưu của nó. Ở đoạn cuối trước khi đổ ra biển, các bãi bồi giữa sông cũng có xu hướng “trôi” về phía biển.

Theo TS. Vũ Thị Thu Lan - Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam, chủ nhiệm đề tài “Nghiên cứu ứng dụng công nghệ phòng chống xói lở bờ sông Vu Gia - Thu Bồn”, về nguyên nhân con người thì phải nhắc đến tác động của hệ thống thủy điện và khai thác cát sỏi.

“Nếu tính theo công suất lắp máy của thủy điện trên đầu người thì Quảng Nam là tỉnh đứng đầu nước ta với 0,43MW. Tất nhiên là xói lở còn hiện diện ở nhiều nơi, nhưng phải nói rằng gần như tất cả khu vực đối diện với các mỏ khai thác cát đều có hiện tượng xói lở”, TS. Vũ Thị Thu Lan cho hay.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Quảng Nam: Hơn 700 ngôi nhà và 6.000ha lúa, hoa màu bị ngập nước

Quảng Nam: Hơn 700 ngôi nhà và 6.000ha lúa, hoa màu bị ngập nước

Mưa lớn kéo dài dẫn đến ngập lụt cục bộ tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh Quảng Nam. Thống kê sơ bộ cho thấy, hơn 6.000ha lúa và hoa màu, 725 căn nhà ngập nước. Một số tuyến đường, cầu phao bị sạt lở hoặc bị cuốn trôi.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.