Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Tây Ninh: Nơi gìn giữ tiếng nói và chữ viết của người Khmer

PV - 19:24, 26/12/2022

Hiện nay, ở các chùa Khmer Tây Ninh, ngoài các học sinh tham gia các lớp học Khmer theo định kỳ, các học sinh đặc biệt khác là các sadi thường trú tại chùa sẽ được đào tạo một cách nghiêm cẩn.

Một lớp học tại chùa Khedol
Một lớp học tại chùa Khedol

Tiếng nói, chữ viết là tài sản vô cùng quý giá của bất kỳ dân tộc nào trên thế giới, nó vừa là niềm tự hào vừa là phần hồn cốt bản sắc của dân tộc. Người Khmer Tây Ninh cũng vậy, là một dân tộc có nền văn hoá riêng, ngôn ngữ riêng, cho nên việc dạy - học tiếng Khmer ở các ngôi chùa lâu nay là hết sức quan trọng và ý nghĩa, nhằm góp phần bảo tồn, gìn giữ tiếng mẹ đẻ và những giá trị văn hoá đặc sắc, độc đáo của dân tộc mình từ bao đời nay.

Theo thống kê năm 2019, Tây Ninh có 7.565 người Khmer đang sinh sống. Địa bàn cư trú của dân tộc này hiện nay chủ yếu tập trung thành từng làng ở các huyện Châu Thành, Tân Biên, Tân Châu, Hoà Thành và thành phố Tây Ninh. Vì thiếu giáo viên, việc học sinh tiểu học người dân tộc Khmer được học tiếng Khmer rất hạn chế.

Do đó, công việc hệ trọng này từ lâu nay được các sư sãi đảm nhiệm là chính. Ngôi chùa cũng là trường học, nơi đây, con em đồng bào dân tộc Khmer được học tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình một cách bài bản; ngoài ra còn được tiếp thu đạo đức, kinh kệ giáo lý nhà Phật và vốn văn hoá để làm bệ đỡ, hành trang bước đời.

Ngôn ngữ Khmer bao gồm tiếng nói và chữ viết. Tiếng nói là phương tiện giao tiếp trong cộng đồng, nó có đặc tính riêng và khác nhiều so với các dân tộc khác. Tiếng Khmer có đơn âm và đa âm, nhưng song âm giữ vai trò quan trọng nhất. Để ghi âm tiếng nói của mình, tổ tiên người Khmer đã tạo ra hệ thống ký hiệu đặc biệt để lưu giữ những tư tưởng, tình cảm và những thành tựu văn hoá, văn minh… được gọi là aksor Khmer .

Chữ Khmer xuất phát từ chữ Pallava, một biến thể của chữ Grantha mà nguyên thuỷ là chữ Brahmi ở Ấn Độ. Về phương diện lịch sử, người Khmer có chữ viết khoảng từ thế kỷ I - III, cho đến nay đã trải qua mười một lần cải cách để hoàn thiện. Chữ Khmer hiện tại gồm có 33 phụ âm và chân chữ, trong đó có 15 phụ âm giọng O, 18 phụ âm giọng Ô và 7 phụ âm bổ sung; về nguyên âm có 20 nguyên âm đơn, 4 nguyên âm ghép (24 nguyên âm này đọc thành 45 âm tuỳ theo ghép với phụ âm giọng O hay giọng Ô) và 9 nguyên âm độc lập.

Về đặc điểm, chữ Khmer có thân chữ, chân chữ, giày chữ, tóc chữ, nón chữ và gạch bụng. Ngoài ra còn một số dấu phụ khác tham gia vào cấu tạo chữ. Đây là hệ thống chữ cái chính thức dùng để viết tiếng Khmer và chép kinh Phật giáo Nam tông tiếng Pali trong các nghi lễ Phật giáo Theravada. Sở dĩ chữ Khmer có quá nhiều ký tự như vậy là vì trong tiếng Khmer có rất nhiều từ gốc tiếng Phạn.

Đó là tiếng Săn Sakrit theo chân các đạo sĩ Bà-la-môn vào Chân Lạp giai đoạn tiền Phật giáo, và tiếng Pali theo chân các tăng lữ vào vương quốc cổ này khi các quốc vương bắt đầu cải đạo cho đến khi Phật giáo thành quốc giáo.

“Gieo chữ” ngày hè. (Ảnh MH)
“Gieo chữ” ngày hè. (Ảnh MH)

Thực trạng ở Tây Ninh hiện nay, người Khmer đa phần nói được tiếng, nhưng viết được chữ Khmer thì tỷ lệ rất ít. Nguyên nhân là chương trình giáo dục tiếng dân tộc chưa được phủ khắp các địa bàn. Ở những nơi người Khmer sống tập trung đông, chương trình tiếng Khmer bậc tiểu học cũng không được thường xuyên, liên tục vì nhiều nguyên nhân khác nhau.

