Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Thanh Hóa: Nỗ lực làm "sống dậy" những nét văn hóa đặc sắc của các DTTS

Quỳnh Trâm - 00:15, 29/01/2021

Khu vực miền núi tỉnh Thanh Hóa có trên 1 triệu cư dân sinh sống, trong đó, đồng bào DTTS có trên 600.000 người, chủ yếu là dân tộc Mường, Thái, Thổ, Mông, Dao, Khơ Mú. Mỗi dân tộc lại có nét văn hóa đặc sắc riêng, góp phần làm phong phú, đa dạng kho tàng văn hóa của tỉnh. Những năm qua, bảo tồn nét văn hóa tốt đẹp, quý giá của các dân tộc là nhiệm vụ được các cấp chính quyền, cơ quan chuyên ngành tỉnh Thanh Hóa chú trọng...

Đồng bào các dân tộc Thanh Hóa luôn ý thức bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thống
Đồng bào các dân tộc Thanh Hóa luôn ý thức bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thống

Thời gian qua, tỉnh Thanh Hóa triển khai thực hiện 12 dự án bảo tồn văn hóa các DTTS; trong đó, có một số dự án tiêu biểu như: Bảo tồn làng Mường truyền thống tại làng Lương Ngọc, xã Cẩm Ngọc; Lễ tục làm vía kéo si - dân tộc Mường (Cẩm Thủy); Lễ hội Xên Cung của đồng bào Khơ Mú (Mường Lát); kiểm kê khoa học Mo Mường Thanh Hóa; bảo tồn hát ru dân tộc Mường Thanh Hóa; bảo tồn hát khặp của người Thái...

Bên cạnh đó, nhiều lễ hội được khôi phục, gìn giữ và phát huy. Điển hình như: Lễ hội Mường Xia (Quan Sơn); Lễ hội Mường Ca Da (Quan Hóa), Lễ hội Mường Khô, Căm Mương (Bá Thước); Lễ hội Đình Thi (Như Xuân); Lễ hội sết Boọc Mạy (Như Thanh)... các lễ hội sau khi được phục dựng đã duy trì và phát huy tạo môi trường sinh hoạt văn hóa lành mạnh cho đồng bào các DTTS.

Trong cộng đồng các DTTS ở Thanh Hóa, người Mường có số dân đông nhất, sinh sống tập trung ở các huyện Thạch Thành, Ngọc Lặc, Cẩm Thủy, Bá Thước… Riêng ở Cẩm Thủy, người Mường chiếm gần 60% dân số. Để bảo tồn văn hóa của đồng bào, các địa phương đã triển khai nhiều giải pháp: Tổ chức các lớp tập huấn nghệ thuật diễn tấu cồng chiêng; tổ chức đoàn tham quan, học tập kinh nghiệm ở nhiều tỉnh phía Bắc có đông đồng bào dân tộc Mường sinh sống; xây dựng câu lạc bộ cồng, chiêng; khôi phục nghề dệt thổ cẩm truyền thống và các trò chơi, trò diễn truyền thống...

Ghi nhận tại xã Cẩm Lương cho thấy, từ khi có Dự án bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Mường vào năm 2012, xã Cẩm Lương đã khôi phục được Lễ hội Khai Hạ tại thôn Lương Ngọc; được Dự án cấp kinh phí hỗ trợ để bảo tồn 10 nhà sàn truyền thống đưa vào sử dụng có hiệu quả.

Ông Bùi Quốc Bảo, Chủ tịch UBND xã Cẩm Lương cho biết: “Từ khi có dự án, nhiều nét văn hóa tưởng chừng mai một, thì nay được sống lại; đặc biệt là đã tạo chuyển biến trong nhận thức và ý thức bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa của Nhân dân trong xã".

