Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Thanh Hóa: Nỗ lực làm "sống dậy" những nét văn hóa đặc sắc của các DTTS

Quỳnh Trâm - 00:15, 29/01/2021

Khu vực miền núi tỉnh Thanh Hóa có trên 1 triệu cư dân sinh sống, trong đó, đồng bào DTTS có trên 600.000 người, chủ yếu là dân tộc Mường, Thái, Thổ, Mông, Dao, Khơ Mú. Mỗi dân tộc lại có nét văn hóa đặc sắc riêng, góp phần làm phong phú, đa dạng kho tàng văn hóa của tỉnh. Những năm qua, bảo tồn nét văn hóa tốt đẹp, quý giá của các dân tộc là nhiệm vụ được các cấp chính quyền, cơ quan chuyên ngành tỉnh Thanh Hóa chú trọng...

Đồng bào các dân tộc Thanh Hóa luôn ý thức bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thống
Đồng bào các dân tộc Thanh Hóa luôn ý thức bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thống

Thời gian qua, tỉnh Thanh Hóa triển khai thực hiện 12 dự án bảo tồn văn hóa các DTTS; trong đó, có một số dự án tiêu biểu như: Bảo tồn làng Mường truyền thống tại làng Lương Ngọc, xã Cẩm Ngọc; Lễ tục làm vía kéo si - dân tộc Mường (Cẩm Thủy); Lễ hội Xên Cung của đồng bào Khơ Mú (Mường Lát); kiểm kê khoa học Mo Mường Thanh Hóa; bảo tồn hát ru dân tộc Mường Thanh Hóa; bảo tồn hát khặp của người Thái...

Bên cạnh đó, nhiều lễ hội được khôi phục, gìn giữ và phát huy. Điển hình như: Lễ hội Mường Xia (Quan Sơn); Lễ hội Mường Ca Da (Quan Hóa), Lễ hội Mường Khô, Căm Mương (Bá Thước); Lễ hội Đình Thi (Như Xuân); Lễ hội sết Boọc Mạy (Như Thanh)... các lễ hội sau khi được phục dựng đã duy trì và phát huy tạo môi trường sinh hoạt văn hóa lành mạnh cho đồng bào các DTTS.

Trong cộng đồng các DTTS ở Thanh Hóa, người Mường có số dân đông nhất, sinh sống tập trung ở các huyện Thạch Thành, Ngọc Lặc, Cẩm Thủy, Bá Thước… Riêng ở Cẩm Thủy, người Mường chiếm gần 60% dân số. Để bảo tồn văn hóa của đồng bào, các địa phương đã triển khai nhiều giải pháp: Tổ chức các lớp tập huấn nghệ thuật diễn tấu cồng chiêng; tổ chức đoàn tham quan, học tập kinh nghiệm ở nhiều tỉnh phía Bắc có đông đồng bào dân tộc Mường sinh sống; xây dựng câu lạc bộ cồng, chiêng; khôi phục nghề dệt thổ cẩm truyền thống và các trò chơi, trò diễn truyền thống...

Ghi nhận tại xã Cẩm Lương cho thấy, từ khi có Dự án bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc Mường vào năm 2012, xã Cẩm Lương đã khôi phục được Lễ hội Khai Hạ tại thôn Lương Ngọc; được Dự án cấp kinh phí hỗ trợ để bảo tồn 10 nhà sàn truyền thống đưa vào sử dụng có hiệu quả.

Ông Bùi Quốc Bảo, Chủ tịch UBND xã Cẩm Lương cho biết: “Từ khi có dự án, nhiều nét văn hóa tưởng chừng mai một, thì nay được sống lại; đặc biệt là đã tạo chuyển biến trong nhận thức và ý thức bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa của Nhân dân trong xã".

Chiếm tỷ lệ dân số đông thứ 2 (đứng sau người Mường), là người Thái. Dân tộc Thái  có kho tàng văn hóa lâu đời và đồ sộ trên mảnh đất xứ Thanh. Đồng bào Thái có ngôn ngữ, chữ viết riêng, đến nay bà con vẫn còn lưu giữ nhiều giá trị văn hóa riêng biệt và đặc sắc như, nghề dệt thổ cẩm, nhảy sạp, cồng chiêng, hát khặp Thái…

Trong đó, khặp Thái là loại hình dân ca đặc sắc mang nhiều giá trị lịch sử, văn hóa của đồng bào. Tùy theo làn điệu mà khặp Thái có nhiều thể loại khác nhau: khặp xư (ngâm thơ); khặp chôm hươn mơ (hát mừng nhà mới); khặp xường khưởi, ton pợ (hát tiễn rể, đón dâu); khặp chôm pỉ mơ (hát mừng năm mới); khặp bào xảo (hát giao duyên); khặp chốm pợ (hát mừng dâu); khặp pan lau pan khau (hát trên mâm cơm); khặp à lơi lực (hát ru con).