Từ trước đến nay, những làng nào có ngôi chùa thì làng đó có lợi thế trong việc học ngôn ngữ dân tộc, các vị sư sãi tổ chức các lớp học rất bài bản nghiêm túc như chùa Kà Ốt dạy cho con em các làng Kà Ốt, Tầm Phô, Suối Dầm; chùa Khedol dạy cho con em ấp Thạnh Đông; chùa Chung Ruk dạy cho con em ấp Hoà Đông A; chùa Svay dạy cho con em ấp Bến Cừ… ngoài ra những làng không có chùa thì có vị già làng, achar hoặc những người từng đi tu mở lớp dạy vào các dịp hè mà thôi, những lớp kiểu này chỉ dừng lại ở dạng xoá mù, chứ chưa thể từng bước nâng cao theo hệ thống được.

Nhưng có một câu hỏi đặt ra là hiện nay con em dân tộc Khmer học tiếng, chữ Khmer để làm gì? Xin khẳng định rằng, ngoài vấn đề đã nói ở trên, tiếng Khmer vừa là tiếng dân tộc vừa là một ngoại ngữ thông dụng ở Nam bộ, loại ngôn ngữ này không những được sử dụng với mục đích giao tiếp, bảo tồn văn hoá cổ truyền trong nội bộ các phum sóc Khmer, mà còn dùng để ngoại giao mọi mặt với nhân dân nước bạn Campuchia, nhất là những địa phương có chung đường biên giới. Tiếng Khmer giúp cho người dân hai nước dễ dàng giao tiếp trong việc trao đổi, mua bán, phát triển kinh tế từ bao đời nay.

Mặc dù khó khăn là vậy, nhưng từ mấy mươi năm nay, các lớp Khmer được tổ chức trong chùa vẫn được sự quan tâm đặc biệt của bà con. Ngoài việc học chữ phổ thông, trẻ em người Khmer còn dành thời gian để học tiếng mẹ đẻ của mình.

Tại chùa, con em đồng bào Khmer không chỉ học tiếng nói, chữ viết, phong tục, tập quán, văn hoá của dân tộc Khmer, mà còn được tham gia nhiều hoạt động vui chơi, giải trí khác. Vì thế, các lớp học trong chùa được duy trì và ngày càng có nhiều học sinh tham gia các lớp học. Các mạnh thường quân, các phật tử trong các làng xã, phum sóc ủng hộ nhà chùa bàn ghế, sách vở, dụng cụ học tập… để thầy và trò yên tâm dạy - học.

Ngoài sử dụng giáo trình của Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn lâu nay, các sư đảm nhiệm công việc dạy học còn sử dụng những quyển kinh Phật bằng tiếng Pali để thuyết giảng, như một phương pháp học đạo nhằm giúp học sinh thấm nhuần tinh thần đạo đức, cách ứng xử trong mọi phương diện của cuộc sống.

Hiện nay, ở các chùa Khmer Tây Ninh, ngoài các học sinh tham gia các lớp học Khmer theo định kỳ, các học sinh đặc biệt khác là các sadi thường trú tại chùa sẽ được đào tạo một cách nghiêm cẩn.

Tại đây, các sư nhỏ phải học và giữ gìn giới luật hết sức khắt khe để thân tâm trong sạch, tinh tấn tu học. Ngoài học chữ Khmer, các sư phải học thông thạo tiếng Pali và Săn Sakrit để tham cứu liễu nghĩa kinh Phật. Bên cạnh việc học kinh, chữ, các sadi còn học các nghề khác như vẽ tranh bích hoạ, làm hoa văn, tạc đúc tượng…

Các sadi tu học tại chùa tuỳ theo thời gian dài ngắn khác nhau, sau đó hoàn tục hoà nhập vào cuộc sống đời thường, hoặc học tiếp lên các bậc học cao hơn. Điều đặc biệt là những ai đã được nhà chùa đào tạo sau khi trở về với thôn làng đều là những người được bà con quý trọng, tin yêu, có cuộc sống đạo đức tốt đẹp.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Niềm vui đầu năm học ở Ha Cá

Niềm vui đầu năm học ở Ha Cá

Nhịp cầu nhân ái - Vũ Mừng - 1 giờ trước
Ngày 16/8, Đảng uỷ, UBND xã Khâu Vai, tỉnh Tuyên Quang đã phối hợp với Nhóm Cộng đồng từ thiện Sân Đình tổ chức Lễ cắt băng khánh thành công trình nhà lớp học Điểm trường Mầm non và Tiểu học thôn Ha Cá, xã Khâu Vai.
Thanh Hóa tiêu hủy hơn 1 tấn thực phẩm không rõ nguồn gốc

Thanh Hóa tiêu hủy hơn 1 tấn thực phẩm không rõ nguồn gốc

Pháp luật - Quỳnh Trâm - 5 giờ trước
Lực lượng chức năng tỉnh Thanh Hóa vừa phát hiện và xử lý một cơ sở kinh doanh tàng trữ gần 1,2 tấn thực phẩm đã bốc mùi hôi, không rõ nguồn gốc.
Công an tỉnh Phú Thọ phá đường dây kinh doanh đa cấp đang lôi kéo 200 người dự

