Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Quan tâm bảo tồn văn hóa dân tộc Ngái

Cù Hương - Sỹ Hào - 08:21, 03/12/2023

Mặc dù dân số rất ít nhưng dân tộc Ngái lại cư trú ở nhiều địa phương trên cả nước. Điều này khiến nguy cơ mai một bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc Ngái luôn hiện hữu trong quá trình giao lưu, hội nhập.

Trang phục dân tộc Ngái. (Ảnh: Thành Đạt)
Trang phục dân tộc Ngái. (Ảnh: Thành Đạt)

Sinh sống phân tán

Theo kết quả điều tra thu thập thông tin kinh tế – xã hội (KT – XH) 53 DTTS do Ủy ban Dân tộc và Tổng cục thống kê thực hiện năm 2019, dân tộc Ngái có 564 hộ, với 1.649 nhân khẩu, chiếm 0,0017% dân số là đồng bào DTTS . Tại thời điểm tháng 4/2019, số nhân khẩu trong một hộ của đồng bào dân tộc Ngái không nhiều; trong đó có 20 hộ có 7 người trở lên; 127 hộ có từ 5 – 6 người; 382 hộ có từ 2 – 4 người và có 31 hộ chỉ có 1 nhân khẩu.

Mặc dù dân số rất ít nhưng đồng bào dân tộc Ngái sinh sống ở nhiều địa phương trên cả nước, gồm: An Giang, Thái Nguyên, Thái Bình, TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Trà Vinh, Đồng Tháp, Bình Thuận, Hà Nam,... Đây là điều kiện để đồng bào dân tộc Ngái giao lưu, phát triển kinh tế. Vì vậy, dân tộc Ngái có trình độ phát triển cao hơn so với bình quân chung của 53 DTTS cũng như trong nhóm 14 dân tộc rất ít người.

Cụ thể, trong lĩnh vực việc làm, tỷ lệ lao động (LĐ) làm việc “Nghề đơn giản” của dân tộc Ngái là thấp nhất (44,5%), trong khi tỷ lệ chung của 53 DTTS là 68,6%. Dân tộc Ngái có 1,1% LĐ làm “Nhà lãnh đạo” (tỷ lệ chung của 53 DTTS trong nghề này là 0,5%); có 12,6% LĐ là chuyên môn kỹ thuật bậc cao (chung 53 DTTS là 2,0%); có 2,2% LĐ là chuyên môn kỹ thuật bậc trung…

Một ngôi nhà của người Ngái ở thôn Tam Thái, xã Hóa Thượng, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên
Một ngôi nhà của người Ngái ở thôn Tam Thái, xã Hóa Thượng, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

Với trình độ LĐ đó, điều kiện sống của đồng bào dân tộc Ngái cũng được đáp ứng cao hơn so với nhiều DTTS rất ít người. Kết quả điều tra thu thập thông tin kinh tế - xã hội 53 DTTS cho thấy, tại thời điểm tháng 4/2019, dân tộc Ngái có 86,9% hộ có tivi; 23,6% hộ có máy vi tính; 98,1% sử dụng điện thoại, 84,8% hộ có tủ lạnh, 60,9% hộ sử dụng máy giặt, 52,9% hộ sử dụng bình nóng lạnh, 35,1% hộ có điều hòa nhiệt độ…. Trong khi đó, nhiều dân tộc rất ít người gần như chưa tiếp cận được các điều kiện sống cơ bản này.

Nguy cơ mai một bản sắc

Với nguồn lực đầu từ của Nhà nước và sự nỗ lực vươn lên, cùng với trình độ LĐ được đào tạo, tình hình kinh tế - xã hội ở những cộng đồng có đông đồng bào dân tộc Ngái sinh sống tương đối phát triển. Đơn cử như xóm Tam Thái, xã Hóa Thượng, huyện Đồng Hỷ - địa bàn sống quần tụ đông nhất của đồng bào dân tộc Ngái ở tỉnh Thái Nguyên; tại thời điểm tháng 4/2019, xóm có 190 hộ thì có 63 hộ dân tộc Ngái, với hơn 200 nhân khẩu.

