Phiên họp toàn thể lần thứ 30 Ủy ban Pháp luật của Quốc hội

Tại Phiên họp này, Ủy ban sẽ thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về tình hình thi hành Hiến pháp, luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành năm 2020; báo cáo của Chính phủ về kết quả rà soát văn bản quy phạm pháp luật thuộc các lĩnh vực quản lý nhà nước; báo cáo của Chính phủ về công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo. Ủy ban cũng thẩm tra Tờ trình của Chính phủ về dự thảo Nghị quyết Tổ chức chính quyền đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh và cho ý kiến vào một số nội dung khác.

Trong phiên làm việc sáng 6/10, Ủy ban Pháp luật đã thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện Nghị quyết số 718/NQ-UBTVQH13 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Kế hoạch tổ chức triển khai thi hành Hiến pháp và Nghị quyết số 67/2013/QH13 của Quốc hội về tăng cường công tác triển khai thi hành luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành năm 2020.

Báo cáo của Chính phủ nêu rõ: Thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục quan tâm, chỉ đạo quyết liệt công tác xây dựng thể chế, triển khai thi hành Hiến pháp, luật, pháp lệnh và ban hành văn bản quy định chi tiết. Công tác xây dựng pháp luật đã gắn kết hơn với công tác thi hành pháp luật, cải cách thủ tục hành chính tập trung vào một đầu mối là tổ chức pháp chế, góp phần rút ngắn quy trình ban hành văn bản, nâng cao chất lượng công tác xây dựng và thi hành pháp luật. Các văn bản được ban hành đảm bảo đúng thẩm quyền, bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất, đồng bộ, khả thi.

Công tác kiểm tra, theo dõi, đôn đốc ban hành văn bản quy phạm pháp luật được chú trọng, nhất là những văn bản thuộc các lĩnh vực có tác động trực tiếp, rộng rãi đến người dân và doanh nghiệp (như thương mại, đất đai, doanh nghiệp, xây dựng...), văn bản liên quan đến điều kiện đầu tư, kinh doanh; phát hiện, đề nghị xử lý nhiều văn bản có nội dung trái pháp luật, tạo được dư luận tích cực trong xã hội, góp phần tháo gỡ khó khăn, cải thiện môi trường kinh doanh...

Những kết quả trên đã góp phần tích cực vào việc thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, cụ thể hóa các quy định của luật, pháp lệnh, đưa luật, pháp lệnh nhanh chóng đi vào cuộc sống, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Từ Kỳ họp thứ 8 của Quốc hội khóa XIV đến nay, Quốc hội đã thông qua 32 dự án, trong đó có 26 dự án do Chính phủ trình (18 luật và 8 nghị quyết), kịp thời thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, tiếp tục cụ thể hóa Hiến pháp.

Về văn bản quy định chi tiết, tính từ ngày 16/8/2019 đến 30/9/2020, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ có nhiệm vụ xây dựng, ban hành 104 văn bản. Đến nay, Chính phủ, các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ đã ban hành được 76 văn bản, còn 28 văn bản nợ chưa ban hành.

Qua thảo luận, các đại biểu đánh giá, thời gian qua, Chính phủ đã đề ra nhiều biện pháp nhằm siết chặt kỷ luật, kỷ cương, phân công và xác định rõ trách nhiệm của đơn vị, cá nhân trong soạn thảo, trình văn bản; bảo đảm chất lượng, tiến độ đã được xác định trong các nghị quyết của Quốc hội. Tuy nhiên, một số hạn chế vẫn chậm được khắc phục, nhất là đề nghị điều chỉnh chương trình để bổ sung dự án vẫn diễn ra phổ biến, gây khó khăn, bị động cho các cơ quan của Quốc hội. Tình trạng nợ đọng văn bản quy định chi tiết vẫn kéo dài trong nhiều năm… Các đại biểu đề nghị, Chính phủ quan tâm, có giải pháp hiệu quả hơn để khắc phục tình trạng này.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Trường Giang cho rằng, cần nâng cao hơn nữa nhận thức về công tác xây dựng pháp luật của các bộ, ngành nhất là người đứng đầu. “Qua làm công tác xây dựng pháp luật tại Quốc hội cho thấy, khi nào các bộ ngành liên quan đến quyền lợi sát sườn trong dự án Luật thì lãnh đạo Bộ tham dự tích cực. Còn các luật chung thì mời Thứ trưởng đến dự cũng khó. Báo cáo của Chính phủ cần chỉ rõ địa chỉ, kiểm điểm rõ trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật”, đại biểu Nguyễn Trường Giang nhấn mạnh.

Một số ý kiến đề cập đến thực trạng chồng chéo giữa văn bản quy định chi tiết hướng dẫn thi hành. Đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (Đà Nẵng) nêu vấn đề: Có tình trạng luật không giao nhưng vẫn có văn bản hướng dẫn, hoặc có tình trạng quy định một đằng, hướng dẫn một nẻo, thậm chí hướng dẫn trái Luật. “Luật Khám, chữa bệnh cấm hành nghề khám bệnh, chữa bệnh, cung cấp dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh vượt quá phạm vi hoạt động chuyên môn được ghi trong chứng chỉ hành nghề, giấy phép hoạt động, trừ trường hợp cấp cứu. Tuy nhiên, tại Nghị định 155/2018/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến điều kiện đầu tư kinh doanh thuộc phạm vi quản lý Nhà nước của Bộ Y tế lại cho phép người phụ trách chuyên môn của cơ sở khám, chữa bệnh được quyết định người hành nghề thực hiện kỹ thuật chuyên khoa khác sau khi có chứng chỉ hoặc chứng nhận đào tạo kỹ thuật chuyên môn đó do cơ sở đào tạo hợp pháp cấp mà không cần bổ sung phạm vi hành nghề”, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy dẫn chứng và đề nghị vấn đề này phải sớm rà soát để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp, đồng thời xử lý nghiêm, tránh tình trạng lặp lại.

Theo Báo cáo của Chính phủ năm 2019, khoảng 37,8% người làm công tác pháp chế ở các bộ, cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh chưa có trình độ cử nhân Luật. Chính phủ đã đề ra giải pháp là triển khai các lớp đào tạo văn bằng 2 chuyên ngành luật để chuẩn hóa đội ngũ làm công tác này. Tuy nhiên, Báo cáo năm 2020 chưa đề cập đến tình hình thực hiện giải pháp nêu trên. Do đó, các đại biểu đề nghị làm rõ vấn đề này.

Trong phiên họp sáng nay, Ủy ban Pháp luật cũng thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về kết quả rà soát văn bản quy phạm pháp luật thuộc các lĩnh vực quản lý nhà nước; cho ý kiến về dự thảo Báo cáo kết quả giám sát văn bản quy phạm pháp luật năm 2020 của Ủy ban Pháp luật.