Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Trao truyền văn hóa dân tộc Dao cho thế hệ trẻ

Vĩ Đức - Ngân Nhi - 16:05, 03/08/2021

Hơn 40 năm qua, với mong muốn giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Dao, tránh nguy cơ bị mai một, ông Hà Xuân Tiến, thôn Hả Trong, xã Nam Sơn, huyện Ba Chẽ (Quảng Ninh) đã dày công nghiên cứu và truyền dạy lại những giá trị văn hóa đặc sắc của người Dao cho thế hệ trẻ.

Ông Tiến (bên trái) đang giới thiệu các cuốn sách về nghi thức, phong tục tập quán của người Dao
Ông Tiến (bên trái) đang giới thiệu các cuốn sách về nghi thức, phong tục tập quán của người Dao

Nghe danh Nghệ nhân Hà Xuân Tiến đã lâu, nhưng gần đây tôi mới có dịp gặp gỡ. Theo con đường quốc lộ chạy qua trung tâm xã, vượt qua những cánh rừng thông, keo, chúng tôi tới thăm ngôi nhà ấm cúng của gia đình ông Tiến.

Bên ấm trà xanh, ông Hà Xuân Tiến (76 tuổi), kể cho chúng tôi nghe về cái duyên với văn hóa Dao. Sinh ra ở xã vùng sâu Ba Chẽ, ông Tiến lớn lên trong nguồn văn hóa đậm chất dân gian Dao. Tình yêu, sự gắn bó với văn hóa Dao, theo ông từ khi còn lẫm chẫm bước đi. Ngày bé, ông thường được theo các Thầy cả người Dao đi làm lễ cấp sắc, lễ cúng trong làng. Lớn lên một chút ông trở thành đệ tử của các thầy. Thế rồi, văn hóa người Dao “ngấm dần” trong con người ông. Ban đầu ông chỉ tọ tọe vài chữ học của các thầy trong các ngày lễ. Rồi đến khi ông đọc thông viết thạo, thậm chí thuộc “làu làu” các bài cúng, bài hát lúc nào không hay.

Nghệ nhân Hà Xuân Tiến chia sẻ, ở vùng cao Ba Chẽ, người Dao chiếm gần 70%. Cộng đồng người Dao nơi đây còn bảo tồn nhiều loại hình tín ngưỡng, phong tục, tập quán đa dạng có thể kể đến là lễ cúng thần rừng, lễ cầu mùa, lễ cấp sắc (Phùn Vòong) là một nghi thức quan trọng không thể thiếu trong đời của đàn ông dân tộc Dao. Người Dao quan niệm rằng, phải trải qua lễ cấp sắc thì người đàn ông Dao mới được coi là trưởng thành. Lễ cấp sắc thường được tổ chức vào khoảng thời gian nông nhàn - tháng 11, 12 âm lịch hoặc tháng 1 năm sau. Lễ Cấp Sắc diễn ra suốt 1 ngày 1 đêm, gồm nhiều nghi thức khác nhau...

Không chỉ bảo lưu các nghi lễ và đặc biệt là lễ cấp sắc của người Dao, ông Tiến còn “dày công” sưu tầm nhiều cuốn sách của người Dao. Trong đó, nhiều cuốn được ông tỷ mẩn chép và biên tập lại. Các cuốn sách của ông thường nghiêng về các phong tục tập quán, tín ngưỡng và rất nhiều bài hát của người Dao. 

Thấy các cuốn sách của ông Tiến hay, nhiều người Dao ở nhiều địa phương khác đã tìm đến để mua. Không để các nghi lễ và các phong tục của người Dao bị mai một, ông Tiến đã vận động nhiều người yêu mến văn hóa Dao tham gia nhóm bảo tồn văn hóa Dao ở địa phương. Trong số họ, nhiều người chưa một lần biết đến các nghi thức, hay chữ viết của người Dao cũng đến nhờ ông truyền dạy. Thậm chí, có thành viên nhỏ tuổi, đang học cấp 2 cũng lặn lội đến học ông.

Đồng bào dân tộc Dao huyện Ba Chẽ (Quảng Ninh) còn giữ được nhiều nét văn hóa đặc sắc. (Ảnh minh họa)
Đồng bào dân tộc Dao huyện Ba Chẽ (Quảng Ninh) còn giữ được nhiều nét văn hóa đặc sắc. (Ảnh minh họa)

Không chỉ nhiệt tình truyền dạy vốn văn hóa cổ của dân tộc, ông Tiến còn là hạt nhân nòng cốt của địa phương thường xuyên tham gia hát dân ca tại ngày Hội văn hóa thể thao các dân tộc huyện Ba Chẽ.

Song song với việc truyền dạy các vốn quý của đồng bào dân tộc Dao, ông Tiến còn là một già làng uy tín trong cộng đồng. Tuy tuổi đã cao, nhưng ông Tiến vẫn đến từng nhà vận động, tuyên truyền để bà con chấp hành tốt các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, giữ gìn an ninh trật tự, xây dựng nếp sống mới; xóa bỏ những hủ tục không còn phù hợp với cuộc sống hiện tại, cùng nhau xây dựng làng, xã văn hóa, không nghe lời kẻ xấu, cảnh giác với những thủ đoạn của kẻ xấu làm mất đoàn kết...