Chiếm tỷ lệ dân số đông thứ 2 (đứng sau người Mường), là người Thái. Dân tộc Thái  có kho tàng văn hóa lâu đời và đồ sộ trên mảnh đất xứ Thanh. Đồng bào Thái có ngôn ngữ, chữ viết riêng, đến nay bà con vẫn còn lưu giữ nhiều giá trị văn hóa riêng biệt và đặc sắc như, nghề dệt thổ cẩm, nhảy sạp, cồng chiêng, hát khặp Thái…

Trong đó, khặp Thái là loại hình dân ca đặc sắc mang nhiều giá trị lịch sử, văn hóa của đồng bào. Tùy theo làn điệu mà khặp Thái có nhiều thể loại khác nhau: khặp xư (ngâm thơ); khặp chôm hươn mơ (hát mừng nhà mới); khặp xường khưởi, ton pợ (hát tiễn rể, đón dâu); khặp chôm pỉ mơ (hát mừng năm mới); khặp bào xảo (hát giao duyên); khặp chốm pợ (hát mừng dâu); khặp pan lau pan khau (hát trên mâm cơm); khặp à lơi lực (hát ru con).

Một tiết mục biểu diễn cồng chiêng của đồng bào dân tộc Mường
Một tiết mục biểu diễn cồng chiêng của đồng bào dân tộc Mường

Đặc sắc là vậy, song, việc bảo tồn khặp Thái cũng gặp không ít khó khăn từ việc xâm lấn, giao thoa của các loại hình văn hóa khác. Trong khi đó, thế hệ nghệ nhân có tuổi ngày càng ít, thế hệ trẻ kế cận lại chưa thực sự mặn mà với khặp Thái, điều đó dẫn đến sự trao truyền giữa các thế hệ khá rời rạc. Mặc dù, đã có một số nhóm sinh hoạt biểu diễn khặp Thái được thành lập tự phát, song hiệu quả thực sự vẫn chưa nhiều…

Từ năm 2014, thực hiện Dự án Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa hát khặp dân tộc Thái của tỉnh, hằng năm huyện tổ chức các hội diễn nghệ thuật quần chúng cấp huyện; khuyến khích các xã có đồng bào dân tộc Thái khôi phục các lễ hội truyền thống và đưa các loại hình dân ca, dân vũ vào chương trình hội diễn, như: ném còn, nhảy sạp, hát xường, hát giao duyên, hát ru, hòa tấu nhạc cụ cồng chiêng và các trò chơi dân gian đánh mảng, đi cà kheo..

Trung tâm Văn hóa tỉnh cũng phối hợp với huyện Thường Xuân đã mở lớp tập huấn  “Phục dựng, truyền dạy cách thức khặp giao duyên, khua luống, khèn bè, sáo ôi dân tộc Thái” cho  khoảng 100  học viên là những hạt nhân văn nghệ tiêu biểu được tuyển chọn trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Các học viên được truyền dạy những kiến thức về các điệu múa dân gian dân tộc Thái, các kỹ năng gõ chày tạo âm thanh cũng như tìm hiểu sâu hơn về một số điệu dân ca, dân vũ dân tộc Thái như: Khặp giao duyên, khèn bè, sáo ôi... Cùng với đó, các học viên được trang bị kỹ năng quảng bá du lịch, giới thiệu những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Thái. 

Từ cách làm trên, các học viên sẽ là nhân tố quan trọng trong công tác bảo tồn và phát huy các giá trị của điệu khua luống, nhảy sạp nói riêng, văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thái nói chung; 

Bên cạnh đó, huyện cũng đã chỉ đạo các xã  thống kê, rà soát số người còn lưu giữ được các bài khặp cổ...; "Hiện nay, huyện đang triển khai xây dựng Đề án "Bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể (trong đó có khặp Thái) kết hợp với phát triển du lịch cộng đồng”, ông Cầm Bá Huyến, Trưởng phòng Văn hóa Thông tin huyện Thường Xuân chia sẻ.