Từ các chương trình, dự án đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước, đồng bào dân tộc Ngái ở xóm Tam Thái đã tích cực chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, vật nuôi, ngoài gieo cấy 2 vụ, bà con còn tận dụng đất để trồng màu vụ đông để tăng thu nhập. Nhờ đó, đời sống ngày càng đổi thay rõ nét. Thời điểm tháng 4/2019, thu nhập bình quân đầu người ở xóm Tam Thái đã đạt 34 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ nghèo chỉ còn hơn 1% (1 hộ nghèo, 2 hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều giai đoạn 2016 - 2020).

Nhưng khó khăn nhất của đồng bào dân tộc Ngái ở xóm Tam Thái, là tình trạng mai một bản sắc văn hóa truyền thống. Theo các cụ cao niên trong xóm, trước những năm 1990, phong tục, tập quán của dân tộc Ngái vẫn còn được giữ gìn gần như nguyên bản. Nhưng theo thời gian, nhiều nét văn hóa truyền thống đã và đang dần mất đi. Nhất là ngôn ngữ, hiện chỉ những người cao tuổi nói chuyện bằng tiếng Ngái với nhau, còn thế hệ con cháu chỉ bập bẹ được vài câu vì không được truyền dạy; trang phục truyền thống của người Ngái thì nay không còn ai lưu giữ được nữa.

Người Ngái (Thái Nguyên) trình diễn điệu hát, trò chơi dân tộc trong khuôn khổ Ngày hội Văn hóa các dân tộc có số dân dưới 10.000 người lần thứ I diễn ra tại Lai Châu.
Người Ngái (Thái Nguyên) trình diễn điệu hát, trò chơi dân tộc trong khuôn khổ Ngày hội Văn hóa các dân tộc có số dân dưới 10.000 người lần thứ I diễn ra tại Lai Châu.

Không chỉ ở xóm Tam Thái mà nguy cơ mai một bản sắc văn hóa truyền thống đang hiện hữu ở các cộng đồng dân tộc Ngái trên khắp cả nước. Kết quả điều tra thu thập thông tin kinh tế - xã hội 53 DTTS cho thấy, vào thời điểm tháng 10/2019, dân tộc Ngái chỉ có khoảng 3,1% người từ 15 tuổi trở lên biết đọc, viết chữ dân tộc mình; 0,7% người biết sử dụng nhạc cụ truyền thống; 0,9% người biết hát bài hát truyền thống; 0,4% người biết múa điệu múa truyền thống;…

Nguy cơ mai một bản sắc văn hóa truyền thống của cộng đồng dân tộc Ngái được kỳ vọng sẽ được giải quyết từ việc triển khai hiệu quả Đề án Tổng thể phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 theo Nghị quyết số 88/2019/QH14 ngày 18/11/2019 của Quốc hội khóa XIV; trước mắt là thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 theo Quyết định 1719/QĐ-TTg (Chương trình MTQG 1719).

Ngày 28/4/2023, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch đã ban hành Hướng dẫn số 1684/ /HD-BVHTTDL về thực hiện Dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các DTTS gắn với phát triển du lịch” thuộc Chương trình MTQG 1719. Mục tiêu của Dự án là phấn đấu đến năm 2025, bảo tồn và phát triển các giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc.

Trưng bày mâm cơm truyền thống của dân tộc Ngái trong Không gian trưng bày sản phẩm văn hóa tỉnh Thái Nguyên tại Ngày hội Văn hóa các DTTS có số dân dưới 10.000 người n được tổ chức tại tỉnh Lai Châu.
Trưng bày mâm cơm truyền thống của dân tộc Ngái trong Không gian trưng bày sản phẩm văn hóa tỉnh Thái Nguyên tại Ngày hội Văn hóa các DTTS có số dân dưới 10.000 người n được tổ chức tại tỉnh Lai Châu.