Với những đóng góp của mình, ông Hà Văn Tiến đã được Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh tặng Bằng khen vì đã có thành tích trong thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII) về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc năm 2013; Bằng khen vì có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua giành danh hiệu “Già làng, trưởng bản tiên tiến tiêu biểu” lần thứ XI (2013 - 2014) năm 2014. Năm 2019, ông vinh dự được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân dân gian Việt Nam./.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Tin nổi bật trang chủ
Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Là huyện 30a của tỉnh Lào Cai, nhiều năm qua, huyện Si Ma Cai đã nhận được sự quan tâm đầu tư từ các chương trình, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hiện nay, huyện đang tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719). Để nâng cao chất lượng, hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ các chương trình, huyện Si Ma Cai đặc biệt chú trọng công tác luân chuyển cán bộ, góp phần củng cố hệ thống chính trị, nâng cao năng lực lãnh đạo chỉ đạo, quản lý, giám sát nguồn vốn đầu tư.
Không khí chuẩn bị đón Tết Chôl Chnăm Thmây rộn ràng nơi phum, sóc

Không khí chuẩn bị đón Tết Chôl Chnăm Thmây rộn ràng nơi phum, sóc

Thời sự - Phương Nghi - 1 giờ trước
Về với đồng bào Khmer ở các tỉnh như Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu… mới cảm nhận được không khí đón Tết cổ truyền Chôl Chnăm Thmây của đồng bào Khmer đang tới gần. Đi qua từng phum sóc, chúng tôi cảm nhận được không khí rộn ràng, náo nức chuẩn bị đón tết cổ truyền của đồng bào qua từng việc làm, hoạt động cụ thể.
Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Thời sự - Sỹ Hào - 1 giờ trước
Quỹ bình ổn giá xăng dầu đang dư hàng nghìn tỷ đồng nhưng lại không sử dụng để điều tiết giá xăng dầu trên thị trường. Đặc biệt người dân ở nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi phải mua giá xăng dầu theo giá vùng 2, gánh thêm một khoản chi phí, khiến cho cuộc sống đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.
Lễ hội

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Sắc màu 54 - Hà Minh Hưng - 1 giờ trước
Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Công tác Dân tộc - Thúy Hồng - 1 giờ trước
Sau gần 4 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021 -2025 (Chương trình MTQG 1719), huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Việc triển khai thực hiện hiệu quả các dự án của Chương trình đã giúp người dân được thụ hưởng các chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước kịp thời, qua đó, góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện.
Khâu Vai mùa hoa ban nở

Khâu Vai mùa hoa ban nở

Sắc màu 54 - Quỳnh Lưu - 1 giờ trước
Được triển khai trồng từ năm 2020 với hơn 300 cây hoa ban tím, hoa ban trắng; đến nay sau hơn 3 năm, cây hoa ban tại Mê cung đá, xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang đã phát triển tốt và bắt đầu nở hoa.
Tin trong ngày - 28/3/2024

Tin trong ngày - 28/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 28/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Bệnh lây từ động vật sang người gia tăng, khó khăn kiểm soát nguồn lây. Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện. Mưa đá xối xả, dày đặc ở Mù Cang Chải (Yên Bái). Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Du lịch - Doãn Đạt - 1 giờ trước
Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) thu hút lượng khách du lịch đông đảo với mức tăng trưởng bình quân trên 20%/năm, doanh thu bình quân 15,5%/năm. Năm 2023, tổng lượt khách du lịch đạt 586.000 lượt, tổng thu từ khách du lịch đạt 2.088 tỷ đồng.
Quảng Nam: Phấn đấu giảm 2.900 hộ nghèo trong năm 2024

Quảng Nam: Phấn đấu giảm 2.900 hộ nghèo trong năm 2024

Công tác Dân tộc - T.Nhân-H.Trường - 1 giờ trước
UBND tỉnh Quảng Nam vừa có Quyết định giao chỉ tiêu giảm nghèo năm 2024 cho các địa phương trong tỉnh.
Phụ nữ Chư Pưh (Gia Lai) ra mắt Tổ truyền thông cộng đồng

Phụ nữ Chư Pưh (Gia Lai) ra mắt Tổ truyền thông cộng đồng

Tin tức - Ngọc Thu - 1 giờ trước
Ngày 27/3, tại làng Plei Hlốp (xã Chư Don, huyện Chư Pưh, Gia Lai), Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Chư Pưh đã tổ chức ra mắt mô hình “Tổ truyền thông cộng đồng”. Mô hình là một trong những nội dung thực hiện Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em” thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn I từ 2021 - 2025.
Nghệ An: Hàng loạt khó khăn vướng mắc trong giao đất, giao rừng gắn với cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp

Nghệ An: Hàng loạt khó khăn vướng mắc trong giao đất, giao rừng gắn với cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp

Kinh tế - An Yên - 2 giờ trước
Vị trí đất được cấp ở xa, địa hình giao đất giao rừng đi lại khó khăn, sai lệch diện tích giữa hồ sơ và thực địa, nhu cầu người dân lớn nhưng quỹ đất ít… là những khó khăn, vướng mắc đang gây ảnh hưởng lớn đến việc giao đất, giao rừng và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp ở Nghệ An.
Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo dục - Tiêu Dao - 2 giờ trước
Dạy học tích hợp vẫn luôn là bài toán khó, nhất là đối với các trường ở vùng sâu, vùng xa vì điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện chuyên môn và nhiều vấn đề liên quan khác.