Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Sli mang tâm tình của người Nùng xứ Lạng: Để câu sli vang mãi (Bài 3)

Thuý Hồng - 10:14, 18/10/2022

Để bảo tồn làn điệu hát sli, nét văn hoá đặc sắc của đồng bào Nùng, hàng năm, các ngành, các cấp tỉnh Lạng Sơn thường xuyên tổ chức các lễ hội để bà con có không gian giao lưu, bảo tồn nét văn hoá truyền thống. Tuy nhiên, cần có kế hoạch với các giải pháp đồng bộ, cụ thể hóa các nội dung đề án bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa từ loại hình dân ca hát sli đặc sắc này.

Những gương mặt tham gia hát sli tại các ngày lễ, ngày hội lại đang dần thiếu vắng những lớp người trẻ tuổi (Ảnh: Chu Minh)
Những gương mặt tham gia hát sli tại các ngày lễ, ngày hội lại đang dần thiếu vắng những lớp người trẻ tuổi (Ảnh: Chu Minh)

Thiếu vắng lớp kế cận

Để bảo tồn làn điệu sli, từ năm 2010, tỉnh Lạng Sơn đã thành lập Hội Bảo tồn dân ca các dân tộc tỉnh, với nhiệm vụ vận động những người hát sli lâu năm ở khắp các vùng quê vào các câu lạc bộ (CLB) hát sli; các CLB trực thuộc Hội Bảo tồn dân ca các dân tộc tỉnh Lạng Sơn. Đến nay, toàn tỉnh có khoảng 50 CLB, tổ đội hát sli, với gần 1.000 hội viên tham gia trong đó có 3 nghệ nhân ưu tú, được phân bố ở 11 huyện, thành phố của tỉnh.

Công tác bảo tồn duy trì hát sli tại một số lễ hội, chợ hội được các CLB tổ chức khá tốt. Các CLB đã tích cực tham gia các hoạt động mừng Đảng, mừng Xuân, giao lưu với các CLB trong và ngoài tỉnh, nhằm góp phần giữ gìn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia của dân tộc mình. 

Năm 2019, hát sli của dân tộc Nùng được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Tuy nhiên, những gương mặt tham gia hát sli tại các ngày lễ, ngày hội lại đang dần thiếu vắng những lớp người trẻ tuổi.

Có mặt tại Khu công viên Hoàng Văn Thụ vào đầu tháng 9, nơi có hàng nghìn người từ khắp các vùng quê về đây tụ hội và tham gia giao lưu hát sli. Tuy nhiên, hiếm thấy có những gương mặt thanh niên, chủ yếu là các những người già từ 50 tuổi đến 70 tuổi.

Bà Lâm Thị Liêm, Chủ nhiệm CLB hát sli Nùng Phàn Slình xã Xuân Long, huyện Cao Lộc  cho biết: Trước đây, người dân tộc Nùng thế hệ như của tôi khoảng 14, 15 tuổi hầu như ai cũng biết hát sli. Nhưng bây giờ người trẻ nhất biết hát sli cũng đã 50 tuổi rồi.

Trước kia, lớp trẻ 14, 15 tuổi đã biết hát sli, nay người biết hát trẻ nhất cũng đã ở tuổi 50 (Ảnh: Chu Minh)
Trước kia, lớp trẻ 14, 15 tuổi đã biết hát sli, nay người biết hát trẻ nhất cũng đã ở tuổi 50 (Ảnh: Chu Minh)

Còn bà Ma Thị Kheo, một nghệ nhân sli rất giỏi ở xã Tân Thành, huyện Cao Lộc cũng trăn trở nói: " Ngay trong gia đình thôi, đù đã được bà động viên, nhưng bọn trẻ lớp con cháu đến giờ cũng không có đứa nào biết hát sli cả, chúng nó chỉ hát nhạc trẻ thôi”.

Hiện nay, ở các xã cũng đã thành lập được nhiều CLB hát sli để giúp người dân có môi trường giao lưu, bảo tồn bản sắc văn hoá dân tộc. Tuy nhiên, các CLB  do hội viên tự đóng góp kinh phí để duy trì hoạt động nên khó thu hút được các hội viên tham gia sinh hoạt, đặc biệt là lớp trẻ.

Ngay như  CLB hát sli Nùng Phàn Sình ở xã Xuân Long, huyện Cao Lộc do bà Lâm Thị Liêm làm Chủ nhiệm, thành lập năm 2010, ban đầu có khoảng 50 hội viên tham gia rất nhiệt tình và sôi nổi. Nhưng do CLB phải tự túc kinh phí hoạt động nên dần dân nhiều thành viên đã bỏ sinh hoạt.