Một tiết mục biểu diễn cồng chiêng của đồng bào dân tộc Mường
Một tiết mục biểu diễn cồng chiêng của đồng bào dân tộc Mường

Đặc sắc là vậy, song, việc bảo tồn khặp Thái cũng gặp không ít khó khăn từ việc xâm lấn, giao thoa của các loại hình văn hóa khác. Trong khi đó, thế hệ nghệ nhân có tuổi ngày càng ít, thế hệ trẻ kế cận lại chưa thực sự mặn mà với khặp Thái, điều đó dẫn đến sự trao truyền giữa các thế hệ khá rời rạc. Mặc dù, đã có một số nhóm sinh hoạt biểu diễn khặp Thái được thành lập tự phát, song hiệu quả thực sự vẫn chưa nhiều…

Từ năm 2014, thực hiện Dự án Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa hát khặp dân tộc Thái của tỉnh, hằng năm huyện tổ chức các hội diễn nghệ thuật quần chúng cấp huyện; khuyến khích các xã có đồng bào dân tộc Thái khôi phục các lễ hội truyền thống và đưa các loại hình dân ca, dân vũ vào chương trình hội diễn, như: ném còn, nhảy sạp, hát xường, hát giao duyên, hát ru, hòa tấu nhạc cụ cồng chiêng và các trò chơi dân gian đánh mảng, đi cà kheo..

Trung tâm Văn hóa tỉnh cũng phối hợp với huyện Thường Xuân đã mở lớp tập huấn  “Phục dựng, truyền dạy cách thức khặp giao duyên, khua luống, khèn bè, sáo ôi dân tộc Thái” cho  khoảng 100  học viên là những hạt nhân văn nghệ tiêu biểu được tuyển chọn trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Các học viên được truyền dạy những kiến thức về các điệu múa dân gian dân tộc Thái, các kỹ năng gõ chày tạo âm thanh cũng như tìm hiểu sâu hơn về một số điệu dân ca, dân vũ dân tộc Thái như: Khặp giao duyên, khèn bè, sáo ôi... Cùng với đó, các học viên được trang bị kỹ năng quảng bá du lịch, giới thiệu những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào Thái. 

Từ cách làm trên, các học viên sẽ là nhân tố quan trọng trong công tác bảo tồn và phát huy các giá trị của điệu khua luống, nhảy sạp nói riêng, văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Thái nói chung; 

Bên cạnh đó, huyện cũng đã chỉ đạo các xã  thống kê, rà soát số người còn lưu giữ được các bài khặp cổ...; "Hiện nay, huyện đang triển khai xây dựng Đề án "Bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể (trong đó có khặp Thái) kết hợp với phát triển du lịch cộng đồng”, ông Cầm Bá Huyến, Trưởng phòng Văn hóa Thông tin huyện Thường Xuân chia sẻ.

Với các giải pháp phù hợp, cùng với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước bằng các chính sách thiết thực, việc bảo tồn, phát huy giá trị  văn hóa các DTTS của các cấp chính quyền, sự nỗ lực lưu giữ của các nghệ nhân, của đồng bào, tin tưởng rằng, bản sắc văn hóa dân tộc trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa sẽ tiếp tục được các thế hệ kế thừa và phát triển.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Sắc màu chợ phiên A Lưới

Sắc màu chợ phiên A Lưới

Không đơn thuần chỉ là nơi mua bán, chợ phiên A Lưới (TP. Huế) còn chứa đựng kho tàng văn hóa truyền thống. Những nông sản vùng cao hay tấm vải dệt zèng, chiếu Âmber và cả những điệu múa Aza trong đêm hội chợ phiên... đều chứa đựng những nét văn hóa đặc trưng của đồng bào các dân tộc nơi đây.
Tin nổi bật trang chủ
Việt Nam lọt Top 3 thế giới trong lĩnh vực phát hành ứng dụng di động

Việt Nam lọt Top 3 thế giới trong lĩnh vực phát hành ứng dụng di động

Khoa học - Công nghệ - Minh Nhật - 2 giờ trước
Việt Nam thuộc nhóm dẫn đầu toàn cầu trong xu hướng đa dạng hóa chi phí tiếp thị nhằm thu hút người dùng trên nền tảng di động.
Cần có sự quản lý chặt chẽ trước sự bùng nổ các trung tâm dạy thêm

Cần có sự quản lý chặt chẽ trước sự bùng nổ các trung tâm dạy thêm

Giáo dục - Minh Nhật - 3 giờ trước
Ngày sau khi Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD&ĐT) yêu cầu Hà Nội kiểm tra, xử lý sai phạm với một trung tâm dạy thêm tại quận Đống Đa, phụ huynh đồng loạt lên tiếng về việc cần có biện pháp tích cực hơn nữa, để tránh tình trạng biến tướng, dạy thêm từ trường ra trung tâm.
Lan toả niềm đam mê đọc sách trong học đường huyện biên giới Chư Prông