Với các giải pháp phù hợp, cùng với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước bằng các chính sách thiết thực, việc bảo tồn, phát huy giá trị  văn hóa các DTTS của các cấp chính quyền, sự nỗ lực lưu giữ của các nghệ nhân, của đồng bào, tin tưởng rằng, bản sắc văn hóa dân tộc trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa sẽ tiếp tục được các thế hệ kế thừa và phát triển.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Phát triển lâm nghiệp gắn với giảm nghèo bền vững : Cần tháo gỡ những bất cập về chính sách (Bài 2)

Phát triển lâm nghiệp gắn với giảm nghèo bền vững : Cần tháo gỡ những bất cập về chính sách (Bài 2)

Các chính sách phát triển lâm nghiệp được ban hành thời gian qua đều có quy định ưu tiên tạo điều kiện để hộ nghèo, hộ DTTS sinh sống ở địa bàn đặc biệt khó khăn có thu nhập ổn định từ rừng. Nhưng cơ chế, chính sách không “bắt nhịp” được với thực tế nên hiệu quả giảm nghèo không đạt như kỳ vọng.
Nuôi dưỡng tình yêu văn hóa dân tộc cho giới trẻ - Nhìn từ hoạt động của CLB Nắng

Nuôi dưỡng tình yêu văn hóa dân tộc cho giới trẻ - Nhìn từ hoạt động của CLB Nắng

Giáo dục - Thuỳ Giang - 16:11, 28/05/2023
Sau gần 2 năm triển khai, toàn tỉnh Lai Châu đã thành lập được 45 Câu lạc bộ (CLB) bảo tồn phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp các dân tộc trong các trường phổ thông. CLB Nắng của Trường THCS Sùng Phài, Tp. Lai Châu, là một trong những mô hình tiêu biểu trên hành trình nuôi dưỡng tình yêu văn hóa cho các em học sinh.
Sắc màu Việt Nam bừng sáng trong Lễ hội các dân tộc thiểu số tại Czech

Sắc màu Việt Nam bừng sáng trong Lễ hội các dân tộc thiểu số tại Czech

Sắc màu 54 - Anh Trúc - 13:57, 28/05/2023
Ngày 27/5, Festival các dân tộc thiểu số với chủ đề "Prague - Trái tim của các dân tộc" đã được tổ chức tại thủ đô Prague, Cộng hòa Czech.
Giải chạy Marathon “Thanh niên Việt Nam nói không với thuốc lá và thuốc lá điện tử”

Giải chạy Marathon “Thanh niên Việt Nam nói không với thuốc lá và thuốc lá điện tử”

Thể thao - Hồng Phúc - 13:19, 28/05/2023
Sáng 28/5 tại Công viên Thống Nhất, Hà Nội đã diễn ra Giải chạy Marathon, hưởng ứng Tuần lễ Quốc gia không khói thuốc lá năm 2023.
Tỉnh Hà Giang có thêm điểm nhấn mới về văn hóa, du lịch

Tỉnh Hà Giang có thêm điểm nhấn mới về văn hóa, du lịch

Thời sự - PV - 13:00, 28/05/2023
Sáng 28/5, trong chương trình công tác tại Hà Giang, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã dự Lễ khánh thành công trình cải tạo, nâng cấp Bảo tàng tỉnh Hà Giang.
Gia Lai: Khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí cho 300 người dân vùng khó khăn

Gia Lai: Khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí cho 300 người dân vùng khó khăn

Xã hội - Ngọc Thu - 12:15, 28/05/2023
Sáng 28/5, tại trụ sở UBND xã Đak Jơ Ta (huyện Mang Yang, Gia Lai), Tỉnh Đoàn - Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam tỉnh Gia Lai tổ chức Ngày hội Thầy thuốc trẻ làm theo lời Bác - Tình nguyện vì sức khỏe cộng đồng năm 2023 với chủ đề “Thầy thuốc trẻ tiên phong trong chuyển đổi số, tình nguyện vì sức khỏe cộng đồng”.
Then King Pang – Nghi lễ tạ ơn quan trọng của người Thái