Ông Phan Văn Muộn, Chủ tịch hội Bảo tồn dân ca Lạng Sơn cho biết: Năm 2010, Hội Bảo tồn dân ca tỉnh Lạng Sơn được thành lập. Để bảo tồn dân ca hát sli của đồng bào dân tộc Nùng, Hội Bảo tồn Dân ca tỉnh đã tổ chức được nhiều hoạt động, tạo phong trào sôi nổi để gìn giữ, phát huy các giá trị dân ca, từ đó hát sli, ngày càng nhận được sự quan tâm, hưởng ứng của các tổ chức, cá nhân từ tỉnh đến cơ sở. 

Trong công tác truyền dạy, các nghệ nhân đã tổ chức mở được trên 100 lớp truyền dạy, nâng cao kỹ năng đàn, hát dân ca, cho học viên. Tuy nhiên, thành viên của các CLB vẫn chủ yếu là người cao tuổi, chưa thu hút được lớp trẻ.

Cần sớm hiện thực hoá đề án bảo tồn

Ông Phan Văn Hòa, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lạng Sơn cho biết: Sau khi hát sli được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, chúng tôi đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp để bảo tồn hát sli, trong đó tiếp tục tăng cường tổ chức các lớp truyền dạy hát sli, xem xét cơ chế đãi ngộ hợp lý để hỗ trợ và khuyến khích các nghệ nhân, CLB hát sli tại cơ sở, phối hợp với Hội Bảo tồn dân ca tiếp tục đưa hát sli về các chợ phiên truyền thống tại các huyện.

Cần có sớm đưa hát sli vào truyền dạy trong trường học (Ảnh: Chu Minh)
Cần có sớm đưa hát sli vào truyền dạy trong trường học (Ảnh: Chu Minh)

Được biết, trong giai đoạn 2020 – 2021, Sở Văn hoá thể Thao và Du lịch cũng đã tiến hành nghiên cứu, xây dựng đề án trình UBND tỉnh để bảo tồn và phát huy tốt hơn nữa giá trị của loại hình dân ca đặc sắc này. Đặc biệt, xây dựng kế hoạch đưa đưa dân ca hát sli vào trường học…

Theo ông Phan Văn Muộn, những năm gần đây, hằng năm Sở Văn hoá Thể thao và Du lịch cũng đã có kế hoạch bảo tồn, giữ gìn bản sắc văn hoá đưa các làn điệu dân ca vào trường học, thành lập các CLB để sinh hoạt và truyền dạy. Tuy nhiên, việc triển khai kế hoạch vẫn có nhiều vướng mắc, như chưa có cơ chế phối hợp rõ ràng giữa ngành văn hoá với ngành giáo dục, chưa có cơ chế về kinh phí triển khai bồi dưỡng cho các nghệ nhân truyền dạy…

Đặc biệt, cái khó của hát sli, đây là hình thức diễn sướng, được truyền dạy bằng miệng và đối đáp nên cần biên soạn những bài hợp với lứa tuổi, để lớp trẻ hiểu và tiếp nhận. Bên cạnh đó, cần phải mở các lớp bồi dưỡng kỹ năng truyền dạy hát dân ca cho các nghệ nhân để truyền dạy cho các em học sinh

"Nói cụ thể hơn là Lạng Sơn cần có một kế hoạch, với các giải pháp cụ thể hoá các nội dung đề án bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa từ loại hình dân ca hát sli đặc sắc này", ông Phan Văn Muộn nhấn mạnh.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Tin nổi bật trang chủ
Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Bất ổn ... Quỹ bình ổn giá xăng dầu!

Thời sự - Sỹ Hào - 9 giờ trước
Quỹ bình ổn giá xăng dầu đang dư hàng nghìn tỷ đồng nhưng lại không sử dụng để điều tiết giá xăng dầu trên thị trường. Đặc biệt người dân ở nhiều địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi phải mua giá xăng dầu theo giá vùng 2, gánh thêm một khoản chi phí, khiến cho cuộc sống đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.
Lễ hội

Lễ hội "Bun Vốc Nặm" của người Lào ở Lai Châu

Sắc màu 54 - Hà Minh Hưng - 9 giờ trước
Dân tộc Lào ở huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu là cộng đồng dân cư sinh sống chủ yếu ở ven các con suối, những nơi có nhiều nước, thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp. Dân số không đông nhưng đời sống văn hóa tinh thần của người Lào có nhiều nét đặc sắc. Một trong những lễ hội tiêu biểu của người Lào là "Bun Vốc Nặm"- lễ hội té nước được tổ chức vào cuối mùa Xuân với mong ước, cầu mưa thuận, gió hòa một vụ mùa mới bội thu…
Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Chương trình MTQG 1719 đang góp phần thay đổi diện mạo vùng cao Bảo Lạc

