Những lời ru buồn vượt dãy Trường Sơn: Hệ lụy từ tảo hôn (Bài 2)

Con đường dẫn đến tảo hôn

Qua tìm hiểu thực tế, nguyên nhân dẫn đến tình trạng tảo hôn vẫn là do trình độ nhận thức còn hạn chế; việc giáo dục con cái của các bậc phụ huynh thiếu chặt chẽ, chưa quan tâm đến đời sống tâm lý khi con bước vào độ tuổi vị thành niên ...

Bên cạnh đó, công tác quản lý học sinh tại các trường trung học phổ thông, phổ thông dân tộc nội trú giữa nhà trường và gia đình chưa chặt chẽ, kèm theo sự phát triển của công nghệ thông tin, mạng xã hội, sự du nhập của văn hóa ngoại lai, lối sống thử, thiếu kinh nghiệm giới tính…, đã ảnh hưởng trực tiếp đến học sinh, nên xảy ra những trường hợp mang thai ngoài ý muốn phải nghỉ học, dẫn đến tảo hôn...

Mặt khác, các chính sách pháp luật về vấn đề hôn nhân và gia đình chưa thực hiện hiệu quả ở khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa. Mức xử phạt thấp, chưa đủ sức răn đe, chính quyền địa phương vẫn còn lúng túng trong vấn đề xử lý vi phạm về tảo hôn...

Không có việc làm hoặc cần người để làm việc cũng là yếu tố góp phần làm tỷ lệ kết hôn sớm tăng. Đặc biệt đối với đồng bào DTTS, miền núi thì kết hôn sớm do nhu cầu về lao động là động cơ quan trọng. Những phản ứng từ phía cộng đồng còn rất yếu ớt, hầu hết đều coi đây là chuyện riêng của từng gia đình. Thậm chí cộng đồng không những không phản đối mà còn đồng tình ủng hộ.

Hệ lụy buồn

Theo kết quả khảo sát số liệu trẻ em từ 12 - 18 tuổi trên địa bàn 8 xã gồm 66 thôn ở hai huyện Hướng Hóa và Đakrông có 4.470 trẻ. Số trẻ kết hôn dưới 18 tuổi: 240 trẻ (nam: 73; nữ: 168); tỷ lệ nữ chiếm 70% (phổ biến trẻ em tảo hôn ở độ tuổi 15 - 16). Gần như 100% trẻ sau khi lấy vợ, lấy chồng đều không tiếp tục đi học. Con đường thất học, nghèo đói và lại tảo hôn hiện hữu trước mắt. Gánh nặng của “gia đình trẻ con” ấy lại đè nặng lên gia đình lớn, khó khăn chồng chất khó khăn.

Bế đứa cháu nội gần 1 tuổi trên tay, anh Hồ La. V. sinh năm 1981, ở thôn Thanh 1, xã Thanh, huyện Hướng Hóa giọng buồn khi kể về chuyện tảo hôn của con trai. Vì cuộc sống khó khăn, nên anh V. đầu tắt mặt tối trên nương rẫy lo cho gia đình có đến 5 người con. 5 năm qua, 2 con gái lớn đã lập gia đình đúng độ tuổi. Riêng người con trai thứ 3, Hồ Văn M. (sinh năm 2004), anh V. cho con đi học với mong muốn thay đổi cuộc sống, thoát khỏi cảnh đói nghèo.

Nhưng niềm hy vọng của anh V. đã không thể trở thành hiện thực, khi M. bỏ học, tảo hôn với Hồ Thị T. (cũng sinh năm 2004) vào tháng 9/2020 và sinh con gái đầu lòng sau đó ít tháng. Em T. cho hay, cả hai yêu nhau khi học lớp 9 mà gia đình không hề hay biết, rồi vượt quá giới hạn. 

Khi hay tin T. có thai, cả hai gia đình bàn chuyện cưới xin, nhưng vì không đủ tuổi kết hôn nên chỉ làm lễ rồi về ở với nhau. Từ đó, cuộc sống của “vợ chồng trẻ con có thêm con thơ” khó khăn trăm bề. Nhìn cặp vợ chồng trẻ con chăm sóc con nô đùa cùng với đám trẻ gần nhà, chúng tôi thấy xót xa.

Để ngăn chặn và xóa bỏ tình trạng tảo hôn, ngoài sự nỗ lực của cơ quan công tác dân số, rất cần sự quan tâm của các cấp chính quyền và các đoàn thể ở địa phương. Đồng thời, công tác truyền thông phải sát với tình hình thực tế, tăng cường đổi mới nội dung, hình thức tuyên truyền dễ hiểu, dễ thực hiện, để những câu chuyện buồn về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở vùng miền núi, vùng đồng bào DTTS nói chung, tỉnh Quảng Trị nói riêng đi đến hồi kết.