Đối với dân tộc Ngái, do đồng bào sinh sống phân tán nhiều địa phương trên cả nước, thiết nghĩ, cần có giải pháp đặc thù để gìn giữ bản sắc văn hóa của đồng bào. Trong đó, các cơ quan hoạch định chính sách, chính quyền các địa phương có thể nghiên cứu, tham mưu xây dựng chính sách nâng cấp đầu tư xây dựng các nhà triển lãm cho các địa phương có đông đồng bào DTTS nói chung, dân tộc Ngái nói riêng– một chính sách đã được quy định trong Nghị định số 05/2011/NĐ-CP của Chính phủ nhưng hiện chưa được xây dựng, ban hành.

Từ 3-5/11/2023, đoàn nghệ nhân, người dân cộng đồng dân tộc Ngái đang sinh sống ở xóm Tam Thái, xã Hóa Thượng, huyện Đồng Hỷ đã đại diện các dân tộc rất ít người trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên tham dự Ngày hội Văn hóa các DTTS có số dân dưới 10.000 người lần đầu tiên được tổ chức tại tỉnh Lai Châu. Cùng với 13 dân tộc rất ít người trên cả nước, đoàn đại biểu dân tộc Ngái Thái Nguyên làm phong phú hơn bức tranh văn hóa của cộng đồng các DTTS Việt Nam, đặc trưng, độc đáo mà thống nhất.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin cùng chuyên mục
Đi qua những bản làng của đồng bào dân tộc rất ít người ở Lai Châu: Tiếp tục thực hiện hiệu quả các chính sách dân tộc (Bài cuối)

Đi qua những bản làng của đồng bào dân tộc rất ít người ở Lai Châu: Tiếp tục thực hiện hiệu quả các chính sách dân tộc (Bài cuối)

Lai Châu hiện có 20 dân tộc sinh sống, với dân số khoảng trên 484.000 người, trong đó có 4 dân tộc Mảng, Cống, Lự, Si La là thuộc nhóm dân tộc có khó khăn đặc thù. Nhờ các chính sách đối với của Đảng, Nhà nước, bộ mặt các bản làng dân tộc rất ít người của tỉnh Lai Châu dần thay đổi. Đặc biệt, giai đoạn 2021-2025, Chương trình MTQG phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi đã thiết kế tiểu dự án 1, Dự án 9 về đầu tư phát triển nhóm dân tộc thiểu số rất ít người và nhóm dân tộc còn nhiều khó khăn nhằm giải quyết toàn diện những vấn đề cấp thiết của đồng bào.
Tin nổi bật trang chủ
Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Gieo niềm tin yêu đến từng bạn đọc

Không chỉ chuyển tải chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, Báo Dân tộc và Phát triển còn cập nhật những thông tin về các vấn đề liên quan đến phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo vệ môi trường…. Với nội dung đa dạng, phong phú, Báo Dân tộc và Phát triển đã trở thành người bạn đồng hành của đội ngũ già làng, trưởng bản, Người có uy tín, chức sắc, chức việc nắm bắt thông tin kịp thời, hiệu quả và chính xác để phát huy tốt vai trò là “cánh tay nối dài” ở cơ sở trong tuyên truyền chính sách dân tộc, tôn giáo.
Về miền di sản Trường Lưu

Về miền di sản Trường Lưu

Sắc màu 54 - An Yên - 18:01, 20/06/2025
Ngoài 3 di sản được UNESCO vinh danh, thì miền đất văn vật Trường Lưu, tỉnh Hà Tĩnh còn có 23 di tích cấp quốc gia và cấp tỉnh được xếp hạng. Với bề dày trầm tích văn hóa ấy, Trường Lưu đang hướng đến làng văn hóa du lịch.
Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Người Gia Rai đầu tiên viết báo cách mạng

Gương sáng - Nguyễn Văn Chiến - 18:00, 20/06/2025
Ông Ksor Ní (tên thường gọi là Ama H’Nhan) là một trong những trí thức đầu tiên người Gia Rai đi theo cách mạng. Ông từng đảm nhiệm nhiều trọng trách, trong đó có cương vị Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên của tỉnh Gia Lai sau ngày đất nước thống nhất. Ông cũng là thân sinh của ông Ksor Phước, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc; Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.
Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam 21/6 và trao Giải báo chí Cao Bằng lần thứ III năm 2025

