Analytic
Thứ Sáu, ngày 23 tháng 08 năm 2019, 09:25:27

Qua sông dự hội Thổ Hà

Phạm Thị Ngoan - 17:02, 27/02/2023

Làng Thổ Hà, xã Vân Hà, huyện Việt Yên (tỉnh Bắc Giang) có ba mặt giáp sông Cầu. Đây là vùng đất cổ giàu truyền thống văn hóa, không chỉ nổi tiếng với nghề gốm có lịch sử mấy trăm năm, mà còn hấp dẫn du khách bởi những nét trầm mặc trên các công trình kiến trúc cổ và đặc biệt là sự độc đáo trong lễ hội mùa Xuân.

Rước bò tế thánh
Lễ rước bò tế thánh

Thổ Hà như một "kỳ quan" đầy bí ẩn, càng khám phá càng thấy nhiều điều mới mẻ, hấp dẫn. Trong khí thế mùa Xuân của những miền lễ hội trải dài khắp trong Nam, ngoài Bắc, thì Lễ hội Thổ Hà được các nhà văn hóa đánh giá là một trong những lễ hội chuẩn mực, cổ xưa nhất còn được lưu truyền. 

Theo các tài liệu, đình Thổ Hà được khởi dựng cách đây hơn 300 năm là nơi thờ Lão Tử và tổ sư nghề gốm Đào Trí Tiến.

Đội múa sinh tiền làm lễ tại từ chỉ trước khi nhập vào đoàn rước
Đội múa sinh tiền làm lễ tại từ chỉ trước khi nhập vào đoàn rước

“Đến hẹn lại lên”, vào cuối tháng Giêng, làng Thổ Hà, tổ chức Lễ hội Xuân thu hút hàng nghìn Nhân dân, du khách tham dự. Trong đó, điểm nhấn của lễ hội là lễ rước truyền thống khá quy củ, tôn nghiêm. Mỗi năm, lễ hội diễn ra 1 lần, nhưng 2 năm mới tổ chức lễ rước và được luân phiên giữa 4 xóm trong thôn. 

Các diễn viên được ăn trầu trước khi rước
Các "diễn viên" được ăn trầu trước khi rước

Để hoàn thành nhiệm vụ, dân làng chuẩn bị từ nhiều tháng trước, tuyển chọn những người đủ tiêu chuẩn, phải là người vừa có đức, có tài tham gia đóng các vai chính trong đám rước và tổ chức tập luyện như: Tổng cờ, tổng kiếm, người mang gươm trường, tam đa, tiên đồng, ngọc nữ; bầu chọn chủ tế, ban tế, kế đó là cắt cử người vào các chân phù giá, vác cờ, khiêng kiệu, hương án, chấp kích, bát biểu, đội múa kỳ lân, đánh chiêng, trống tiên, trống rồng, múa sinh tiền, nhạc bát âm…

Đặc biệt, lễ vật dâng lên Thành Hoàng ngoài xôi oản, bánh kẹo, hoa quả, hương đăng thì không thể thiếu 1 con bò.

Chuẩn bị trang phục
Chuẩn bị trang phục cho Tam đa

Lễ rước Thành Hoàng làng trong lễ hội Thổ Hà, được tổ chức nghiêm trang với sự tham gia của hàng trăm người ăn vận rực rỡ và cầu kỳ. Tâm điểm của hội rước Tam Đa (là 3 ông Phúc, Lộc, Thọ) do dân làng hóa trang, dẫn đầu là đoàn múa kỳ lân, sau là đội bát nhã đủ cả kèn, trống, nhị, thanh la, kế tiếp là hương án, kiệu bành, kiệu mẫu và kiệu thánh đi kèm với đội múa sinh tiền; 

Đi sau 3 ông Phúc, Lộc, Thọ, có 4 ông Tổng Cờ, Tổng Kiếm, Tổng Tiết, Tổng Chiêng. Mỗi ông đại diện cho một đoàn quân, qua đó đã tái hiện một không gian văn hóa đậm màu truyền thống và tiêu biểu vào bậc nhất vùng Kinh Bắc. Đặc biệt, khi đoàn rước kiệu thánh đi qua, không ai được đứng trên trần nhà và các vị trí cao hơn kiệu thánh. 

Tam đa làm lễ tại từ chỉ
Tam đa làm lễ tại từ chỉ

Chị Mai Anh, làng Thổ Hà  chia sẻ, chị là người nơi khác về làm dâu tại làng, nhưng nhận thấy ở Thổ Hà còn lưu giữ được nhiều phong tục truyền thống tốt đẹp, đặc biệt trước ngày diễn ra lễ hội, những người đàn ông trong đoàn rước ai cũng phải kiêng cữ, tắm nước gừng ngâm với rượu và tuyệt đối phải “chay tịnh” (không được ngủ cùng vợ”). Ngoài ra, tại lễ hội còn có những hoạt động như: Hát quan họ trên sông Cầu, diễn tuồng, tổ tôm điếm, chọi gà, các môn thể thao và nhiều trò chơi dân gian, viết thư pháp… nên bà con rất hào hứng tham gia..