Công an tỉnh Phú Thọ phá đường dây kinh doanh đa cấp đang lôi kéo 200 người dự "hội thảo"

Pháp luật - Minh Nhật - 6 giờ trước
Một đường dây kinh doanh đa cấp qua website https://tcis.ai và đồng tiền kỹ thuật số TCIS vừa bị công an triệt phá.
Ngân hàng Nhà nước cảnh báo trang website giả mạo có thể chiếm đoạt tài khoản ngân hàng

Ngân hàng Nhà nước cảnh báo trang website giả mạo có thể chiếm đoạt tài khoản ngân hàng

Tin tức - Minh Nhật - 6 giờ trước
Cục Công nghệ thông tin thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam(SBV) vừa phát đi cảnh báo về việc xuất hiện ít nhất hai trang web giả mạo cổng thông tin điện tử của cơ quan này, phát tán mã độc dưới dạng tệp tin APK, có nguy cơ chiếm đoạt tài khoản ngân hàng của người dùng.
Đội tuyển nữ Việt Nam dừng bước tại bán kết AFF Cup nữ 2025 sau trận thua U23 Australia

Đội tuyển nữ Việt Nam dừng bước tại bán kết AFF Cup nữ 2025 sau trận thua U23 Australia

Thể thao - Giải trí - Hoàng Quý - 10 giờ trước
Đội tuyển nữ Việt Nam vừa để thua U23 Australia với tỉ số 1-2 tại bán kết Giải vô địch bóng đá nữ Đông Nam Á 2025 (AFF Cup nữ 2025), qua đó lỡ hẹn với trận chung kết và sẽ bước vào trận tranh hạng Ba cùng tuyển nữ Thái Lan.
Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Người dân nô nức check-in tại Lăng Bác trước thềm Đại lễ

Những ngày gần đây, khu vực Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và Quảng trường Ba Đình đã trở nên sôi động, khi người dân và du khách nô nức đổ về chụp ảnh, lưu giữ những khoảnh khắc ý nghĩa chào đón Đại lễ Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9.
Hạ gục Thái Lan, Myanmar góp mặt ở chung kết AFF Cup nữ sau 10 năm chờ đợi

Hạ gục Thái Lan, Myanmar góp mặt ở chung kết AFF Cup nữ sau 10 năm chờ đợi

Thể thao - Giải trí - Hoàng Quý - 10 giờ trước
Tại bán kết 1 giải bóng đá nữ Đông Nam Á 2025 (AFF Cup nữ 2025), đội tuyển nữ Myanmar đã tạo nên bất ngờ lớn khi đánh bại Thái Lan với tỷ số 2-1. Chiến thắng này không chỉ đưa Myanmar vào chung kết sau 10 năm chờ đợi, mà còn đánh dấu bước tiến mới của bóng đá nữ quốc gia này trên đấu trường khu vực.
Chuyển đổi số chợ truyền thống và phát triển thương mại điện tử

Chuyển đổi số chợ truyền thống và phát triển thương mại điện tử

Tin tức - Thuý Hồng - 21:16, 16/08/2025
Sáng 16/8, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương phối hợp với Sở Công Thương Lạng Sơn tổ chức Chương trình Chuyển đổi số chợ truyền thống và phát triển thương mại điện tử tỉnh Lạng Sơn năm 2025.
Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân số trong tình hình mới

Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân số trong tình hình mới

Văn bản chính sách mới - Minh Anh - 20:40, 16/08/2025
Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long vừa ký Quyết định số 1745/QĐ-TTg ngày 15/8/2025 ban hành Kế hoạch thực hiện Kết luận số 149-KL/TW ngày 10/4/2025 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới.
Cảnh giác với các trang giả mạo, lợi dụng Chương trình vận động ủng hộ Nhân dân Cuba

Cảnh giác với các trang giả mạo, lợi dụng Chương trình vận động ủng hộ Nhân dân Cuba

Xã hội - Minh Nhật - 19:58, 16/08/2025
Trang Facebook chính thức của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam có tên “Hội Chữ thập đỏ Việt Nam - Viet Nam Red Cross Society” phát đi cảnh báo về việc xuất hiện trang Facebook giả mạo, lợi dụng Hội Chữ thập đỏ Việt Nam và Chương trình vận động ủng hộ Nhân dân Cuba để cắt ghép hình ảnh, biến tướng thành hoạt động lừa đảo trục lợi.
TP. Hồ Chí Minh: Cấp xã, phường được bổ sung biên chế, nhưng phải bảo đảm nguồn thu

TP. Hồ Chí Minh: Cấp xã, phường được bổ sung biên chế, nhưng phải bảo đảm nguồn thu

Tin tức - Duy Chí - 17:17, 16/08/2025
Trước các kiến nghị của lãnh đạo các xã, phường về việc bổ sung biên chế các vị trí việc làm còn thiếu khuyết cán bộ lĩnh vực như: Thanh tra Xây dựng, Văn hoá Thể thao, Y tế, Quân sự… Đoàn công tác của UBND TP.Hồ Chí Minh đã khảo sát thực tế và trả lời kiến nghị của cơ sở.