Then King Pang – Nghi lễ tạ ơn quan trọng của người Thái

Xuất phát từ tín ngưỡng đa thần, Then Kin Pang là lễ hội không thể thiếu trong đời sống tâm linh của đồng bào dân tộc Thái trắng ở huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu được tổ chức vào 10/3 Âm lịch hằng năm. Trong đó nghi lễ cúng then là sự kết hợp hài hòa giữa âm nhạc, múa và diễn xướng... đã góp phần gìn giữ và bảo tồn các giá trị văn hóa nghệ thuật cổ truyền của người Thái ở Lai Châu.
Thủ tướng Phạm Minh Chính viếng Nghĩa trang Liệt sĩ quốc gia Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang

Thủ tướng Phạm Minh Chính viếng Nghĩa trang Liệt sĩ quốc gia Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang

Thời sự - PV - 11:45, 28/05/2023
Sáng 28/5, trong chương trình công tác tại Hà Giang, Thủ tướng Phạm Minh Chính và đoàn công tác đã tới Nghĩa trang Liệt sĩ quốc gia Vị Xuyên dâng hương tưởng nhớ các Anh hùng, Liệt sĩ.
An toàn vệ sinh thực phẩm: Vấn đề cũ nhưng chưa bao giờ hết “nóng”

An toàn vệ sinh thực phẩm: Vấn đề cũ nhưng chưa bao giờ hết “nóng”

Sức khỏe - Sỹ Hào - 08:49, 28/05/2023
An toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) đã được nói không ít lần, từ nhiều năm nay, trên báo chí và trên cả diễn đàn Quốc hội. Nhưng đây là vấn đề chưa bao giờ hết “nóng”, trong khi thuốc giải độc để cấp cứu kịp thời vẫn còn khan hiếm, nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng con người rất cao.
Già Y Kông phục hồi trống cổ của người Cơ Tu

Già Y Kông phục hồi trống cổ của người Cơ Tu

Tìm trong di sản - Nguyễn Văn Sơn - 08:32, 28/05/2023
Già làng Y Kông (98 tuổi) là Người có uy tín được người dân trong thôn Tống Coói (xã Ba, huyện Đông Giang, Quảng Nam) kính trọng. Ông cũng là một trong những nghệ nhân đã có nhiều cống hiến trong gìn giữ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc, đặc biệt là kỹ thuật chế tác những chiếc trống, nhạc cụ của người Cơ Tu.
Triển khai thực hiện Chương trình MTQG 1719: Những điểm sáng tích cực từ cơ sở (Bài 1)

Triển khai thực hiện Chương trình MTQG 1719: Những điểm sáng tích cực từ cơ sở (Bài 1)

Công tác Dân tộc - Thúy Hồng - Thanh Hải - 08:29, 28/05/2023
Mặc dù là Chương trình mới, còn nhiều khó khăn, vướng mắc, nhưng sau hơn 2 năm triển khai, với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự nỗ lực, quyết tâm cao của Ủy ban Dân tộc (UBDT) cùng với các bộ, ngành Chương trình MTQG phát triển KT-XH vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: Từ 2021 - 2025 (gọi tắt là Chương trình MTQG 1719) đã có nhiều chuyển động tích cực tại cơ sở.
Lào Cai: Triệt phá, bắt giữ nhóm đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản

Lào Cai: Triệt phá, bắt giữ nhóm đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản

Pháp luật - Trọng Bảo - 08:25, 28/05/2023
Thông tin từ Công an Tp. Lào Cai, tỉnh Lào Cai cho biết, đơn vị vừa triệt phá, bắt giữ thành công nhóm đối tượng có hành vi chiếm đoạt tài sản của các tiểu thương trên địa bàn.