Công tác Dân tộc - Thúy Hồng - 9 giờ trước
Sau gần 4 năm triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030, giai đoạn I: 2021 -2025 (Chương trình MTQG 1719), huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng đạt được nhiều kết quả quan trọng. Việc triển khai thực hiện hiệu quả các dự án của Chương trình đã giúp người dân được thụ hưởng các chính sách ưu đãi của Đảng và Nhà nước kịp thời, qua đó, góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các DTTS trên địa bàn huyện.
Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Luân chuyển cán bộ góp phần nâng cao năng lực triển khai các Chương trình MTQG ở Si Ma Cai

Công tác Dân tộc - Trọng Bảo - 9 giờ trước
Là huyện 30a của tỉnh Lào Cai, nhiều năm qua, huyện Si Ma Cai đã nhận được sự quan tâm đầu tư từ các chương trình, chính sách hỗ trợ của Nhà nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Hiện nay, huyện đang tập trung triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719). Để nâng cao chất lượng, hiệu quả nguồn vốn đầu tư từ các chương trình, huyện Si Ma Cai đặc biệt chú trọng công tác luân chuyển cán bộ, góp phần củng cố hệ thống chính trị, nâng cao năng lực lãnh đạo chỉ đạo, quản lý, giám sát nguồn vốn đầu tư.
Khâu Vai mùa hoa ban nở

Khâu Vai mùa hoa ban nở

Sắc màu 54 - Quỳnh Lưu - 9 giờ trước
Được triển khai trồng từ năm 2020 với hơn 300 cây hoa ban tím, hoa ban trắng; đến nay sau hơn 3 năm, cây hoa ban tại Mê cung đá, xã Khâu Vai, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang đã phát triển tốt và bắt đầu nở hoa.
Tin trong ngày - 28/3/2024

Tin trong ngày - 28/3/2024

Bản tin trong ngày của Báo Dân tộc và Phát triển, ngày 28/3, có những thông tin đáng chú ý sau: Bệnh lây từ động vật sang người gia tăng, khó khăn kiểm soát nguồn lây. Bất chấp quy định pháp luật, nhiều người dân vùng cao vẫn trồng cây thuốc phiện. Mưa đá xối xả, dày đặc ở Mù Cang Chải (Yên Bái). Cùng các thông tin khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Xem xét công nhận Côn Đảo là Khu du lịch quốc gia

Du lịch - Doãn Đạt - 9 giờ trước
Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu) thu hút lượng khách du lịch đông đảo với mức tăng trưởng bình quân trên 20%/năm, doanh thu bình quân 15,5%/năm. Năm 2023, tổng lượt khách du lịch đạt 586.000 lượt, tổng thu từ khách du lịch đạt 2.088 tỷ đồng.
Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo viên vùng cao đối mặt nhiều khó khăn trong dạy học tích hợp

Giáo dục - Tiêu Dao - 10 giờ trước
Dạy học tích hợp vẫn luôn là bài toán khó, nhất là đối với các trường ở vùng sâu, vùng xa vì điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện chuyên môn và nhiều vấn đề liên quan khác.
Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Thúc đẩy khởi nghiệp ở miền núi Quảng Nam

Khởi nghiệp - T.Nhân-H.Trường - 10 giờ trước
Quảng Nam có 9 huyện miền núi là nơi sinh sống chủ yếu đồng bào DTTS. Khu vực này địa hình, thổ nhưõng, khí hậu...thường khó khăn, khắc nghiệt nên vấn đề sinh kế đối với người dân luôn là vấn đề quan tâm, trăn trở của các cấp chính quyền địa phương. Theo đó, khơi dậy ý chí thoát nghèo, hỗ trợ thúc đẩy xây dựng các mô hình khởi sự, khời nghiệp từ những sản vật của quê hương...là giải pháp đang được thực hiện và nhân rộng hiệu quả trong Nhân dân.
Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Bàn giải pháp “dẫn” nước về đồng bằng sông Cửu Long

Thời sự - Sỹ Hào - Như Tâm - 10 giờ trước
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) cùng một số tỉnh, thành vùng đồng bằng sông Cửu Long đang nghiên cứu xây dựng hệ thống thủy lợi dẫn nước ngọt từ sông Hậu, sông Đồng Nai về để giải bài toán thiếu nước ngọt trầm trọng trong mùa khô. Trước biến đổi khí hậu ngày càng cực đoan, ý tưởng đầu tư công trình để dẫn nước về cho vùng sông nước không còn là một nghịch lý “chở củi về rừng”.
Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Sóc Trăng: Bộ đội Biên phòng tổng kết chuyên án mua bán người ST1223

Pháp luật - Văn Long - Minh Triết - 10 giờ trước
Sáng 28/3, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Sóc Trăng tổ chức Hội nghị tổng kết Chuyên án ST1223. Đại tá Trịnh Kim Khâm - Chỉ huy trưởng BĐBP tỉnh dự, chỉ đạo hội nghị; Đại tá Bùi Văn Bình - Phó chỉ huy trưởng Nghiệp vụ BĐBP tỉnh chủ trì hội nghị.