Phần múa của đội kèn, trống, nhị, thanh la
Phần múa của đội kèn, trống, nhị, thanh la

Buổi tối, làng tổ chức hát quan họ thâu đêm trong chùa với những canh hát đối đáp, giao duyên cùng các liền anh, liền chị đến từ các làng quan họ cổ trong vùng. Cùng thời gian đội tuồng của thôn biểu diễn các vở tuồng cổ như, “Ngự đệ Kim Hùng”; “Bá đao Diệm Thiên Hùng”, qua đó đem lại không khí vui tươi, phấn khởi cho Nhân dân. “Phi tuồng bất thành hội”, là câu nói cửa miệng xưa nay của người dân trong ngôi làng nhỏ nằm nép mình bên sông Cầu này. 

Có lẽ vì vậy mà, năm nào làng mở hội đều tổ chức diễn kịch tuồng kín hai đêm. Ông Hoàng Thanh Kim, ở Từ Sơn (Bắc Ninh) chia sẻ: “Tôi đã từng tham dự nhiều lễ hội của các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ, nhưng thấy ở Thổ Hà còn giữ được nhiều nét truyền thống hơn cả, ngày này năm nào gia đình tôi cũng không quên về đây dự hội”.

Hát quan họ trên sông
Hát quan họ trên sông

Lễ hội làng Thổ Hà, là dịp để Nhân dân tôn vinh và tỏ lòng biết ơn Thành Hoàng làng và vị sư tổ của nghề gốm Đào Trí Tiến. Có lẽ còn nhiều nét độc đáo, hấp dẫn mà du khách ở nhiều tỉnh, thành phố khác như Bắc Ninh, Hà Nội, Vĩnh Phúc, Hải Phòng, Thái Nguyên… cũng rủ nhau đi đò qua sông Cầu về đây xem hội. Nhiều nhiếp ảnh gia khắp mọi miền đất nước, thậm chí từ TP. Hồ Chí Minh cũng đến Thổ Hà để ghi lại những bức hình độc đáo trong ngày hội.

Làng Thổ Hà ba mặt giáp sông Cầu
Làng Thổ Hà ba mặt giáp sông Cầu

Theo các nhà quản lý, nghiên cứu lịch sử văn hóa, lễ hội Thổ Hà là một trong những lễ hội dân gian tiêu biểu của miền Bắc, tại đây còn lưu giữ gần đầy đủ những hoạt động, nghi lễ truyền thống mang đậm bản sắc văn hóa của dân tộc Việt. Năm 2012, Lễ hội Thổ Hà đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là “Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia”.

Ý kiến độc giả
Mã bảo mật
Tin nổi bật trang chủ
Lễ đón trọng thể Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn thăm chính thức Campuchia

Lễ đón trọng thể Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn thăm chính thức Campuchia

Thời sự - PV - 17:35, 21/11/2024
Chiều nay, 21/11, tại trụ sở Quốc hội Campuchia, Thủ đô Phnompenh, Chủ tịch Quốc hội Campuchia Khuon Sudary đã chủ trì Lễ đón trọng thể Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lần đầu tiên thăm chính thức Vương quốc Campuchia.
Việt Nam, Malaysia nâng cấp quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện

Việt Nam, Malaysia nâng cấp quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện

Thời sự - PV - 16:25, 21/11/2024
Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim cho biết, chuyến thăm chính thức của Tổng Bí thư Tô Lâm tới Malaysia lần này có ý nghĩa quan trọng khi hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược toàn diện. Hai bên nhất trí tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực an ninh, quốc phòng, hợp tác biển và một số lĩnh vực hợp tác về điện, kinh tế số…
Tăng cường nâng cao năng lực cho người dân vùng DTTS và miền núi Nghệ An

Tăng cường nâng cao năng lực cho người dân vùng DTTS và miền núi Nghệ An

Công tác Dân tộc - An Yên - 14:57, 21/11/2024
Nhằm thúc đẩy đồng bào các DTTS phát triển toàn diện trên các lĩnh vực đời sống, kinh tế, xã hội, trong nhiều năm qua, việc nâng cao kiến thức, trình độ, năng lực… cho người dân vùng đồng bào DTTS và miền núi Nghệ An được các cấp, các ngành trong tỉnh rất quan tâm. Đặc biệt, từ khi triển khai Chương trình MTQG phát triển kinh tế -xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn I: từ năm 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719) nội dung này càng được thực hiện bài bản, quyết liệt hơn nhờ nguồn lực đầu tư, hỗ trợ của Chương trình.
Sơn La nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm nông nghiệp

Sơn La nâng cao sức cạnh tranh cho sản phẩm nông nghiệp

Kinh tế - Minh Thu - 14:51, 21/11/2024
Chủ động nâng cao nhận thức, tư duy trong sản xuất nông nghiệp, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, từ đó nâng cao chất lượng, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp trên thị trường. Đây là việc làm quan trọng mà ngành Nông nghiệp tỉnh Sơn La đang hướng tới, nhằm phát triển nền nông nghiệp cạnh tranh, tiến tới xây dựng Sơn La trở thành tỉnh phát triển xanh, nhanh và bền vững.
Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim chủ trì Lễ đón Tổng Bí thư Tô Lâm

Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim chủ trì Lễ đón Tổng Bí thư Tô Lâm

Thời sự - PV - 14:30, 21/11/2024
Trưa 21/11, tại Phủ Thủ tướng ở Thủ đô hành chính Putrajaya, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim và Phu nhân chủ trì Lễ đón trọng thể Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân thăm chính thức Malaysia từ ngày 21-23/11.
Chuyện về thầy giáo Mầm non duy nhất trên miền đá xám Mèo Vạc

Chuyện về thầy giáo Mầm non duy nhất trên miền đá xám Mèo Vạc

Tại vùng đất miền đá xám Mèo Vạc - Hà Giang, nơi có những dãy núi trùng điệp và những bản làng xa xôi, có một thầy giáo mầm non mà tên tuổi đã trở nên quen thuộc không chỉ với các em học sinh mà còn với đồng bào nơi đây. Đó là thầy giáo Hoàng Đại Nghĩa, người đã giành hơn 14 năm cống hiến cho sự nghiệp giáo dục ở vùng sâu, vùng xa, giúp các em mở rộng cánh cửa tri thức, vươn lên từ những khó khăn của cuộc sống.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lên đường thăm chính thức Campuchia

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lên đường thăm chính thức Campuchia

Thời sự - PV - 13:20, 21/11/2024
Nhận lời mời của Chủ tịch Đảng Nhân dân Campuchia Samdech Techo Hun Sen, Chủ tịch Quốc hội Campuchia Samdech Khuon Sudary và Chủ tịch Ủy ban Thường trực Hội nghị quốc tế các đảng chính trị châu Á Chung Eui-yong, ngày 21/11, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao Đảng, Nhà nước Việt Nam rời Hà Nội, lên đường thăm chính thức Vương quốc Campuchia, tham dự Hội nghị toàn thể lần thứ 12 của Hội nghị quốc tế các đảng chính trị châu Á (ICAPP) và Phiên họp toàn thể lần thứ 11 của Nghị viện Quốc tế vì bao dung và hòa bình (IPTP) từ ngày 21-24/11/2024.
Tương Dương (Nghệ An): Người bảo tồn và

Tương Dương (Nghệ An): Người bảo tồn và "thắp lửa" đam mê âm nhạc truyền thống dân tộc Thái ở xã vùng sâu

Phóng sự - Phạm Tiến- Đình Tuân - 13:01, 21/11/2024
Ở tuổi 60, nhưng ngay từ thuở 15, 16, ông Kha Văn Hưng đã say mê với nhạc cụ truyền thống dân tộc Thái của mình. Bao năm qua, ông dành biết bao tâm sức học hỏi để sử dụng, chế tác được nhiều loại nhạc cụ truyền thống của đồng bào. Điều ông Hưng trăn trở, mong mỏi nhất là thế hệ trẻ trong bản tiếp nối truyền thống cha ông để giữ gìn bản sắc văn hóa tốt đẹp của dân tộc mình.
Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân bắt đầu thăm chính thức Malaysia

Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân bắt đầu thăm chính thức Malaysia

Thời sự - PV - 12:25, 21/11/2024
Vào 11h ngày 21/11 (giờ địa phương), tức 10h (giờ Hà Nội), Tổng Bí thư Tô Lâm và Phu nhân, cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã đến Sân bay quốc tế Kuala Lumpur (Thủ đô Kuala Lumpur, Malaysia) bắt đầu chuyến thăm chính thức Malaysia từ ngày 21-23/11, theo lời mời của Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim và Phu nhân.
Thành phố Hưng Yên thu ngân sách 9 tháng đầu năm 2024 đạt 2.083,756 tỷ đồng

Thành phố Hưng Yên thu ngân sách 9 tháng đầu năm 2024 đạt 2.083,756 tỷ đồng

Kinh tế - Xuân Hải - 10:59, 21/11/2024
Thời gian qua, bằng việc tập trung khai thác các tiềm năng, lợi thế có sẵn, tận dụng những ưu thế mới, thành phố Hưng Yên (tỉnh Hưng Yên) chuyển mình mạnh mẽ và đang trở thành một thành phố năng động, hiện đại với kinh tế tăng trưởng tốt, diện mạo đô thị, nông thôn khởi sắc.
Xuất khẩu tăng trưởng mạnh những tháng cuối năm

Xuất khẩu tăng trưởng mạnh những tháng cuối năm

Kinh tế - Minh Thu - 10:51, 21/11/2024
Chỉ còn hơn 1 tháng nữa là kết thúc năm 2024, đến thời điểm này, nhiều doanh nghiệp (DN) đang tăng tốc sản xuất nhằm kịp thời gian giao hàng cho các đối tác trong dịp cuối năm. Mặt khác, các tập đoàn phân phối toàn cầu cũng gia tăng sự hiện diện tại Việt Nam để tìm kiếm đối tác cung ứng cho năm 2025.