Lan toả niềm đam mê đọc sách trong học đường huyện biên giới Chư Prông

Giáo dục - Ngọc Thu - 12 giờ trước
Nhằm nuôi dưỡng và lan tỏa niềm đam mê đọc sách trong giới trẻ, đặc biệt là các em học sinh, các cấp, ngành và trường học trên địa bàn huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai đã không ngừng đầu tư, làm mới hệ thống thư viện, bổ sung làm phong phú thêm các đầu sách và tích cực triển khai nhiều chương trình, hoạt động ý nghĩa đến đông đảo học sinh và thanh thiếu nhi.
Nông dân vùng cao Bình Liêu “đứng ngồi không yên” vì thiếu nước sản xuất

Nông dân vùng cao Bình Liêu “đứng ngồi không yên” vì thiếu nước sản xuất

Trang địa phương - Mỹ Dung - 12 giờ trước
Là huyện vùng cao của tỉnh Quảng Ninh, Bình Liêu hiện đang đối mặt với đợt hạn hán nghiêm trọng chưa từng có trong nhiều năm trở lại đây.
Bình Phước: Trang trọng truy điệu và an táng 17 hài cốt liệt sĩ

Bình Phước: Trang trọng truy điệu và an táng 17 hài cốt liệt sĩ

Tin tức - Thanh Liêm - 12 giờ trước
Sáng 24/4, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Bình Phước trang trọng tổ chức Lễ viếng, truy điệu, an táng hài cốt liệt sĩ và dâng hương tưởng niệm anh linh các Anh hùng, liệt sĩ nhân kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025).
Khâu Vai ngày trở lại

Khâu Vai ngày trở lại

Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin chiều nay ngày 23/4, có những thông tin đáng chú ý sau: Khâu Vai ngày trở lại. Nhà thờ Tam Tòa Quảng Bình. Nghề nuôi rắn bên sông Gâm. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Mèo Vạc tổ chức Hội thi giã bánh giày năm 2025

Mèo Vạc tổ chức Hội thi giã bánh giày năm 2025

Tin tức - Quỳnh Lưu - 23:59, 24/04/2025
Nằm trong khuôn khổ các hoạt động tại Lễ hội chợ Phong Lưu Khâu Vai năm 2025, sáng 24/4 (tức ngày 27/3 Âm lịch) tại sân khấu nhà sàn xã Khâu Vai (huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang) đã diễn ra Hội thi giã bánh giày.
Bạc Liêu: Trao kinh phí do Bộ tư lệnh BĐBP hỗ trợ xây dựng Nhà Đồng đội ở vùng biên giới biển

Bạc Liêu: Trao kinh phí do Bộ tư lệnh BĐBP hỗ trợ xây dựng Nhà Đồng đội ở vùng biên giới biển

Xã hội - Như Thanh - 23:57, 24/04/2025
Ngày 24/4, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Bạc Liêu đã tổ chức Hội nghị công bố và triển khai các quyết định hỗ trợ xây dựng Nhà Đồng đội cho 9 cán bộ, chiến sĩ có hoàn cảnh khó khăn về nhà ở, từ nguồn kinh phí của Bộ Tư lệnh BĐBP. Đại tá Huỳnh Thanh Hùng - Phó Chính ủy BĐBP tỉnh dự và trao kinh phí.
Đào Bắc Hà vào vụ mất mùa, dân lo lắng

Đào Bắc Hà vào vụ mất mùa, dân lo lắng

Sản phẩm - Thị trường - Tráng Xuân Cường - 23:55, 24/04/2025
Cao nguyên trắng Bắc Hà (Lào Cai) đã bước vào vụ thu hoạch đào năm 2025 được hơn 1 tuần nay. Vụ đào năm nay, do thời tiết, khí hậu diễn biến phức tạp, rét đậm, rét hại, hạn hán kéo dài đầu năm, lại mưa to đúng vào thời kỳ đậu quả, khiến hoa và trái nhỏ bị thối. Đào Bắc Hà mất mùa, trong khi giá đào không tăng, đã giảm thu nhập của nông dân trồng đào địa phương.
Quảng Ngãi: Dông lốc kèm mưa đá khiến gần 100 ngôi nhà bị tốc mái

Quảng Ngãi: Dông lốc kèm mưa đá khiến gần 100 ngôi nhà bị tốc mái

Môi trường sống - T.Nhân - H.Trường - 23:52, 24/04/2025
Một trận dông lốc mạnh kèm mưa đá kéo dài trong 40 phút khiến gần 100 nhà của người dân ở xã Ba Vì (huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi) bị tốc mái, hư hỏng nghiêm trọng.
Lãnh đạo Việt Nam chia buồn Giáo hoàng Francis qua đời

Lãnh đạo Việt Nam chia buồn Giáo hoàng Francis qua đời

Thời sự - PV - 23:50, 24/04/2025
Sáng ngày 21/4/2025 giờ địa phương, Tòa thánh Vatican thông báo Giáo hoàng Francis qua đời ở tuổi 88, tại nơi ở của ông trong Vatican, do bị đột quỵ não, hôn mê, suy tim.