Tin tức - Thuỳ Như - 17:58, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh Cao Bằng, Tỉnh uỷ Cao Bằng đã tổ chức Lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025); trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp báo chí Việt Nam” của Hội Nhà báo Việt Nam; tặng Bằng khen cho các tập thể, cá nhân có nhiều thành tích trong công tác thông tin, tuyên truyền trên địa bàn tỉnh Cao Bằng.
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình

Tin tức - Thiên An - 17:35, 20/06/2025
Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình có địa chỉ tại Lô Đ7, KCN Khánh Phú, xã Khánh Phú, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình - SĐT: 02293 762 825
Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Báo chí góp công lớn trong quảng bá hình ảnh vùng đất, con người Cần Thơ

Tin tức - Tào Đạt - 16:49, 20/06/2025
Ngày 20/6, Thành ủy, HĐND, UBND TP. Cần Thơ tổ chức họp mặt Kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025); tổng kết Giải Báo chí Phan Ngọc Hiển TP. Cần Thơ lần thứ 19 (2024 - 2025) và Tôn vinh các nhà báo tiêu biểu.
Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Lễ hội Pang Phoóng của dân tộc Kháng

Trong danh mục 23 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận, tỉnh Điện Biên có 1 di sản thuộc loại hình Tập quán xã hội và tín ngưỡng là Lễ hội Pang Phoóng (Tạ ơn) của cộng đồng dân tộc Kháng, xã Rạng Đông, huyện Tuần Giáo.
Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Tỉnh Đồng Nai khen thưởng 50 gia đình DTTS tiêu biểu 2025

Chính sách Dân tộc - Duy Chí - 16:26, 20/06/2025
Các gia đình là những điển hình về sự năng động trong lao động sản xuất, xây dựng gia đình hạnh phúc, kinh tế ổn định, lại tích cực tham gia các phòng trào văn hóa xã hội, bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, bảo đảm an ninh chính trị địa phương; cũng như nhiều gia đình có con em là học sinh, sinh viên xuất sắc; tham gia bộ máy chính quyền địa phương, có người trở thành lãnh đạo tổ chức chính trị…
Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Những người kể chuyện bằng trái tim nhiệt huyết

Xã hội - Mỹ Dung - 16:11, 20/06/2025
Giữa núi rừng trùng điệp của Ba Chẽ, Bình Liêu,Tiên Yên... nơi những con dốc nối tiếp nhau như chẳng có điểm dừng vẫn có những bước chân đều đặn, bền bỉ của những “phóng viên vùng cao”. Không chỉ đưa tin, họ là những người kể chuyện bản làng bằng cả trái tim nhiệt huyết.
Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Ghi lại nhịp đập đời sống vùng cao bằng tất cả sự chân thành

Phóng sự - Quỳnh Trâm - 16:01, 20/06/2025
Chúng tôi đã có những tháng năm rong ruổi tác nghiệp nơi bản làng heo hút giữa đại ngàn miền Tây xứ Thanh. Ở những nơi xa ngái ấy, chúng tôi tìm thấy bản chất thật nhất của nghề báo: Ghi lại những nhịp sống bằng tất cả sự chân thành và rung cảm của một người chứng kiến.
Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Kon Tum: Ban hành Nghị quyết về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, nữ và người DTTS

Trang địa phương - Ngọc Chí - 15:38, 20/06/2025
Tỉnh ủy Kon Tum vừa ban hành Nghị quyết số 30-NQ/TU về xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ và cán bộ là người DTTS ở tỉnh Kon Tum giai đoạn 2025 - 2030 và tầm nhìn đến 2045.
Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Hợp nhất hai Chương trình MTQG góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển một Việt Nam thịnh vượng

Thời sự - Hoàng Quý - 15:27, 20/06/2025
Ngày 20/6, tại buổi họp báo do Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức, Thứ trưởng Võ Văn Hưng đã công bố những kết quả quan trọng trong quá trình triển khai hai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) giai đoạn 2021–2025: Chương trình xây dựng nông thôn mới và Chương trình giảm nghèo bền vững.